Aktualny stan  prawny 
dotyczący
kosztorysowania.

Rola kosztorysanta w
procesie
inwestycyjnym.

Podstawy  i  metody 
sporządzania 
kosztorysów.

Dr inż. Krzysztof Zima

Aktualny stan  prawny 

dotyczący kosztorysowania.

Akty prawne, przepisy środowiskowe

KOSZTORYS

…

…

dokument zawierający kalkulację wyrażonej w pieniądzu ceny

dokument zawierający kalkulację wyrażonej w pieniądzu ceny

lub kosztu (wartości) robót budowlanych lub realizacji obiektów

lub kosztu (wartości) robót budowlanych lub realizacji obiektów

budowlanych, dokonaną według ustalonych zasad, procedur, z

budowlanych, dokonaną według ustalonych zasad, procedur, z

wykorzystaniem odpowiednich formuł kalkulacyjnych.

wykorzystaniem odpowiednich formuł kalkulacyjnych.

Kosztorysy sporządza inwestor oraz wykonawca, każdy z nich

Kosztorysy sporządza inwestor oraz wykonawca, każdy z nich

ma inny cel…

ma inny cel…

KOSZTORYS

Inwestor określa

Inwestor określa

prawdopodobny koszt

prawdopodobny koszt

jaki będzie musiał

jaki będzie musiał

ponieść w związku z realizacją robót budowlanych lub obiektu

ponieść w związku z realizacją robót budowlanych lub obiektu

budowlanego inwestycji.

budowlanego inwestycji.

Wykonawca

Wykonawca

kalkuluje cenę

kalkuluje cenę

za jaką jest skłonny się podjąć

za jaką jest skłonny się podjąć

wykonania

robót

budowlanych

lub

realizacji

obiektu

wykonania

robót

budowlanych

lub

realizacji

obiektu

budowlanego.

budowlanego.

KALKULACJA KOSZTÓW W PROCESIE

INWESTYCYJNYM

„OBSZARY” KOSZTORYSOWANIA

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE…

ZAMÓWIENIA PUBLICZNE…

…

…

procedury, formuły kalkulacyjne, forma, wymagania

procedury, formuły kalkulacyjne, forma, wymagania

dotyczące kosztorysu inwestorskiego regulowane odpowiednimi

dotyczące kosztorysu inwestorskiego regulowane odpowiednimi

przepisami prawa. Wymagania dotyczące oferty w tym

przepisami prawa. Wymagania dotyczące oferty w tym

kosztorysu ofertowego lub sposobu kalkulacji ceny ofertowej

kosztorysu ofertowego lub sposobu kalkulacji ceny ofertowej

zapisane w SIWZ.

zapisane w SIWZ.

POZA ZAMÓWIENIAMI PUBLICZNYMI (tzw. SYSTEM

POZA ZAMÓWIENIAMI PUBLICZNYMI (tzw. SYSTEM

POWSZECHNY)…

POWSZECHNY)…

…

…

procedury, formuły kalkulacyjne, formę kosztorysu określają „zasady

procedury, formuły kalkulacyjne, formę kosztorysu określają „zasady

sztuki” oraz ustalenia pomiędzy inwestorem i wykonawcą.

sztuki” oraz ustalenia pomiędzy inwestorem i wykonawcą.

OBOWIĄZUJĄCE PRZEPISY

PRAWNE ISTOTNE DLA

KOSZTORYSOWANIA.

USTAWA

z dnia 23 kwietnia 1964 r.

Kodeks cywilny

(wraz z późniejszymi zmianami)

Przepisy prawne w kosztorysowaniu:

…reguluje stosunki cywilno-prawne między osobami fizycznymi
i osobami prawnymi. W szczególności reguluje kwestię umów o
roboty budowlane i zapłaty za nie wynagrodzenia.

USTAWA

z dnia 7 lipca 1994 r.

Prawo budowlane

(tekst jednolity)

Dz. U. z 2003 r. Nr 207 poz. 2016

Przepisy prawne w kosztorysowaniu:

…zawiera podstawowe definicje, określa wymagania dotyczące
projektu budowlanego oraz rodzaje robót dla których jest/nie jest
wymagane pozwolenie na budowę.

