EKONOMIA
EKONOMIA
GOSPODARSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWEGO
DOMOWEGO
EKONOMIA
EKONOMIA
GOSPODARSTWA
GOSPODARSTWA
DOMOWEGO
DOMOWEGO
2
2
Większość zjawisk i procesów gospodarczych oraz społecznych zaczyna i kończy się
Większość zjawisk i procesów gospodarczych oraz społecznych zaczyna i kończy się
w gospodarstwie domowym, to jednak główny nurt ekonomii koncentruje się z
w gospodarstwie domowym, to jednak główny nurt ekonomii koncentruje się z
reguły na tym, co dzieje się poza gospodarstwem, a więc na rynku,
reguły na tym, co dzieje się poza gospodarstwem, a więc na rynku,
przedsiębiorstwie, na giełdzie czy w banku.
przedsiębiorstwie, na giełdzie czy w banku.
Do gospodarstwa domowego nawiązuje się zazwyczaj dopiero wtedy, gdy pojawia
Do gospodarstwa domowego nawiązuje się zazwyczaj dopiero wtedy, gdy pojawia
się ono jako partner wymienionych instytucji.Rzadko jednak pod swoją nazwą,
się ono jako partner wymienionych instytucji.Rzadko jednak pod swoją nazwą,
najczęściej skrywa się za takimi terminami jak: nabywca, pracownik czy podatnik.
najczęściej skrywa się za takimi terminami jak: nabywca, pracownik czy podatnik.
Dlaczego tak się dzieje?
Dlaczego tak się dzieje?
Można odnieść wrażenie, jakoby naukowa analiza zachowań ekonomicznych GD,
Można odnieść wrażenie, jakoby naukowa analiza zachowań ekonomicznych GD,
utożsamianego zazwyczaj z rodziną, była czymś prywatnym, bardzo osobistym i z tego
utożsamianego zazwyczaj z rodziną, była czymś prywatnym, bardzo osobistym i z tego
względu niepodlegającym naukowej refleksji.
względu niepodlegającym naukowej refleksji.
Niemal powszechny jest pogląd, że każdy człowiek, żyjąc zgodnie z naturą i dysponując wolną
Niemal powszechny jest pogląd, że każdy człowiek, żyjąc zgodnie z naturą i dysponując wolną
wolą, sam potrafi najlepiej zarządzać swoim gospodarstwem.
wolą, sam potrafi najlepiej zarządzać swoim gospodarstwem.
WYKŁAD 1.
WYKŁAD 1.
Gospodarstwo domowe –
Gospodarstwo domowe –
istota i funkcje
istota i funkcje
4
4
Geneza i istota gospodarstwa
Geneza i istota gospodarstwa
domowego
domowego
Gospodarstwo domowe jest najstarszą instytucją ekonomiczną
świata.
Samo pochodzenie nazwy – ekonomia – wiąże się z
gospodarstwem domowym. Termin ten ma etymologie grecką:
grecka
oikonomija
oikonomija
-
- czyli w przekładzie na język polski ekonomia –
powstała ze złożenia słowa
oikos
oikos
(dom) ze słowem
nomos
nomos
(prawo,
ustawa).
Dosłownie ten złożony wyraz winien zatem być tłumaczony jako
”nauka o prawach rządzących domem (rodziną)”, albo prościej
„nauka o gospodarstwie domowym”.
5
5
Niemal powszechnie uznaje się, ze pierwszą rozprawą fachową, w
której użyto słowa „ekonomia”, była jedna z ksiąg greckiego
filozofa, ucznia Sokratesa – Ksenofonta z Aten – zatytułowana
„Księga o gospodarstwie”.
W rozprawie tej autor przedstawia w formie dialogu, problemy
prowadzenia wzorowego gospodarstwa domowego, którymi
wówczas były zazwyczaj gospodarstwa rolne.
W ramach starożytnego gospodarstwa domowego realizowały się
oba rodzaje ludzkiej aktywności, to znaczy wytwarzanie dóbr oraz
ich konsumowanie w celu zaspokojenia potrzeb osób
wchodzących w skład tego gospodarstwa.
6
6
W miarę pogłębiania się społecznego podziału pracy, w
działalności niektórych gospodarstw zaczęły dominować
czynności o charakterze produkcyjnym. Produkcja ta
przeznaczana była coraz w większym stopniu na zewnątrz, czyli
wymieniana na produkty innych gospodarstw lub po prostu
sprzedawana za pieniądze.
