Spostrzeganie, pamięć, 

myślenie, uczenie się.

 

 

Spostrzeganie

Wrażenia

 są skutkiem stymulacji narządów

zmysłów i przesyłania przez nie informacji do
ośrodkowego układu nerwowego (mózg i
rdzeń kręgowy). Receptory zmysłowe
znajdują się w narządach zmysłów (oko,
ucho, licznie w skórze), ich stymulacja ma
charakter mechaniczny, pochodzi z różnych źródeł
energii (światło, fale dźwiękowe) lub z obecności
pewnych substancji chemicznych (smak, węch).

 

 

Spostrzeganie

Spostrzeganie

 nie ma charakteru 

mechanicznego. Jest procesem, 
dzięki któremu wrażenia zostają 
zorganizowane i zinterpretowane, 
tworząc wewnętrzną reprezentację 
świata. Jest aktywnym procesem, 
dzięki któremu człowiek nadaje sens 
własnym wrażeniom.

 

 

Absolutny próg wrażliwości 

bodziec o najmniejszej 

wielkości, który ludzie potrafią odróżnić od braku 

jakiegokolwiek bodźca.

Progi bodźców dla poszczególnych zmysłów:
Wzrok – wielkość odpowiadająca płomieniowi 

świecy widzianemu z odległości 50 km w ciemną, 

pogodną noc.

Słuch – dźwięk tykającego zegarka z odległości 

około 6 metrów.

Smak – łyżeczka cukru rozpuszczona w mniej 

więcej siedmiu litrach wody

Zapach – kropla perfum rozproszona w małym 

domu (1 cząsteczka ma 500 milionów)

Dotyk – nacisk skrzydła muchy spadającego na 

twarz z odległości pół centymetra.

 

 

Zapamiętaj!

 

 

Zapamiętaj!

 

 

Pamięć

Pamięć

 jest to zdolność umysłu do 

kodowania, przechowywania, a 
później przypominania sobie różnych 
zdarzeń, których uprzednio 
doświadczyliśmy. 

Czyli: pamięć to aktywny system 

umysłowy, który odbiera, koduje, 
modyfikuje i wyszukuje informacje.

 

 

3 rodzaje pamięci

1.Epizodyczna – wspomnienia zdarzeń (epizodów), 

jakie przytrafiły się człowiekowi lub miały 

miejsce w jego obecności (co jadłeś na 

śniadanie lub jaki wczoraj był film w TV).

2.Semantyczna – wiedza ogólna, jesteśmy skłonni 

mówić o niej „wiem” (np. wiem, że „Lalkę” 

napisał Prus).

3.Proceduralna – nazywana pamięcią 

umiejętności, dzięki niej posiadamy wiedzę o 

tym, jak coś się robi (jazda na rowerze, 

prowadzi samochód itp.).

 

 

3 procesy pamięciowe

Kodowanie – takie przetworzenie informacji, 

aby było możliwe umieszczenie jej w 
pamięci.

Przechowywanie – utrzymywanie informacji 

w pamięci pomimo upływu czasu.

Wydobywanie – lokalizowanie 

przechowywanej informacji w pamięci i jej 
wyciąganie do świadomości (nie zawsze 
skuteczne).

 

 

3 stadia pamięci

Pamięć sensoryczna (pamięć 

ikoniczna, pamięć echoiczna).

Pamięć krótkotrwała – operacyjna 

(efekt pierwszeństwa, efekt 
świeżości). Porcjowanie informacji

Pamięć długotrwała (wspomnienia 

migawkowe).

 

 

Myślenie

Myślenie

 jest to czynność umysłowa leżąca u 

podstaw rozumienia, przetwarzania i 

komunikowania informacji. Obejmuje 

skupienie uwagi na informacji, tworzenie 

jakiejś jej umysłowej reprezentacji, 

rozumowanie na jej temat oraz wydawanie 

na jej temat decyzji i sądów.

Czyli pod podjęciem myślenia rozumie się 

zwykle świadome, zaplanowane wysiłki 

ukierunkowane na nadanie rzeczom sensu.

