background image

 

 

Ułożenia do wykonywania 

Ułożenia do wykonywania 

zdjęć kończyny dolnej

zdjęć kończyny dolnej

background image

 

 

Wskazania: do badania radiologicznego obręczy 

kończyny dolnej i kończyny dolnej stanowią: 

wszelkie stwierdzone przy badaniu klinicznym 

wrodzone lub nabyte nieprawidłowości. Powodem 

skierowania na badanie może być ból, zaburzenia 

czynności stawów i mięśni, przewlekłe i ostre, 

obrzęki różnego pochodzenia, swoiste i nieswoiste 

zmiany zapalne kości i stawów, aseptyczna 

martwica chrząstek, wady wrodzone, choroby i 

zmiany zwyrodnieniowe stawów, nowotwory.

Przeciwwskazania: przeciwwskazaniem do 

wykonania jakiegokolwiek badania radiologicznego 

jest ciąża! Poza tym w zasadzie nie istnieją. 

Jedynie w stanach po ciężkich urazach i 

złamaniach należy niejednokrotnie zrezygnować z 

rutynowego ułożenia chorego do zdjęcia, aby nie 

spowodować pogorszenia stanu zdrowia, w takich 

przypadkach zdjęcia wykonujemy w pozycji 

najmniej uciążliwej dla chorego.

background image

 

 

Przygotowanie: Bezpośrednio przed badaniem 

miednicy i uda należy obnażyć badaną okolicę. 

Przy badaniu dalszych części kończyny dolnej 

zazwyczaj obnażenie tułowia nie jest potrzebne. W 

przypadku jednak, gdy ubranie wyżej położonych 

części ciała mogłoby stanowić jakąkolwiek 

przeszkodę przy badaniu części położonych niżej, 

to ubranie należy usunąć, np. przy zdjęciu stawu 

kolanowego, spodnie podwinięte ponad kolano, 

znacznie utrudniają ułożenie do zdjęcia.

Ochrona przed nadmiernym działaniem promieni X 

polega na odpowiednim osłonięciu niebadanych 

części ciała chorego, a przede wszystkim gonad. 

W tym celu używamy fartuchów z gumy ołowianej, 

osłon na gonady. Należy jednak pamiętać, aby 

osłona nie zasłaniała badanego miejsca.

background image

 

 

Standardowo wszystkie zdjęcia 

kończyny dolnej wykonujemy w 
dwóch projekcjach  a-p i boczne lub 
skośne (w przypadku stopy) na 
kasecie dzielonej gumą ołowianą, 
wszystkie dodatkowe projekcje 
wykonuje się na wyraźne zlecenie 
lekarza kierującego. 

Wykonywanie zdjęcia zazwyczaj 

zaczynamy od prostszego, czyli a-p. 

background image

 

 

Zdjęcie skośne podeszwowo-

Zdjęcie skośne podeszwowo-

grzbietowe palców stopy

grzbietowe palców stopy

Ułożenie: chory leży na brzuchu, stopa 

badana w zgięciu podeszwowym przylega 

brzegiem bocznym i powierzchnią 

grzbietową palców do błony leżącej na 

stole, między palce można włożyć watę 

lub wałeczki z ligniny, pięta oparta na 

wysokiej podstawce.

Kaseta:  13x18 ułożona poprzecznie, 

dalszy brzeg kasety o szerokości palca ku 

przodowi od końca palucha.

PC: pada na trzeci palec i przebiega od 

strony podeszwowej ku grzbietowej i 

nieco bocznie, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne są 

lekko skośne rzuty paliczków wszystkich 

palców. Zdjęcie skośne wykonuje się 

zazwyczaj zamiast zdjęcia ściśle 

bocznego, na zdjęciu ściśle bocznym rzuty 

wszystkich paliczków pokrywają się ze 

sobą i nie są dostatecznie wyraźne. Na 

zdjęciu skośnym nie pokrywają się ze 

sobą, są wyraźne i widoczne.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowania do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie grzbietowo-podeszwowe 

Zdjęcie grzbietowo-podeszwowe 

palców stopy

palców stopy

Ułożenie: chory siedzi na stole, 
kończyna badana zgięta w stawie 
kolanowym i biodrowym, opiera się 
podeszwą o kasetę, między palce 
można włożyć watę lub ligninę 
starając się w ten sposób je 
rozchylić. 

Kaseta:  13x18 ułożona poprzecznie 
lub 18x24 dzielona, dalszy jej brzeg 
jest uniesiony ku górze o szerokości 
dwóch palców ku przodowi od końca 
palucha.

PC: pada na staw śródstopno-
paliczkowy trzeciego palca i 
przebiega od strony grzbietowej ku 
podeszwowej, prostopadle do kasety

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne 
są paliczki i stawy wszystkich 
palców.

Ochrona: Fartuch z gumy ołowianej, 
ograniczenie wiązki promieniowania 
do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Standardowo wykonujemy:

Standardowo wykonujemy:

Zdjęcie grzbietowo – podeszwowe 
palców stopy

Zdjęcie skośne – najczęściej w 
rzucie grzbietowo – 
podeszwowym, rzadziej 
podeszwowo - grzbietowym

background image

 

 

Zdjęcia stopy (śródstopia) grzbietowo-

Zdjęcia stopy (śródstopia) grzbietowo-

podeszwowe

podeszwowe

Ułożenie: chory siedzi na stole, 
kończyna badana zgięta w stawie 
kolanowym i biodrowym, stopa 
przylega podeszwą do kasety 
leżącej na stole.

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie 
(lub 24x30 dzielona podłużnie),  
przedni brzeg błony o szerokości 
dwóch palców ku przodowi od 
końca palucha.

PC: pada na środek sródstopia i 
przebiega od strony grzbietowej ku 
podeszwowej, prostopadle do 
kasety.

Ocena zdjęcia:  na zdjęciu 
widoczne są kości stępu, śródstopia 
i palców, w rzucie grzbietowo-
podeszwowym

Ochrona: Fartuch z gumy 
ołowianej, ograniczenie wiązki 
promieniowania do niezbędnego 
minimum.

background image

 

 

Zdjęcie stopy (śródstopia) 

Zdjęcie stopy (śródstopia) 

podeszwowo-grzbietowe

podeszwowo-grzbietowe

Ułożenie:  chory leży na brzuchu, 

stopa badanej kończyny grzbietową 

powierzchnią leży na kasecie, 

kaseta umieszczona na drewnianej 

klinowej podstawce lub na worku z 

piaskiem.

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie, 

ułożenie kasety na podstawkach 

musi być tak dobrane, aby grzbiet 

stopy przylegał do niej jak 

najściślej, dalszy brzeg błony 

wystaje o szerokości dwóch palców 

ku przodowi od końca palucha.

PC: pada na środek podeszwy i 

przebiega od strony podeszwowej 

ku grzbietowej, prostopadle do 

kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczne są części kości stępu oraz 

kości śródstopia i palców.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowanie do niezbędnego 

minimum

background image

 

 

Zdjęcie porównawcze grzbietowo-podeszwowe 

Zdjęcie porównawcze grzbietowo-podeszwowe 

obu stóp

obu stóp

Ułożenie: chory siedzi na stole 

lub leży na plecach, obie kończyny 

zgięte w stawach kolanowych i 

biodrowych, podeszwy obu stóp 

ułożone na błonie równolegle do 

siebie, w nieznacznej odległości 

od siebie.