Rozwój produkcji i jej zbyt poza gospodarstwem powodował, że
działalność ta zaczęła powoli nabierać odrębnych cech, innych niż
dotychczasowe czynności wykonywane w ramach GD.
Z upływem czasu, koniecznym stało się rozdzielenie
organizacyjne tych dwóch form aktywności, czyli wyodrębnienie z
gospodarstw domowych nowych podmiotów o dominującej funkcji
produkcyjno-handlowej
.
.
7
7
Stawały się one z biegiem czasu przedsiębiorstwami – o innej niż
konsumpcyjna – podstawowej funkcji celu; te funkcje stanowiło
maksymalizowanie produkcji, sprzedaży a ostatecznie zysku.
Nowe podmioty – przedsiębiorstwa – były początkowo
warsztatami rzemieślniczymi, później przekształciły się w
manufaktury, następnie w fabryki, ostatecznie zaś we
współczesne wielkie korporacje.
Przedsiębiorstwa ulegały w ciągu tysiącleci ogromnym
przeobrażeniom (ich wielkość, organizacja, funkcje), podobnie
było z ustrojami i wielkością państw, natomiast niewiele zmieniło
się w strukturze, organizacji i celach gospodarstwa domowego –
jest ono dziś bardzo podobne do tego sprzed tysiącleci.
8
8
Gospodarstwo domowe, wbrew pozorom, stanowi centralny
punkt gospodarki, która w istocie „kręci się” wokół niego.
Ekonomia zaczyna się w gospodarstwie domowym i tam też się
kończy. GD dostarcza bowiem najważniejszego czynnika
wytwórczego, to jest praca.
Równocześnie GD dokonują weryfikacji wytworzonych dóbr, a
odbywa się ona poprzez ich nabycie i konsumpcję. Ta ostatnia,
realizowana w GD, staje się ostatecznym kryterium każdej
produkcji, a przez to całego procesu gospodarowania.
9
9
Podejmując problematykę działalności
Podejmując problematykę działalności
ekonomicznej GD, należy wyjaśnić istotę
ekonomicznej GD, należy wyjaśnić istotę
tego podmiotu i dokładniej określić jego
tego podmiotu i dokładniej określić jego
miejsce i rolę we współczesnym życiu
miejsce i rolę we współczesnym życiu
gospodarczym.
gospodarczym.
10
10
W literaturze ekonomicznej można spotkać wiele
W literaturze ekonomicznej można spotkać wiele
definicji GD. Ich analiza wskazuje jednak, że
definicji GD. Ich analiza wskazuje jednak, że
zasadnicze różnice pomiędzy poszczególnymi
zasadnicze różnice pomiędzy poszczególnymi
ujęciami sprowadzają się do semantyki, czyli
ujęciami sprowadzają się do semantyki, czyli
określenia tych samych treści nieco innymi słowami
określenia tych samych treści nieco innymi słowami
lub też cechuje je nierzadko odmienny stopnień
lub też cechuje je nierzadko odmienny stopnień
szczegółowości ujęcia.
szczegółowości ujęcia.
11
11
Gospodarstwo domowe
– zespół osób
– zespół osób
wspólnie gospodarujących posiadanym
wspólnie gospodarujących posiadanym
majątkiem w celu zaspokojenia potrzeb jego
majątkiem w celu zaspokojenia potrzeb jego
członków.
członków.
Z powyższego sformułowania wynika, że głównym
Z powyższego sformułowania wynika, że głównym
kryterium uznania danej grupy osób za GD jest
kryterium uznania danej grupy osób za GD jest
wspólnota majątku oraz budżetu, przynajmniej w ich
wspólnota majątku oraz budżetu, przynajmniej w ich
zasadniczej części.
zasadniczej części.
Niektórzy autorzy za warunek dodatkowy uznają
Niektórzy autorzy za warunek dodatkowy uznają
jeszcze wspólnotę zamieszkiwania jego członków, czyli
jeszcze wspólnotę zamieszkiwania jego członków, czyli
tworzenie wspólnego domu (ogniska domowego).
tworzenie wspólnego domu (ogniska domowego).
