Radzenie sobie 

Radzenie sobie 

ze stresem

ze stresem

Istota i funkcje

Istota i funkcje

 

 

 

 

Jak sześciu braci radziło sobie 

Jak sześciu braci radziło sobie 

z huraganami?

z huraganami?

•

Lękowy Adam

 - ewakuował się w bezpieczny 

rejon zanim pojawiły się huragany

•

Macho Ben

 - zmobilizował siły i środki aby 

przetrwać huragany, ale poniósł duże straty

•

Rozsądny Cedryk

 - wprawdzie martwił się 

huraganami, ale przede wszystkim nie lubił 
okolicy i jej mieszkańców, a więc sprzedał 
swoją część braciom i wyprowadził się dwa 
lata wcześniej

 

 

 

 

Jak sześciu braci radziło sobie z 

Jak sześciu braci radziło sobie z 

huraganami?

huraganami?

•

Uparty Daniel

 - odniósł poważne obrażenia w 

jednym z huraganów, ale był wytrwały w 
rehabilitacji swoich urazów, został przywódcą 
ruchu na rzecz zabezpieczania się przed 
huraganami, zakochał się i poślubił swoją 
rehabilitantkę

•

Nieprzygotowany Edward

 - stracił samochód w 

pierwszym huraganie, więc ewakuował się z 
samochodem kiedy ostrzegano przed kolejnym

•

Beztroski Frank

 - był na safari w Afryce i 

dowiedział się o huraganach po dwóch 
miesiącach

 

 

 

 

Dylematy teorii radzenia 

Dylematy teorii radzenia 

sobie ze stresem

sobie ze stresem

•

styl czy strategia?

•

czym różni się od mechanizmów 
obronnych?

•

czym różni się od automatycznych 
reakcji adaptacyjnych?

•

czym różni się od panowania nad 
otoczeniem?

•

czy jest intencjonalne?

•

czy może być prewencyjne?

 

 

 

 

Uwarunkowania radzenia sobie ze 

Uwarunkowania radzenia sobie ze 

stresem (Beehr, McGrath, 1996)

stresem (Beehr, McGrath, 1996)

stresory

Radzenie 

sobie

ze stresem 

Konsekwencje

radzenia sobie

Ocena poznawcza

proces wyboru

Cechy 

indywidualne

 

 

 

 

Koncepcja strategii 

Koncepcja strategii 

adaptacyjnych (White, 

adaptacyjnych (White, 

1977)

1977)

•

celem działań określanych jako 

strategie adaptacyjne

 jest:

•

zdobycie adekwatnych informacji 
dotyczących otoczenia

•

utrzymanie zadowalających warunków 
wewnętrznych umożliwiających 
działanie i przetwarzanie informacji

•

utrzymanie autonomii - wolności 
ruchów -swobody działania

 

 

 

 

dwie formy strategii 

dwie formy strategii 

adaptacyjnych (White,1977)

adaptacyjnych (White,1977)

•

radzenie sobie

 - działania adaptacyjne w 

trudnych, nowych warunkach

•

mechanizmy obronne

 - działania adaptacyjne,  

które przebiegają niewłaściwie, nieskuteczne, 
zakłócające harmonię i równowagę pomiędzy 
trzema celami adaptacji, skojarzone z wysokim 
lękiem i wprawdzie na krótszą metę skuteczne 
w jego redukcji, to na dłuższą metę zawodne

 

 

 

 

Radzenie sobie ze stresem ujęte w 

Radzenie sobie ze stresem ujęte w 

aspekcie temporalnym (Beehr, 

aspekcie temporalnym (Beehr, 

McGrath, 1996)

McGrath, 1996)

 

 

•

prewencyjne

•

antycypacyjne

•

dynamiczne

•

reaktywne

•

rezydualne

S

P

A

D

R

R
z

 

 

 

 

proaktywne radzenie sobie 

proaktywne radzenie sobie 

ze stresem (Schwarzer, 

ze stresem (Schwarzer, 

1998)

1998)

•

polega na przygotowywaniu się na 
nieznane i nietypowe problemy i 
zagrożenia, poprzez odpowiednią 
organizację działania, 
przewidywanie, rozsądne 
gospodarowanie zasobami, 
kontrolowanie emocji i zapobieganie 
problemom

 

 

 

 

składniki proaktywnego 

składniki proaktywnego 

radzenia sobie ze stresem (1)

radzenia sobie ze stresem (1)

•

proaktywna ocena sytuacji stresowej

 - 

właściwa identyfikacja problemów i 
możliwości poradzenia sobie z nimi, 
unikanie problemów, których nie można 
pokonać, koncentracja na problemach 
możliwych do rozwiązania, 
przewidywanie trudności i wcześniejsze 
przygotowywanie się do nich

 

 

 

 

składniki proaktywnego 

składniki proaktywnego 

radzenia sobie ze stresem (2)

radzenia sobie ze stresem (2)

•

proaktywne przemyśliwanie

 - wyobrażanie 

sobie przebiegu wypadków, możliwych 
problemów i sposobów ich przezwyciężania, 
wizualizacja sukcesów w ich 
przezwyciężaniu, antycypowanie stresu i 
przemyśliwanie sposobów zapobiegania, 
wyobrażeniowe próbowanie różnych 
sposobów działania i odrzucanie 
nieskutecznych

 

 

 

 

składniki proaktywnego 

składniki proaktywnego 

radzenia sobie ze stresem (3)

radzenia sobie ze stresem (3)

•

proaktywne zarządzanie zasobami

 - 

dobra i wcześniejsza orientacja w 
możliwościach uzyskania wsparcia i 
pomocy od innych, umiejętność ich 
wykorzystania, odpowiednie 
wykorzystanie zasobów takich jak 
czas, energia, pieniądze i zdrowie w 
radzeniu sobie z trudnościami

 

 

 

 

składniki proaktywnego 

składniki proaktywnego 

radzenia sobie ze stresem (4, 

radzenia sobie ze stresem (4, 

5)

5)

•

proaktywne kontrolowanie emocji

 - 

dystansowanie się od chronicznych stresorów i 
dystraktorów, umiejętność oderwania się od 
problemów, stworzenie czasowego i fizycznego 
dystansu

•

proaktywne celowe działania

 - aktywne 

zapobieganie problemom i rozwiązywanie już 
istniejących, inicjowanie działania, 
przejmowanie odpowiedzialności, 
przezwyciężanie trudności, wytrwałość