Wykład: Metodyka wychowania i nauczania

integracyjnego;

Czynniki warunkujące

sukcesy szkolne uczniów

Dr Katarzyna Ćwirynkało

Podstawowe pojęcia:

• Powodzenie szkolne uczniów
• Powodzenie dydaktyczne
• Powodzenie wychowawcze

Czynniki warunkujące

sukcesy szkolne uczniów

• Biopsychiczne – tkwiące w uczniu
• Społeczno – środowiskowe –

tkwiące w środowisku

• Dydaktyczne
• Cechy osobowości nauczyciela

Czynniki biopsychiczne

1)

Sprawność analizatorów (wzroku,

słuchu, aparatu ruchowego)

2)

Stan zdrowia: somatycznego i

psychicznego

3)

Ogólny poziom rozwoju

intelektualnego

4)

Podstawowe zdolności szkolne

5)

Optymalna motywacja sukcesu

6)

Cechy osobowości ucznia

Ad. 1: Sprawność

analizatorów

• Sprawność receptorów: wzroku,

słuchu i innych, nerwów
dośrodkowych i reprezentacji
korowych oraz

• sprawność aparatu ruchowego

(brak porażeń, niedowładów)

Ad. 2: Stan zdrowia

• Brak poważnych, przewlekłych chorób

(np. padaczki, cukrzycy i in.),

• Brak zaburzeń emocjonalnych:

depresji, zaburzeń lękowych,
nerwicowych, autyzmu, schizofrenii,
dysleksji, dysgrafii, dysortografii,
dyskalkulii, nadruchliwości i
impulsywności, zaburzeń zachowania,
uzależnień

Choroba

• Obejmuje całą osobowość

człowieka, nie tylko jego ciało (stan
somatyczny), ale też psychikę (stan
psychiczny), samopoczucie, emocje,
motywacje, system wartości,
potrzeby, cele życiowe

• Rodzaje chorób: ostre

(przebiegające szybko) i przewlekłe

Ad. 3: Ogólny poziom

rozwoju intelektualnego

• Przeciętny I.I.: 90-109
• Badania J. Strelau oraz badania

J.D. Matarazzo: I.I. a zdobywane
wykształcenie

Uczniowie znajdujący się

na granicy normy

• Jednostki zaniedbane pedagogicznie
• Jednostki z parcjalnymi deficytami
• Jednostki o powolnym, ale prawidłowym

przebiegu procesów intelektualnych

• Jednostki niepełnosprawne intelektualnie z

b. dobrych środowisk społecznych

• Jednostki, które nie można zakwalifikować

do żadnej z wymienionych grup

Ad. 4:

Poziom rozwoju

podstawowych zdolności

szkolnych

• Poziom rozwoju percepcji

wzrokowej, słuchowej

• Integracja wzrokowo-słuchowa
• Pamięć wzrokowo-słuchowa
• Pamięć logiczna i mechaniczna
• Płynność słowna
• Rozumienie słów

• Łatwość operowania liczbami
• Zdolność koncentracji uwagi, jej

trwałość i podzielność

• Wyobraźnia
• Myślenie przyczynowo-logiczne
• Wnioskowanie indukcyjne,

dedukcyjne, przez analogię

• Zdolność do abstrakcji

Ad. 5: Optymalna

motywacja sukcesu

• Motyw a cel
Motyw – racja, powód, dla którego

podejmujemy działanie

Cel – to, ku czemu zmierza nasze

działanie

Motywacja – proces regulacji, który

tak kieruje naszymi czynnościami,
by osiągnąć zamierzony cel

Ad. 6: Cechy osobowości

ucznia

• Silne zainteresowania szkolne
• Dojrzałość emocjonalna
• Stabilność emocjonalna
• Samokontrola, spokojne zachowanie

się, rozwaga

• Odporność na zagrożenie
• Adekwatna samoocena, wiara we

własne siły

• Dobre przystosowanie, uspołecznienie
• Dążenie do przyjęcia ogólnie uznanych

wartości

• Sumienność, wytrwałość,

systematyczność

• Aktywność szkolna
• Odpowiedzialność
• Samodzielność w pracy

Czynniki społeczno -

środowiskowe

1) Korzystne postawy wychowawcze

rodziców

2) Status ekonomiczno – społeczny

rodziców

Ad. 1: Korzystne postawy

wychowawcze rodziców

• kierowanie dzieckiem bez

akcentowania swojej przewagi,

• radzenie sobie z problemami

wychowawczymi,

• stawianie dziecku zadań adekwatnych

do możliwości,

• zrównoważony stosunek emocjonalny

do dziecka,

• bliski kontakt emocjonalny z dzieckiem.

Ad. 2: Status ekonomiczno

– społeczny rodziców

• wykształcenie rodziców,
• życie kulturalne czynne i bierne

rodziny,

• warunki bytowe
Badania L.J. Horwood, B.A. Darlow,

N. Mogridge (2001)

Czynniki dydaktyczne

1) Rozwijanie zainteresowań uczniów,
2) Wzmacnianie korzystnych

zachowań uczniów,

3) Wyrównywanie u uczniów braków

programowych,

4) Odpowiednie przygotowanie przez

nauczyciela lekcji i jej właściwa

organizacja

Cechy osobowości

nauczyciela

1) Odpowiedzialność,

dokładność, sumienność,

pomysłowość, wrażliwość na potrzeby ucznia,

2) Mądrość,

trzeźwe myślenie, dojrzałość emocjonalna,

brak uprzedzeń, uczynność, poczucie humoru, bogata
wyobraźnia

3) Opanowanie,

zrównoważenie, umiejętność łagodzenia

sporów, cierpliwość, spokój, samokontrola emocjonalna,

4) Wnikliwość psychologiczna,

empatia, łatwość

nawiązywania kontaktu psychicznego z uczniem,

5) Pomoc

udzielana uczniom, takt, ciepło, serdeczność,

6) Umiejętność podejmowania właściwych

decyzji,

energia, pewność siebie, umiejętność

wywierania wpływu na ucznia.

Nie sprzyja sukcesom szkolnym

tolerancja i konformizm nauczyciela