12
12
W świetle najnowszych trendów rozwoju
W świetle najnowszych trendów rozwoju
demograficznego oraz społecznego nie wydaje się
demograficznego oraz społecznego nie wydaje się
jednak konieczne uznanie tego kryterium.
jednak konieczne uznanie tego kryterium.
Można podać szereg przykładów szereg przykładów
Można podać szereg przykładów szereg przykładów
osób niemieszkających na co dzień „pod jednym
osób niemieszkających na co dzień „pod jednym
dachem”, a mimo to tworzących wspólnotę
dachem”, a mimo to tworzących wspólnotę
gospodarczą. Wynika to na przykład z wcześniejszego
gospodarczą. Wynika to na przykład z wcześniejszego
odchodzenia młodych ludzi z domów rodzinnych w
odchodzenia młodych ludzi z domów rodzinnych w
celu podjęcia studiów czy pracy zawodowej, poprawy
celu podjęcia studiów czy pracy zawodowej, poprawy
warunków mieszkaniowych, podkreślenia osobistej
warunków mieszkaniowych, podkreślenia osobistej
niezależności itp.
niezależności itp.
13
13
W praktyce ekonomicznej i życiu społecznym GD kojarzy się
W praktyce ekonomicznej i życiu społecznym GD kojarzy się
najczęściej z rodziną, i to niejednokrotnie to takiego stopnia, że te
najczęściej z rodziną, i to niejednokrotnie to takiego stopnia, że te
dwie kategorie uznaje się za synonimiczne.
dwie kategorie uznaje się za synonimiczne.
U podstaw tego leży statystyka demograficzna. W każdym kraju
U podstaw tego leży statystyka demograficzna. W każdym kraju
przeważająca część gospodarstw ma charakter gospodarstw
przeważająca część gospodarstw ma charakter gospodarstw
rodzinnych.
rodzinnych.
Rodzina stanowi kategorie biologiczno-prawna osób połączonych
Rodzina stanowi kategorie biologiczno-prawna osób połączonych
więzami pokrewieństwa.
więzami pokrewieństwa.
Rodzina może tworzyć GD, ale tak być nie musi. W skład wspólnie
Rodzina może tworzyć GD, ale tak być nie musi. W skład wspólnie
mieszkającej rodziny może wchodzić więcej niż jedno
mieszkającej rodziny może wchodzić więcej niż jedno
gospodarstwo, albo też jedno gospodarstwo może składać się na
gospodarstwo, albo też jedno gospodarstwo może składać się na
przykład z dwóch rodzin niekoniecznie razem mieszkających.
przykład z dwóch rodzin niekoniecznie razem mieszkających.
14
14
Gwoli ścisłości:
GD, będące podstawowym, autonomicznym
GD, będące podstawowym, autonomicznym
podmiotem życia gospodarczego, nie jest podmiotem
podmiotem życia gospodarczego, nie jest podmiotem
najmniejszym. Taki podmiot to
najmniejszym. Taki podmiot to
człowiek – jednostka
człowiek – jednostka
ludzka
ludzka
, nawet wówczas, gdy jest ona członkiem
, nawet wówczas, gdy jest ona członkiem
wieloosobowego GD i ma z tego tytułu ograniczoną
wieloosobowego GD i ma z tego tytułu ograniczoną
swobodę działania.
swobodę działania.
15
15
Funkcje gospodarstwa domowego
Funkcje gospodarstwa domowego
Nadrzędną funkcją (ostatecznym celem GD) jest
Nadrzędną funkcją (ostatecznym celem GD) jest
maksymalizacja
zaspokajania wspólnych oraz indywidualnych potrzeb jego
członków
.
Funkcja ta realizowana jest poprzez konsumpcję dóbr
Funkcja ta realizowana jest poprzez konsumpcję dóbr
materialnych i usług.
materialnych i usług.
Ze wskazanej funkcji celu wynika, że jej realizacja wymaga
Ze wskazanej funkcji celu wynika, że jej realizacja wymaga
dysponowania odpowiednimi środkami służącymi do zaspokajania
dysponowania odpowiednimi środkami służącymi do zaspokajania
potrzeb, czyli przedmiotami konsumpcji.
potrzeb, czyli przedmiotami konsumpcji.
Przedmioty te mogą zostać wytworzone w gospodarstwie domowym,
Przedmioty te mogą zostać wytworzone w gospodarstwie domowym,
nabyte na rynku lub też pozyskane w inny sposób.
nabyte na rynku lub też pozyskane w inny sposób.
