PARAZYTOLOGIA

LEKARSKA

2. ROBAKI PŁASKIE

(PLATYHELMINTHES)

2.2. TASIEMCE (CESTODA)

Zbigniew Pokora

Apoliza

(ang. apolysis) – to zjawisko samorzutnego odrywania się proglotydów

macicznych od strobili tasiemców; na wykładzie odróżniałem apolizę właściwą,

rzekoma i hiperapilizę.

Boczne położenie otworów płciowych

– charakterystyczne dla tasiemców

rzędu Cyclophyllidea umiejscowienie otworów płciowych na bocznych

krawędziach proglotydu. Rozróżnia się: 1) położenie jednostronne, gdy otwory te

leżą we wszystkich proglotydach po jednej stronie strobili; 2) położenie

regularnie naprzemianległe, gdy ich położenie zmienia się wzdłuż strobili co

określona liczbę proglotydów; 3) położenie nieregularne naprzemianległe, gdy

ich położenie zmienia się wzdłuż strobili w nieregularnych okresach.

Brzuszne położenie otworów płciowych

– charakterystyczne dla

tasiemców rzędu Pseudophyllidea umiejscowienie ujść męskich i żeńskich

narządów płciowych na powierzchniach brzusznych proglotydów.

Cerkomer

– przydatek ogonowy obecny u cerkoidów (drugich stadiów

larwalnych tasiemców), na którym zachowują się larwalne haki onkosfery

(obecny w procerkoidzie i cysticerkoidzie).

Cyclophyllidea

– jeden z dwóch rzędów tasiemców ważnych z medycznego

punktu widzenia; są to tasiemce ze skoleksem zaopatrzonym w 4 przyssawki i

wierzchołkowy ryjek (rostellum), uzbrojony w haki, który może jednak być

uwsteczniony lub zanikać; żyworodne, zatoki płciowe obecne są na krawędzi

bocznej proglotydów (u wszystkich gatunków, które poznaliście), wyjątkowo

tylko po stronie brzusznej, macica ślepo zamknięta w parenchymie; w rozwoju

pozazarodkowym zasadniczo występuje tylko jeden żywiciel pośredni, chociaż,

aczkolwiek rzadko, mogą też obecni być dwaj żywiciele pośredni, wtedy cykl

przypomina z grubsza rozwój Pseudophyllidea, drugim żywicielem takich

tasiemców są ryby, w których rozwija się odpowiednik plerocerkoida

(plerocercus), ich żywicielami ostatecznymi są ptaki rybożerne – mówiłem o

tym na wykładzie; tutaj należą wszystkie tasiemce, które poznaliście, z

wyjątkiem bruzdogłowca.

Jajo

– rozwijający się zarodek lub larwa w otoczkach jajowych, przykładem jaja

tasiemców rzędu Pseudophyllidea.

Jajo inwazyjne

– jajo pasożyta, zazwyczaj z rozwiniętym zarodkiem lub larwą,

której dalszy rozwój możliwy jest po wniknięciu do organizmu żywiciela (termin

używany też w kontekście zarodków Cyclophyllidea, będących tasiemcami

żyworodnymi).

Pseudophyllidea

- jeden z dwóch rzędów tasiemców ważnych z medycznego

punktu widzenia; wieloczłonowe tasiemce (wcześniej tu grupowane tasiemce

monozoiczne obecnie są wydzielane w odrębnym rzędzie – Caryophyllidea), z

nieuzbrojonym skoleksem, zaopatrzonym w bruzdy przylgowe (bothria, NIE

MYLIĆ Z PRZYSSAWKOWYMI = bothridia) – brzuszną i grzbietową; zatoka

płciowa po stronie brzusznej proglotydu, wyjątkowo tylko po jego stronie

grzbietowej (Echinophallidae), macica drożna (tokostom), jajorodne, jaja

przeważnie opatrzone wieczkiem, pierwsze stadium larwalne (koracidium)

wolnożyjące, dla pełnego rozwoju wymagają zwykle dwóch żywicieli

pośrednich (triheteroksenia); tutaj należy Diphyllobothrium latum.