background image

DIAGNOSTYKA ZABURZEŃ 

UKŁADU BIAŁOKRWINKOWEGO

Bartosz Zięba

Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra Diagnostyki 
Laboratoryjnej 

background image
background image

Zasada działania 

analizatorów 

hematologicznych

background image

Metoda 

konduktometryczna 

(impedancyjna)

• WBC 30-460f

Komórki w izotonicznym roztworze przechodzą 

przez pole elektromagnetyczne, zmieniają wartość 

tego pola w zależności od ilości komórek i ich 

objętości.

• RBC 25-300f
• PLT 2-30f

ODCZYNNIK HEMOLIZUJĄCY

ROZCIEŃCZENIE

background image

Rozdział krwinek 

białych na 3 

populacje

 (3-diff)

Wykorzystanie metody 

konduktometrycznej do podziału 
leukocytów na 3 kategorie

• Krwinki małe - limfocyty
• Krwinki średnie – (MID) monocyty, pałki, 

eozynofile, bazofile, blasty 

(N <12%) 

• Krwinki duże – granulocyty 

obojętnochłonne

background image

Rozdział krwinek 

białych na 5 populacji 

(5-diff)

• Metoda fotooptyczna: 

pochłanianie światła 

lasera

• Pomiar aktywności peroksydazy: 

różnicowanie granulocytów od monocytów które są 
podobnej wielkości ale nie wykazują aktywności 
peroksydazy.

• Pomiar rozproszenia światła lasera: 

różnicowanie krwinek 

na podstawie kształtu jądra 

komórkowego

• Specyficzna liza komórek:

background image
background image

Różnicowanie komórek w oparciu o różnice objętości 
(rozproszenie światła) i aktywność peroksydazy 
(absorpcja światła).

background image

Duże komórki nie zawierające 

peroksydazy.

 LUC 

(

large 

unstained cell 

)

 

Kategoria techniczna komórek. 

Podwyższony odsetek wskazuje na 
patologię. 

W skład LUC mogą wchodzić: 

blasty, 

atypowe limfocyty, 

plazmocyty.

background image

Badania cytochemiczne

• Zawartość ciał tłuszczowych 

granulocytów – 

barwienie Sudanem 

B

• Aktywność peroksydazy granulocytów
• Aktywność esterazy granulocytów
• Aktywność fosfatazy zasadowej 

granulocytów (FAG)

• Aktywność fosfatazy kwaśnej

• Barwienie PAS - limfoblasty

background image

Immunofenotypowanie 

Ocena obecności antygenów 

powierzchniowych i 

wewnątrzkomórkowych oraz 

Ig cytoplazmatycznych i 

powierzchniowych (CD) za 

pomocą p/c monoklonalnych

background image

Immunofenotypowanie 

• Limfocyty T CD    2, 3, 4, 5, 7, 8
• Limfocyty B CD   19, 20, 21, 22, 

23

• Neutrofile     CD   13, 15, 33
• Monocyty     CD   4, 14

• Antygen wspólny dla linii 

leukocytów CD45 !!!!!!!

background image

LIMFOCYTY CD3+CD4+

 

LIMFOCYTY CD3+CD4+

 

LIMFOCYTY CD3- CD4+

 

LIMFOCYTY CD3- CD4+

 

Podział limfocytów T

background image

Prawidłowy obraz 

morfologiczny krwi.

Leukocyty

WBC

4-10 *10

3/

ul 100%

Neutrofile

NEU

3,2-6,5 

*10

3/

ul

40-75%

Segmenty

SEG

3-5,6 

*10

3/

ul

40-70%

Pałki

BAND

0,1-0,6 
*10

3/

ul

1-5%

Limfocyty

LYM

1-3,6 

*10

3/

ul

20-45%

Monocyty

MONO

0,2-0,8 

*10

3/

ul

3-8%

Eozynofile

EOS

0-0,5*10

3/

ul 1-3%

Bazofile

BASO

0-0,1*10

3/

ul 0-1%

background image

Nie zaleca się stosowania 

wzoru odsetkowego do 

zaburzeń ilościowych 

poszczególnych rodzajów 

leukocytów. Jest ono 

pomocne w 

stwierdzeniu zaburzeń 

jakościowych.

background image

Podstawowe pojęcia

LEUKOCYTOZA – wzrost bezwzględnej liczby 

leukocytów powyżej normy, może dotyczyć 

jednej lub kilku populacji.