16
16
Patrząc z tego punktu widzenia, można stwierdzić,
Patrząc z tego punktu widzenia, można stwierdzić,
że główna funkcja celu GD, jest realizowana
że główna funkcja celu GD, jest realizowana
poprzez dwie funkcje cząstkowe:
poprzez dwie funkcje cząstkowe:
1.
1.
Funkcję wytwórczo- zaopatrzeniową,
Funkcję wytwórczo- zaopatrzeniową,
2.
2.
Funkcje konsumpcyjną.
Funkcje konsumpcyjną.
17
17
W ramach funkcji wytwórczo-zaopatrzeniowej
W ramach funkcji wytwórczo-zaopatrzeniowej
można wyodrębnić trzy rodzaje działalności GD:
można wyodrębnić trzy rodzaje działalności GD:
1.
1.
Produkowanie dóbr w GD,
Produkowanie dóbr w GD,
2.
2.
Nabywanie na rynku gotowych dóbr konsumpcyjnych
Nabywanie na rynku gotowych dóbr konsumpcyjnych
oraz przedmiotów wymagających przetworzenia i
oraz przedmiotów wymagających przetworzenia i
przygotowania do spożycia,
przygotowania do spożycia,
3.
3.
Pozyskiwanie dóbr konsumpcyjnych w inny sposób.
Pozyskiwanie dóbr konsumpcyjnych w inny sposób.
18
18
W ramach funkcji konsumpcyjnej można
W ramach funkcji konsumpcyjnej można
wyodrębnić dwa rodzaje zadań:
wyodrębnić dwa rodzaje zadań:
1.
1.
Zadania sprzyjające rozwojowi fizycznemu członków
Zadania sprzyjające rozwojowi fizycznemu członków
gospodarstwa, to, jest: prawidłowe żywienie,
gospodarstwa, to, jest: prawidłowe żywienie,
odpowiednie warunki mieszkaniowe, wypoczynek oraz
odpowiednie warunki mieszkaniowe, wypoczynek oraz
opieka socjalna i ochrona zdrowia;
opieka socjalna i ochrona zdrowia;
2.
2.
Zadania sprzyjające rozwojowi psychicznemu
Zadania sprzyjające rozwojowi psychicznemu
(intelektualnemu) członków gospodarstwa, to jest:
(intelektualnemu) członków gospodarstwa, to jest:
prawidłowy proces wychowania, edukacji i podnoszenia
prawidłowy proces wychowania, edukacji i podnoszenia
kwalifikacji, czyli kształtowanie systemu wartości i
kwalifikacji, czyli kształtowanie systemu wartości i
rozwój osobowości.
rozwój osobowości.
19
19
Wzajemne przenikanie się funkcji wytwórczo-
Wzajemne przenikanie się funkcji wytwórczo-
zaopatrzeniowej i konsumpcyjnej Gd upoważnia do
zaopatrzeniowej i konsumpcyjnej Gd upoważnia do
zastosowania powstałego pod koniec XX wieku pojęcia
zastosowania powstałego pod koniec XX wieku pojęcia
prosumpcji.
prosumpcji.
PROSUMPCJA
– działalność człowieka (ludzi), w
– działalność człowieka (ludzi), w
której – najczęściej w tym samym czasie i miejscu
której – najczęściej w tym samym czasie i miejscu
– splatają się ze sobą czynności o charakterze
– splatają się ze sobą czynności o charakterze
wytwórczym oraz czynności o charakterze
wytwórczym oraz czynności o charakterze
konsumpcyjnym.
konsumpcyjnym.
W takim ujęciu za funkcje Gd można uznać prosumpcję.
W takim ujęciu za funkcje Gd można uznać prosumpcję.
20
20
Klasyfikacja gospodarstw domowych
Klasyfikacja gospodarstw domowych
Wg wielkości gospodarstwa:
Wg wielkości gospodarstwa:
Gospodarstwa jednoosobowe;
Gospodarstwa jednoosobowe;
Gospodarstwa wieloosobowe.
Gospodarstwa wieloosobowe.
Wg miejsca zamieszkania:
Wg miejsca zamieszkania:
Gospodarstwa miejskie;
Gospodarstwa miejskie;
Gospodarstwa wiejskie.
Gospodarstwa wiejskie.
