Odporność nieswoista1

background image

background image

background image

background image

ODPORNOŚĆ NIESWOISTA

Zdolność selektywnego reagowania przeciwko strukturom występującym na
powierzchni bakterii, pierwotniaków czy też grzybów, ale nieobecnych na
własnych komórkach.

Reakcja obronna:

- rozpoznanie obecności drobnoustrojów
- zwiększenie przepuszczalności naczyń i utworzenie wysięku

zapalnego

- ściągnięcie komórek układu odpornościowego

background image

ROZPOZNANIE STRUKTUR DROBNOUSTROJÓW

Najbardziej charakterystyczne struktury drobnoustrojów, selektywnie
rozpoznawane przez komórki odpowiedzi nieswoistej: wzorce molekularne
związane z patogenami PAMP
.
Należą do nich: mannany, formylowane peptydy bakterii, składniki ściany
komórkowej bakterii (LPS), dwuniciowe RNA wielu wirusów.
Są typowe dla całych grup drobnoustrojów.

Receptory dla cząsteczek PAMP: receptory rozpoznające wzorce PRR.

background image

RECEPTORY PRR:

- 1. receptory wydzielane
- 2. receptory powierzchniowe uczestniczące w fagocytozie
- 3. receptory aktywujące komórki

1. Są to głównie opsoniny ułatwiające fagocytozę (białko wiążące mannozę,

kolektyny, białka dopełniacza).

2. Receptory wiążące charakterystyczne struktury drobnoustrojów (receptor dla

mannozy, receptory zmiatacze/ scavenger receptors).

3. Znajdują się nie tylko na powierzchni komórek układu odpornościowego

(nabłonkowe, śródbłonka naczyń). Uczestniczą w rozpoznaniu
drobnoustrojów i alarmują o potencjalnym zagrożeniu, indukują wytwarzanie
antybiotyków peptydowych.

background image

background image

RECEPTORY TOLL-PODOBNE

Receptor Toll: uczestniczy w reakcjach obronnych Drosophila melanogaster
(drosomycyny, miecznikowina)
Receptory Toll-podobne (TLR): zidentyfikowano w komórkach ssaków. W
części zewnątrzkomórkowej mają domeny bogate w leucynę, odcinki
cytoplazmatyczne są analogiczne jak dla IL-1 (zawierają domenę TIR/ Toll-IL-
1R).
Obecnie zidentyfikowano 10 receptorów TLR, znajdują się głównie na
powierzchni komórek.

background image

background image

background image

RECEPTORY ZMIATACZE

(scavenger receptors) znajdują się na

monocytach/ makrofagach i rozpoznają:

- acetylowane i utlenowane lipoproteiny o małej gęstości
- anionowe polisacharydy
- fosfolipidy (fosfatydyloseryna i fosfatydylocholina).

Biorą udział w usuwaniu mikroorganizmów, ich toksycznych produktów oraz
komórek apoptotycznych.

background image

KOMÓRKI TUCZNE

Powstają w szpiku kostnym, do krążenia docierają ich niedojrzałe prekursory.
Po dotarciu do tkanek obwodowych różnicują się w komórki tuczne. W
tkankach przebywają do kilkunastu miesięcy, lokalizują się w pobliżu naczyń
krwionośnych (skóra błony śluzowe).
Na ich powierzchni znajdują się TLR2, 4, 6 i 8.
Główna rola: amplifikacja wstępnych sygnałów informujących o inwazji
drobnoustrojów.
Główne mediatory: histamina, PAF, LTB

4

, PGD

2

).

Jako jedyne potrafią syntetyzować i magazynować cytokiny takie jak TNF (silny
stymulator neutrofilów, indukuje ekspresję cząsteczek adhezyjnych na
śródbłonku).
Mogą prezentować antygeny drobnoustrojów w połączeniu z cząsteczkami
MHC klasy II (mają cząsteczki CD80 i CD86).

