background image

 

ZARZĄDZANIE

PRODUKCJĄ I USŁUGAMI

Ćwiczenia (2)

background image

Tadeusz Zbroja

 

Ćwiczenia – tematyka

1.

Optymalizacja programu produkcji i sprzedaży 

– co i ile produkować i 

sprzedawać?

2.

Parametr ilościowy przepływu

 

– w jakich ilościach kupować i produkować?

(ekonomiczna wielkość zamówienia/produkcji)

3.

Parametr czasowy przepływu 

– jak długo będziemy produkować?

(cykl produkcji, sposoby skracania cyklu)

4.

Planowanie potrzeb materiałowych

 – co, ile i kiedy produkować i kupować?

(logika planowania, ustalanie wielkości partii)

DOSTAWCY

PRODUKCJA

ODBIORCY

Parametry

przepływów

materiałowych

Parametr ilościowy

(wielkość przepływu)

Parametr ilościowy

(wielkość przepływu)

Parametr czasowy

(szybkość przepływu)

Parametr czasowy

(szybkość przepływu)

background image

 

Wielkość zamówienia / produkcji

W jakich ilościach kupować i 

produkować ? 

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model ekonomicznej wielkości 
zamówienia

ZAŁOŻENIA MODELU

Popyt na zapas jest znany i stały

Czas dostawy (realizacji zamówienia) jest znany i stały

Uzupełnianie zapasu jest natychmiastowe

Występują tylko zmienne koszty zamawiania i utrzymania 
zapasu

Economic Order Quantity Model - EOQ

OZNACZENIA

Parametry ilościowe

- wielkość 
zamówienia
S

- zapas maksymalny

S

śr

- zapas średni

- punkt zamawiania

Parametry czasowe

Cz - cykl zapasów
T

- cykl zamawiania

TD - czas dostawy

background image

Tadeusz Zbroja

 

KU - roczny koszt utrzymania 
zapasu
KZ - roczny koszt zamawiania
- łączny roczny koszt zmienny

Q* 

Koszty

K

K
U

KZ

K

mi

n

Ekonomiczna wielkość 
zamówienia EOQ

   - wielkość zamówienia
   

Q*

- ekonomiczna wielkość zamówienia

Kmin

- minimalny roczny koszt 

zmienny

background image

Tadeusz Zbroja

 

Parametry modelu EOQ  (1)

min

KZ

KU

K

min

KZ

KU

K

KRYTERIUM OPTYMALIZACJI

Minimalizacja łącznych rocznych kosztów 
zmiennych
zamawiania 

KZ 

 i utrzymania zapasów 

KU

  

Roczny koszt utrzymania 

zapasu

Ku

Q

Ku

S

Ku

S

KU

śr

2

2

Ku

  –  jednostkowy koszt 

utrzymania

Roczny koszt zamawiania

Kz

Q

D

KZ

Kz

 

– jednostkowy koszt zamawiania

 D

  – prognoza rocznego popytu 

min

Kz

Q

D

Ku

Q

KZ

KU

K

2

Łączny roczny koszt zmienny

background image

Tadeusz Zbroja

 

Parametry modelu EOQ  (2)

Zapas 

maksymalny

*

Q

2

2

*

Q

S

S

śr

Zapas średni

Liczba zamówień w 

roku

*

Q

D

LZ

Ku

2DKz

*

Q

Ku

2DKz

*

Q

Ekonomiczna wielkość 

zamówienia

Cykl zapasów  =  Cykl 

zamawiania

LZ

LD

T

Cz

background image

Tadeusz Zbroja

 

8

Warianty modelu EOQ

Model bazowy

Model ekonomicznej wielkości zamówienia  

EOQ

Model ekonomicznej wielkości produkcji  

POQ

(model EOQ z uzupełnianiem stopniowym )

Model EOQ z planowanymi niedoborami

(model EOQ z zamówieniami zaległymi)

Model EOQ z rabatami cenowymi 

(ilościowymi)

Warianty

modelu

EOQ

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ – przykład

Liczba zamówień w 

roku

zamówie

ń

6

200

1200

D

LZ

*

Q

Cykl zapasów = Cykl zamawiania

dni

40

6

240

LD

T

Cz

LZ

600

6

2

200

Ku

*

Q

KU

2

Roczny koszt utrzymania 

zapasu

Roczny koszt 

zamawiania

600

100

200

1200

Kz

*

Q

D

KZ

Łączny roczny koszt 

zmienny

1200

600

600

KZ

KU

K

DANE

D  = 1200 szt./rok
Kz = 100 zł/zamówienie
Ku = 6 zł/szt./rok
LD 

= 240 dni 

roboczych/rok

sztuk

200

6

100

1200

2

*

Q

Ku

Kz

D

2

Ekonomiczna wielkość 

zamówienia

Zapas maksymalny

sztuk

200

*

Q

S

Zapas średni

sztuk

100

2

200

*

Q

S

S

śr

2

2

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model ekonomicznej wielkości 
produkcji