21
21
Wg typu relacji wewnętrznych:
Wg typu relacji wewnętrznych:
Gospodarstwa jednoosobowe;
Gospodarstwa jednoosobowe;
Gospodarstwa rodzinne
Gospodarstwa rodzinne
Gospodarstwa rodzinne z innymi osobami;
Gospodarstwa rodzinne z innymi osobami;
Gospodarstwa nierodzinne.
Gospodarstwa nierodzinne.
Wg wykształcenia ich członków:
Wg wykształcenia ich członków:
Gospodarstwa o niskim poziomie wykształcenia;
Gospodarstwa o niskim poziomie wykształcenia;
Gospodarstwa o średnim poziomie wykształcenia;
Gospodarstwa o średnim poziomie wykształcenia;
Gospodarstwa o wysokim poziomie wykształcenia;
Gospodarstwa o wysokim poziomie wykształcenia;
Gospodarstwa o bardzo wysokim poziomie
Gospodarstwa o bardzo wysokim poziomie
wykształcenia.
wykształcenia.
22
22
Przedstawione powyżej zestawienie nie wyczerpuje całej gamy
Przedstawione powyżej zestawienie nie wyczerpuje całej gamy
klasyfikacji GD.
klasyfikacji GD.
Rozszerzając pole badawcze poprzez uwzględnienie innych
Rozszerzając pole badawcze poprzez uwzględnienie innych
dyscyplin, np.. socjologii, psychologii czy etnologii, można
dyscyplin, np.. socjologii, psychologii czy etnologii, można
wskazać inne schematy klasyfikacyjne – wg stylu życia,
wskazać inne schematy klasyfikacyjne – wg stylu życia,
zapatrywań politycznych, wyznania itp.
zapatrywań politycznych, wyznania itp.
Takie ujęcia wychodzą jednak poza zakres wykładu.
Takie ujęcia wychodzą jednak poza zakres wykładu.
23
23
Organizacja i funkcjonowanie
Organizacja i funkcjonowanie
gospodarstwa domowego
gospodarstwa domowego
Organizacja oraz sposób funkcjonowania GD wynikają z jego
Organizacja oraz sposób funkcjonowania GD wynikają z jego
składu osobowego oraz przyjętych, wcześniej wymienionych
składu osobowego oraz przyjętych, wcześniej wymienionych
funkcji celu.
funkcji celu.
Ogólna zasadą funkcjonowania GD jest - podobnie jak w
Ogólna zasadą funkcjonowania GD jest - podobnie jak w
przypadku innych podmiotów gospodarczych – zasada
przypadku innych podmiotów gospodarczych – zasada
racjonalności, wyrażająca się w dwojaki sposób:
racjonalności, wyrażająca się w dwojaki sposób:
jako maksymalizacja efektu (stopnia zaspokojenia potrzeb) z jednostki
jako maksymalizacja efektu (stopnia zaspokojenia potrzeb) z jednostki
nakładu dóbr ekonomicznych pozostających do dyspozycji GD;
nakładu dóbr ekonomicznych pozostających do dyspozycji GD;
jako minimalizacja nakładów w sytuacji, gdy jest określony cel
jako minimalizacja nakładów w sytuacji, gdy jest określony cel
działania gospodarstwa lub niektórych jego członków.
działania gospodarstwa lub niektórych jego członków.
24
24
Zgodnie z przyjętą konsumpcyjną funkcją celu GD
Zgodnie z przyjętą konsumpcyjną funkcją celu GD
wyróżnia się następujące rodzaje i fazy jego
wyróżnia się następujące rodzaje i fazy jego
działalności:
działalności:
1.
1.
Pozyskanie środków finansowych na zewnątrz GD poprzez pracę najemną i /lub
Pozyskanie środków finansowych na zewnątrz GD poprzez pracę najemną i /lub
transfery socjalne, prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek,
transfery socjalne, prowadzenie działalności gospodarczej na własny rachunek,
niezarobkowe źródła dochodów,
niezarobkowe źródła dochodów,
2.
2.
Nabywanie dóbr konsumpcyjnych oraz narzędzi pracy (głównie sprzętu gospodarstwa
Nabywanie dóbr konsumpcyjnych oraz narzędzi pracy (głównie sprzętu gospodarstwa
domowego) na rynku (zakupy, transport, przechowywanie itp.)
domowego) na rynku (zakupy, transport, przechowywanie itp.)
