Diagnostyka obrazowa
ośrodkowego układu
nerwowego
Diagnostyka obrazowa
ośrodkowego układu
nerwowego
Metody diagnostyczne
• Zdjęcia rentgenowskie
• Tomografia komputerowa
• Badania naczyniowe
• Cyfrowa angiografia subtrakcyjna
• USG
• Rezonans magnetyczny
• Scyntygrafia
Zdjęcia rentgenowskie
Wskazania do zdjęć rtg OUN
• Przebyty uraz czaszkowo- mózgowy
• Pierwotne i wtórne nacieki nowotworowe na kości
1. Wykonuje się klasyczne, przeglądowe zdj. rtg
czaszki w projekcjach p-a i boczne
2. Zdj. celowane – zdj. upatrzonej okolicy,
najczęściej są uzupełnieniem zdj. Klasycznych
c.d.
c.d.
3. Zdj. styczne - wykorzystywane w przypadku
wgłobienia kości
4. Standardowe zdjęcia wybranych okolic np. zdj.
kanału nerwu wzrokowego, zdj. w projekcjach
Chausse, Stenversa czy Guillena itp.
5. Zdj. warstwowe lub TK
Tomografia komputerowa
Wskazania do TK
• Ocena zmian pourazowych kości i struktur
wewnątrzczaszkowych
• Wykluczenie lub potwierdzenie patologii istoty
szarej, białej, przestrzeni płynowych OUN
Przeciwskazania- ciąża
Przygotowanie do badania TK
• Do badania pacjent zgłasza się na czczo,
gdyż podaje się najczęściej śr. cieniujący w
il.
1-2ml/kg
Ułożenie pacjenta
W badaniu przeglądowym głowy – na plecach,
zachowana symetria, głowa przyciągnięta
Zakres badania – od podstawy do wierzchołka
głowy, warstwy co 8-10 mm
Badania naczyniowe
• W diagnostyce OUN wykorzystywana jest
niemal wyłącznie arteriografia.
• Służy do oceny guzów OUN oraz do
diagnostyki zmian zlokalizowanych w
obrębie tylnej jamy czaszki
Arteriografia
• Arteriografia - badanie
obrazujące tętnice
(np.
,
,
naczynia mózgowe). Polega na
wprowadzeniu do naczynia
i
wykonaniu serii zdjęć
rentgenowskich.
Arteriografia mózgowa
Polega na wybiórczym podaniu śr. cieniującego
do prawej i lewej tętnicy szyjnej wewnętrznej
lub tętnicy szyjnej wspólnej
• Pacjent leży na plecach. Wykonuje się 2 zdj.
A-P
i boczne
W rzucie a-p linia podoczodołowo –uszna
przebiega pionowo do stołu, pc - 20-25° w
kierunku nóg, pada 2-3 cm powyżej punktu
nasion
c.d.
• Zdjęcie w rzucie bocznym
Głowa jak w a-p. PC przebiega poziomo i
pada 3 cm powyżej i 1cm ku przodowi od
otworu słuchowego zew.
Cyfrowa angiografia subtrakcyjna
• Cyfrowa angiografia subtrakcyjna
(DSA) - umożliwia ocenę układu
naczyniowego eliminując tło (kości,
narządy), pozwala na użycie
mniejszej ilości środka cieniującego
DSA- cd
• cyfrowa angiografia subtrakcyjna (DSA)
jest często wykonywanym badaniem. W
przypadku DSA wykonujemy zdjęcie
rentgenowskie pacjenta przed i po podaniu
środka kontrastowego. To pierwsze jest
odejmowane od drugiego. W wyniku tego
na obrazie poddanym subtrakcji
(subtrakcja – odejmowanie) widzimy tylko
środek kontrastowy w naczyniach
Cyfrowa angiografia
subtrakcyjna
usg
Wskazania
- Ocena ścian tętnic i uwidocznienie blaszek
miażdżycowych
- Ocena stopnia zwężenia naczynia lub
uwidocznienie niedrożności tętnic
zewnątrzczaszkowych
Brak przeciwskazań
USG przezciemiączkowe
• Powinno być badaniem rutynowym u
każdego wcześniaka, którego masa wynosi
poniżej 1500g. U dzieci tych występuje
niebezpieczeństwo wystąpienia
krwawienia śródczaszkowegoJest to
pierwsze badanie obrazowe OUN
cd
• Badanie wykonuje się najczęściej przez
ciemię przednie, głowicą sektorową o
częstotliwości 5 MHz. Zawsze obowiązuje
wykonanie:
- przekrojów czołowych przechodzących
przez płaty czołowe
- rogi przednie komór bocznych
- płaty potyliczne
• Przekrojów strzałkowych, w tym:
- Jednego pośrodkowego przechodzącego
przez komory III i IV
- Dwóch skośnych wykonanych w osi komór
bocznych
Rezonans magnetyczny
• Wskazania
• Procesy zapalne
• Nowotwory
• Zmiany naczyniopochodne
• Nieprawidłowości rozwojowe
Wskazaniem do angio-MR jest ocena dużych
naczyń tętniczych bez konieczności
inwazyjnej arteriografii
Scyntygrafia
• Umożliwia ukazanie zaburzeń różnych
procesów biochemicznych i fizjologicznych.