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie, 

dalszy brzeg kasety wystaje o 

szerokość dwóch palców ku 

przodowi od szczytów palców.

PC: Pada na punkt leżący w 

połowie linii łączącej środki obu 

stóp, inaczej mówiąc na środek 

kasety i przebiega od strony 

grzbietowej ku podeszwie, 

prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczne są kości obu stóp.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowania do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie skośne (boczno-przyśrodkowe) stopy 

Zdjęcie skośne (boczno-przyśrodkowe) stopy 

(śródstopia)

(śródstopia)

Ułożenie: chory leży na boku 

zdrowym, kończyna badana lekko 

ugięta w stawie kolanowym i 

biodrowym i nieco wysunięta ku 

przodowi, kolano kończyny badanej 

nieco uniesione ponad 

powierzchnie stołu, stopa 

przyśrodkowym brzegiem przylega 

do błony ułożonej na stole, 

płaszczyzna powierzchni podeszwy 

tworzy z płaszczyzną stołu i kasety 

kąt 45*

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie 

lub 24x30 dzielona

PC: pada na środek stopy i 

przebiega skośnie od strony 

bocznej i grzbietowej ku stronie 

przyśrodkowej i podeszwie, 

prostopadle do kastety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczne są w rzucie lekko 

skośnym kości stępu, śródstopia i 

palców.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowania do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie skośne podeszwowo – 

Zdjęcie skośne podeszwowo – 

grzbietowe stopy.

grzbietowe stopy.

Ułożenie: kończyna badana 

odwrócona, zgięta w stawie 

biodrowym i kolanowym, 

stopa przylega powierzchnią 

grzbietową do kasety.

Kaseta: 18x24 ułożona 

podłużnie lub 24x30 

dzielona, przedni brzeg 

błony o szerokości dwóch 

palców ku przodowi od 

końca palucha

PC: pada na środek stopy

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie 

wiązki promieniowanie do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne (boczno-przyśrodkowe) 

Zdjęcie boczne (boczno-przyśrodkowe) 

stopy. Pozycja stojąca (z obciążeniem)

stopy. Pozycja stojąca (z obciążeniem)

Ułożenie: chory stoi na grubych, 

około 3cm podpórkach

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie, 

prostopadle do powierzchni stołu i 

przylega do przyśrodkowej 

powierzchni stopy.

PC: pada na środek stopy i 

przebiega od strony bocznej ku 

przyśrodkowej, prostopadle do 

kasety

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne 

są kości stopy w rzucie bocznym, 

zdjęcie takie wykonuje się przy 

badaniu układu kości stopy 

podczas obciążenia

Ochrona: fartuch z  gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowanie do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo-boczne) 

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo-boczne) 

stopy. Pozycja leżąca

stopy. Pozycja leżąca

.

.

Ułożenie: chory leży na boku 

strony badanej, kończyna badana 

lekko zgięta w stawie kolanowym, 

przylega boczną powierzchnią do 

powierzchni stołu, podeszwa stopy 

prostopadła do powierzchni błony, 

kończyna zdrowa ułożona ku 

tyłowi.

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie 

lub 24x30 dzielona

PC: pada na środek stopy i 

przebiega od strony przyśrodkowej 

ku bocznej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczne są kości stopy w rzucie 

bocznym, rzuty kości śródstopia 

nakładają się na siebie, podobnie 

jak rzuty kości wszystkich palców.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowanie do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie grzbietowo-podeszwowe 

Zdjęcie grzbietowo-podeszwowe 

(podwójne) całej stopy. Pozycja stojąca.

(podwójne) całej stopy. Pozycja stojąca.

Ułożenie: chory stoi, badana 

stopa ustawiona na kasecie, linia 

środkowa stopy w linii  

środkowej kasety

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie

Zdjęcie wykonane w dwóch 

ekspozycjach:

1)

Goleń pochylona maksymalnie 

do przodu,  PC przebiega 

pionowo od góry ku dołowi w 

płaszczyźnie strzałkowej i pada 

tuż powyżej pięty.

2)

Goleń kończyny badanej 

odchylona ku tyłowi, PC 

przebiega od góry ku dołowi i 

pada na środek stopy

Ważne jest, żeby stopa w czasie obu 

ekspozycji nie została poruszona 

i żeby podeszwa całej 

powierzchni przylegała do błony.

background image

 

 

Zdjęcie grzbietowo-podeszwowe 

Zdjęcie grzbietowo-podeszwowe 

palucha

palucha

Ułożenie chorego: chory siedzi na 

stole, kończyna dolna badana zgięta 

w stawie biodrowym i kolanowym 

opiera się podeszwą stopy o stół.

Kaseta: 13x18 ułożona podłużnie, 

staw śródstopno-paliczkowy palucha 

na środek kasety

PC: pada na staw śródstopno-

paliczkowy palucha i przebiega od 

strony grzbietowej ku podeszwowej, 

prostopadle do kasety

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne 

są paliczki i stawy palucha oraz staw 

śródstopno-paliczkowy I w rzucie 

grzbietowo-podeszwowym.

Ochrona: pacjentowi zakładamy 

fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowania 

do niezbędnego minimum.

background image

 

 

background image

 

 

Standardowo wykonujemy:

Standardowo wykonujemy:

 zdjęcie grzbietowo - podeszwowe 
stopy

Zdjęcie skośne podeszwowo – 
grzbietowe stopy

Przy podejrzeniu ciała obcego 
zdjęcie przyśrodkowo – boczne 
stopy

background image

 

 

Zdjęcie osiowe (rzut górno-dolny) 

Zdjęcie osiowe (rzut górno-dolny) 

porównawcze obu kości piętowych.

porównawcze obu kości piętowych.

Ułożenie: chory leży na brzuchu, 

kończyny dolne wyprostowane, 

golenie oparte na odpowiedniej 

wysokości podpórce. Obie stopy 

ułożone obok siebie, stopy i palce 

zgięte w kierunku grzbietowym 

tak, że palce powierzchnią 

podeszwową opierają się o blat 

stołu, podeszwy okolicy piętowej 

opierają się o błonę lub kasetę 

ustawioną prostopadle do 

powierzchni stołu, przyśrodkowe 

brzegi stóp równoległe do siebie i 

prostopadłe do powierzchni stołu.

Kaseta: 18x24 ułożona 

poprzecznie, błona ułożona jest 

pionowo i przylega bezpośrednio 

do podeszwy obu pięt, opiera się o 

drewnianą podstawkę lub 

podparta jest workiem z piaskiem, 

środek kasety w połowie 

odległości między palcami, bliższy 

brzeg kasety o szerokości dwóch 

palców powyżej zarysu pięt.

background image

 

 

PC: pada na punkt leżący w połowie odległości między 
środkami grzbietowych powierzchni pięt, inaczej 
mówiąc na środek kasety i przebiega półosiowo od tyłu 
i głowy ku przodowi i dołowi w płaszczyźnie strzałkowej 
środkowej pod katem 45* do błony.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne są ułozone obok 
siebie lekko skośne górno dolne rzuty obu kości 
piętowych.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, ograniczenie 
wiązki promieniowana do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe (rzut górno-dolny) 

Zdjęcie osiowe (rzut górno-dolny) 

kości piętowej. Pozycja leżąca.

kości piętowej. Pozycja leżąca.