LEUKOPENIA – zmniejszenie bezwzględnej 

liczby leukocytów poniżej 3000/ul

NEUTROPENIA

 - zmniejszenie bezwzględnej 

liczby granulocytów obojętnochłonnych poniżej 

1500/ul

AGRANULOCYTOZA

 - zmniejszenie 

bezwzględnej liczby granulocytów 

obojętnochłonnych poniżej 500/ul

background image

Podstawowe pojęcia

• EOZYNOFILIA

 – wzrost liczby eozynofilów 

powyżej >500/ul.

• BAZOFILIA

 – wzrost liczby bazofilów 

powyżej 200/ul

• LIMFOCYTOZA

 - wzrost liczby limfocytów 

powyżej 4000/ul

• LIMFOPENIA

 – zmniejszenie bezwzględnej 

liczby limfocytów poniżej 1000/ul

• MONOCYTOZA

 – wzrost liczby monocytów 

powyżej 1000/ul

background image

Wartość decyzji klinicznych

Leukocytoza

>10 000/ul

Leukopenia

<3000/ul

Neutrocytoza

>8000/ul

Neutropenia

<1500/ul

Agranulocytoza

<500/ul

Limfocytoza

>4000/ul

Limfopenia

<1000/ul

Monocytoza

>1000/ul

Eozynofilia

>500/ul

Bazofilia

>200/ul

background image

Leukocytoza/Leukopenia

0,5 
*10

3

/ul

Aplazja szpiku, chemioterapia, 
polekowa

3,5*10

3

/u

l

Hipoplazja szpiku, choroba 

głodowa, niedobory witamin, 
dur brzuszny, białaczki, 
napromienianie.

11,0*10

3

/

ul

Infekcje bakteryjne, wirusowe, 
urazy, zawał

30,0*10

3

/

ul

Choroby nowotworowe, ciężkie 
infekcje, białaczki

100,0*10

3

/ul

Przewlekłe i ostre białaczki

background image

Granulocytoza 

obojętnochłonna

(neutrofilia)

Fizjologiczna
• Noworodki i niemowlęta
• Druga połowa ciąży, okres okołoporodowy, połóg
• Stres, większe wysiłki, intensywne opalanie się

Patologiczna
• Zakażenia bakteryjne (ropnie, posocznica)
• W przebiegu nowotworów zwłaszcza z M1 do szpiku, 

CML

• Nadmiar kortykosteroidów !!!!!!

• Po krwotokach, kwasica, mocznica, dna moczanowa

• Po uszkodzeniu tkanek (oparzenia, zawał mięśnia 

sercowego, po operacjach)

background image

Neutropenia i 

agranulocytoza 

• Choroby zakaźne: dur brzuszny, 

bruceloza, WZW, ospa, odra, 
różyczka

• Aplazja szpiku, napromienianie, 

• Ostre i przewlekłe białaczki

• Kolagenozy, ch. Addisona-Biermera
• Stosowanie 

tyreostatyków

chemioterapia

background image

Zwiększona liczba 

eozynofilów

(eozynofilia)

• Infekcje pasożytnicze
• W chorobach alergicznych (astma, 

ANN)

• W płonicy

• Po dializie otrzewnowej

• Białaczka kwasochłonna i 

zaostrzenie CML

background image

Zwiększona liczba 

bazofilów

(bazofilia)

• Zespoły mieloproliferacyjne (CML, 

PV, mielofibroza)

• Ostra białaczka bazofilowa
• Gruźlica

• Przewlekłe zapalne choroby 

jelit 

background image

Zwiększona liczba 

monocytów

(monocytoza)

• Zakażenia pierwotniakami 

(malaria)

• Ciężka hemoliza
• Przewlekłe zapalne choroby jelit, 

zapalenie wsierdzia 

• Gruźlica, sarkoidoza, kiła, 
• Marskość wątroby

background image

Limfocytoza

• Choroby wirusowe 

(mononukleoza, świnka, odra itd..)