Rozwój TK i MR spowodowało, że ta
metoda została praktycznie zaniechana
Diagnostyka obrazowa kanału kręgowego i
rdzenia
• Zdjęcia klasyczne kręgosłupa szyjnego a-p
i boczne oraz skośne na otwory
międzykręgowe
• Zdj. czynnościowe kr. Szyjnego
• W odcinku lędźwiowym wykonuje się 4
zdjęcia czynnościowe 2 a-p z wygięciem w
lewo i w prawo i boczne z wygięciem do
przodu i tyłu
Radikulografia
• Radikulografia
jest radiologicznym badaniem
przestrzeni podpajęczynówkowej w odcinku
lędźwiowym przy użyciu
w
celu uwidocznienia korzeni nerwowych. Przebieg
badania jest podobny do
.
Mielografia
• W przeszłości mielografia była często
wykonywanym badaniem rentgenowskim.
Jednakże od czasu wprowadzenia do użytku
tomografii komputerowej a następnie rezonansu
magnetycznego w ośrodkach posiadających
aparaturę do wymienionych badań ilość
przeprowadzanych mielografii znacznie spadła.
Mielografia służy ocenie zmian chorobowych w
obrębie kanału kręgowego, rdzenia kręgowego,
płynu rdzeniowo-mózgowego.
Przebieg badania
• Badanie polega na wprowadzeniu
do przestrzeni
podpajęczynówkowej kanału kręgowego poprzez
i wykonanie serii zdjęć. Podczas
badania chory leży na ruchomym stole, który
pochyla się aby uwidocznić cały kanał kręgowy.
Badanie kończy się po wykonaniu zdjęć wszystkich
odcinków kanału kręgowego. W pewnych
przypadkach może zaistnieć potrzeba wykonania
mielo-TK. Mielo-TK czyli tomografię komputerową
wybranego odcinka kanału kręgowego wykonuje
się zwykle w 4-6 godzin po mielografii.
Nakłucie lędźwiowe
• W tym celu od strony pleców powoli wprowadza się
ostrą igłę na głębokość pozwalającą jej wierzchołkowi
na dostanie się w obręb płynu. Należy uważać, aby nie
wbić igły w rdzeń kręgowy. W związku z tym igłę
wprowadza się poniżej trzeciego kręgu lędźwiowego, a
więc poniżej miejsca, na wysokości którego kończy się
rdzeń. Pacjent odczuwa to jako mrowienie lub
przeszywający ból w obrębie nogi. Jest to zjawisko
dość nieprzyjemne, choć niegroźne.
Kiedy igła zostanie wprowadzona w swoje miejsce
pozwala się na wycieknięcie do probówki kilku kropel
płynu mózgowo-rdzeniowego i wysyła się go na
badania laboratoryjne. Teraz można podać środek
kontrastowy.
• Następnie pacjenta kładzie się na plecach
• (jeśli nakłucie wykonywano u niego w pozycji
siedzącej) i powoli obraca z nieco uniesioną górną
częścią ciała. Dzięki temu środek kontrastowy
utrzymuje się w obrębie ocenianej okolicy kanału
kręgowego, wypełniając również wszystkie
znaczące struktury i wypustki. Zdjęcia
rentgenowskie wykonuje się u pacjenta ułożonego
w różnych pozycjach.
Rysunek przedstawia mielogram odcinka lędźwiowego
z jasną kolumną środka kontrastowego pośrodku.
Również na tym zdjęciu widoczne są biegnące na boki
ciemne pasma odpowiadające nerwom.
Objawy uboczne
• W trakcie badania lub po badaniu mogą wystąpić
bóle głowy. Rzadko obserwuje się przemijające
nudności, zawroty głowy, bóle pleców lub kończyn
dolnych.
Środki kontrastowe w mielografii:
• W badaniach mielograficznych stosuje się
obecnie nowoczesne, niejonowe
monomeryczne oraz dimeryczne środki
kontrastowe o stężeniu 240 lub 300 mgI/ml w
dawce od 6-8 ml do 12-15 ml na jedno
badanie. Najlepszą tolerancją i skutecznością
diagnostyczną charakteryzują się niejonowe
dimeryczne środki kontrastowe, jak np.
iotrolan (Schering AG), dostępny w sprzedaży
w Polsce.
Mielografia - wady:
• Jest metodą inwazyjną, wymaga od
pacjenta utrzymania pozycji leżącej przez
kilka godzin (środek kontrastowy nie
powinien przemieścić się do mózgu), nie
pozwala na bezpośrednie uwidocznienie
krążka międzykręgowego (można tylko
ocenić jego wpływ na worek oponowy).
• Można przeoczyć patologie, jeśli zdjęcia
rentgenowskie nie zostaną wykonywane
pod odpowiednim kątem.
Nieprawidłowości, które możemy
rozpoznać na podstawie
mielografii to:
Patologie położone w obrębie worka oponowego.
Zmiany te mogą być wynikiem choroby krążka
międzykręgowego, stanów zapalnych lub obecności
guzów.
• Wykonując mielografię za pomocą jednego zdjęcia
rentgenowskiego po podaniu środka kontrastowego
można ocenić długi odcinek rdzenia kręgowego
• Istnieje również możliwość zalecenia pacjentowi w
trakcie badania wykonania pewnych ruchów w celu
sprawdzenia czy na przykład krążek nie uwypukla się
nieprawidłowo tylko w trakcie tych czynności. Nie
można tego przeprowadzić przy pomocy tomografii
komputerowej lub rezonansu magnetycznego.