Ułożenie: chory leży na brzuchu, 
nogi wyprostowane, stopy i palce 
badanej kończyny zgięte 
maksymalnie w kierunku 
grzbietowym (dogłowowo) tak, że 
palce powierzchnią podeszwową 
opierają się o powierzchnię stołu, 
goleń opiera się o podstawkę, 
podeszwa okolicy piętowej 
przylega do kasety ustawionej 
prostopadle do powierzchni stołu i 
opartej o podstawkę, 
przyśrodkowy brzeg stopy 
prostopadły do powierzchni stołu.

Kaseta: 13x18  ułożona podłużnie, 
ustawiona pionowa i oparta o 
podstawkę, przylega bezpośrednio 
do powierzchni pięty, linia 
środkowa stopy w linii środkowej 
kasety, bliższy brzeg kasety o 
szerokości dwóch palców powyżej 
zarysu pięty.

background image

 

 

PC: pada na środek grzbietowej powierzchni pięty i 
przebiega półosiowo od tyłu głowy ku przodowi i do 
przodu w płaszczyźnie strzałkowej, pod katem 45* do 
kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczny jest lekko skośny 
rzut górno dolny kości piętowej.

Ochrona: Fartuch z gumy ołowianej, ograniczenie 
wiązki promieniowanie do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe (rzut dolno-górny) 

Zdjęcie osiowe (rzut dolno-górny) 

kości piętowej. Pozycja leżąca.

kości piętowej. Pozycja leżąca.

Ułożenie: chory siedzi na stole, 

wyprostowana kończyna dolna opiera się 

piętą o kasetę ułożoną na stole, na stopę 

w okolicy palców zakładamy opaskę lub 

bandaż za który chory ciągnie ręką, 

starając się utrzymać stopę w 

maksymalnym zgięciu grzbietowym, linia 

środkowa stopy w linii środkowej kasety.

Kaseta: 13x18 ułożona podłużnie, dalszy 

brzeg kasety wysunięty o szerokość 

dwóch palców ku przodowi od podeszwy 

stopy.

PC: pada na środek pięty od strony 

podeszwowej i przebiega półosiowo od 

dołu i przodu ku górze oraz tyłowi w 

płaszczyźnie strzałkowej pod katem 45* 

do kasety leżącej na stole.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczny jest 

lekko skośny dolno-górny rzut kości 

piętowej.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowania do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe (rzut górno-dolny) 

Zdjęcie osiowe (rzut górno-dolny) 

kości piętowej. Pozycja stojąca.

kości piętowej. Pozycja stojąca.

Ułożenie: chory stoi, badana stopa 
ustawiona jest na stole tak aby tylny 
zarys pięty znajdował się o szerokości 
dwóch palców ku przodowi od tylnego 
brzegu kasety, pięta powinna przylegać 
doskonale do kasety, badana kończyna 
zgięta nieco w kolanie, goleń pochylony 
ku przodowi, druga kończyna wysunięta 
ku przodowi.

Kaseta: 13x18 ułożona podłużnie, linia 
środkowa stopy wzdłuż linii środkowej 
kasety, tylny brzeg kasety o szerokości 
dwóch palców powyżej zarysu pięty.

PC:  pada na środek powierzchni 
grzbietowej pięty oraz przebiega 
półosiowo od głowy i tyłu ku dołowi oraz 
przodowi pod katem 45* do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczny jest 
górno-dolny rzut kości piętowej.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 
ograniczenie wiązki promieniowanie do 
niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo-

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo-

boczne) kości piętowej.

boczne) kości piętowej.

Ułożenie: chory leży na boku 

strony badanej, badana 

kończyna dolna ugięta w 

stawie kolanowym i 

biodrowym przylega boczną 

powierzchnia do stołu, druga 

kończyna wyprostowana.

Kaseta: 13x18 poprzecznie, 

kość piętowa na środek 

kasety.

PC: pada na środek kości 

piętowej i przebiega od strony 

przyśrodkowej ku bocznej, 

prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczny jest rzut boczny 

kości piętowej.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowiowej, ograniczenie 

wiązki promieniowania do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Kość piętową standardowo 

Kość piętową standardowo 

wykonujemy w 

wykonujemy w 

projekcjach:

projekcjach:

Zdjęcie boczne kości piętowej

Zdjęcie osiowe (rzut dolno – górny) kości 

piętowej

Wykonywane w dwóch projekcjach na 

kasecie 18x24 ułożonej poprzecznie, 

dzielonej poprzecznie

background image

 

 

Zdjęcie skośne stawu skokowego. 

Zdjęcie skośne stawu skokowego. 

Zdjęcie kostki bocznej.

Zdjęcie kostki bocznej.

Ułożenie: chory leży na boku strony 
badanej, kończyna badana zgięta w 
stawie kolanowym i biodrowym 
przylega kostka boczną do kasety 
ułożonej na stole, stopa ustawiona pod 
katem prostym do goleni, druga 
kończyna wyprostowana.

Kaseta: 13x18 podłużnie . Dolny brzeg 
kasety na wysokości podeszwy, a tylny 
brzeg o szerokości palca ku tyłowi od 
tylnego zarysu pięty.

PC: pada na punkt leżący w połowie 
odległości między ścięgnem Achillesa a 
kostką przyśrodkową i przebiega 
skośnie od tyłu i strony przyśrodkowej 
ku przodowi i stronie bocznej 
przechodząc przez kostkę boczną, 10-
15* do kasety

Ocena zdjęcia: przy dobrym ułożeniu 
na zdjęciu widoczna jest kostka boczna

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 
ograniczenie wiązki promieniowanie 
do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie celowane przednio- tylne szpary 

Zdjęcie celowane przednio- tylne szpary 

stawowej między kostką boczną a kością 

stawowej między kostką boczną a kością 

skokową.

skokową.

Ułożenie: chory leży na 

plecach, obie kończyny dolne 

wyprostowane, ułożone 

swobodnie, kończyna badana 

nawrócona do wewnątrz o kat 

30*, stopa oparta o podpórkę.

Kaseta: 13x18 ułożona 

podłużnie, szpara stawu 

badanego na środek kasety.

PC: pada na przyśrodkowy 

brzeg przedniej powierzchni 

kostki bocznej i przebiega od 

przodu ku tyłowi prostopadle 

do kasety

Ocena zdjęcia: przy dobrym 

ułożeniu na zdjęciu widoczne 

są nieco skośne rzuty kostki 

bocznej, kości skokowej oraz 

szpara stawu pomiędzy tymi 

kośćmi.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowanie do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie przyśrodkowo-boczne stawu skokowo-

Zdjęcie przyśrodkowo-boczne stawu skokowo-

goleniowego. (zdj.boczne stawu skokowego)

goleniowego. (zdj.boczne stawu skokowego)

Ułożenie: chory leży na boku 
strony badanej, kończyna badana 
ugięta w stawie kolanowym i 
biodrowym, przylega boczną 
powierzchnia do stołu.

Kaseta: 13x18 podłużnie lub 18x24 
dzielona, dolny brzeg kasety na 
wysokości podeszwy, pięta w rogu 
kasety.

PC: pada na szparę stawu skokowo-
goleniowego (około 1cm powyżej 
wierzchołka kostki przyśrodkowej) i 
przebiega od strony przyśrodkowej 
ku bocznej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 
widoczne są szpary obu badanych 
stawów, obie kostki rzutują na 
siebie.