3.
3.
Wytwarzanie dóbr konsumpcyjnych (przedmiotów materialnych i usług) w
Wytwarzanie dóbr konsumpcyjnych (przedmiotów materialnych i usług) w
gospodarstwie na własne potrzeby (tzw. Produkcja naturalna, czyli samozaopatrzenie)
gospodarstwie na własne potrzeby (tzw. Produkcja naturalna, czyli samozaopatrzenie)
lub przystosowanie do konsumpcji dóbr nabytych (przygotowanie posiłków, pranie,
lub przystosowanie do konsumpcji dóbr nabytych (przygotowanie posiłków, pranie,
utrzymanie mieszkania),
utrzymanie mieszkania),
4.
4.
Zaspokojenie potrzeb, czyli konsumowanie dóbr,
Zaspokojenie potrzeb, czyli konsumowanie dóbr,
5.
5.
Czynności pokonsumpcyjne, czyli usuwanie bezpośrednich i pośrednich skutków
Czynności pokonsumpcyjne, czyli usuwanie bezpośrednich i pośrednich skutków
konsumowania (sprzątanie, usuwanie odpadów).
konsumowania (sprzątanie, usuwanie odpadów).
25
25
Biorąc pod uwagę rolę w podejmowaniu decyzji,
Biorąc pod uwagę rolę w podejmowaniu decyzji,
można wyróżnić następujące typy członków GD:
można wyróżnić następujące typy członków GD:
Inicjator,
,
czyli osoba określająca problem i wskazująca na potrzebę jego
czyli osoba określająca problem i wskazująca na potrzebę jego
rozwiązania;
rozwiązania;
Wywierający wpływ
,
czyli osoba, która opowiada się za pomysłem inicjatora,
czyli osoba, która opowiada się za pomysłem inicjatora,
modyfikuje go lub odrzuca;
modyfikuje go lub odrzuca;
Decydent, czyli osoba, która podejmuje ostateczną decyzje aprobującą lub
czyli osoba, która podejmuje ostateczną decyzje aprobującą lub
odrzucającą propozycję inicjatora;
odrzucającą propozycję inicjatora;
Wykonawca (wykonawcy) decyzji, czyli osoba (osoby) realizująca (realizujące)
(wykonawcy) decyzji, czyli osoba (osoby) realizująca (realizujące)
podjętą decyzję;
podjętą decyzję;
Beneficjent względnie beneficjenci, czyli użytkownicy, osoby korzystające z
względnie beneficjenci, czyli użytkownicy, osoby korzystające z
efektów podjętej decyzji (np.. Zakupu, pracy itp.).
efektów podjętej decyzji (np.. Zakupu, pracy itp.).
Wyróżnione role w procesie decyzyjnym GD mogą odnosić się do różnych osób – członków
Wyróżnione role w procesie decyzyjnym GD mogą odnosić się do różnych osób – członków
GD, ale mogą się też nakładać i kumulować.
GD, ale mogą się też nakładać i kumulować.
26
26
Miejsce i rola gospodarstwa
Miejsce i rola gospodarstwa
domowego w gospodarce
domowego w gospodarce
narodowej
narodowej
Na strukturę i zachowania gospodarstwa
Na strukturę i zachowania gospodarstwa
domowego duży wpływ wywiera środowisko, czyli
domowego duży wpływ wywiera środowisko, czyli
otoczenie, w jakim gospodarstwo funkcjonuje.
otoczenie, w jakim gospodarstwo funkcjonuje.
Można wyróżnić otoczenie bliższe i otoczenie
Można wyróżnić otoczenie bliższe i otoczenie
dalsze. W ramach każdego z nich da się
dalsze. W ramach każdego z nich da się
wyodrębnić:
wyodrębnić:
otoczenie geograficzne;
otoczenie geograficzne;
otoczenie gospodarcze;
otoczenie gospodarcze;
otoczenie społeczne.
otoczenie społeczne.
27
27
Przez
Przez
otoczenie geograficzne
należy rozumieć przestrzeń
należy rozumieć przestrzeń
wokół miejsca, w którym znajduje się GD, a więc ukształtowanie
wokół miejsca, w którym znajduje się GD, a więc ukształtowanie
terenu, środowisko przyrodnicze i sztuczne oraz klimat.
terenu, środowisko przyrodnicze i sztuczne oraz klimat.