background image

background image

KOMÓRKI DENDRYTYCZNE

Komórki te powstają w szpiku i docierają do tkanek w postaci niedojrzałej (silne
właściwości endocytarne i pinocytarne).
W czasie aktywacji na powierzchni pojawiają się na jej powierzchni receptory
dla chemokin (CCR2, CCR5 i CCR7) wytwarzanych w lokalnym węźle
chłonnym. Pojawiają się cząsteczki kostymulujące (CD40, CD80, CD86) oraz
cząsteczki prezentujące antygen (MHC klasy I i II). Rozpoczynają wytwarzanie
cytokin (TNF, IL-12 i IL-18). Stają się komórkami prezentującymi antygen.

background image

background image

background image

background image

background image

background image

MAKROFAGI

Powstają w szpiku. Monocyty wędrują do krwi, a po kilku dniach opuszczają
naczynia i różnicują się w tkankach w makrofagi.
Aktywacja makrofagów powoduje zwiększenie produkcji:

- interleukin: 1, 6, 8, 10, 12, 15, 18,
- chemokin,

- interferonów  i ,

- TNF, TRAIL,
- czynników wzrostu,
- enzymów: kolagenaza, arginaza, aktywator plazminogenu, lipazy,

fosfatazy, nukleazy, glikozydazy, cytolityczne proteazy

- inhibitory enzymów,
- składniki dopełniacza: C1, C2, C3, C4, C5, czynnik B i D, properdyna,
- reaktywne związki tlenu.

background image

background image

background image

background image

CHEMOTAKSJA

Czynniki chemotaktyczne działające na granulocyty i monocyt:

- fragmenty C5a i C3a uwalniane w trakcie aktywacji dopełniacza
- formylowane peptydy uwalniane przez bakterie (np. FMLP)
- defensyny wytwarzane przez komórki nabłonkowe i neutrofile

- IL-1, TNF, TGF- oraz IL-8 i inne uwalniane przez monocyty i

makrofagi

- Leukotrien LTB4, czynnik aktywujący płytki (PAF)

Wiele czynników działa chemotaktycznie i aktywująco na przyciągane komórki
(IL-8, FMLP).

background image

background image

FAGOCYTOZA

Immunofagocytoza: komórka żerna ma receptory dla opsonin.
Receptory dla fragmentu Fc przeciwciał (FcR): indukowanie fagocytozy oraz
aktywacja komórki do ADCC.
Aktywacja komórki: FcR mają w części wewnątrzkomórkowej aktywujące
sekwencja ITAM.
FcR nie przenoszące sygnałów mają hamujące sekwencje ITIM.
Receptory dla składników dopełniacza: CR1 i CR3. W przeciwieństwie do

FcR nie indukują na ogół procesu fagocytozy.
Inne receptory i czynniki: Inne opsoniny (fibronektyna, białko C-reaktywne,
białko wiążące LPS, kolektyny).

W lektynofagocytozie uczestniczą:

- lektyny komórek żernych rozpoznające grupy cukrowe na

mikroorganizmach,

- lektyny mikroorganizmów łączące się z grupami cukrowymi na

komórkach żernych,

- lektyny rozpuszczalne (np. białko wiążące mannozę).

- Integryny 2

background image

background image

background image

MECHANIZMY ZABIJANIA DROBNOUSTROJÓW PRZEZ KOMÓRKI
ŻERNE:

1/. Mechanizmy tlenowe: fagocytoza drobnoustrojów wywołuje pobudzenie
procesów oddechowych i powstanie toksycznych reaktywnych utleniaczy
(związki tlenowe i utlenowane halogenki).
Większość reaktywnych związków tlenowych działa w fagolizosomie.
Najaktywniejsze: rodnik hydroksylowy i tlen singletowy, mniej nadtlenek
wodoru
.
Dezaktywacja przez dysmutazę ponadtlenkową, katalazę i glutation.
Mieloperoksydaza głw. w ziarnach azurofilnych neutrofilów i monocytów.
Chloraminy efektywne w neutrofilach.
W eozynofilach wytwarzany jest kwas podbromawy.

Tlenek azotu indukowany jest przez IFN- wraz z TNF, IL-1 i LPS.

background image

background image

2/. Mechanizmy pozatlenowe:

- Czynnik bakteriobójczy zwiększający przepuszczalność (BPI):

białko kationowe występujące w ziarnach azurofilnych neutrofilów.
Budową przypomina białko wiążące LPS. Silne właściwości
bakteriobójcze u ssaków, działa na bakterie gramujemne. Wiąże się z
zewnętrzną błoną bakterii i zwiększa jej przepuszczalność dla
cząsteczek hydrofobowych, aktywuje również bakteryjne enzymy
rozkładające fosfolipidy i peptydoglikany.