Przepisy

Obowiązujące

Ustawa z dnia 29.01.2004 r. Prawo zamówień
publicznych Dz. U. z 2006 r. Nr 163 poz. 1163 z
późniejszymi zmianami.

…określa pojęcia zamówienia publicznego, zamawiającego,
wykonawcy, zamówienia na roboty budowlane, określa
podstawę ustalenia wartości zamówienia na roboty budowlane,

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 2
września 2004 r. Dz. U. nr 202, poz. 2072 w
sprawie

szczegółowego

zakresu

i

formy

dokumentacji

projektowej,

specyfikacji

technicznych wykonania i odbioru robót
budowlanych oraz programu funkcjonalno-
użytkowego.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 18
maja 2004 r. DZ. U. 2004 r. Nr 130 poz. 1389 w
sprawie określenia metod i podstaw sporządzania
kosztorysu

inwestorskiego,

obliczania

planowanych kosztów prac projektowych
oraz

planowanych

kosztów

robót

budowlanych

określonych

w

programie

funkcjonalno-użytkowym.

Ustawa o finansach publicznych ma
na celu ochronę i zapewnienie
efektywności wydatkowania środków
publicznych.

USTAWA z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych Dz. U. z 2009 r.
Nr 157, poz. 1240

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 2010 r. w
sprawie szczegółowego sposobu i trybu finansowania
inwestycji

z

budżetu

państwa

na

podstawie

znowelizowanej ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o
finansach publicznych.

…określa pojęcie wartości kosztorysowej inwestycji (WKI) i
nakłada obowiązek jej ustalania dla inwestycji finansowanych
z budżetu państwa.

Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 16
grudnia 2011 r. Dz. U. Nr 224 poz. 1796 w
sprawie średniego kursu złotego w stosunku do
euro

stanowiącego

podstawę

przeliczania

wartości zamówień publicznych

Średni kurs złotego w stosunku do euro stanowiący
podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych
wynosi 4,0196

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 213/2008 z dnia
28 listopada 2007 r. zmieniające rozporządzenie
(WE) nr 2195/2002 Parlamentu Europejskiego i
Rady w sprawie Wspólnego Słownika Zamówień
(CPV)

Ustawa o cenach z dnia 5 lipca 2001 r. Dz. U. Nr
97 poz. 1050. Obowiązuje od 12 grudnia 2001 r.

Cena – wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych,
którą kupujący jest zobowiązany zapłacić za towar lub
usługę.

…ceny towarów i usług uzgadniają strony
zawierające umowę.

”Środowiskowe

metody

kosztorysowania

robót

budowlanych – ogólne zasady i wzorce kosztorysowania”
(Warszawa, grudzień 2001 r.) opracowane przez
środowisko kosztorysantów budowlanych, zgrupowane w
dwóch organizacjach: Stowarzyszenie Kosztorysantów
Budowlanych i Zrzeszenie Biur
Kosztorysowania Budowlanego

zastąpione przez:

„Polskie standardy
kosztorysowania robót budowlanych” 
Stowarzyszenie Kosztorysantów
Budowlanych, Warszawa 2005

Przepisy Środowiskowe

”Środowiskowe metody kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych – MET-KOSZT-BUD” (Warszawa, grudzień
2001 r.) opracowane w Biurze Ekspertyz i Doradztwa
Organizacyjno – Ekonomicznego Przemysłu Budowlanego
„ORGBUD” Spółka z o.o. w Warszawie.

Przepisy Środowiskowe

„Zasady kosztorysowania Regulamin POLCEN” (Warszawa,
2002 r.) wydane przez PUWHiP „POLCEN” Sp. z o.o.

Przepisy Środowiskowe

Metody kosztorysowania robót budowlanych -

Wacetob; wydane w 2008 r.

 Zarządzenie Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia 15
lipca 1996 r. w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych  Monitor Polski nr 48 poz. 461. (obowiązywało do 01
października 2001 r.)