ZAŁOŻENIA MODELU

Aktualne założenie ekonomicznej wielkości 
zlecenia

Uzupełnianie zapasu jest stopniowe

Production Order Quantity Model - POQ

(Model EOQ z uzupełnianiem stopniowym - EOQ with Gradual Replacement 

Model)

OZNACZENIA

Parametry ilościowe

Qp- wielkość serii/partii

  produkcyjnej

- zapas maksymalny
S

śr

- zapas średni

tempo produkcji 
(dostaw)
tempo konsumpcji 

 

 

  zapasu (popytu)

Parametry czasowe

T1 - okres produkcji

  i konsumpcji zapasu

T2 - okres konsumpcji zapasu
Cz - cykl zapasów
Cp- cykl produkcji

background image

Tadeusz Zbroja

 

min

KP

KU

K

min

KP

KU

K

Parametry modelu POQ  (1)

Roczny koszt utrzymania 

zapasu

Roczny koszt przezbrajania produkcji (przestawiania, uruchamiania 
produkcji)

KRYTERIUM OPTYMALIZACJI

Minimalizacja łącznych rocznych kosztów 
zmiennych
przezbrajania  

KP 

 i utrzymania zapasów 

 KU

 

 

Ku

p

d

p

Qp

Ku

S

Ku

S

KU

śr





 

2

Ku

  –  jednostkowy koszt utrzymania

Kp

Qp

D

KP

Kp

 

– jednostkowy koszt 

przezbrajania

 D

  – prognoza rocznego popytu 

min

Kp

Qp

D

Ku

p

d

p

Qp

KP

KU

K





 

2

Łączny roczny koszt zmienny

background image

Tadeusz Zbroja

 

Parametry modelu POQ  (2)

Zapas 

maksymalny





 

p

d

p

Qp

S

*

Zapas średni

2

S

S

śr

Cykl 

produkcji

p

*

Qp

Cp

Cykl zapasów

d

Qp

LD

Cz

*

LZ

Liczba przezbrojeń (uruchomień) w 

roku

*

Qp

D

LP

d

p

p

Qp

Ku

2DKp

*

d

p

p

Qp

Ku

2DKp

*

Ekonomiczna wielkość 

produkcji

d

p

Cp

S

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model POQ – przykład

400

6

2

133

Ku

S

KU

2

Roczny koszt utrzymania 

zapasu

Roczny koszt 

przezbrajania

400

100

300

1200

Kp

*

Qp

D

KP

Cykl zapasów = Cykl 

zlecania

dni

60

4

240

LD

T

Cz

LP

Łączny roczny koszt 

zmienny

800

400

400

KP

KU

K

DANE

D  = 1200 szt./rok p = 9 szt./dzień
Kp = 100 zł/zlecenie

d = 5 szt./dzień

Ku = 6 zł/szt./rok
LD 

= 240 dni 

roboczych/rok

Ekonomiczna wielkość produkcji

sztuk

300

d

p

p

*

Qp

Ku

Kz

D

2

Zapas 

maksymalny

sztuki

133

p

d

p

*

Qp

S





 

Liczba przezbrojeń w 

roku

zlecenia

4

300

1200

D

LP

*

Qp

Cykl 

produkcji

dni

33

9

300

*

Qp

Cp

p

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ z zamówieniami 
zaległymi

ZAŁOŻENIA MODELU

Aktualne założenie ekonomicznej wielkości 
zamówienia

Dopuszczalne niedobory zapasu (zamówienia 
zaległe)

Back Order Inventory Model

(Model EOQ z planowanymi niedoborami - EOQ with Planned Shortages 

Model)

OZNACZENIA

Parametry ilościowe

Qn- wielkość zamówienia

  

  z niedoborami

- zapas maksymalny
- niedobór maksymalny

Parametry czasowe

T1 - okres dostępności 
zapasu
T2 - okres niedoboru zapasu
Cz - cykl zapasów

background image

Tadeusz Zbroja

 

Parametry modelu EOQ z 
niedoborami  
(1)

Ku

2Qn

S

Ku

S

KU

2

śr

Roczny koszt utrzymania 

zapasu

KRYTERIUM OPTYMALIZACJI

Minimalizacja łącznych rocznych 
kosztów
zmiennych zamawiania 

KZ, 

utrzymania 

KU

i niedoboru zapasu 

KN

 

min

KZ

KN

KU

K

min

KZ

KN

KU

K

Kz

D

KZ

Qn

Roczny koszt 

zamawiania

Łączny roczny koszt 

zmienny

min

Kz

Qn

D

Kn

2Qn

N

Ku

2Qn

S

KZ

KN

KU

K

2

2

Roczny koszt niedoboru 

zapasu

Kn

2Qn

N

Kn

N

KN

2

śr

Kn

  –  jednostkowy koszt 

niedoboru

background image

Tadeusz Zbroja

 