W zakres
W zakres
bliższego otoczenia gospodarczego
wchodzą
wchodzą
instytucje gospodarcze znajdujące się w bezpośrednim
instytucje gospodarcze znajdujące się w bezpośrednim
sąsiedztwie GD, z którymi gospod. kontaktuje się na co dzień
sąsiedztwie GD, z którymi gospod. kontaktuje się na co dzień
(sklepy, środki komunikacji, punkty usługowe, miejsce pracy
(sklepy, środki komunikacji, punkty usługowe, miejsce pracy
członków gospodarstwa
członków gospodarstwa
itp.).
itp.).
Do
Do
dalszego otoczenia gospodarczego
zalicza się instytucje
zalicza się instytucje
oddalone, z którymi kontakty są rzadkie (banki, towarzystwa
oddalone, z którymi kontakty są rzadkie (banki, towarzystwa
ubezpieczeniowe, urzędy skarbowe, itp.).
ubezpieczeniowe, urzędy skarbowe, itp.).
28
28
Do
Do
bliższego otoczenia społecznego
bliższego otoczenia społecznego
GD należy zaliczyć
GD należy zaliczyć
sąsiadów, grupę towarzyską, administrację lokalna, instytucje
sąsiadów, grupę towarzyską, administrację lokalna, instytucje
ochrony zdrowia, instytucje religijne, lokalne instytucje
ochrony zdrowia, instytucje religijne, lokalne instytucje
edukacyjne, telewizję oraz radio.
edukacyjne, telewizję oraz radio.
W skład
W skład
dalszego otoczenia społecznego
dalszego otoczenia społecznego
wchodzą instytucje
wchodzą instytucje
administracji regionalnej i państwowej, instytucje kultury i
administracji regionalnej i państwowej, instytucje kultury i
wyższej edukacji (kina, teatry, muzea, szkoły wyższe), instytucje
wyższej edukacji (kina, teatry, muzea, szkoły wyższe), instytucje
wymiaru sprawiedliwości itp.
wymiaru sprawiedliwości itp.
29
29
Z uwagi na przedmiot analizy, szczególnej uwagi wymaga otoczenie gospodarcze
Z uwagi na przedmiot analizy, szczególnej uwagi wymaga otoczenie gospodarcze
GD. W ramach tego otoczenia wyróżnia się osiem segmentów. Są to:
GD. W ramach tego otoczenia wyróżnia się osiem segmentów. Są to:
1.
1.
Państwo,
Państwo,
2.
2.
Samorządy terytorialne,
Samorządy terytorialne,
3.
3.
Organizacje użyteczności publicznej,
Organizacje użyteczności publicznej,
4.
4.
Sektor instytucji ubezpieczeniowych,
Sektor instytucji ubezpieczeniowych,
5.
5.
sektor instytucji bankowych,
sektor instytucji bankowych,
6.
6.
Przedsiębiorcy (pracodawcy),
Przedsiębiorcy (pracodawcy),
7.
7.
Rynek dóbr konsumpcyjnych (sklepy, gastronomia),
Rynek dóbr konsumpcyjnych (sklepy, gastronomia),
8.
8.
Rynek dóbr kapitałowych (giełdy, agencje nieruchomości, biura maklerskie).
Rynek dóbr kapitałowych (giełdy, agencje nieruchomości, biura maklerskie).
Każdy z wyróżnionych segmentów może wchodzić w relacje z GD w ramach
Każdy z wyróżnionych segmentów może wchodzić w relacje z GD w ramach
otoczenia bliższego jak i dalszego. Istota tych relacji jest wzajemne świadczenie
otoczenia bliższego jak i dalszego. Istota tych relacji jest wzajemne świadczenie
usług pomiędzy gospodarstwem a wyróżnionymi segmentami życia gospodarczego.
usług pomiędzy gospodarstwem a wyróżnionymi segmentami życia gospodarczego.
30
30
Schemat 1. Otoczenie ekonomiczne gospodarstwa
domowego
Gospodarstwo
domowe
Sektor
ubezpieczeniowy
Sektor bankowy
Państwo
Samorządy
Organizacje
użyteczności
publicznej
Rynek dóbr
konsumpcyjnych
Rynek kapitałowy
Przedsiębiorstwa
31
31
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ.