WYKŁAD 12 – 15.04.05

Ostra i przewlekła 

niewydolność nerek

Ostra niewydolność nerek 

-ONN

ONN- zespół kliniczny charakteryzujący 

się nagłym zmniejszeniem się filtracji 

kłębuszkowej i nagromadzeniem w 

płynach ustrojowych produktów 

przemiany białkowej ( mocznika i 

kreatyniny) , odwracalny

80% skąpomocz / bezmocz
20% prawidłowa ilość moczu / 

wielomocz 

Podział ONN 

Podział ONN :
1. Przednerkowa – odwracalna, 

czynnościowa 

2. Nerkowa :
a) Zapalna 
b) Niezapalna
-

niedokrwienno- reperfuzyjna

-

Toksyczna

3.     Pozanerkowa 

Przyczyny ONN

1. Przednerkowa :
a) Hipowolemia
b) Zredukowana efektywna objętość 

pozakomórkowa

3. Pozanerkowa:
a) Obstrukcja dróg moczowych

Przyczyny ONN

2. Nerkowa:

a) Kłębuszkowe zapalenie nerek
b) Niedokrwienna ostra martwica nerek
c) Śródmiąższowe zapalenie nerek ( ostre 

alergiczne, polekowe, ostre bakteryjne, 

wirusowe, nowotwory ) 

d) Obstrukcja wewnątrznerkowa ( wałeczki, 

kryształy)

e) Okluzja żż. Nerkowych, tt. Nerkowych 
f) Naczynia wewnątrznerkowe- zapalenie 

naczyń, zespół hemolityczno – mocznicowy

Patogeneza ONN 

niezapalnej

Niedokrwienie , nefrotoksyny 

powodują uszkodzenie nerek :

1. Skurcz naczyń, układ RAA, 

wzrost PGI 2, spadek NO

2. Obturacja cewek przez wałeczki
3. Przeciek cewkowy
4. Proces zapalny śródmiąższowy 

współwystępujący 

Ustalenie rozpoznania

Rozpoznanie :
1. Wywiad ( czas trwania, 

skąpomocz lub bezmocz) 

2. Pomiar diurezy godz./ dobowej
3. Oznaczenie stężenia kreatyniny, 

mocznika, elektrolitów, 
gazometrii  

Fazy ONN

1. Faza wstępna – skąpomocz, 

nieznaczna retencja ciał azotowych

2. Faza utrwalona- utrwalony 

skąpomocz, bezmocz, nasilenie 
zaburzeń, hiperazotemia, kwasica 
metaboliczna, hiperpotasemia

3. Faza powrotu do zdrowia- 

wielomocz, tendencja do 
hipokaliemii, hipopotasemia

Faza wstępna

 

1. ONN pozanerkowa
2. ONN przednerkowa, nerkowa 
a) Próba usunięcia czynnika sprawczego lub 

specyficznego leczenia nefropatii np..: sterydy 
w śródmiąższowym , niebakteryjnym zapaleniu 
nerek 

b) Wymuszenie diurezy
c) Nawodnienie
d) Dożylny wlew dopaminy ( 2,5- 3 m.c.g/ kg/min) 
e) Wlew furosemidu przez 4 h ( 2-4 mg/min 

następnie 2 mg /min. Lub 3x bolusach po 100-
300 mg i.v.) 

Faza utrwalona (10-14 

dni)

Postępowanie zachowawcze : 
1)

Ograniczenie ilości przyjmowania płynów 

( ilość moczu + 500- 600 ml)

2)

Spadek hiperkaliemii ( 200- 300 ml 20% 

+ 15-20% insuliny najczęściej żywice 

jonowymienne – Resonium A, Calcium 

Resonium ) 

3)

Wyrównanie kwasicy metabolicznej 

( 8,4% NaHCO3-)

4)

Żywienie 1-1,5 białka / na 24 godz. 

( zapotrzebowanie kaloryczne 2500 kcal)  

Leczenie nerkozastępcze

Wybór techniki dializacyjnej zależy od możliwości ośrodka i 

stanu klinicznego pacjenta. 

Wskazania do leczenia dializami:
1.

Kliniczne :

a)

Przewodnienie grożąca obrzękiem płuc lub mózgu

b)

Nadciśnienie tętnicze oporne na leczenie hipotensyjne 

c)

Stany hiperkataboliczne

d)

Cechy skazy krwotocznej

e)

Drgawki, drżenia metaboliczne 

2. Biochemiczne :
a)

K+ > 6,5 mmol/ l

b)

Mocznik > 250 mg% ( 40 mmol/l)

c)

NaHCO3 < 13 mmol/l 

3. Inne – przygotowanie do  zabiegów operacyjnych lub 

niektórych badań diagnostycznych . 

Przewlekła niewydolność nerek 

–PNN

 

PNN- zespół chorobowy, będący 

następstwem wielu chorób nerek, 
polega na przewlekłym , 
postępującym i nieodwracalnym 
szkliwieniu kłębuszków nerkowych 
i włóknieniu miąższu , ze 
spadkiem liczby czynnych 
nefronów. Czas trwania – 
miesiące , lata. 

Zasadnicze zdarzenia w 

PNN

1.

Upośledzenie funkcji homeostatycznej nerek

a)

W zakresie wolemii

b)

Gospodarki kwasowo- zasadowej

c)

Gospodarki wodno- elektrolitowej 

2. Upośledzenie funkcji wewnątrz wydzielniczej :
a)

Synteza erytropoetyny

b)

Aktywny metabolit wit. D

c)

Hormonów o działaniu wazokonstrykcji i 

wazodylatacji ( prostaglandyny) 

3. Upośledzenie funkcji wydalniczej :
a) Produktów przemiany białkowej i purynowej 

Najczęstsze przyczyny 

PNN 

1.

Nefropatia cukrzycowa 

2.

Kłębuszkowe zapalenie nerek

3.

Nefropatia nadciśnieniowa

4.

Inne:

a)

Śródmiąższowe choroby nerek

b)

Nefropatia zaporowa

c)

Wielotorbielowate zwyrodnienie nerek

d)

Choroby układowe ( SLE,kolagenozy )

e)

Choroby naczyń ( vasculitis) 

f)

Skrobiawica

g)

Choroba depozytowa łańcuchów lekkkich

h)

Zespół Alporta

i)

Nefropatia HIV 

Okresy PNN

1.) faza utajona 
- GFR < 80 do 50 ml/ min.
2.) faza wyrównawcza 
- GFR < 50 – 30 ml/ min. 
3.) faza niewyrównana 
- GFR < 30 ml/ min. 
4.) mocznicy 

Kreatynina

Klirens kreatyniny – objętość osocza jaka 

zostanie oczyszczona z kreatyniny w ciągu 1 

min. , zależy od masy mięśniowej 

I- kreatynina prawidłowa, spadek rezerwy , 

izostenuria, brak objętości klinicznej, 

bezmocz

II- kreatynina w surowicy do 264 , wielomocz
III- kreatynina > 264, niedokrwistość, 

neuropatia, osteodystrofia, kardiomiopatia 

mocznicowa, wzrost mocznika, kreatyniny, 

kwasu moczowego, fosfory nieorganicznego, 

kwasica metaboliczna 

IV- zejściowa postać niewyrównanej PNN

PNN- objawy, rozpoznanie 

Objawy PNN- ogólne, skórne, przewód 

pokarmowy, psychiczne, neurologiczne, 

oczne, układu krążenia, oddechowego, 

hematologicznego, układu ruchu, 

narządów płciowych. 

Rozpoznanie : 
1. Wywiad- polidypsja, nykturia, 
2. Badanie przdmiotowe- nadciśnienie 

tętnicze, przerost LK, retinopatia

3. Badanie diag.- klirens kreatyniny, 

mocznik