Wykład XIII

Zaburzenia odporności u chorych 

chirurgicznie

 

 

Postęp w nowoczesnej chirurgii, a więc w:

•

Gojeniu ran

•

Przeszczepianiu narządów

•

Zapobieganiu zakażeniom

•

Immuno- i chemioterapii nowotworów

•

Leczeniu krwią

   Zależy od postępów w immunologii i 

praktycznym jej zastosowaniu w 
klinice

 

 

Immunoglobuliny

•

Są cząsteczkami białka wykazującymi 
aktywność przeciwciał- czyli łączenia się 
z antygenem, który spowodował ich 
powstanie

•

Stanowią około 20% wszystkich białek 
osocza

•

Zbudowane są z polipeptydów i 
węglowodanów

•

U ludzi wyróżniamy 5 klas 
immunoglobulin G, A, M, D, E.

 

 

Immunoglobulina G (IgG)

•

Stanowi około 75% wszystkich 
immunoglobulin surowicy krwi

•

Przenika przez łożysko i do 
przestrzeni pozanaczyniowej

•

Największa rola w procesach 
odpornościowych u dzieci i w 
neutralizowaniu toksyn 
bakteryjnych

 

 

Immunoglobulina A (IgA)

Zawarta głównie w wydzielinach 

ustrojowych

•

Ślina

•

Łzy

•

Wydzielina oskrzelowa

•

Śluz jelita cienkiego

    

Mechanizm działania polega na 

opłaszczaniu mikroorganizmów, co 

zwiększa ich przyleganie do komórek i 

możliwość ich wtargnięcia w głąb komórki

 

 

Immunoglobulina

 

M (IgM)

•

Stanowi około 10% wszystkich immunoglobulin 

surowicy. Pojawia się najczęściej w wyniku 

odpowiedzi immunologicznej ustroju.

Immunoglobulina D (IgD)

•

Znajduje się u osób zdrowych w niewielkich 

stężeniach 

•

0,2 % wszystkich immunoglobulin w surowicy 

krwi. 

•

Jej działanie nie zostało jeszcze dokładnie 

określone.

 

 

Immunoglobulina E (IgE)

•

przeciwciała z tej grupy noszą 

nazwę reagin. 

•

Odgrywają rolę w chorobach 

alergicznych. 

•

W połączeniu z niektórymi 

alergenami powodują wydzielanie 

się z komórek tucznych 

biologicznych mediatorów 

objawów alergicznych

 

 

Czynniki regulujące metabolizm immunoglobulin

   Immunoglobuliny wytwarzane są 

przez komórki plazmatyczne oraz 
limfocyty B znajdujące się w:

•

Węzłach chłonnych

•

Śledzionie

•

Szpiku kostnym

•

W krwi obwodowej

 

 

Wzrost immunoglobulin powodują:

•

Pobudzenie antygenowe

•

Przewlekłe zakażenia

•

Choroby wrodzone, nabyte

Spadek immunoglobulin w przypadku

•

Zmniejszonej syntezy

•

hypermetabolizmu 

•

Chorób wrodzonych, nabytych

 

 

Hipogammaglobulinemia

                              -    

   
     1Zmniejszona synteza immunoglobulin:

•

Wrodzona lub nabyta hipogammaglobulinemia

•

Przewlekłą białaczka limfatyczna

•

Zespół Wiskotta – Aldricha

   2.Nadmierna utrata immunoglobulin

•

Zespół nerczycowy

•

Utrata z przewodu pokarmowego (zaburzenia w 

odpływie chłonki, owrzodzenia)

•

 wyniszczające przetoki przewodu pokarmowego, 

nowotwory

•

Hiperkatabolizm

•

Rodzinna hipoproteinemia

•

Krioglobulinemia

•

Szpiczak mnogi 

•

Zespół Wiskotta – Aldricha

 

 