Ochrona: fartuch z gumy 
ołowianej, ograniczenie wiązki 
promieniowania do niezbędnego 
minimum.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne stawu 

Zdjęcie przednio-tylne stawu 

skokowo-goleniowego.

skokowo-goleniowego.

Ułożenie: chory siedzi na stole, goleń i 

pięta nogi badanej przylegają do stołu, 

stopa lekko nawrócona do wewnątrz tak 

że boczny brzeg stopy ustawiony jest 

prostopadle do powierzchni stołu, palce 

maksymalnie przyciągnięte do siebie.

Kaseta: 13x18 podłużnie lub 18x24 

dzielona, dalszy brzeg kasety na 

wysokości podeszwy .

PC: pada na szparę stawu badanego w 

połowie odległości pomiędzy kostkami i 

przebiega od przodu ku tyłowi w 

płaszczyźnie strzałkowej, prostopadle 

do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne są 

wyraźnie przednio-tylne rzuty szpary 

stawu skokowo-goleniowego, dalsze 

nasady kości piszczelowej i strzałkowej 

wraz z kostkami – zewnętrzną i 

przyśrodkową – oraz kość skokowa.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowanie do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Staw skokowo – goleniowy standardowo 

wykonujemy w projekcjach:

Przednio – tylnej

Bocznej

Inne wg zaleceń lekarza prowadzącego

Zdjęcia wykonujemy w dwóch projekcjach 

na kasecie 18x24 ułożonej poprzecznie i 

dzielonej poprzecznie.

background image

 

 

Zdjęcie tylno-przednie 

Zdjęcie tylno-przednie 

goleni

goleni

Ułożenie: chory siedzi na stole, 
kończyny dolne wyprostowane, 
ułożone swobodnie, rzepka nogi 
badanej zwrócona dokładnie do 
przodu, przyśrodkowy brzeg 
ustawiony pionowo.

Kaseta: 15x40 ułożona podłużnie 
lub 30x40 dzielona podłużnie, 
bliższy jej brzeg na wysokości 
szpary stawu kolanowego, zdjęcie 
bez kratki 
przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na goleń w połowie jej 
długości i przebiega od przodu ku 
tyłowi prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 
widoczne są kości goleni wraz ze 
stawem skokowym w rzucie a-p.

Ochrona: fartuch z gumy 
ołowianej, ograniczenie wiązki 
promieniowania do niezbędnego 
minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne 

Zdjęcie boczne 

(przyśrodkowo-boczne) 

(przyśrodkowo-boczne) 

goleni

goleni

Ułożenie: chory leży na boku 

strony badanej, badana kończyna 

dolna przylega powierzchnią 

boczną goleni do kasety i jest 

lekko zgięta w stawie kolanowym i 

biodrowym.

Kaseta: 15x40 ułożona podłużnie 

lub 30x40 dzielona podłużnie, 

bliższy jej brzeg na wysokości 

szpary stawu kolanowego, zdjęcie 

bez kratki 

przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na goleń w połowie jej 

długości i przebiega od strony 

przyśrodkowej ku bocznej w 

płaszczyźnie czołowej, prostopadle 

do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczne są częściowo rzutujące 

na siebie kości goleni.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowania do niezbędnego 

minimum

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne 

Zdjęcie przednio-tylne 

głowy strzałki

głowy strzałki

Ułożenie: chory siedzi na stole, 
badana kończyna dolna nawrócona 
do wewnątrz o kąt około 30*, dzięki 
takiemu ułożeniu uzyskuje się 
swobodne wyrzutowanie do 
zewnątrz głowy strzałki, 
przyśrodkowy brzeg stopy jest 
pochylony do wewnątrz.

Kaseta: 13x18 ułożona podłużnie, 
głowa strzałki na środek kasety, 
zdjęcie bez kratki 
przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na środek głowy strzałki i 
przebiega od przodu i strony bocznej 
ku tyłowi i stronie przyśrodkowej, 
prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: przy dobrym 
ułożeniu na zdjęciu widoczna jest 
wolno wyrzutowana głowa strzałki.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 
ograniczenie wiązki promieniowania 
do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Standardowo wykonujemy:

Standardowo wykonujemy:

Zdjęcie tylno – przednie goleni

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo – boczne) 
goleni

Zdjęcia wykonujemy zazwyczaj na kasecie 
30x40 dzielonej podłużnie

Wszystkie dodatkowe projekcje wykonuje 
się na wyraźne zlecenie lekarza kierującego

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne 

Zdjęcie przednio-tylne 

stawu kolanowego

stawu kolanowego

Ułożenie: chory siedzi na stole, 

kończyna dolna badana 

wyprostowana, jest ona nawrócona 

lekko do wewnątrz, druga noga 

odwiedziona w bok.

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie 

lub 24x30 dzielona, środek kasety 

na wysokości stawu kolanowego, 

zdjęcie bez kratki 

przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na okolicę stawu 

kolanowego, tuż poniżej 

wierzchołka rzepki i przebiega od 

przodu ku tyłowi w płaszczyźnie 

strzałkowej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczna jest szpara stawu 

kolanowego oraz przednio-tylne 

rzuty kości tworzących ten staw.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowania do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie porównawcze 

Zdjęcie porównawcze 

przednio-tylne obu stawów 

przednio-tylne obu stawów 

kolanowych.

kolanowych.

Ułożenie: chory siedzi na stole, obie 

dolne kończyny wyprostowane leżą 

swobodnie, lekko nawrócone do 

wewnątrz.

Kaseta: 24x30 ułożona poprzecznie 

środek kasety znajduje się na wysokości 

szpar stawów kolanowych, to znaczy na 

poziomi linii łączącej wierzchołki obu 

rzepek, zdjęcie bez kratki 

przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na punkt leżący nieco poniżej 

środka linii łączącej wierzchołki obu 

rzepek, inaczej mówiąc na środek 

kasety i przebiega w płaszczyźnie 

strzałkowej środkowej od przodu ku 

tyłowi, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na dobrze wykonanym 

zdjęciu powinny być widoczne zupełnie 

symetryczne rzuty obu stawów 

kolanowych.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowania do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne porównawcze obu 

Zdjęcie przednio-tylne porównawcze obu 

stawów kolanowych przy ugiętych 

stawów kolanowych przy ugiętych 

kolanach

kolanach

Ułożenie: chory leży na plecach, obie 

kończyny dolne zgięte w stawach 

kolanowych pod kątem 120*, pod 

kolana podkładamy odpowiedniej 

wysokości wałek.

Kaseta: 24x30 ułożona poprzecznie, 

do zdjęcia używamy kasety 

elastycznej, układamy ją na wałku tuż 

pod kolanami, zdjęcie bez kratki 

przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na środek linii łączącej 

wierzchołki obu rzepek i przebiega w 

płaszczyźnie strzałkowej środkowej, 

prostopadle do goleni.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne 

są oba stawy kolanowe, rzuty 

bliższych nasad kości piszczelowej i 

szpar stawowych uwidaczniają się 

podobnie jak na zdjęciu wykonanym 

przy wyprostowanych kolanach, rzuty 

dolnych nasad kości udowych wobec 

skośnego d dołu padania promieni są 

w dużym stopniu zniekształcone.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowanie 

do niezbędnego minimum.

background image

 

 

W diagnostyce ortopedycznej ważne jest 

niekiedy uzyskanie wyraźnego obrazu 
szpary stawowej stawu kolanowego dla 
oceny zmian urazowych łękotek 
stawowych. W takich przypadkach 
wykonywane są zdjęcia porównawcze w 
ustawieniu szpotawym (varus) lub 
koślawym (valgus) stawów.

