Misja i
Misja i
funkcje
funkcje
pielęgniarst
pielęgniarst
wa
wa
Definicje misji:
• Myśl przewodnia,
• Wykładnia wartości,
• Jądro przekonań,
• Wyznanie wiary,
• Obietnica dana otoczeniu,
• Przedmiot aspiracji i trwałych, ponadczasowych
dążeń, wyrażających społeczne przeznaczenie
organizacji i jej części,
• Szczególny powód, racja bytu i sens istnienia
organizacji wyróżniających się od wszystkich
innych,
• Kluczowe cele i wartości organizacji, zakres
społecznej działalności teraz i w przyszłości.
Funkcje misji
• Ukierunkowująca,
• Stabilizująca,
• Uwiarygodniająca,
• Integrująca,
• Inspirująca.
W formułowaniu misji
pielęgniarstwa znaczenie mają
co najmniej 4 kategorie:
• Człowiek: kim jest, jak go postrzegasz, jak
widzisz klienta/pacjenta, jakie są jego
potrzeby;
• Zdrowie: czym jest zdrowie, a czym choroba,
jaki jest stosunek ludzi do zdrowia i choroby;
• Pielęgniarstwo i pielęgnowanie: po co
właściwie pielęgniarstwo istnieje, jakie
spełnia funkcje, jaką działalnością powinno
się zająć, do czego ma dążyć, czyje i jakie
potrzeby ma zaspokajać;
• Otoczenie: jak postrzegasz środowisko, jakie
powiązania ze środowiskiem istnieją itp.
Misja
pielęgniarstwa
Misja
pielęgniarstwa
w
w
społeczeństwie
społeczeństwie
polega na pomaganiu jednostkom,
rodzinom i innym grupom w
określeniu
i
osiągnięciu
ich
fizycznego,
umysłowego,
społecznego
potencjału
w
zmieniającym się środowisku, w
którym oni żyją oraz pracują.
Funkcje pielęgniarki
Funkcje pielęgniarki
są ściśle
powiązane z misją pielęgniarstwu. Są one
stałe i niezależne od miejsca (dom, zakład
pracy, uniwersytet, szkoła, więzienie, obóz,
szpital, przychodnia), czasu, w którym
opieka pielęgniarska jest świadczona, stanu
zdrowia jednostki/grupy oraz dostępności
zasobów.
Jest
to
zbiór
zadań
i
czynności
zawodowych,
dla
których
można
sformułować
wspólny
cel
(ich
inicjowania i realizowania), a zadania te
wynikają z roli zawodowej pielęgniarki
.
Rola zawodowa
Rola zawodowa
to szczególny rodzaj roli,
jaką każdy człowiek podejmuje,
uczestnicząc w życiu społecznym.
Charakter roli społecznej jest
uwarunkowany zajmowaniem określonej
pozycji w grupie (instytucji), np. pozycją
ojca w rodzinie bądź ordynatora w szpitalu
względnie sytuacją, np. pobytem w szpitalu.
W stosunku do każdej roli obowiązują
określone normy społeczne (zawodowe,
organizacyjne), które każdy członek danej
grupy adresuje zarówno do siebie, ze
względu na swoje uczestnictwo, jak i do
pozostałych członków tej społeczności.
Rolą pielęgniarki
Rolą pielęgniarki
będzie zapewnianie realizowania czy
zaspokajania wszystkich potrzeb
związanych z utrzymywaniem,
potęgowaniem, przywracaniem do jak
najlepszego zdrowia.
Funkcje zawodowe pielęgniarki pozostają
takie same bez względu na miejsce, czas,
w którym opieka pielęgniarska jest
świadczona, jak również środki, którymi
pielęgniarka dysponuje.
W ramach pełnionych funkcji pielęgniarka
wykonuje zadania, których zakres i
charakter wyznaczone są przez poziom
wymagań stawianych członkom grupy
zawodowej. Dotyczy to przede wszystkim
prezentowanej wiedzy i umiejętności oraz
postaw w czasie wykonywania tych zadań.