• Przewlekłe zakażenia 

bakteryjne

• CLL
• Chłoniaki

background image

Limfopenia

• Pierwszej fazie chorób infekcyjnych
• sytuacjach stresowych (po 

operacjach, wysiłkach fizycznych, w 
ciąży) 

• stosowanie leków (cytostatycznych, 

kortykosteroidów)

• AIDS, gruźlicy, chorobie Hodgkina, 

mocznicy, wstrząsie 
anafilaktycznym

background image

MIELOBLAST

PROMIELOCYT MIELOCYT METAMIELOCYT

NEU.  PAŁECZKA NEU. SEGMENT

Szpi
k

Kre
w

Prawidłowy obraz 

morfologiczny krwi i szpiku.

Bariera szpikowa

background image

NEU.  PAŁECZKA

NEU. SEGMENT

Kre
w

Prawidłowy obraz 

morfologiczny krwi.

background image

Przesunięcie obrazu 

odsetkowego w lewo.

background image

Przesunięcie obrazu odsetkowego 

w lewo

NEU.  PAŁECZKA

NEU. SEGMENT

Kre
w

background image

MIELOBLAST

PROMIELOCYT MIELOCYT METAMIELOCYT

NEU.  PAŁECZKA NEU. SEGMENT

Szpi
k

Kre
w

MIELOBLAST

PROMIELOCYT MIELOCYT METAMIELOCYT

NEU.  PAŁECZKA NEU. SEGMENT

Szpi
k

Kre
w

Odczynowe przesunięcie obrazu odsetkowego w 

lewo

„Odczyn białaczkowy”

background image

Odczynowe przesunięcie obrazu 

odsetkowego w lewo

„Odczyn białaczkowy”

Fizjologiczne
• Noworodki, niemowlęta, ciąża
• Po wysiłku fizycznym, stres
Odczynowe

• Ostre choroby zakaźne
• Kwasica i stany śpiączki 

metabolicznej

Patologiczne

• CML i inne przewlekłe 

mieloproliferacje

background image

Przesunięcie obrazu 

odsetkowego w prawo.

background image

NEU.  PAŁECZKA

NEU. SEGMENT

Kre
w

Przesunięcie obrazu odsetkowego 

w prawo

• Niedokrwistość 

megaloblastyczna

• Choroby nerek i wątroby
• Stan głębokiego niedożywienia
• Po przetoczeniu krwi

background image

MIELOBLAST

PROMIELOCYT MIELOCYT METAMIELOCYT

NEU.  PAŁECZKA NEU. SEGMENT

Szpi
k

Kre
w

MIELOBLAST

NEU. SEGMENT

Kre
w

Przerwa białaczkowa

(

hiatus leucaemicus)

background image

Przerwa białaczkowa

(

hiatus leucaemicus)

OSTRA BIAŁACZKA

 

MIELOBLASTYCZNA

AML

background image

Zaburzenia układu 

białokrwinkowego.

SZPI
K

LIMF.

ZESPOŁY 

MIELOPROLIFERACYJ

NE

ZESPOŁY 

LIMFOPROLIFERACYJ

NE

OSTRE

1. AML 

(M1-
M7)

PRZEWLEKŁE

1. CML

2. PV

3. MIELOFIBR

.