- Katepsyna G: glikoproteina, występuje w ziarnach azurofilnych

neutrofilów, ponadto w monocytach i komórkach tucznych. Zabija
bakterie gramdodatnie, niektóre gramujemne i grzyby. Katepsyna G
jest proteazą, ale zablokowanie aktywności enzymatycznej nie znosi
jej działania. Działa chemotaktycznie na monocyty i limfocyty.

- Defensyny: małe peptydy występujące w ziarnach azurofilnych

neutrofilów.

Należą

do

grupy

peptydów

antybiotyków.

Zidentyfikowano 9 defensyn. Dzieli się je na dwie grupy:  i . Do

defensyn  należą ludzkie białka neutrofilowe HNP-1, -2, -3 i –4 oraz

HD-1 i –2. Do defensyn  należą HBD-1, -2 i –3.

Defensyny stanowią 30% białek ziaren azurofilnych neutrofilów.
Antybiotyki peptydowe uszkadzają i wytwarzają kanały w błonie
komórkowej mikroorganizmów.

background image

background image

background image

- Kateliny (katelicydyny): peptydy kationowe o działaniu podobnym

do defensyn. Ludzka katelina wytwarzana jest przezneutrofile.

- Lizozym (muramidaza): białko kationowe. Obecny jest w ziarnach

azutofilnych i ziarnach swoistych neutrofilów, w ziarnach monocytów
i makrofagach, osoczu krwi, łzach, ślinie i wydzielinach śluzowo-
surowiczych dróg oddechowych.

Jest enzymem przecinającym wiązanie -1,4-glikozydowe między

kwasem N-acetylomuraminowym i N-acetyloglukozaminą. Sugeruje
się również mechanizmy nieenzymatyczne.

- Inne: laktoferyna, elastaza, azurocydyna, kalprotektyna,

ubikwicydyna, baktenecyny, główne białko zasadowe (MBP),
białko kationowe eozynofilów (ECP), neurotoksyna (EDN).

background image

TKANKA LIMFATYCZNA ZWIĄZANA Z BŁONAMI ŚLUZOWYMI
(MALT)

Rozproszone w błonach śluzowych i podśluzowych zorganizowane skupiska
grudek limfatycznych, grudki limfatyczne samotne oraz pojedyncze limfocyty.

- tkanka limfatyczna układu pokarmowego,
- tkanka limfatyczna dróg oddechowych,
- tkanka limfatyczna gruczołów sutkowych, łzowych, ślinianek oraz

gruczołów związanych z układem moczowo-płciowym,

- tkanka limfatyczna nosa i gardła.

Główną funkcją jest wytwarzanie przeciwciał IgA, które przedostają się do
wydzielin (sok jelitowy, ślina, łzy). Rola IgA:

- opłaszczanie i aglutynacja mikroorganizmów,
- działanie bakteriostatyczne,
- zapobieganie adhezji mikroorganizmów do nabłonka,
- neutralizacja toksyn bakteryjnych.

background image

background image

UKŁAD POKARMOWY:

- mikrośrodowisko soków trawiennych: niskie pH soku żołądkowego,

enzymy proteolityczne, lizozym, laktoferyna, defensyny, śluz,
fizjologiczna flora bakteryjna, S-IgA,

- nabłonek cylindryczny, zawiera komórki wchłaniające- enterocyty,

komórki kubkowe, leukocyty śródnabłonkowe,

- blaszka właściwa błony śluzowej: liczne limfocyty (w tym

plazmocyty), makrofagi, komórki tuczne, nieliczne granulocyty.

Limfocyty układu pokarmowego:

- wytwarzają IgA
- regulują odpowiedź immunologiczną/ supresja.