Grupując zadania i czynności można
stosować różne kryteria ich doboru jako
podstawę podziału można przyjąć np.:
1. Kierunek działań pielęgniarki, a w tym:
• podmiot opieki (funkcje bezpośrednie),
• Rozwój własnego zawodu (funkcje
pośrednie)
2. Charakter współpracy z innymi
dawcami opieki:
• Funkcje niezależne,
• Funkcje współzależne,
• Funkcje zależne.
Pełniąc funkcję zawodową
pielęgniarka realizuje zadania:
• Ukierunkowane na działania opiekuńcze,
• Na rzecz własnego profesjonalnego
rozwoju,
• Na rzecz pielęgniarstwa rozumianego
jako:
system organizacyjny,
system kształcenia,
dziedzina nauki.
Zadania funkcji
Zadania funkcji
opiekuńczej
opiekuńczej
Cel zadań funkcji opiekuńczej:
pomaganie, towarzyszenie,
asystowanie, wspieranie przy
rozwiązywaniu problemów
podopiecznego dotyczących
zdrowia i życia.
Zakres zadań funkcji opiekuńczej
Zakres zadań funkcji opiekuńczej
:
:
• Rozpoznawanie stanu zapotrzebowania
na opiekę, jej rodzaj (nieprofesjonalną,
profesjonalną), zakres i charakter
• Stwarzanie optymalnych warunków do
podtrzymywania biologicznych funkcji
życiowych organizmu
• Pomaganie w wykonywaniu (albo
wykonywanie za podopiecznego) tych
czynności życia codziennego, które
gwarantują komfort życia codziennego
(w sferze biologicznej, psychicznej,
społecznej)
• Pomaganie w wejściu w rolę pacjenta
różnych instytucji ochrony zdrowia i
opiekuńczych
• Pomaganie w rozwiązywaniu problemów
wynikających z metody diagnozowania,
leczenia, rehabilitacji
• Ułatwienie podopiecznemu dostępu do
informacji o stanie zdrowia, planowanych
działaniach opiekuńczych
• Ułatwienie podopiecznemu i jego rodzinie
wejście do grup wsparcia
• Wspieranie, tworzenie warunków i
uczestniczenie w opiece terminalnej
Zadania funkcji
Zadania funkcji
wychowawczej
wychowawczej
Cel zadań funkcji wychowawczej:
Kształtowanie prawidłowych
zachowań zdrowotnych, poczucia
odpowiedzialności za zdrowie
własne i najbliższych.
Zakres zadań funkcji wychowawczej:
Zakres zadań funkcji wychowawczej:
• Kształtowanie u podopiecznego poczucia
odpowiedzialności za własne zdrowie i
podejmowanie działań prozdrowotnych w
odniesieniu do siebie, osób najbliższych i
środowiska
• Przygotowanie podopiecznego i jego
najbliższych do współpracy w procesie
pielęgnowania
• Przygotowanie pacjenta do samoopieki
• Przygotowanie osób do realizowania
opieki nieprofesjonalnej
Zadania funkcji
Zadania funkcji
promowania zdrowia
promowania zdrowia
Cel zadań funkcji promowania zdrowia:
Propagowanie zachowań
prozdrowotnych i stylu życia
wspierającego zdrowie. Doradzanie
ludziom jak wzmacniać i utrzymywać
zdrowie. Tworzenie podopiecznym
warunków do realizowania stylu życia
sprzyjającego utrzymaniu i
wzmacnianiu zdrowia.