 

 

Dopisz dwie kolejne 

litery ciągu:

 

 

Rozwiązywanie 

problemów

Czynniki wpływające na rozwiązywanie problemów:
a) Kompetencje 
b) Nastawienie umysłowe
c) Wgląd – związany z nagłym połączeniem elementów 

problemu, tak że jego rozwiązanie przychodzi nagle i 

bez analizowania.

d) Inkubacja – po zaprzestaniu świadomego analizowania 

problemu, nasz mózg ciągle nad nim pracuje, w 

związku z czym rozwiązanie może przyjść nagle i 

niespodziewanie.

e) Stałość funkcjonalna – myślenie o przedmiotach w 

kategoriach ich nazw i funkcji, do których zostały 

skonstruowane (np. szczypce).

 

 

Typy rozumowania

Rozumowanie dedukcyjne – wnioski są zawsze 

prawdziwe, jeżeli tylko prawdziwe są ich 

przesłanki, np.

-wszyscy ludzie są śmiertelni
-Elvis jest człowiekiem
-zatem Elvis jest śmiertelny.
Dwa pierwsze twierdzenia to przesłanki (dostarczają 

założeń lub wiedzy podstawowej, które pozwalają 

wyciągać wnioski). Trzecie twierdzenie to wniosek 

wydedukowany z przesłanek.

 

 

C.d.

Rozumowanie indukcyjne – wyciąganie wniosków 

na podstawie informacji na temat szczegółowych 

faktów czy pojedynczych przypadków:

-Elvis jest człowiekiem
-Elvis jest śmiertelny
-zatem wszyscy ludzie są śmiertelni.
Takie rozumowanie nie zawsze jest skuteczne, bo 

jeśli jamnik jest mały, a jamnik jest psem, to czy 

wszystkie psy są małe?

 

 

 

Uczenie się

Uczenie się jest jakąś względnie stałą 

zmianą w zachowaniu pojawiającą się w 
wyniku doświadczeń (perspektywa 
behawiorystyczna).

Uczenie się zachodzi dzięki procesom 

sprawiającym, że doświadczenie powoduje 
zmiany w sposobie umysłowego 
reprezentowania świata zewnętrznego 
przez organizm (perspektywa poznawcza).

 

 

Warunkowanie klasyczne

Zwane Pawłowowskim. Dotyczy procesów, dzięki którym 

uczymy się kojarzyć pewne zdarzenia z innymi 

zdarzeniami.

Odruch bezwarunkowy RB – do jego wystąpienia nie jest 

potrzebne uczenie się (mruganie, ślinienie się)

Bodziec – element otoczenia prowokujący reakcję 

otoczenia (dotyk, zapach mięsa)

Bodziec bezwarunkowy BB – nie wymagający uczenia się 

(smak)

Bodziec warunkowy BW – wyuczony 
Reakcje warunkowe RW – takie reakcje na bodźce 

pierwotnie obojętne, które powstały w wyniku uczenia 

się – warunkowania (czerwona lampka, dzwonek). 

 

 

Warunkowanie klasyczne to główny 

mechanizm uczenia się ludzi.

Dzięki niemu uczymy się reakcji na 

zagrożenia, ale również wielu 
prostych czynność, jak odbieranie 
telefonu po usłyszeniu dzwonka. 
Również awersje smakowe są 
wynikiem warunkowani 
klasycznego. 

 

 

Warunkowanie sprawcze

Podczas warunkowania sprawczego 

organizmy uczą się coś robić lub czegoś 
nie robić z powodu konsekwencji takiego 
zachowania. 

Eksperymenty Edwarda Thorndike nad 

wpływem nagród i kar na proces uczenia 
się (koty w klatkach problemowych – 
pociągnięcie za sznurek = jedzenie).

 

 

Warunkowanie sprawcze jest szeroko 

stosowane w procesie socjalizacji 
(nieświadomie). Rodzice chwalą 
dzieci za dzielenie się zabawkami, 
karzą za zachowania agresywne. 
Rówieśnicy kształtują zachowania 
nastolatka przyjmując go do grupy 
itp.

 

 

Uczenie się przez 

obserwację

Człowiek uczy się zachowań poprzez obserwacje 

innego człowieka (na żywo lub za 

pośrednictwem telewizji, filmów, książek) oraz 

efektów do jakich one prowadzą.

Wyjaśnia większość przypadków uczenia się 

(role matki i ojca, kobiety i mężczyzny).

Często wykorzystywane do terapii fobii.
Wyuczone zachowanie może pojawić się z 

opóźnieniem, czyli wtedy, gdy będzie właściwe 

lub będzie prowadzić do uzyskania nagrody.