PowerPoint Presentation

OBSERWACJA



Systematyczne rejestrowanie zachowań ucznia i

dokonywanie ich interpretacji



Stanowi bardzo ważne źródło informacji, na podstawie

których w umyśle nauczyciela kształtuje się obraz ucznia



Warunki prowadzenia obserwacji:



celowość



wybiórczość



planowość



dokładność



obiektywność

OBSERWACJA



Z uwagi na aktywność nauczyciela:



bierna – obserwowanie i rejestrowanie zachowania

ucznia



czynna – stwarzanie przez nauczyciela określonych

sytuacji prowokujących do danego zachowania



Z uwagi na poziom kategoryzacji (luźna-w pełni

skategoryzowana):



luźna (zbieranie wszystkich danych dotyczących

zachowania ucznia)



skategoryzowana (obserwowanie określonego

zachowania, czy wystąpiło w trakcie obserwacji)



obserwacja celowa (określony cel i obserwowane jest

wszystko, co się z nim wiąże)

OBSERWACJA



ZAGROŻENIA:



brak obiektywności

– wcześniejsze

doświadczenia, uprzedzenia wpływają na

interpretację



błąd przedwczesnej interpretacji

– wydawanie

sądów i ocen, interpretowanie bez posiadania

wystarczających informacji



błąd powierzchowności

– interpretacja bez

wystarczającego wniknięcia w motywy

działania

BEZPOŚREDNIE

WYPOWIEDZI UCZNIA



METODY UZYSKIWANIA INFORMACJI

BEZPOŚREDNIO OD UCZNIA:



ankieta



wywiad



badanie socjometryczne

ANKIETA



Umożliwia badanie wielu osób równocześnie



Zapewnia zachowanie anonimowości



Umożliwia szybkie zebranie informacji o

typowych opiniach



Nie można zmienić pytań w trakcie



Nie można obserwować reakcji emocjonalnych



Nie umożliwia poznanie konkretnego ucznia



Nie umożliwia poznanie dogłębnych motywów

wyboru

ANKIETA



FORMY PYTAŃ



Otwarte

– nie narzucają żadnej określonej

formy odpowiedzi



Zamknięte

– ustalone wcześniej możliwe

odpowiedzi



Półotwarte

– wybór odpowiedzi z zestawu, z

możliwością dopisania własnej



Różnicowanie znaczeniowe

– dokonanie oceny

stopnia natężenia czy częstotliwości w

zakresie jakiejś cechy

WYWIAD



Bezpośrednie zadawanie pytań przez nauczyciela uczniowi



Metoda ta ma charakter bardziej zindywidualizowany



Umożliwia zdobycie wiedzy dotyczącej przyczyn i motywów

zachowania, postawach, wartościach, źródłach trudności



Umożliwia obserwację zachowania i ekspresji emocjonalnej

ucznia



Bardzo ważną rolę odgrywa kontakt miedzy nauczycielem a

uczniem, wpływ na niego mają:



Wcześniejsze doświadczenia ucznia (dotyczące nauczycieli i szkoły)



Stosunek ucznia do danego nauczyciela:



Negatywny – niechęć wobec kontaktu, brak szczerości



Pozytywny – chęć przypodobania się, reagowania zgodnie z

oczekiwaniami nauczyciela

WYWIAD



Główne typy wywiadu:



Swobodny

– nauczyciel nie ma

sprecyzowanego planu zbierania informacji,

pytania są zadawane w sposób spontaniczny,

podporządkowane aktualnego kierunkowi

rozmowy, dominują pytania otwarte



Kierowany

– nauczyciel zadaje pytania

przygotowane wcześniej, wśród nich

przeważają pytania zamknięte



Mieszany

– w różnych fazach przebiegu

przyjmuje cechy wywiadu swobodnego bądź

kierowanego

METODA SOCJOGRAMU



Polega na zadawaniu pytań uczniom, pytania te zachęcają do

dokonania pozytywnych lub negatywnych wyborów kolegów z tej

samej klasy



Umożliwia zebranie informacji o całej klasie (obserwację struktury i

dynamiki klasy) i poszczególnych uczniach



Nie umożliwia zbierania informacji o przyczynach danej sytuacji,

ponieważ uczniowie dokonują swoich wyborów bez uzasadnienia



Kategorie określające status socjometryczny :



POPULARNY

– wysoko na skali najbardziej lubiany, nisko na skali

najmniej lubiany



KONTROWERSYJNY

- wysoko na skali najbardziej lubiany, wysoko na

skali najmniej lubiany



LEKCEWAŻONY

- nisko na skali najbardziej lubiany, nisko na skali

najmniej lubiany



ODRZUCANY

- nisko na skali najbardziej lubiany, wysoko na skali

najmniej lubiany



NIE WYRÓZNIAJĄCY SIĘ

– średnie wyniki na obydwu skalach

ZGADNIJ KTO …



Metoda zbliżona do socjometrii



Zadaniem każdego ucznia jest wpisanie

na kartce tych uczniów, których

zachowanie odpowiada zaprezentowanej

przez nauczyciela charakterystyce



Należy zachować ostrożność w kwestii

wyborów negatywnych:



może to być traktowane jak donosicielstwo



może wywoływać zakłopotanie



może powodować konflikty motywacyjne

ANALIZA WYTWORÓW

UCZNIA

–METODY

AUTOEKSPRESYJNE



Skłonienie ucznia do spontanicznego

zachowania, które może pośrednio

dostarczyć informacji dotyczących

osobowości ucznia (postaw, potrzeb,

wartości, aspiracji itp.)