Kn

Kn

Ku

Ku

2DKz

Qn*

Kn

Kn

Ku

Ku

2DKz

Qn*

Parametry modelu EOQ z 
niedoborami  
(2)

Zapas maksymalny

N

Qn

S

*

Zapas średni

2Qn

S

S

2

śr

Liczba zamówień w 

roku

*

Qn

D

LZ 

Niedobór 

maksymalny

Kn

Ku

Ku

Qn

N

*

Ekonomiczna wielkość 

zamówienia

z niedoborami

Kn

Ku

Ku

Cz

2

T

Cykl zapasów

LZ

LD

T

Cz

Kn

Ku

Kn

Cz

1

T

Okres dostępności 

zapasu

Okres niedoboru zapasu

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ z niedoborami – 
przykład

Zapas 

maksymalny

Cykl zapasów = Okres (cykl) 

zlecania

dni

48

5

240

LD

T

Cz

LP

Łączny roczny koszt 

zmienny

1000

500

154

346

KZ

KN

KU

K

DANE

D  = 1200 szt./rok
Kz = 100 zł/zamówienie
Ku = 6 zł/szt./rok
Kn = 13,5 zł/szt./rok
LD 

= 240 dni 

roboczych/rok

Ekonomiczna wielkość 

zamówienia

Liczba zamówień w 

roku

zamówie

ń

5

240

1200

D

LZ

*

Qn

Okres niedoboru 

zapasu

sztuk

240

Kn

Kn

Ku

*

Qn

Ku

Kz

D

2

Niedobór 

maksymalny

sztuki

74

Kn

Ku

Ku

*

Qn

N

sztuk

166

74

240

N

*

Qn

S

Okres dostępności 

zapasu

dni

33

5

,

13

6

5

,

13

48

Kn

Cz

1

T

Kn

Ku

dni

15

5

,

13

6

6

48

Ku

Cz

2

T

Kn

Ku

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ z niedoborami – 
ułatwienie

#

Trójkąt zapasów jest podobny do trójkąta 
niedoborów 

Relacje boków w trójkątach są podobne

Wykorzystanie twierdzenia Talesa (podobieństwo 

trójkątów)

Kn

Ku

Kn

Ku

RELACJA WYJŚCIOWA

Przykład
Ku = 10 zł/szt/rok
Kn = 20 zł/szt/rok
Qn*

= 600 szt.

Cz = 30 dni 
roboczych

T2

T1

N

S

Kn

Ku

S = 400 
szt.
N = 200 
szt.
T1 = 20 dni
T2 = 10 dni

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ z rabatami cenowymi

ZAŁOŻENIA MODELU

Aktualne założenie ekonomicznej wielkości 
zlecenia

Występują rabaty cen (ilościowe)

Price Discounts Inventory Model

(Model EOQ z rabatami ilościowymi - EOQ with Quantity Discounts Model)

RABATY CEN

Wielkość zamówienia

Od 1 do Q1

Cena

C1

Od Q1 do Q2

Powyżej Q2

C1 > C2 > C3

C2

C3

background image

Tadeusz Zbroja

 

Koszty modelu EOQ z rabatami 
cenowymi

KRYTERIUM OPTYMALIZACJI

Minimalizacja  całkowitych kosztów 
zmiennych
zamawiania 

KZ

, utrzymania 

KU

 i zakupu 

zapasów 

D·C

  

min

C

D

KZ

KU

KC

min

C

D

KZ

KU

KC

Koszty

KC  
(C1)
  

Q1 

KC  
(C2)
  

KC  
(C3)
  

D · C1  

D · C2

D · 

C3

Q2 

Realny

koszt całkowity

W modelu EOQ z rabatami cenowymi

przy optymalizacji wielkości 

zamówienia

do sumy zmiennych kosztów

zamawiania i utrzymania zapasów

dołącza się (quasi zmienny) koszt 

zakupu

Procedura ustalania

ekonomicznej wielkości zamówienia 

Qr*

jest zróżnicowana w zależności od 

sposobu

określania kosztu utrzymania zapasu

Koszt utrzymania    wartość  

stała

Koszt utrzymania    procent 

ceny

background image

Tadeusz Zbroja

 