Zakres zadań funkcji promowania zdrowia:
Zakres zadań funkcji promowania zdrowia:
• Poznawanie programów promocjo zdrowia,
czynne włączenie się w ich realizację,
konstruowanie i ocenę skuteczności
• Współdziałanie z indywidualnymi osobami,
grupami wsparcia i instytucjami
pracującymi na rzecz wzmacniania zdrowia
społeczeństwa
• Tworzenie warunków podopiecznym i
pracownikom instytucji ochrony zdrowia i
opiekuńczych do realizowania stylu życia
służącemu zdrowiu
• Przygotowanie podopiecznego do
zwiększania kontroli nad stanem
własnego zdrowia
• Kształtowanie postaw prozdrowotnych
• Pomaganie w kształtowaniu zachowań
sprzyjających zdrowiu
Zadania funkcji
Zadania funkcji
profilaktycznej:
profilaktycznej:
Cel zadań funkcji profilaktycznej:
Ograniczenia zagrożeń wypadkami,
uszkodzeniami, katastrofami w miejscu
przebywania podopiecznych. Działania
zapobiegające lub ograniczające ryzyko
występowania chorób i powikłań
wynikających z warunków życia i
preferowanego stylu życia. Działania
zapobiegające występowaniu chorób i
powikłań wynikających ze stosowania
metod diagnostycznych
Zakres zadań funkcji profilaktycznej:
Zakres zadań funkcji profilaktycznej:
• Rozpoznawanie stanu zagrożenia zdrowia
indywidualnych osób, rodzin, grup społecznych
• Prowadzenie badań w ramach planowanych
badań profilaktycznych masowych,
przesiewowych
• Planowanie i realizowanie działań
profilaktycznych, w odniesieniu do
indywidualnej osoby albo grupy, w ramach
ustalonego programu profilaktycznego
• Realizowanie programu działań
zapobiegających lub ograniczających ryzyko
wystąpienia powikłań w czasie stosowania
metod diagnozowania, leczenia, rehabilitacji
Zadania funkcji
Zadania funkcji
terapeutycznej
terapeutycznej
Cel zadań funkcji terapeutycznej:
Udzielanie pomocy przedlekarskiej w
sytuacji zagrożenia zdrowia lub życia
pacjenta.
Wykonywanie badań służących
ocenie stanu pacjenta, zleconych w
procesie diagnozowania.
Wykonywanie zabiegów ustalonych
w planie terapii.
Zakres zadań funkcji terapeutycznej:
Zakres zadań funkcji terapeutycznej:
• Wykonywanie zadań i zabiegów w
ramach pierwszej pomocy
przedlekarskiej
• Współudział w procesie diagnozowania
pacjenta
• Wykonywanie zabiegów zleconych w
planie terapii
Zadania funkcji
Zadania funkcji
rehabilitacyjnej
rehabilitacyjnej
Cel zadań funkcji rehabilitacyjnej:
Pomaganie pacjentowi w uzyskaniu
niezależności i umiejętności
radzenia sobie w zmienionej
sytuacji życiowej, która powstała z
przyczyn rozwojowych, urazu,
choroby
Zakres zadań funkcji rehabilitacyjnej:
Zakres zadań funkcji rehabilitacyjnej:
• Pomaganie pacjentowi w zdobyciu
nowych umiejętności lub wyćwiczeniu
funkcji niezbędnych do poradzenia sobie
w nowej sytuacji powstałej w wyniku
choroby, urazu lub stosowanej metody
leczenia
• Współpraca z rodziną pacjenta w
zakresie przygotowania do
współdziałaniu w usprawnianiu
podopiecznego w czasie pobytu w
szpitalu i dalszego kontynuowania w
warunkach domowych
• Pomaganie w tworzeniu atmosfery
zachęcającej pacjenta do pokonywania
trudności w okresie usprawniania
• Pomaganie w przygotowaniu środowiska
domowego na przyjęcie osoby
niepełnosprawnej
Od pierwszego dnia, jako ucznia
Od pierwszego dnia, jako ucznia
szkoły pielęgniarskiej, aż do
szkoły pielęgniarskiej, aż do
ostatniego dnia przejścia na
ostatniego dnia przejścia na
emeryturę, zawodowym obowiązkiem
emeryturę, zawodowym obowiązkiem
pielęgniarki jest krytyczne, a
pielęgniarki jest krytyczne, a
jednocześnie twórcze rozumowanie i
jednocześnie twórcze rozumowanie i
analizowanie wszystkich aspektów
analizowanie wszystkich aspektów
wykonywanej pracy, jak też stałe
wykonywanej pracy, jak też stałe
pogłębianie swej fachowej wiedzy i
pogłębianie swej fachowej wiedzy i
śledzenie wszystkich nowości i
śledzenie wszystkich nowości i
zdobyczy w tej dziedzinie.
zdobyczy w tej dziedzinie.