METODY AUTOEKSPRESYJNE:



wypowiedź pisemna



techniki niedokończonych zdań



rysunek



inscenizacja

EKSPERYMENT NATURALNY



Metoda polegająca na

manipulowaniu jednym czynnikiem

(zmienna niezależna), aby określić

wpływ tej manipulacji na inny

czynnik (zmienna zależna)

SFERY POZNANIA



WŁAŚCIWOŚCI UCZNIA DETERMINUJĄCE

OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE



możliwości umysłowe i preferencje

poznawcze (inteligencja, zdolności, style

poznawcze)



motywacja do nauki i uczenia się w ogóle



SYTUACJA UCZNIA W ŚRODOWISKU

KLASY



OSOBOWOŚĆ

WŁAŚCIWOŚCI UCZNIA DETERMINUJĄCE

OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE

-możliwości umysłowe i preferencje

poznawcze



Inteligencja



uczniowie z zaburzeniami rozwoju umysłowego



uczniowie z fragmentarycznymi deficytami rozwoju



Zaburzenia w zakresie pobudzania i hamowania

zachodzące w układzie nerwowym



uczniowie nadpobudliwi



uczniowie zahamowani



Zdolności, wysoki poziom myślenia twórczego



Style poznawcze – sposób organizowania

materiału

WŁAŚCIWOŚCI UCZNIA DETERMINUJĄCE

OSIĄGNIĘCIA SZKOLNE

-motywacja do nauki i uczenia się w

ogóle



Dominujące motywy uczenia się



Motywy uczenia się poszczególnych

przedmiotów



Poziom lęku i niepokoju związanego

z nauką szkolną (lęk szkolny,

nerwica szkolna)

SYTUACJA UCZNIA

W ŚRODOWISKU KLASY



Pozycja ucznia w klasie (jego popularność)



Socjometria



Rola ucznia w klasie



„

Zgadnij kto…”



Występowanie zachowań nieprawidłowych

ze strony otoczenia



ofiara przemocy



sprawca przemocy

UCZEŃ JAKO OFIARA

I SPRAWCA PRZEMOCY



OFIARA CZĘSTO:



jest obiektem dokuczania, nosi brzydkie przezwisko, wysługują się nią, nosi na

sobie ślady przemocy



jest izolowana



niechętnie włącza się do wspólnych działań



wygląda na osobę cierpiącą, nieszczęśliwą, przygnębioną



trzyma się blisko nauczyciela



ma trudności w wypowiadaniu się w klasie



pogarsza się w nauce



SPRAWCA CZĘSTO CHARAKTERYZUJE SIĘ:



siłą fizyczną i większą sprawnością w grach sportowych



duża potrzebą dominacji i podporządkowywania sobie innych



buntowniczością, skłonnością do przeciwstawiania się, również osobom

dorosłym



niskim poziomem empatii



angażowaniem się w działania aspołeczne



popularnością wśród rówieśników (pewnej grupy)

OSOBOWOŚĆ



POTRZEBY



szczególnie ważna potrzeba osiągnięć –

ujawnia się wówczas, gdy podstawowym

motywem działania jest sam sukces



Osoby z wysoką potrzebą osiągnięć



wybiorą zadania o średnim poziomie trudności,



cechuje je niewielka odporność na niepowodzenia,



w sytuacjach napięcia, stresu osiągają niższe wyniki



Metoda poznawania potrzeb – „Złota rybka”

OSOBOWOŚĆ



POSTAWY



szczególnie ważna postawa wobec nauczyciela i

szkoły



dane z wypowiedzi uczniów świadczą o ich

postawach dotyczących danego zachowania,

ale nie zapewniają o ich wystąpieniu



metoda poznania:



ankieta



zdania niedokończone



pomiar identyfikacji

OSOBOWOŚĆ



WARTOŚCI



szczególnie ważne wartościowanie

nauki, wiedzy i osiągnięć szkolnych



metoda poznania:



lista wartości - ustalenie hierarchii



niedokończone zdania



wypowiedzi pisemne

OSOBOWOŚĆ



SAMOOCENA



Informacje dotyczące własnego „ja” ucznia (ja realne i ja idealne)



metody poznania:



lista przymiotników (opisanie siebie)



POCZUCIE PODMIOTOWOŚCI



poczucie postrzegania siebie jako podmiotu lub przedmiotu

działań (poczucie kontroli zewnętrznej lub wewnętrznej)



szczególnie ważne w sferze:



kontaktów w grupie rówieśniczej



kontaktów z rodzicami



osiągnięć szkolnych



różnorodności zdarzeń pomyślnych i niepomyślnych



metody poznania:



ankieta (wybór między moją aktywnością i skutecznością a

działaniami kogoś z zewnątrz)

Document Outline