Koszty utrzymania  wartość  

stała

Jedna wspólna obliczeniowa

ekonomiczna wielkość zamówienia 

Q*

dla różnych cen

Ku

2DKz

Q* 

PROCEDURA USTALANIA

EKONOMICZNEJ WIELKOŚCI ZAMÓWIENIA 

Z RABATAMI CENOWYMI Qr*

Koszty

Q* 

KC  
(C1)
  

KC  
(C2)
  

KC  
(C3)
  

KZ

KU  (C1, C2, 
C3)

1. Oblicz wspólną Q*  dla wszystkich cen

według zależności:

2. Ustal krzywą kosztu całkowitego KC

z realnym zakresem dla Q*

3. Jeżeli Q* leży w realnym zakresie 

krzywej
KC  o najniższej cenie, wówczas Qr* = 
Q*

4. Jeżeli Q* leży w realnym zakresie innej 

krzywej, oblicz koszt KC dla Q* i dla 
punktów
spadku cen krzywych niższych cen

5. Porównaj koszty. Wielkością 

ekonomiczną
jest wielkość Q o najniższym koszcie KC

Qr* = Q  (KC min)

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ z rabatami – przykład 
1

Roczny koszt  KC  dla  Q* = 200 

sztuk

Porównanie kosztów

DANE

D  = 1200 szt./rok
Kz = 100 zł/zamówienie
Ku = 6 zł/szt./rok
LD 

= 240 dni 

roboczych/rok

Wspólna obliczeniowa Q* dla 

dwóch cen

sztuk

200

6

100

1200

2

*

Q

Ku

Kz

D

2

Liczba zamówień w roku  

LZ = 6 

zamówień

RABATY CEN

Zamówienie1 - 599 sztuk

C1 = 10 zł

Zamówienieod  600 sztuk

C2 = 9,5 

Koszt utrzymania  Ku    wartość 

stała

Krzywa realna KC dla Q*    KC 

(C1) 

13200

1

C

D

KZ

KU

)

200

(

KC

Roczny koszt  KC  dla  Q = 600 

sztuk

13400

2

C

D

KZ

KU

)

600

(

KC

)

600

(

KC

)

200

(

KC

Ekonomiczna wielkość  Q*  

rabatami

sztuk

200

*

Qr 

Cykl zapasów (zamawiania)  

Cz = 

40 dni

background image

Tadeusz Zbroja

 

Koszty utrzymania  procent 

ceny

Różne obliczeniowe

ekonomiczne wielkości 

zamówień Q*

dla różnych cen

C

f

2DKz

Q*

PROCEDURA USTALANIA

EKONOMICZNEJ WIELKOŚCI ZAMÓWIENIA 

Z RABATAMI CENOWYMI Qr*

1. Poczynając od najniższej ceny oblicz 

Q* 
dla kolejnych cen według zależności:

2. Ustal najbliższą krzywą kosztu KC

z realnym zakresem dla Q*

3. Jeżeli Q* leży w realnym zakresie 

krzywej
KC  o najniższej cenie, wówczas Qr* = 
Q*

4. Jeżeli Q* leży w realnym zakresie innej 

krzywej, oblicz koszt KC dla Q* i dla 
punktów
spadku cen krzywych niższych cen

5. Porównaj koszty. Wielkością 

ekonomiczną
jest wielkość Q o najniższym koszcie KC

Qr* = Q  (KC min)

Koszty

Q1

KC  
(C1)
  

KC  
(C2)
  

KC  
(C3)
  

KZ

Q2

Q3

KU  
(C1)

KU  
(C2)

KU  
(C3)

f - stopa procentowa zamrożonego 
kapitału

background image

Tadeusz Zbroja

 

Model EOQ z rabatami – przykład 
2

Roczny koszt  KC  dla  Q1* = 

310 sztuk

Porównanie kosztów

DANE

D  = 1200 szt./rok
Kz = 100 zł/zamówienie
Ku = 25 % ceny
LD 

= 240 dni 

roboczych/rok

Obliczeniowe  Q*  dla cen  C2   

C1

Liczba zamówień w roku  

LZ = 2 

zamówienia

RABATY CEN    jak w przykładzie 1

Koszt utrzymania  Ku    procent 

ceny

Krzywa realna KC dla Q*    KC 

(C1) 

12775

1

C

D

KZ

KU

)

310

(

KC

Roczny koszt  KC  dla  Q = 600 

sztuk

12312,5

2

C

D

KZ

KU

)

600

(

KC

)

600

(

KC

)

310

(

KC

Ekonomiczna wielkość  Q*  

rabatami

sztuk

600

*

Qr 

Cykl zapasów (zamawiania)  

Cz = 

120 dni

sztuk

310

10

0,25

100

1200

2

C1

f

Kz

D

2

Q1*

sztuk

318

9,5

0,25

100

1200

2

C2

f

Kz

D

2

Q2*


Document Outline