 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa z dnia 13
lipca 2001 r. w sprawie metod kosztorysowania obiektów i robót
budowlanych Dz. U. 2001 nr 80 poz. 867. (obowiązywało do 12 grudnia
2001 r.)

 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie
metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego z dnia 26 lutego
1999 r. Dz. U. 1999 nr 26 poz. 239.

 Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego i Budownictwa w sprawie
kosztorysowych norm nakładów rzeczowych, cen jednostkowych robót
budowlanych oraz cen czynników produkcji dla potrzeb sporządzania
kosztorysu inwestorskiego z dnia 17 stycznia 2001 r. Dz. U. 2001 Nr 3, poz.
22.

 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 24 stycznia 2004 r. w
sprawie metod i podstaw sporządzania kosztorysu inwestorskiego.

Przepisy Nieobowiązujące

Rola kosztorysanta w procesie

inwestycyjnym.

Kosztorysant - osoba, która przygotowuje
kosztorysy, ustala szczegóły dotyczące ilości i
opisu robót, które mają być wykonane lub
które są już wykonane.

Polska Norma PN-ISO 6707-2 2000: Budownictwo. Terminologia. Terminy
stosowane w umowach.

Zawód kosztorysanta ujęty został w

rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki

Społecznej z dnia 10.12.2002 r. (Dz._U._Nr

222 poz. 1868)
Klasyfikacja zawodów i specjalności dla

potrzeb rynku pracy oraz zakres jej

stosowania.

3 Technicy i inny średni personel

3 Technicy i inny średni personel

31 Średni personel techniczny

31 Średni personel techniczny

311 Technicy

311 Technicy

3112 Technicy budownictwa, inżynierii środowiska

3112 Technicy budownictwa, inżynierii środowiska

i pokrewni

i pokrewni

311201

311201

KOSZTORYSANT BUDOWLANY

KOSZTORYSANT BUDOWLANY

Zadania zawodowe:

-opracowywanie kosztorysów inwestorskich, ofertowych, wykonawczych,
dodatkowych, na potrzeby kredytów bankowych;

- sporządzanie kosztorysów i harmonogramów wszelkiego rodzaju robót
budowlanych, instalacyjnych, remontowych i innych;

- sporządzanie kosztorysów szczegółowych na podstawie katalogów norm
nakładów rzeczowych i własnych, dokumentacji projektowej zawierającej
przedmiar robót, specyfikacji technicznej wykonania i odbioru robót
budowlanych, założeń wyjściowych kosztorysowania oraz wskaźnika narzutu
kosztów pośrednich i zysku kalkulacyjnego;

- sporządzanie kosztorysów uproszczonych na podstawie ceny jednostkowej
robót, dokumentacji projektowej zawierającej przedmiar robót, specyfikacji
technicznej wykonania i odbioru robót budowlanych, założeń wyjściowych
kosztorysowania oraz stawki i ceny czynników produkcji (robocizny,
materiałów, pracy sprzętu) ;

- definiowanie grup materiałów i sprzętu w celu ustalenia z działem
finansowo-księgowym wspólnych narzutów;

- definiowanie narzutów (kwotowo lub procentowo) dla indywidualnego
działu, grupy działów lub całego kosztorysu;

- wykonywanie obmiarów na placu budowy, określających aktualnie
wykonaną część inwestycji dla danego okresu rozliczeniowego;

- wykonywanie rozliczenia kosztów budowy (zaliczek, potrąceń, kaucji
gwarancyjnych), bieżących kosztów inwestycji oraz sporządzanie bilansu
płatności;

- wystawianie protokołów odbioru i rozliczanie wykonanych prac;

- posługiwanie się oprogramowaniem komputerowym przy sporządzaniu
kosztorysów;

Zadania zawodowe:

Dodatkowe zadania zawodowe:

 Prowadzenie działalności szkoleniowej,

 Udział w różnych formach doskonalenia i podnoszenia

kwalifikacji zawodowych.