OSTRE

1. ALL 

(L1-
L3)

NIEDOBORY 

IMMUNOLOGICZNE

APLAZJA SZPIKU

PRZEWLEKŁE

1. CLL

2. MM

3. NHL i HL

background image

Ostra białaczka szpikowa 

(acute myeloid leucemia AML)

• Leukopenia, znaczna 

niedokrwistość, 

trombocytopenia

• Umiarkowana 

leukocytoza zwykle 

poniżej 100 000/ul 

• Blasty w rozmazie

• Hiatus leucaemicus

• Granulocytopenia !!

!!

• Przewaga 

jednego typu 
komórek 
blastycznych

Nowotwory złośliwe układu białokrwinkowego. Obecność 

klonu stransformowanych komórek wywodzących się z 

wczesnych stadiów mielopoezy w szpiku, krwi oraz 

tworzących nacieki w różnych narządach.

Krew 

obwodowa

Szpik

background image

Ostra białaczka szpikowa 

(acute myeloid leucemia AML)

background image

Przewlekła białaczka szpikowa 

(chronic myeloid leukemia 

CML)

Klonalny rozrost zmienionej nowotworowo komórki 

macierzystej szpiku.

• Wysoka 

leukocytoza 

zwykle >200 

000/ul 

• Blasty w rozmazie

• Wszystkie etapy 

rozwoju 

neutrofilów 

(„odmłodzenie”)

• Bazofilia, 

trombocytoza

,

• Hgb w normie !!!!!

• Bogatokomórko

wy, przewaga linii 
neutrofilopoetycz
nej i 
megakariopoetyc
znej, linia 
erytroblastyczn
a przytłumiona.

Krew 

obwodowa

Szpik

background image

Czerwienica prawdziwa 

(polycythemia vera PV)

Zespół mieloproliferacyjny, znaczne zwiększenie liczby 

erytrocytów ze zwiększonym wytwarzaniem trombocytów i 

leukocytów.

• Zwiększone RBC, 

Ht, Hb, (>5,5 

mln/ul u K;  

               6 mln/ul u 

M)

• Trombocytoza 60%
(>400 000/ul)
•  Leukocytoza 40%
(>10 000/ul)

• Bogatokomórko

wy, przewaga 
linii 
erytroblastyczn
ej.

Krew 

obwodowa

Szpik

background image

Ostra białaczka limfoblastyczna 

(acute limphoblastic leucemia 

ALL)

Klonalny rozrost komórek limfoidalnych zahamowanych w 

dojrzewaniu prowadzący do infiltracji i akumulacji w szpiku i 

innych narządach.

• Leukocytoza (nawet 
>100 000/ul)

• Niedokrwistość
• Trombocytopenia
• Neutropenia

• Limfoblasty w 

rozmazie

• Jeden typ 

komórek 
blastycznych

• Do różnicowania 

immunofenotypowa
nie

Krew 

obwodowa

Szpik

background image

Przewlekła białaczka 

limfatyczna 

(leucemia limphocytica chronica 

CLL)

Choroba nowotworowa z akumulacją małych dojrzale 

wyglądających limfocytów.

• Limfocytoza ~ 30 

000/ul małe 

dojrzałe 

morfologicznie limf.

• Niedokrwistość 

11%

• Trombocytopenia 

2-3%

• Zwiększona 

liczba 
limfocytów, 

• >30% kom. 

jądrzastych.

Krew 

obwodowa

Szpik

background image

Chłoniaki ziarnicze 

(Hodgkin’s limphoma HL)

Grupa nowotworów tkanki limfoidalnej związana z obecnością 

komórek Reed i Stemberga oraz komórek Hodgkina 

otoczonych komórkami odczynowymi i rozwojem głównie w 

obrębie węzłów chłonnych.

Chłoniaki nieziarnicze 

(non-Hodgkin limphoma NHL)

Grupa nowotworów o klonalnym rozroście komórek 

limfoidalnych 

(B, T, NK) 

w różnym stadium rozwoju.


Document Outline