Jill Macleod Clark
Zadania funkcji
Zadania funkcji
kształcenia
kształcenia
Cel zadań funkcji kształcenia:
Uczestniczenie w procesie
kształcenia kandydatów do zawodu
pielęgniarki.
Współudział w procesie doskonalenia
zawodowego pielęgniarek.
Realizowanie własnego kształcenia i
doskonalenia zawodowego.
Zakres zadań funkcji kształcenia:
Zakres zadań funkcji kształcenia:
• Czynne uczestnictwo w zajęciach
praktycznych organizowanych dla
uczniów i studentów pielęgniarstwa
• Współudział w procesie adaptacji nowych
pracowników
• Prowadzenie wybranych form zajęć w
doskonaleniu wewnątrzzakładowym
• Współudział w tworzeniu planów i
programów kształcenia i doskonalenia
pielęgniarek
• Inwestowanie we własny rozwój
zawodowy
Zadania funkcji
Zadania funkcji
zarządzania
zarządzania
Cel zadań funkcji zarządzania:
Rozpoznawanie stanu służb pielęgniarskich.
Planowanie i organizowanie zespołów
pielęgniarskich na potrzeby różnych
kategorii odbiorców i warunków, w jakich
jest realizowana.planowanie i
organizowanie pracy własnej. Kierowanie
pracą zespołów pielęgniarskich.
Podejmowanie decyzji dotyczących służb
pielęgniarskich.
Zakres zadań funkcji zarządzania:
Zakres zadań funkcji zarządzania:
• Planowanie pracy własnej i/lub zespołów
pielęgniarskich.
• Projektowanie działań, koordynowanie
ich wykonania.
• Motywowanie ludzi do osiągania celów i
uczestniczenia w realizacji zadań i
działań.
• Porównanie wykonania zadania/zadań z
wzorcem, pożądanym stanem.
Zadania funkcji
Zadania funkcji
naukowo - badawczej
naukowo - badawczej
Cel zadań funkcji naukowo – badawczej:
Rozpatrywanie zapotrzebowania na rodzaj,
zakres i charakter badań naukowych w
pielęgniarstwie i dla pielęgniarstwa.
Organizowanie i kierowanie zespołem
prowadzącym badania. Ocenianie wyników
badań pod kątem ich wykorzystania w
praktyce. Współpraca w zespołach
prowadzących badania podstawowe i
kliniczne. Korzystanie z informacji naukowej.
Zakres zadań
Zakres zadań
funkcji naukowo – badawczej:
funkcji naukowo – badawczej:
• Wykorzystywanie wyników badań w
działalności praktycznej.
• Współudział w badaniach naukowych.
W przygotowaniu zawodowym ważne są
posiadane przez pielęgniarkę :
Kwalifikacje
= wiedza + umiejętności
Kompetencje
= kwalifikacje +
uprawnienia +
odpowiedzialność
Wiedza
współczesnej
pielęgniarki
powinna
stanowić spójny system wiadomości o zdrowiu,
człowieku i środowisku. Kształtowanie tej wiedzy
powinno dokonywać się w aspekcie holistycznej
wizji istoty ludzkiej, na którą składać będą się:
• treści z zakresu nauk biologiczno – medycznych
i pielęgniarskich,
• wiadomości właściwe dla nauk psychologiczno –
socjologicznych, antropologii kulturowej, teorii
dobrej roboty i organizacji,
• wiedza o rodzinie jako podstawowej grupie
społecznej,
• Wiedza o promocji zdrowia w jej wszystkich
aspektach medyczno-psychologiczno-społecznych
i prawnych.
Pielęgniarka potrzebuje jeszcze innego
rodzaju wiedzy a mianowicie – wiedzy o
sobie samej, o swych słabych i mocnych
stronach,
o
swoich
możliwościach
terapeutycznego oddziaływania, wiedzy,
którą
musi
zdobyć
w
procesie
samokontroli,
samoanalizy,
samopoznania.
