Eksploatacja górnicza -
nomenklatura pojęć
Eksploatacja górnicza -
nomenklatura pojęć
definicje:
Obszar górniczy – przestrzeń stanowiąca jednostkę
administracyjno
- ewidencyjną, w której granicach
przedsiębiorstwo
górnicze
jest uprawnione do wydobywania określonej
kopaliny ze złoża.
Eksploatacja – pobieranie określonego dobra w celu
użytkowania
bez względu na techniczne sposoby którymi się to
odbywa.
Eksploatacja górnicza – uzyskiwanie z ziemi
sposobem
górniczym
kopalin użytecznych.
Eksploatacja (z punktu widzenia technologicznego)
–
zasadnicze
założenia projektowe pozyskania kopaliny z
odpowiednio
udostępnionego obszaru górniczego z
uwzględnieniem:
zwrotu, podziału na strefy, nasilenia,
usytuowania
i
opanowania
górotworu.
Eksploatacja
(w odniesieniu do
obszaru górniczego)
Podział na
strefy
Zwrot
Usytuowanie
Opanowanie
górotworu
Nasilenie
W osi
pionowej
W osi
poziomej
Zwrot
d
o
g
łę
b
n
a
o
d
g
łę
b
n
a
d
o
g
ra
n
ic
o
d
g
ra
n
ic
tyczy się eksploatacji
kilku
pokładów.
Eksploatacja odgłębna
jeżeli
rozpoczynamy
eksploatację
od
najgłębszego pokładu
Szyby
główne
kierunek
wybieran
a
porządek
wybierania
od
granic
–
kiedy
roboty
eksploatacyjne
oddalają
się
od
granic
obszaru
górniczego
Podział na
strefy
jednostopnio
wa
wielostopnio
wa
Podział strefowy złoża płaszczyznami
poziomymi
w głąb. Jeżeli dzielimy tylko na poziomy
wydobywcze
mówimy
o
eksploatacji
jednopoziomowej, jeżeli dzielimy w głąb na
piętra
i
podpiętra
mówimy
o eksploatacji wielostopniowej
Przykład eksploatacji wielostopniowej
Usytuowanie
nadpoziomo
we
poziomowe
podpoziomo
we
Eksploatacja
w
obrębie
jednego
poziomu
eksploatacyjnego. Jeżeli eksploatację prowadzi się w
części złoża przynależnej do poziomu wyżej lub niżej
położonego, a urobek przekazuje się na dany poziom.
eksploatacja
nadpoziomowa
poziom
eksploatacja
podpoziomowa
Opanowanie
górotworu
z podsadzką
z caliznami
ochronnymi
z zawałem
hydrauliczną
suchą
p
e
łn
ą
cz
ę
śc
io
w
ą
Strop bezpośredni – warstwy skalne zalegające bezpośrednio nad
pokładem węglowym.
załamuje się i przemieszcza do przestrzeni wybranej
bezpośrednio po
usunięciu obudowy.
Strop zasadniczy –warstwy skał sztywnych zalegające nad stropem
bezpośrednim.
Warstwy te nie załamują się wraz ze stropem bezpośrednim
lecz odkształcają się
w kierunku przestrzeni wybranej. Mogą załamywać się
dużymi blokami
o osiadać na zawale powstałym z zarabowania stropu
bezpośredniego.
Strop fałszywy – cienka 0,1 – 0,8m warstwa łupku zalegająca
bezpośrednio nad pokładem
węgla opadająca zaraz po urobieniu węgla.
Zawał całkowity
Zawał częściowy
Ugięcie się stropu
a – podsadzka sucha
częściowa
b – podsadzka sucha
pełna
c – podsadzka
hydrauliczna
Rodzaje podsadzki
Nasilenie eksploatacji
jeden pokład
kilka
pokładów
Wybieranie
(w odniesieniu
do jednego pokładu
Wybieranie
(w odniesieniu
do jednego pokładu
Sposób
Zgrupowanie
Odmiana
Kierunek
Wybieranie danego pokładu prowadzi się odpowiednim systemem
wybierania, który jest zdefiniowany przez:
1. Sposób wybierania (może być ubierkowe lub zabierkowe)
2. zgrupowanie – w odniesieniu do drogi transportowej, może być
jednoskrzydłowe lub też dwuskrzydłowe
3. odmiana – wyrażająca zgodność postępu z kierunkiem zalegania
pokładu. Może być odmiana podłużna, poprzeczna lub przekątna.
4. kierunek wybierania w danym polu w stosunku do drogi odstawy
urobku. Może być od pola lub do pola. Ze względu na upad może być
ze
wzniosem
lub
po
wzniosie,
zgodnie
z upadem pokładu.
Zgrupowanie wzg. głównej drogi
transportowej
a
.
b
.
a - dwuskrzydłowe, b - jednoskrzydłowe podłużne, c -
jednoskrzydłowe poprzeczne
c
.
Odmiana wybierania
a – podłużna, b – poprzeczna po upadzie, c – poprzeczna po
wzniosie
Podział systemów wybierania
pokładów węgla
1. system ubierkowy
1.1. system ścianowy
1.2. system ubierkowo – filarowy
1.3. system pośredni ubierkowo – zabierkowy
2. system zabierkowy
2.1. filarowo – zabierkowy
2.2. system długich zabierek
2.3. system komorowy
System ścianowy
a – odmiana podłużna b – odmiana
poprzeczna
Długość czoła ściany dochodzi do 400m. Likwidacja przestrzeni wybranej
następuje bezpośrednio za postępem przodka, W przypadku odmiany
podłużnej ściana jest ograniczona chodnikiem nadścianowym pełniącym
funkcję również wentylacyjnego, oraz podścianowym pełniącym funkcję
chodnika odstawczego i materiałowego. W odmianie poprzecznej ściana
jest ograniczona pochylniami z których jedna jest odstawczą, a druga
wentylacyjno
materiałową.
Zaletą tego systemu jest: duża koncentracja wydobycia, mała ilość robót
przygotowawczych, minimalizacja możliwości tąpnięcia, czyste wybieranie
złoża, opływowe przewietrzanie .
System ubierkowo - filarowy
a – odmiana podłużna b – odmiana
poprzeczna
Długość czoła przodka < 50m. Stosuje się go przy wybieraniu resztek
pokładów ograniczonych zrobami lub uskokami. Stosuje się go również przy
wybieraniu pokładów silnie zaburzonych tektonicznie lub o zmiennym
nachyleniu. Roboty przygotowawcze w odmianie podłużnej stanowią:
chodniki wentylacyjny i podstawowy, pochylnia polowa oraz chodniki
wybierkowe dzielące pole wybierania na filary wybierane ubierkami
podłużnymi. W odmianie poprzecznej pole wybierania rozcina się
dowierzchniami na filary wybierane ubierkami poprzecznym
System zabierkowy
a – odmiana podłużna b – odmiana
poprzeczna
Zabierka – wyrobisko wybierkowe o szerokości do 10m i długości do 100m.
Czoło zabierki podczas urabiania przesuwa się w głąb calizny, zazwyczaj
prostopadle do kierunku drogi transportowej.
Zalety: można stosować w polach poprzecinanych uskokami, starymi
chodnikami, w wąskich nieforemnych odcinkach pokładów, w nie
wybranych resztkach
Wady: duże straty eksploatacyjne, mała mechanizacja robót, duże
rozproszenie frontów robót, duże zagrożenie pożarami endogenicznymi i
tąpaniami