Obecne

prawo

nie

wymaga

specjalnych

uprawnień do pełnienia funkcji kosztorysanta, w
związku z czym teoretycznie kosztorys może
sporządzić każdy, z uwzględnieniem wymogów
wynikających z przepisów szczególnych, takich
jak: wymogi UE dla inwestycji finansowanych ze
środków unijnych i inne.

Podstawy  i  metody 

sporządzania 

kosztorysów.

Zgodnie z powszechnie akceptowanymi
zasadami w Polsce stosuje się dwie metody
kosztorysowania:

o kalkulację uproszczoną.

o kalkulację szczegółową,

• sposób I (formuła I)

• sposób II (formuła II)

METODY KALKULACJI

KOSZTORYSOWYCH

O wyborze metody kosztorysowania decydują
zamawiający i wykonawca w toku postępowania
zleceniowego (poza zamówieniami publicznymi przy
kosztorysie inwestorskim), biorąc pod uwagę zakres
złożoność

robót,

stopień

ich

powtarzalności,

dostępność informacji o poziomie cen robót
budowlanych itp. Wybór metody kosztorysowania
zależy także od rodzaju kosztorysu i celu, któremu
ma służyć.

W

robotach

budowlanych

wycenie

podlegają:

 odpowiednie jednostki obmiaru obiektu
budowlanego

-

np.

przy

wycenie

uproszczonej 1 m

3

ławy fundamentowej, 1

m

2

ściany lub 1 m instalacji gazowej itp.



jednostki

obmiaru

robót

w

poszczególnych pozycjach kosztorysowych -
przy wycenie szczegółowej.

METODA UPROSZCZONA

C

C

k

k

=

=

Ʃ

Ʃ

L*C

L*C

j

j

+ Pv

+ Pv

C

C

k

k

– cena kosztorysowa

– cena kosztorysowa

obiektu lub robót budowlanych,

obiektu lub robót budowlanych,

L – liczba jednostek przedmiarowych (lub obmiarowych) dla

L – liczba jednostek przedmiarowych (lub obmiarowych) dla

ustalonego poziomu agregacji (robót, asortymentów robót,

ustalonego poziomu agregacji (robót, asortymentów robót,

elementów obiektów, części obiektów, obiektów);

elementów obiektów, części obiektów, obiektów);

C

C

j

j

– ceny jednostkowe dla jednostek przedmiarowych (lub

– ceny jednostkowe dla jednostek przedmiarowych (lub

obmiarowych) dla ustalonego poziomu agregacji (j.w.);

obmiarowych) dla ustalonego poziomu agregacji (j.w.);

Pv – podatek od towarów i usług.

Pv – podatek od towarów i usług.

METODA UPROSZCZONA

-

ustalane na podstawie kalkulacji indywidualnej wykonawcy:

ustalane na podstawie kalkulacji indywidualnej wykonawcy:

C

C

j

j

= R

= R

j

j

+ Mn

+ Mn

j

j

+ S

+ S

j

j

+ Kp

+ Kp

j

j

+ Z

+ Z

j

j

lub

lub

C

C

j

j

= R

= R

j

j

+ Mn

+ Mn

j

j

+ Kz

+ Kz

j

j

+ S

+ S

j

j

+ Kp

+ Kp

j

j

+ Z

+ Z

j

j

- ustalane na podstawie danych rynkowych (ogólnodostępnych

- ustalane na podstawie danych rynkowych (ogólnodostępnych

umów lub publikowanych informacji o cenach jednostkowych),

umów lub publikowanych informacji o cenach jednostkowych),

- ustalane na drodze dwustronnych negocjacji z inwestorem.

- ustalane na drodze dwustronnych negocjacji z inwestorem.

ceny jednostkowe

ceny jednostkowe

Cena jednostkowa — w rozumieniu rozporządzenia —
obejmuje sumę kosztów bezpośredniej robocizny,
materiałów (łącznie z kosztami zakupu) i pracy sprzętu
oraz kosztów pośrednich i zysku, wyliczoną na jednostkę
przedmiarową robót podstawowych.