Wiedza
o
sobie
warunkuje
proces
zdobywania
umiejętności
działania,
umiejętności realizacji zadań i celów.
W system pożądanych
umiejętności
włącza się:
1. Umiejętności proceduralne związane z
czynnościami i zabiegami natury
leczniczo – pielęgnacyjnej.
2. Umiejętności komunikacyjne zarówno w
sferze werbalnych, jak i pozawerbalnych
środków wzajemnego porozumiewania.
3. Umiejętności organizacyjne niezbędne
do sprawnej realizacji procesu opieki
pielęgnacyjnej, łącznie z
umiejętnościami diagnozowania,
planowania, realizowania i oceniania.
W zakres tych wszystkich umiejętności
włącza się również zdolność empatii.
Szczególnie istotne jest przejawianie
samodzielności i umiejętności współpracy w
wielozadaniowym zespole opiekuńczym i
zespole pielęgniarek:
• Umiejętność komunikowania się, na którą
składa się m.in.: zwięzły, jasny i zrozumiały
sposób formułowania informacji, przy
wykorzystaniu obowiązującej, zawodowej
terminologii, wzajemne przekazywanie
informacji zgodnie z obowiązującą w zespole
procedurą, rzetelne prowadzenie
dokumentacji pacjenta, poprawne
wykorzystanie informacji zgromadzonych
przez siebie i otrzymanych od innych;
• Umiejętność współdecydowania o
sprawach podopiecznego, a to wymaga:
przejawiania samodzielności w myśleniu i
działaniu, przejawianie merytorycznie
uzasadnionych argumentów w
dyskusjach, wykorzystania rad
udzielanych przez innych ludzi przy
niezależności własnych sądów
uwarunkowanych wiedzą,
umiejętnościami i doświadczeniem,
negocjowanie odpowiedzialnych decyzji
ze świadomością ponoszenia związanych
z tym konsekwencji;
• Umiejętność samodzielnego
wykonywania zleceń wydawanych przez
innych profesjonalistów, na którą
składają się: decyzja o podjęciu się
wykonania zleconego zadania, wybór
sposobu wykonania zadania, wykonanie
zadania przestrzegając obowiązujących
zasad i norm jakości;
• Umiejętność ponoszenia indywidualnej
odpowiedzialności za jakość
wykonywanych zadań składających się na
osiągnięcia celów całego zespołu.
Samodzielność
, w pracy pielęgniarki,
rozpatrywana jest w znaczeniu
samodzielności w myśleniu, działaniu,
podejmowaniu decyzji i uczeniu się.
Samodzielność
to swoboda w podejmowaniu
decyzji ograniczona tylko wiedzą i
doświadczeniem zawodowym. Związana
jest z odpowiedzialnością, czyli
koniecznością ponoszenia konsekwencji
swoich zachowań. Prawidłowa realizacja
zadań zawodowych jest możliwa tylko
wtedy, gdy zakres obowiązków, uprawnień
i odpowiedzialności pozostaje we
właściwych relacjach.
Pielęgniarka powinna być przygotowana
do podejmowania i wykonywania decyzji
zawodowych
w
realizowaniu
indywidualnych zadań, jak również w
pracy w zespole pielęgniarek i zespole
wielozadaniowym.
Pielęgniarka
musi
pracować jako partner przedstawicieli
innych profesji i zawodów biorących
udział w świadczeniu usług zdrowotnych.
Odpowiedzialność
to konieczność,
obowiązek moralny lub prawny
odpowiadania za swoje czyny i ponoszenia
za nie konsekwencji. W etyce
odpowiedzialność jest określana jako
świadomość człowieka za swe czyny
wykonane bądź za niewykonanie czynów, a
więc za zachowanie nakazane lub zakazane
normą moralną, jest oceniany pozytywnie
lub negatywnie.
Odpowiedzialność zawodowa związana jest z
przynależnością do określonej grupy
zawodowej.
Uprawnienia
– to prawo do wykonywania
czynności, które zapisane są w ustawie o
zawodzie pielęgniarki i położnej (Ustawa z
dnia 5 lipca 1996, art. 4.)