Z uzyskanych w ten sposób zdjęć, na 

podstawie oceny stopnia rozszerzenia się 
przyśrodkowej czy bocznej szczeliny stawu, 
lekarz odczytujący zdjęcie orientuje się co 
do stanu aparatu więzadłowego kolana.

background image

 

 

Dla uzyskania 

ustawienia 

szpotawego, między 

stawy kolanowe 

wkładamy twardą 

pelotę, a następnie 

przy pomocy rąk lub 

opaski staramy się 

zbliżyć do siebie 

kostki wewnętrzne. 

Na zdjęciu 

wykonanym w ten 

sposób szpary 

stawowe po stronie 

zewnętrznej będą 

nieco szersze.

background image

 

 

Dla uzyskania 

ustawienia 
koślawego
 stawów 
kolanowych wkładamy 
pelotę dostatecznie 
szeroko między uda. 
Na stawy nakładamy 
mocną opaskę. 
Następnie staramy się 
oddalić od siebie 
dalsze odcinki goleni. 
Na zdjęciu wykonanym 
w takim ustawieniu 
wewnętrzne odcinki 
szpar stawowych będą 
nieco szersze.

background image

 

 

Zdjęcie porównawcze tylno-

Zdjęcie porównawcze tylno-

przednie obu stawów 

przednie obu stawów 

kolanowych

kolanowych

Ułożenie: zdjęcie można wykonać 

przy wyprostowanych kolanach 

lub przy ugiętych. W pierwszym 

przypadku chory leży na brzuchu 

ze swobodnie wyciągniętymi 

nogami, ułożonymi równolegle 

obok siebie. W drugim przypadku 

choremu podkładamy pod dolną 

część brzucha grubą poduszkę lub 

wałek, miednica jest wtedy 

uniesiona ponad poziom stołu, a 

kolana są lekko ugięte, chory 

przyjmuje pozycję jakby na wpół 

klęczącą.

Kaseta: 24x30 ułożona 

poprzecznie, zdjęcie bez kratki 

przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na punkt leżący w 

środku linii łączącej szpary 

stawowe, inaczej mówiąc na 

środek kasety i [przebiega od tyłu 

ku przodowi, w płaszczyźnie 

strzałkowej środkowej, 

prostopadle do kasety.

background image

 

 

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne są oba 

stawy kolanowe w rzucie tylno – przednim. 
Ustawione prostopadle do płaszczyzny kasety 
szpary stawowe są wyraźnie widoczne. W 
drugiej alternatywie „przy kolanach ugiętych” 
rzut dolnych nasad kości udowych jest nieco 
zniekształcony perspektywicznie.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowania do 
niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo-

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo-

boczne) stawu kolanowego

boczne) stawu kolanowego

Ułożenie: chory leży na boku strony 

badanej, badana kończyna lekko 

ugięta w kolanie (nie za mocno!), aby 

wyrzutować rzepkę, przylega boczną 

powierzchnią do stołu.

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie lub 

24x30 dzielona, środek kaset na 

wysokości szpary stawowej, zdjęcie 

bez kratki przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na punkt leżący na 

wysokości szpary stawowej w 

połowie odległości między 

wierzchołkiem rzepki a tylną 

powierzchnia stawu, inaczej mówiąc 

na środek kasety i przebiega od 

strony wewnętrznej ku bocznej, 

prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na dobrze 

wykonanym zdjęciu rzuty 

powierzchni stawowej obu kłykci 

kości udowej, nakładają się na siebie.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 

ograniczenie wiązki promieniowania 

do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Standardowo wykonujemy:

Standardowo wykonujemy:

Zdjęcie przednio – tylne stawu 

kolanowego

Zdjęcie boczne (przyśrodkowo – 

boczne) stawu kolanowego

Wszystkie dodatkowe projekcje  

wykonuje się na wyraźne zlecenie 

lekarza kierującego.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe rzepki. Rzut 

Zdjęcie osiowe rzepki. Rzut 

dogłowowy.

dogłowowy.

Ułożenie: chory leży na brzuchu, 
badana kończyna zgięta 
maksymalnie w stawie kolanowym, 
należy zwrócić uwagę, aby udo 
przylegało dokładnie do 
powierzchni stołu i aby płaszczyzna 
strzałkowa goleni była prostopadła 
do stołu.

Kaseta: 13x18 ułożona podłużnie, 
środek kasety znajduje się pod 
rzepką, zdjęcie bez kratki 
przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na wierzchołek rzepki, 
trafia ja stycznie i przebiega 
osiowo w stosunku do rzepki od 
nóg w kierunku głowy.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 
widoczna jest w rzucie osiowym 
rzepka oraz szpara stawowa, 
oddzielająca ją od nasady kości 
udowej.

Ochrona: fartuch z gumy 
ołowianej, ograniczenie wiązki 
promieniowania do niezbędnego 
minimum.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe rzepki według 

Zdjęcie osiowe rzepki według 

Laqerriera.

Laqerriera.

Ułożenie: chory siedzi na stole, 
badana kończyna ugięta w stawie 
kolanowym i biodrowym, pod kolano 
podłożona podpórka.

Kaseta: 13x18 ułożona poprzecznie, 
chory trzyma kasetę rękoma opierając 
ją dłuższą krawędzią o przednią 
powierzchnię uda powyżej stawu 
kolanowego (uwaga! Ręce chorego w 
rękawicach ochronnych), płaszczyzna 
kasety jest ustawiona prostopadle do 
płaszczyzny stołu, zdjęcie bez kratki 
przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na wierzchołek rzepki i 
trafia ją stycznie, przebiega poziomo, 
osiowo w stosunku do rzepki, od nóg 
do głowy, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczna 
jest rzepka w rzucie osiowym.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 
rękawice ochronne, ograniczenie 
wiązki promieniowania do 
niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie tylno-przednie rzepki wg 

Zdjęcie tylno-przednie rzepki wg 

Kuchendorfa

Kuchendorfa

Ułożenie: chory leży na brzuchu, 
jest on tak ułożony, że stopa zwisa 
swobodnie poza brzeg stołu, 
kończyna badana jest nieco 
odwrócona do zewnątrz, rzepkę tej 
kończyny odciągamy na zewnątrz w 
stosunku do kości udowej, kolano 
przyciskamy do powierzchni stołu.

Kaseta: 13x18 ułożona podłużnie, 
środek kasety znajduje się pod 
rzepką, zdjęcie bez kratki 
przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na środek rzepki i 
przebiega od tyłu ku przodowi, 
prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na dobrze 
wykonanym zdjęciu widoczna jest 
wyrzutowana boczna część rzepki.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej, 
ograniczenie wiązki promieniowania 
do niezbędnego minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne rzepki

Zdjęcie boczne rzepki

Ułożenie: chory leży na boku 

strony badanej, badana 

kończyna lekko ugięta w 

kolanie przylega powierzchnią 

boczna do stołu.