Robotą podstawową — w rozumieniu rozporządzenia —
jest minimalny zakres prac, które po wykonaniu są
możliwe do odebrania pod względem ilości i wymogów
jakościowych

oraz

uwzględniają

przyjęty

stopień

zagregowania robót.

METODA SZCZEGÓŁOWA

C

C

k

k

=

=

Ʃ

Ʃ

L*(n*c+Kp

L*(n*c+Kp

j

j

+Z

+Z

j

j

)

)

+ Pv

+ Pv

C

C

k

k

– cena kosztorysowa

– cena kosztorysowa

,

,

L – liczba jednostek przedmiarowych,

L – liczba jednostek przedmiarowych,

n*c – koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową,

n*c – koszty bezpośrednie na jednostkę przedmiarową,

Kp (Kp

Kp (Kp

j

j

) – koszty pośrednie (na jednostkę przedmiarową),

) – koszty pośrednie (na jednostkę przedmiarową),

Z (Z

Z (Z

j

j

) – zysk kalkulacyjny (na jednostkę przedmiarową),

) – zysk kalkulacyjny (na jednostkę przedmiarową),

Pv – podatek od towarów i usług.

Pv – podatek od towarów i usług.

FORMUŁA I:

FORMUŁA I:

C

C

k

k

=

=

Ʃ

Ʃ

(

(

L*n*c) + Kp + Z +

L*n*c) + Kp + Z +

Pv

Pv

FORMUŁA II:

FORMUŁA II:

METODA SZCZEGÓŁOWA

n*c =

n*c =

Ʃ

Ʃ

nr*cr +

nr*cr +

Ʃ

Ʃ

(nm*cm+Mpom

(nm*cm+Mpom

j

j

) +

) +

Ʃ

Ʃ

ns*cs

ns*cs

n – jednostkowe nakłady rzeczowe:

n – jednostkowe nakłady rzeczowe:

robocizny – nr, materiałów – nm, sprzętu – ns;

robocizny – nr, materiałów – nm, sprzętu – ns;

c – ceny jednostkowe czynników produkcji:

c – ceny jednostkowe czynników produkcji:

robocizny – cr, materiałów – cm, sprzętu – cs;

robocizny – cr, materiałów – cm, sprzętu – cs;

Mpom

Mpom

j

j

– koszt materiałów pomocniczych na jednostkę

– koszt materiałów pomocniczych na jednostkę

przedmiarową

przedmiarową

Lp.

 

element scalony robót - rodzaj robot

 

Nakład

na

Nakład

na

Cena

R

M

S

Podstawa

Opis pozycji kosztorysowych

Jednostki jednostkę

całą

i

jednostka

kalkulacji Wyszczególnienie składników kalkulacji

miary

roboty

robotę

nakładu

 

Jednostki, ilość robót

 

n

n*l

c

1. Podlogi i posadzki

1

KNR

17/2608/1

Przygotowanie podłoża pod docieplenie

metodą lekką-mokrą, oczyszczenie

mechaniczne i zmycie - 40 m2

m2

 

 

 

 

 

 

 

 

*robocizna

r-g

0,272

10,880

12,00

130,56

 

 

 

 

*materiały Mj

 

 

 

 

 

 

 

 

*sprzęt Sj

 

 

 

 

 

 

 

2

KNR

17/2608/3

Przygotowanie podłoża pod docieplenie

metodą lekką-mokrą, gruntowanie preparatem

wzmacniającym CT17

1-krotnie - 40 m2

m2

 

 

 

 

 

 

 

 

*robocizna

r-g

0,0662

2,648

12,00

31,78

 

 

 

 

*materiały Mj

 

 

 

 

 

 

 

 

*Środek impreg-grzyb. "Biotox"

dm3

0,2

8,000

7,17

 

57,36

 

 

*sprzęt Sj

 

 

 

 

 

 

 

3

KNR

17/2608/5

Przygotowanie podłoża pod docieplenie

metodą lekką-mokrą, sprawdzenie

przyczepności zaprawy klejącej

do podłoża - 40 m2

m2

 

 

 

 

 

 