1) rozpoznawanie warunków i potrzeb
zdrowotnych,
2) rozpoznawanie
problemów
pielęgnacyjnych,
3) sprawowanie opieki pielęgnacyjnej,
4) realizację zleceń lekarskich w procesie
diagnostyki, leczenia i rehabilitacji,
5) samodzielne udzielanie w
określonym
zakresie
świadczeń
zapobiegawczych,
diagnostycznych,
leczniczych i rehabilitacyjnych,
6) edukację zdrowotną,
7) nauczanie zawodu pielęgniarki,
8) prowadzenie
prac
naukowo-
badawczych w dziedzinie pielęgniarstwa,
9) kierowanie
pracą
zawodową
pielęgniarek i położnych.
ODBIORCA
ODBIORCA
OPIEKI
OPIEKI
PIELĘGNIARSKIEJ
PIELĘGNIARSKIEJ
Odbiorcą opieki jest osoba, tj. istota ludzka mająca
prawo
do
wiedzy
o
sobie,
prawo
do
współuczestniczenia w decyzjach, które dotyczą jej
życia, zdrowia, korzystania z pomocy społecznej,
prawa do przyjęcia bądź odrzucenia opieki
zdrowotnej; człowiek w całym ekoholistycznym
wymiarze jego osobowości, tj. w systemie potrzeb
fizycznych, psychicznych, społecznych, kulturowo-
rozwojowych i duchowych; istota, której istnienie
zależy od równowagi jej wewnętrznego środowiska i
od
równowagi
z
zewnętrznym
społeczno-
przyrodniczym
otoczeniem.
Zakłócenia
tej
równowagi powodują przejściowe bądź całkowite
osłabienie
energii
życiowej
człowieka,
doprowadzając w końcu do jego śmierci.
Momenty osłabienia równowagi osobowej
człowieka, zjawiające się w różnych
fazach
i
okresach
jego
życia,
spowodowane
wewnętrznymi
i
zewnętrznymi czynnikami czynią każdą
istotę
ludzką
potencjalnym
bądź
faktycznym odbiorcą opieki (pacjentem,
podopiecznym). Człowiek potrzebuje w
tych chwilach pomocy i wsparcia w
zaspokajaniu swych potrzeb nie tylko
natury
fizycznej,
ale
również
towarzyszących im potrzeb wyższego
rzędu.
Medycyna i pielęgniarstwo spotykają się z
różnorodnymi stanami dotyczącymi ludzi:
1. Człowiek ma doskonałe zdrowie i czuje się
bardzo dobrze.
2. Człowiek jest chory, lecz czuje się dobrze.
3. Człowiek jest chory i czuje się źle.
4. Człowiek nie jest chory, lecz nie czuje się
dobrze.
Stosownie do tych stanów człowiek podejmuje
rolę chorego lub jej nie podejmuje; oddaje
się w opiekę instytucji ochrony zdrowia,
podejmując rolę pacjenta lub podopiecznego
lub próbuje sam się leczyć. Tak więc rola
pacjenta jest szczególnym przejawem roli
chorego.
Choroba jest rozpatrywana w socjologii
zdrowia i choroby jako przejaw szczególnej
roli społecznej, jaką jest rola chorego. Rola ta
charakteryzuje się następującymi cechami:
1. Osoba podejmująca tę rolę jest zwolniona od
pełnienia
swoich
dotychczasowych
obowiązków, dotychczasowych ról.
2. Człowiek chory nie jest obwiniany z powodu
swej choroby.
3. Oczekuje się, że człowiek chory będzie
poszukiwał
kompetentnej,
profesjonalnej
pomocy lekarskiej.
4. Oczekuje się, że podporządkuje się on
reżymowi
postępowania
leczniczego,
zaleconego przez lekarza.
Dla potrzeb praktyki ochrony zdrowia i jej organizacji
odbiorcę opieki rozpatruje się również w aspekcie
nauk klinicznych. Wyróżnia się wtedy np.: role
chorych psychicznie, role pacjentów z chorobami
układu
krążenia,
oddechowego,
z
chorobami
nowotworowymi, role chorych z demencją, role
chorych
na
cukrzycę,
role
chorych
z
niepełnosprawnością fizyczną itp. Problemy związane
z podejmowaniem takich ról chorego są przedmiotem
badań rozpatrywanych w aspekcie nauk klinicznych
(medycyna kliniczna i pielęgniarstwo kliniczne) oraz
w aspekcie nauk społecznych, zwłaszcza psychologii,
socjologii i antropologii filozoficznej. Refleksją
naukową w krajach narodowościowo zróżnicowanych
objęte są także role chorych i podopiecznych ze
względu na ich uwarunkowania kulturowo-etniczne
(tubylcy - imigranci).
Wszystkie powyższe myśli o roli chorego (pacjenta,
podopiecznego) podejmowanej w różnych stanach i
fazach zdrowia byłyby niepełne, gdyby nie zostały
wzbogacone
poglądem
o
uwarunkowaniach
społecznych roli pacjenta, o jego środowisku
społecznym a zwłaszcza o rodzinie. Rodzina
bowiem w wielu przypadkach decyduje o wyborze
opieki i uczestniczy w podejmowaniu decyzji co do
postępowania leczniczo-pielęgnacyjnego.
Przed
rodziną otwierają się bramy szpitali; najbliżsi
spełniają
role
pomocniczo-pielęgnacyjne;
towarzyszą narodzinom i śmierci swych bliskich.
Liczne decyzje, jakie podejmuje podopieczny, są
uwarunkowane względami rodzinnymi. Odbiorcą
opieki jest człowiek i jego rodzina jako
współpartnerzy roli profesjonalistów, odbiorcą
opieki jest także sama rodzina.
Podmiot opieki to określenie bardzo ogólne,
pod którym kryje się wiele treści, a tym
samym różnych możliwości.
1. Ze względu na stan zdrowia – choroby,
wyróżniono kategorie odbiorców usług
pielęgniarki:
• Człowiek zdrowy,
• Człowiek narażony na zachorowanie,
• Człowiek chory,
• Człowiek chory w ostrym stanie,
• Człowiek chory w stanie przewlekłym,
• Chory o niepomyślnym rokowaniu,
• Człowiek niepełnosprawny,
• Człowiek umierający.
Człowiek zdrowy
Człowiek zdrowy
W myśl socjo – ekologicznej definicji
zdrowia, przyjętej przez WHO, to taki
człowiek, który może w pełni
realizować swoje aspiracje i potrzeby,
a jednocześnie zmieniać środowisko i
(lub) radzić sobie z nimi (reagować na
wyzwania środowiska), wchodzić w
korzystną dla siebie interakcję ze
środowiskiem.
Człowiek narażony na
Człowiek narażony na
zachorowanie
zachorowanie
To człowiek, u którego negatywny
wpływ środowiska (ekologicznego,
społecznego), warunków życia,
stylu życia, pracy, odżywiania,
nawyków, uzależnień, ograniczenia
funkcji mogą doprowadzić
(przyczynić się) do wystąpienia
choroby.
Człowiek chory
Człowiek chory
Przy rozumieniu definicji choroby jako „stan
zmniejszonej zdolności przystosowawczej
ustroju, w którym występuje zaburzenie
jego czynności” (WHO), człowiek chory to
taki, u którego wystąpiła dynamiczna
reakcja ustroju na zadziałanie czynnika
chorobotwórczego, wyrażająca się
zaburzeniem naturalnego współdziałania
narządów i tkanek, prowadząca do zmian
czynnościowych i organicznych ustroju,
uniemożliwiając człowiekowi realizowanie
jego potrzeb i aspiracji oraz radzenia sobie
ze środowiskiem.
Człowiek chory w ostrym
Człowiek chory w ostrym
stanie
stanie
To określenie stanu chorego, u którego w
ciągu krótkiego czasu występują objawy
podmiotowe i przedmiotowe (nagłe
załamanie się stanu zdrowia). Objawy i
dysfunkcje trwają krótko i kończą się albo
całkowitym powrotem do zdrowia, albo
przejściem w chorobę przewlekłą lub
szybkim zgonem. Przyczyną wystąpienia
ostrej choroby mogą być nagłe zdarzenia
(wypadki, zatrucia, urazy). Objawy ostrej
choroby mogą wystąpić w przebiegu
choroby przewlekłej jako jej powikłanie.
Człowiek chory w stanie
Człowiek chory w stanie
przewlekłym
przewlekłym
To określenie stanu chorego z
przewlekłą chorobą, u którego w
różnym okresie i przedziale czasu
występują objawy podmiotowe i
przedmiotowe, w konsekwencji
których mogą powstać
nieodwracalne zmiany w budowie i
funkcjonowaniu narządów i/lub
układów, co uniemożliwia
prawidłowe funkcjonowanie.
Choroba może przebiegać z okresami
zaostrzeń
gdy
proces
chorobowy
uczynnia się i powoduje powrót
objawów oraz okresami remisji, w
których choroba została opanowana a
objawy nie są wyraźnie uchwytne.
Choroba przewlekła może kończyć się
wyleczeniem (pomyślne rokowanie).
Może
powodować
długotrwałą
dysfunkcję, której nie można wyleczyć
trwale, ale chory pozostaje przez długi
czas w dobrym stanie ogólnym. W
przebiegu choroby przewlekłej stan
chorego może stale się pogarszać i
kończyć się zejściem śmiertelnym.
Chory o niepomyślnym
Chory o niepomyślnym
rokowaniu (nieuleczalnie
rokowaniu (nieuleczalnie
chorzy)
chorzy)
To określenie stanu pacjenta, u którego
przewiduje się niepomyślny przebieg
procesu chorobowego i brak jest szans
powrotu do zdrowia. Proces
chorobowy ma charakter postępujący i
mimo leczenia nie można go
powstrzymać. Choroby, które rokują
niepomyślnie ze względu na szybkość
rozwoju procesu chorobowego, dzielą
się na ostre i przewlekłe.
Czas choroby o niepomyślnym
rokowaniu może trwać od kilku
godzin, dni, tygodni do kilku lat.
Zależy on od intensywności
rozwoju procesu chorobowego i
stopnia dysfunkcji podstawowych
układów życiowych.
Człowiek
Człowiek
niepełnosprawny
niepełnosprawny
To taki człowiek, u którego
występuje
uszkodzenie
lub
ograniczenie funkcji narządu ciała
z
przyczyn:
wrodzonych,
przebiegu innych schorzeń, urazu,
wymagające przystosowania się
do
życia
w
zmienionych
warunkach (zmienionym stanie).
To osoba, której obniżona sprawność
funkcjonalna (sensoryczna, fizyczna,
psychiczna) trwale lub okresowo
utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia
życie codzienne, naukę, pracę oraz
pełnienie ról właściwych dla płci i
wieku, zgodnie z normami prawnymi i
zwyczajowymi.
Człowiek umierający
Człowiek umierający
To stan człowieka, u którego (albo w
stosunku do którego) istnieje trwająca
w czasie świadomość zbliżającej się
śmierci, łącząca się z istnieniem
choroby i/lub wiekiem. To stan
obejmujący ostatnie tygodnie, dni,
godziny życia człowieka, różny co do
intensywności przeżywanych cierpień
fizycznych i psychicznych.
2. Podmiot opieki wyodrębniony pod
względem wieku:
• Dziecko – od noworodka do wieku
młodzieńczego
• Dorosły – od 18 – 21 r.ż do 65 – 70 r.ż
• Starszy człowiek – 65 – 70 r.ż
Niekiedy wyodrębnia się oddzielną grupę
starców – osoby powyżej 80 r.ż.
3. Podmiot opieki wyodrębniony pod
względem liczby pielęgnowanych:
• Pojedyncza osoba
• Rodzina – pełna, niepełna,
wielopokoleniowa
• Grupa społeczna – społeczność lokalna
4. Podmiot opieki wyodrębniony pod
względem płci:
• Kobiety
• Mężczyźni