Kaseta: 13x18 ułożona 

podłużnie, rzepka na środku 

kasety, zdjęcie bez kratki 

przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na środek 

przyśrodkowego brzegu rzepki i 

przebiega od strony 

przyśrodkowej ku bocznej, 

prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu przy 

dobrym ułożeniu widoczna jest 

rzepka w rzucie bocznym i 

szpara stawowa oddzielająca 

rzepkę od powierzchni 

stawowej uda.

Ochrona: fartuch z gumy 

ołowianej, ograniczenie wiązki 

promieniowania do 

niezbędnego minimum.

background image

 

 

Standardowo wykonujemy:

Standardowo wykonujemy:

Zdjęcie osiowe rzepki ( wg uznania w 
rzucie dogłowowym lub wg Laqerriera)

Zdjęcie boczne

Bardzo często wykonuje się jedynie 
zdjęcie osiowe obu rzepek bez zdjęć 
bocznych, jednak decyzję o tym 
podejmuje lekarz.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne kości udowej

Zdjęcie przednio-tylne kości udowej

Ułożenie: chory leży na plecach, 

badana kończyna ułożona na środku 

stołu jest nieco nawrócona do 

wewnątrz.

Kaseta: 15x40 ułożona podłużnie lub 

30x40 dzielona podłużnie, zależnie od 

wskazań zmieniamy nieco wysokość 

położenia kasety, dla uzyskania na 

zdjęciu stawu biodrowego górny brzeg 

kasety układamy o szerokości 4 palców 

powyżej krętarza większego, jeśli na 

zdjęciu chcemy uzyskać staw kolanowy 

to dolny brzeg kasety umieszczamy o 

szerokość jednego palca poniżej 

poziomu dolnej krawędzi rzepki, zdjęcie 

bez kratki przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na środek kości udowej i 

przebiega w płaszczyźnie strzałkowej od 

przodu ku tyłowi, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczny 

jest trzon kości udowej oraz jedna z jej 

nasad w rzucie przednio tylnym.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej (tak 

aby nie zachodziła na badaną kończynę) 

lub ochrona na gonady, ograniczenie 

wiązki promieniowania do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne kości 

Zdjęcie boczne kości 

udowej

udowej

Ułożenie: chory leży na boku strony 
badanej, kończyna badana lekko zgięta w 
stawie kolanowym i udowym, przylega 
boczną powierzchnia do stołu.

Kaseta: 15x40 ułożona podłużnie lub 
30x40 dzielona podłużnie, dla uzyskania na 
zdjęciu stawu biodrowego górny brzeg 
kasety układamy o szerokości 4 palców 
powyżej krętarza większego, przy zdj. 
dalszej części uda wraz ze stawem 
kolanowym dolny brzeg kasety 
umieszczamy o szerokość jednego palca 
poniżej poziomu dolnej krawędzi rzepki, 
zdjęcie bez kratki przeciwrozproszeniowej.

PC: pada na środek uda i przebiega od 
strony wewnętrznej uda ku stronie 
zewnętrznej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczny jest 
trzon kości udowej i jedna z nasad w rzucie 
bocznym.

Ochrona: fartuch z gumy ołowianej (tak 
aby nie zachodziła na badaną kończynę) 
lub ochrona na gonaddjy, ograniczenie 
wiązki promieniowania do niezbędnego 
minimum.

background image

 

 

Zdjęcie boczne (wewnętrzno-

Zdjęcie boczne (wewnętrzno-

zewnętrzne) szyjki kości udowej

zewnętrzne) szyjki kości udowej

Ułożenie: chory leży na wznak, kończyna 
badana wyprostowana i lekko nawrócona do 
wewnątrz, kończyna druga zgięta pod kątem 
prostym w stawie biodrowym i kolanowym i 
ułożona na odpowiednio wysokiej podstawce, 
tak aby goleń zwisała równolegle do 
powierzchni stołu.

Kaseta: 18x24 jest ustawiona swą 
powierzchnią prostopadle do powierzchni stołu, 
jedna z krótszych krawędzi opiera się o bok 
strony badanej chorego i jest wciśnięta w 
tkanki miękkie tuż powyżej grzebienia kości 
biodrowej, druga krótsza krawędź jest od ciała 
odwiedziona do zewnątrz, przednia 
powierzchnia kasety skierowana ku nogom i 
nieco ku środkowi, płaszczyzna kasety powinna 
przebiegać mniej więcej równolegle do osi 
szyjki badanej kończyny. Odpowiednie 
ustawienie kasety uzyskujemy przez ustawienie 
jej płaszczyzny pod kątem około 50* w stosunku 
do linii przebiegu osi długiej uda badanego. W 
położeniu tym utrzymujemy kasetę podpierając 
workami z piaskiem od strony tylnej 
powierzchni i od strony odprowadzonej do boku 
krótszej krawędzi, zdj. bez kratki 
przeciwrozproszeniowej.

background image

 

 

PC: przebiega równolegle do płaszczyzny stołu od 
strony przyśrodkowej do zewnątrz i dogłowowo przez 
staw biodrowy, prostopadle do szyjki kości udowej i 
do kasety  ( pod kątem 40* w stosunku do osi długiej 
uda badanego), przechodząc pod zgiętą kończyną 
zdrową.

Ocena zdjęcia: na dobrze wykonanym zdjęciu 
widoczna jest w rzucie pionowym (dolno-górnym) 
wraz z głową szyjka kości udowej oraz panewka 
stawu biodrowego.

Ochrona: gonady męskie chronione ochraniaczem z 
blaszki ołowianej. Ochrona gonad żeńskich jest 
utrudniona, wskazane jest pionowe ustawienie 
dostatecznie dużej płytki ołowianej przed tylną 
powierzchnią uda, uniesionego ku górze, w ten 
sposób można zatrzymać znaczną część promieni, 
padających na miednicę.

background image

 

 

Zdjęcie boczne szyjki kości udowej 

Zdjęcie boczne szyjki kości udowej 

(stawu biodrowego)

(stawu biodrowego)

Ułożenie: chory leży na plecach, udo 
badane zgięte w stawie biodrowym i 
kolanowym, i odwiedzione na zewnątrz, 
przylega zewnętrzną powierzchnią do 
powierzchni stołu, miednica strony 
przeciwnej uniesiona nieco ponad 
powierzchnie stołu i podparta workiem z 
piaskiem (ułożona skośnie), druga 
kończyna dolna wyciągnięta i ułożona 
swobodnie, ew lekko zgięta w stawie 
kolanowym, pod kolano i goleń kończyny 
zdrowej podkładamy worki z piaskiem.

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie pod 
bliższą część uda badanego i zewnętrzną 
część pośladka tak, aby okolica szyjki 
kości udowej znalazła się ponad 
środkiem kasety. Krętarz duży badanej 
kości udowej powinien swą boczną 
powierzchnia przylegać do kasety mniej 
więcej na pograniczu jej środkowej i 
dolnej trzeciej części, oś długa kasety 
równoległa do osi długiej uda, 

background image

 

 

PC: pada na środek pachwiny i przebiega od 
przodu i strony przyśrodkowej ku tyłowi i 
stronie bocznej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczny jest staw 
biodrowy, głowa kości udowej i skrócony 
przyśrodkowo-boczny rzut szyjki kości udowej.