Miejscem indukcji odpowiedzi immunologicznej są zorganizowane struktury
limfatyczne, głw. kępki Peyera (również migdałki, wyrostek robaczkowy).
Prowadzi do uogólnionej odpowiedzi w błonach śluzowych.

background image

background image

KOMÓRKI M

nabłonka. Występują również w wyrostku robaczkowym i

migdałkach. Powierzchnię ich pokrywa warstwa śluzu, ale cieńsza niż na innych
komórkach. Komórki M charakteryzują liczne mikropofałdowania powierzchni
oraz wgłębienia cytoplazmy tworzące kieszenie (w nich znajdują się limfocyty,
makrofagi, neutrofile).
Podstawową rolą komórek M jest wychwytywanie makrocząsteczek i
mikroorganizmów ze światła jelita i przenoszenie ich w głąb. Może również
dojść do prezentacji antygenów limfocytom T przez makrofagi i limfocyty B.

background image

background image

ROLA PRAWIDŁOWEJ MIKROFLORY PRZEWODU POKARMOWEGO:

- współzawodniczenie o składniki odżywcze,
- kompetycja w procesie wiązania się z receptorami na powierzchni

komórek nabłonka, uniemożliwiająca bakteriom chorobotwórczym
przyleganie do nabłonka,

- stymulacja wytwarzania naturalnych przeciwciał reagujących

krzyżowo z antygenami mikroorganizmów chorobotwórczych,

- wytwarzanie bakteriocyn, czynników zabójczych dla bakterii

patogennych.

background image

SKÓRA

Rola:

- integracja organizmu ze środowiskiem zewnętrznym,
- ochrona przed wpływem niekorzystnych czynników środowiskowych.

Ochrona organizmu:

- warstwa zrogowaciała naskórka: ochrona przed czynnikami

chemicznymi, fizycznymi,

- tkanka łączna skóry właściwej: ochrona przed urazami

mechanicznymi, naczynia krwionośne i gruczoły (regulacja
temperatury),

- obrona przed mikroorganizmami: bariera naskórka, powierzchniowe

pH, stopień nawodnienia, bakteriostatyczne właściwości kwasów

tłuszczowych, peptydy (-defensyny), tkanka limfatyczna skóry.

background image

SKÓRA

Komórki wchodzące w skład SIS (skin immune system):

1/. Komórki dendrytyczne/ komórki Langerhansa. Występują w

naskórku i innych nabłonkach. Po kontakcie z antygenem ulegają aktywacji i
docierają do lokalnego węzła limfatycznego. W niektórych chorobach może
dojść do prezentacji antygenów limfocytom T w skórze.

2/. Keratynocyty stanowią ok. 95% masy komórkowej naskórka. Po

aktywacji keratynocyty wytwarzają szereg cytokin i czynników wzrostu.
Obserwuje się również ekspresję cząsteczek adhezyjnych i antygenów
charakterystycznych dla komórek efektorowych. Na keratynocytach obserwuje

się ekspresję receptorów dla cytokin: INF-, TNF, IL-1, IL-6.

3/. Limfocyty T mające TCR, komórki śródbłonka naczyniowego,

makrofagi, granulocyty, komórki tuczne, melanocyty.

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image

background image


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CZYNNIKI HUMORALNE I KOMĂ“RKOWE ODPORNOĹšCI NIESWOISTEJ
1 i 2 Podstawowe zasady dzialania ukladu immunologicznego Odpornoss nieswoista cz 1
Odporność nieswoista1
odporność nieswoista 1
odpornosc nieswoista2 id 332234 Nieznany
Cwiczenie 2 - Odpornosc Nieswoista, Immunologia, inne
ODPORNOŚĆ NIESWOISTA i ewolucja
Cw 4 Odpornosc nieswoista funkcje granulocytow wer 3 2b
ODPORNOŚĆ NIESWOISTA I SWOISTA
odpornosc nieswoista 1
ODPORNOŚĆ NIESWOISTA
Odpornosc nieswoista, studia, immunologia
4 Mechanizmy odpornosci nieswoistej
ODPORNOŚĆ NIESWOISTA11
Prelekcja 2 Odporność nieswoista i czynniki humoralne
CZYNNIKI HUMORALNE I KOMĂ“RKOWE ODPORNOĹšCI NIESWOISTEJ
Cw 4 Odpornosc nieswoista funkcje granulocytow wer 3 2b

więcej podobnych podstron