 

 

*robocizna

r-g

0,01

0,400

12,00

4,80

 

 

 

 

*materiały Mj

 

 

 

 

 

 

 

 

*Płyta styropianowa samogasnąca
frezowana odmiana 15

m3

0,00025

0,010

186,3

 

1,86

 

 

*Zaprawa klejowa sucha do styropianu VWS
"Ceresit·CT·85"

kg

0,025

1,000

1,55

 

1,55

 

 

*sprzęt Sj

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Razem

167,14

60,77

0,00

M pomocniczy /1.5%*M/

 

0,91

 

koszty bezpośrednie

167,14

61,68

0,00

koszty pośrednie /66%*( R+S)/

110,31

 

0,00

zysk Z /10%*(R+S+KP)/

27,74

 

0,00

Razem rozdział I

366,87

Lp.

 

Podstawa

kalkulacji

 

Wyszczególnienie robót

Opis pozycji kosztorysowych

Wyszczególnienie składników kalkulacji

Jednostki, ilość robót

 

Jednostki

miary

 

Nakład na

jednostkę

roboty

Cena

i

jednostka

nakładu

Składnik

ceny

jednostko

wej

roboty

Cena

jednostkowa

roboty

CJ

 

Ilość

roboty

 

 

Cena

kosztorysowa

 

n

c

1. Podlogi i posadzki

1

KNR 17/2608/1

Przygotowanie podłoża pod docieplenie

metodą lekką-mokrą, oczyszczenie

mechaniczne i zmycie - 40 m2

m2

 

 

 

5,96

40,00

238,40

 

 

*robocizna

r-g

0,272

12,00

3,26

 

 

 

 

 

*materiały Mj

 

 

 

 

 

 

 

 

*M pomocniczy /1.5%*M/

%

1,5

0,00

0,00

 

 

 

 

*sprzęt Sj

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*koszty pośrednie 66,6%

%

66

3,26

2,15

 

 

 

 

 

*zysk 10%

%

10

5,42

0,54

 

 

 

 

 

Razem

 

 

 

5,96

 

 

 

2

KNR 17/2608/3

Przygotowanie podłoża pod docieplenie

metodą lekką-mokrą, gruntowanie preparatem

wzmacniającym CT17

1-krotnie - 40 m2

m2

 

 

 

2,91

40,00

116,40

 

 

*robocizna

r-g

0,0662

12,00

0,79

 

 

 

 

 

*materiały Mj

 

 

 

 

 

 

 

 

*Środek impreg-grzyb. "Biotox"

dm3

0,2

7,17

1,43

 

 

 

 

*M pomocniczy /1.5%*M/

%

1,5

1,43

0,02

 

 

 

 

*sprzęt Sj

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*koszty pośrednie 66,6%

%

66

0,79

0,52

 

 

 

 

 

*zysk 10%

%

10

1,32

0,13

 

 

 

 

 

Razem

 

 

 

2,91

 

 

 

3

KNR 17/2608/5

Przygotowanie podłoża pod docieplenie

metodą lekką-mokrą, sprawdzenie

przyczepności zaprawy klejącej

do podłoża - 40 m2

m2

 

 

 

0,31

40,00

12,40

 

 

*robocizna

r-g

0,01

12,00

0,12

 

 

 

 

 

*materiały Mj

 

 

 

 

 

 

 

 

*Płyta styropianowa samogasnąca frezowana
odmiana 15

m3

0,00025

186,3

0,05

 

 

 

 

*Zaprawa klejowa sucha do styropianu VWS
"Ceresit·CT·85"

kg

0,025

1,55

0,04

 

 

 

 

*M pomocniczy /1.5%*M/

%

1,5

0,05

0,00

 

 

 

 

*sprzęt Sj

 

 

 

 

 

 

 

 

 

*koszty pośrednie 66,6%

%

66

0,12

0,08

 

 

 

 

 

*zysk 10%

%

10

0,20

0,02

 

 

 

 

 

Razem

 

 

 

0,31

 

 

 

 

 

 

 

Razem rozdział I

367,20