Ochrona:  gonady osłonięte płytkami 
ołowianymi (osłona na gonady).

background image

 

 

Zdjęcie boczne (zewnętrzno-

Zdjęcie boczne (zewnętrzno-

wewnętrzne) szyjki kości udowej, 

wewnętrzne) szyjki kości udowej, 

stawu biodrowego

stawu biodrowego

Ułożenie: chory leży na plecach, 
badana kończyna dolna odwrócona do 
wewnątrz, kończyna nie badana 
uniesiona do góry.

Kaseta: 24x30  ustawiona jest swoja 
płaszczyzną prostopadle do 
płaszczyzny stołu, umieszczona jest 
między udami i przylega przednią 
powierzchnią do przyśrodkowej 
powierzchni uda badanego, dla 
lepszego unieruchomienia kasetę 
podpieramy workiem z piaskiem

PC: pada poniżej kolca biodrowego 
przedniego górnego na okolicę stawu 
biodrowego i przebiega poziomo od 
boku i głowy ku środkowi i nogom 
oraz jest skierowany na środek kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne 
są znacznie wydłużone rzuty szyjki i 
głowy kości udowej.

Ochrona: gonady osłonięte płytkami 
(ochrona na gonady)

background image

 

 

Standardowo wykonujemy:

Standardowo wykonujemy:

Zdjęcie przednio- tylne kości udowej

Zdjęcie boczne kości udowej

Zdjęcia wykonujemy zazwyczaj na kasecie 
30x40 ułożonej podłużnie i dzielonej podłużnie

Wszystkie dodatkowe projekcje w obrębie uda 
oraz głowy i szyjki kości udowej wykonujemy 
na wyraźnie zlecenie lekarza kierującego.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne stawu 

Zdjęcie przednio-tylne stawu 

biodrowego

biodrowego

Ułożenie: chory leży na plecach, 

kończyny dolne swobodnie 

wyciągnięte, kończyna badana 

nawrócona do wewnątrz.

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie 

pod okolicę stawu biodrowego, 

górny brzeg kasety na wysokości 

grzebienia kości biodrowej, zdjęcie 

z kratką przeciwrozproszeniową.

PC: pada na punkt leżący bocznie i 

o szerokości dwóch palców poniżej 

środka linii łączącej spojenie 

łonowe z kolcem biodrowym 

przednim górnym, inaczej mówiąc 

na staw biodrowy i przebiega od 

przodu ku tyłowi w płaszczyźnie 

strzałkowej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczny jest staw biodrowy, głowa, 

szyjka i krętarz większy kości 

biodrowej, dobre uwidocznienie 

krętarza dużego jest odpowiednim 

skrętem kończyny do wewnątrz.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne porównawcze 

Zdjęcie przednio-tylne porównawcze 

obu stawów biodrowych.

obu stawów biodrowych.

Ułożenie: chory leży na 

plecach, kończyny dolne 

swobodnie wyciągnięte i 

skręcone do wewnątrz, paluchy 

stykają się ze sobą, należy 

zwrócić szczególna uwagę na 

symetryczne ustawienie obu 

kończyn.

Kaseta: 30x40 lub 35,6x42,3 

ułożona poprzecznie, górny 

brzeg kasety na wysokości 

grzebieni kości biodrowych, 

zdjęcie z kratką 

przeciwrozproszeniową.

PC: pada na punkt leżący w linii 

środkowej ciała w połowie 

odległości między spojeniem 

łonowym a linią łączącą górne 

kolce biodrowe i przebiega od 

przodu ku tyłowi w płaszczyźnie 

strzałkowej środkowej, 

prostopadle do kasety.

background image

 

 

Ocena zdjęcia: na zdjęciu prawidłowo 
wykonanym widoczne są symetrycznie ustawione 
stawy biodrowe, głowy i krętarze obu kości 
udowych oraz górne przynasadowe części trzonów 
kości udowych, górne odcinki (grzebienie) kości 
biodrowych nie są widoczne za zdjęciu.

W przypadku, gdy chodzi o uwidocznienie wraz ze 
stawami biodrowymi również całej miednicy, 
kasetę przesuwamy o szerokość trzech palców ku 
górze. Wówczas będą uwidocznione i całe talerze 
kości biodrowych, kosztem uwidocznienia 
mniejszych odcinków przynasadowych części 
trzonów kości udowych.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe stawu biodrowego

Zdjęcie osiowe stawu biodrowego

Ułożenie: chory leży na wznak, 

kończyna badana mocno zgięta w 

stawie kolanowym i biodrowym, 

stopa opiera się podeszwa o 

powierzchnię stołu, pięta dotyka 

pośladka, udo przyjmuje w stosunku 

do kasety pozycje zbliżona do 

pionowej, jest jedynie nieznacznie 

odwiedzione do wewnątrz, druga 

noga wyciągnięta swobodnie.

Kaseta: 18x24 lub 24x30 ułożona 

podłużnie, górny brzeg kasety na 

wysokości grzebienia kości 

biodrowej, zdjęcie z kratką 

przeciwrozproszeniową.

PC: pada o szerokość dwóch palców 

poniżej i nieco bocznie od środka 

linii łączącej górny brzeg spojenia 

łonowego z przednimi górnymi 

kolcami kości biodrowej (środek 

pachwiny) i trafia na szparę stawu 

biodrowego, przebiega wzdłuż 

przyśrodkowej powierzchni uda, 

równolegle do jego osi długiej 

(osiowo), prostopadle do kasety.

background image

 

 

Ocena zdjęcia:  na zdjęciu uzyskujemy skrócony 
(dolno-górny) rzut szyjki i głowy kości udowej oraz 
przednio-tylny rzut panewki stawu biodrowego.

Podobne zdjęcie można uzyskać w pozycji 
siedzącej chorego. Chory siedzi na krześle uda ma 
jak najbardziej rozchylone. Kaseta ustawiona poza 
plecami chorego równolegle do płaszczyzny 
czołowej, zsunięta ku stronie badanej tak by 
prostopadły do kasety rzut krętarza dużego padał 
na środek kasety. Promień centralny kierujemy od 
przodu poprzez szyjkę kości udowej, prostopadle 
do kasety.

background image

 

 

Zazwyczaj i najczęściej wykonuje 
się jedynie zdjęcie  przednio – 
tylne porównawcze obu stawów 
biodrowych, wszystkie pozostałe 
zdjęcia wykonuje się jedynie na 
wyraźne zlecenie lekarza 
kierującego.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe spojenia 

Zdjęcie osiowe spojenia 

łonowego

łonowego

Ułożenie: chory siedzi na stole do 

zdjęć pochylając się nieco ku tyłowi, 

opiera się na rękach ułożonych za 

pośladkami, odcinek lędźwiowy 

kręgosłupa wygięty jak najbardziej ku 

przodowi (pogłębiona lordoza), dzięki 

czemu spojenie łonowe ustawia się 

prawie pionowo, uda lekko rozstawione

Kaseta: 18x24 ułożona poprzecznie; 

dolny brzeg kasety wysunięty o 

szerokość trzech palców ku przodowi 

od spojenia łonowego, zdj. z kratką 

przeciwrozproszeniową

PC: pada na spojenie łonowe i 

przebiega osiowo od głowy w kierunku 

nóg w płaszczyźnie strzałkowej 

środkowej, prostopadle do kasety

Ocena zdjęcia: na dobrze wykonanym 

zdjęciu widoczna jest szczelina 

spojenia łonowego w rzucie osiowym 

(górno – dolnym)

Ochrona:  ograniczenie wiązki 

promieniowania do niezbędnego 

minimum.

background image

 

 

Zdjęcie tylno-przednie 

Zdjęcie tylno-przednie 

kości łonowej

kości łonowej

Ułożenie: chory leży na 

brzuchu, pod głowę podłożony 

miękki wałek, ręce założone 

na głowę.

Kaseta: 18x24 ułożona 

poprzecznie; dolny brzeg 

kasety o szerokość dwóch 

palców poniżej spojenia 

łonowego, z kratką 

przeciwrozproszeniową

PC: pada na środek spojenia 

łonowego i przebiega od tyłu 

ku przodowi w płaszczyźnie 

strzałkowej środkowej, jest on 

odchylony od pionu o 10* w 

kierunku nóg.

Ocena zdjęcia: na zdjęciu 

widoczne są: spojenie łonowe i 

obie kości łonowe w rzucie 

tylko – przednim.

background image

 

 

Zdjęcie skośne talerza 

Zdjęcie skośne talerza 

kości biodrowej

kości biodrowej

Ułożenie: chory leży na plecach, talerz 

badany przylega do stołu, bok 

przeciwległy uniesiony ku górze i 

podparty woreczkami z piaskiem, 

płaszczyzna czołowa tworzy z 

płaszczyzną stołu kąt 45*, kończyny 

dolne lekko ugięte w stawach 

biodrowych i kolanowych.

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie; 

górny brzeg kasety powyżej grzebienia 

kości biodrowej, z kratką 

przeciwrozproszeniową

PC:

 pada na środek talerza badanej 

kości biodrowej i przebiega skośnie od 

przodu i strony uniesionej ku tyłowi i 

stronie badanej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: na dobrze wykonanym 

zdjęciu dzięki ułożeniu talerza 

biodrowego równolegle do płaszczyzny 

kasety, widoczny jest bez większych 

zniekształceń, perspektywiczny rzut 

całej płaszczyzny talerza.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe stawów 

Zdjęcie osiowe stawów 

krzyżowo-biodrowych

krzyżowo-biodrowych

Ułożenie: chory siedzi na brzegu 
stołu pochylony do przodu, pod 
nogi podstawiony stołek.

Kaseta: 18x24 ułożona 
poprzecznie; górny brzeg kasety 
wystaje nieco ku tyłowi od tylnej 
granicy pośladków; z kratką 
przeciwrozproszeniową

PC: pada na pochylony do przodu 
grzbiet chorego i trafia na punkt 
leżący o 5cm ku tyłowi od 
płaszczyzny prostopadłej do kasety, 
przebiega prawie stycznie do kości 
krzyżowej, osiowo, od głowy w 
kierunku nóg w płaszczyźnie 
strzałkowej i środkowej, 
prostopadle do kasety

Ocena zdjęcia: na dobrze 
wykonanym zdjęciu widoczne są 
szpary stawów krzyżowo-
biodrowych w rzucie osiowym

background image

 

 

Zdjęcie skośne stawu krzyżowo-

Zdjęcie skośne stawu krzyżowo-

biodrowego

biodrowego

Ułożenie: chory leży na plecach, 

przy badaniu prawego stawu 

unosimy nieco ku górze prawy bok, 

pod uniesiony bok podkładamy 

klinową podstawkę, płaszczyzna 

czołowa tworzy z płaszczyzną stołu 

kąt 25-30*, przy ułożeniu tym 

płaszczyzna, w której leży szpara 

stawu badanego, jest prostopadła 

do płaszczyzny stołu.

Kaseta: 18x24 ułożona podłużnie; 

górny brzeg kasety nieco powyżej 

grzebieni kości biodrowych, a 

przyśrodkowy w linii środkowej 

ciała, z kratką 

przeciwrozproszeniową.

PC: pada na punkt leżący pośrodku 

odległości między kolcem 

biodrowym górnym strony badanej 

a kresą białą i przebiega od przodu 

i strony badanej ku tyłowi i 

przyśrodkowo.

Ocena zdjęcia: przy dobrym 

ułożeniu chorego promień środkowy 

biegnąc w płaszczyźnie szpary 

stawu dokładnie uwidacznia jej 

szerokość.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne stawów 

Zdjęcie przednio-tylne stawów 

krzyżowo-biodrowych

krzyżowo-biodrowych

Ułożenie: chory leży na plecach, 
kończyny dolne zgięte w stawach 
kolanowych i biodrowych, tak aby 
lordoza lędźwiowa uległa 
wyrównaniu.

Kaseta: 24x30 ułożona podłużnie; 
górny brzeg kasety powyżej 
grzebieni kości biodrowych, z 
kratką przeciwrozproszeniową

PC: pada na punkt leżący na 
kresie białej, na wysokości 
grzebieni kości biodrowych i 
przebiega od przodu ku tyłowi w 
płaszczyźnie strzałkowej 
środkowej, prostopadle do kasety.

Ocena zdjęcia: widoczne są 
symetrycznie rzutujące się stawy 
krzyżowo biodrowe, zdjęcie nie 
daje możliwości dokładnej oceny 
szerokości stawów krzyżowo-
biodrowych.

background image

 

 

Zdjęcie osiowe miednicy

Zdjęcie osiowe miednicy

Ułożenie: chory siedzi na stole 
pochylony nieco ku tyłowi, rękoma 
opiera się o stół, ważne jest dla 
dobrego ustawienia, aby odcinek 
lędźwiowy kręgosłupa pozostawał w 
głębokiej lordozie, dzięki czemu 
miednica zostaje ustawiona bardziej 
pionowo, kończyny dolne 
rozstawione

Kaseta: 30x40 ułożona poprzecznie; 
dolny brzeg kasety o szerokości 
trzech palców ku dołowi od spojenia 
łonowego, z kratką 
przeciwrozproszeniową

PC: pada na środek linii łączącej 
przednie górne kolce biodrowe i 
przebiega osiowo w płaszczyźnie 
strzałkowej środkowej, prostopadle 
do kasety

Ocena zdjęcia: na zdjęciu widoczne 
są kości miednicy w rzucie osiowym 
oraz owal światła miednicy.

background image

 

 

Zdjęcie przednio-tylne 

Zdjęcie przednio-tylne 

miednicy

miednicy

Ułożenie: chory leży na plecach, 

kończyny dolne lekko ugięte w 

stawach kolanowych i biodrowych, 

pod kolana podłożony wałek, 

należy zadbać o zupełnie 

symetryczne ułożenie kończyn 

dolnych

Kaseta: 30x40 ułożona 

poprzecznie; górny brzeg o 

szerokości trzech palców powyżej 

grzebieni kości biodrowych, z 

kratką przeciwrozproszeniową

PC: pada na punkt leżący na 

kresie białej w połowie odległości 

między spojeniem łonowym a linią 

łączącą przednie górne kolce 

biodrowe i przebiega od przodu ku 

tyłowi w płaszczyźnie strzałkowej 

środkowej, prostopadle do kasety

Ocena zdjęcia: na prawidłowo 

wykonanym zdjęciu widoczne są 

kości miednicy i stawy biodrowe w 

rzucie przednio-tylnim.


Document Outline