Hipergammaglobulinemia

•

Gammapatia poliklolnalna

•

Marskość wątroby

•

Choroby tkanki łącznej

•

Zakażenia

•

Gammapatia monoklonalna

•

Szpiczak mnogi

•

Makroglobulinemia Waldenstr

Ö

ma

 

 

Antygenem

 

nazywamy substancję, która po 

wprowadzeniu do ustroju jest w stanie wywołać 
reakcję odpornościową

•

Humoralną

•

Komórkową

•

lub obydwu typów

Najbardziej immunogenne 

substancje to:

•

Makromolekularne białka

•

Polisacharydy

 

 

Dopełniacz 

(complement- C)

•

Jest głównym mediatorem reakcji 
antygen- przeciwciało

•

Składa się z co najmniej 15 różnych 
białek surowicy krwi

•

Reagują między sobą oraz z błoną 
komórek

•

Doprowadzają do lizy bakterii i wirusów

•

Dopełniacz jest układem nasilającym w 
sposób niespecyficzny swoistą reakcję 
immunologiczną

 

 

Komórki odpornościowe

 

to

:

 Limfocyty
 Komórki plazmatyczne
 Monocyty
 Makrofagi
 Granulocyty
 Komórki tuczne
Większość z nich jest skupiona w:

•

Grasicy (u dzieci i młodzieży)

•

Układzie chłonnym

•

Grudkach chłonnych niektórych narządów

•

Śledzionie

 

 

Mechanizmy obrony gospodarza na powierzchni 
ciała

•

Mechanizm rzęskowy w układzie 
oddechowym

•

Ślinienie

•

Łzawienie

•

Kichanie

•

Substancje chemiczne lizozym( ślina, 
łzy, noso-gardziel)

•

Kwasota soku żołądkowego

•

Kwaśny odczyn skóry

 

 

Ogólnoustrojowa reakcja na zakażenie

Odpowiedź 

komórkowa

•

Limfocyty 
wielojądrzaste

•

Fagocyty 
jednojądrzaste

Odpowiedź 

humoralna

•

Chemotaksja

•

Opsonizacja

 

 

Fagocytoza dokonywana przez granulocyty 
obojętnochłonne składa się z 4 faz

 

•

Chemotaksja (komórki fagocytarne są 

przyciągane do miejsc wnikania drobnoustrojów)

•

Opsonizacja ( reagowanie opsonin surowicy krwi 

z drobnoustrojami i czynienia je wrażliwymi na 

wchłonięcie przez fagocyty)

•

Wchłanianie (drobnoustrój znajduje się wewnątrz 

cytoplazmy komórkowej w pęcherzyku zwanym 

fagosomem)

•

Zabijanie 

Układ nieoksydatywny, dochodzi do uszkodzenia 

błony komórkowej)

Układ oksydatywny, nadtlenek wodoru, wolne 

rodniki)

 

 

Odporność przeciwko wirusom

•

Przeciwciała

•

Komórki (fagocyty) podobna rola 
jak w bakteriach

•

Interferon (białka zapobiegają 
rozwojowi wirusa w komórce)

 

 

Czynniki prowadzące do zmniejszenia 
odporności

1.

Leki (antybiotyki, l. 

przeciwnowotworowe)

2.

Wirusy immunosupresyjne (mogą 

powodować wrażliwość na 

zakażenie bakteryjne)

3.

Środki anestetyczne

4.

Oparzenia

5.

Wstrząs urazowy

6.

Stan po zabiegu operacyjnym

 

 

Podstawowe testy 

laboratoryjne oceny stanu 

odporności

Krew obwodowa

Surowica

•

elektroforeza białek

•

Stężenia 

immunoglobuliny 

G, M, A

•

Aktywność 

dopełniacza CH 50

•

Stężenie cytokin 

(interleukina, TNF-

α)

Krew obwodowa

Komórki

•

Liczba granulocytów

•

Liczba Limfocytów

•

Liczba Monocytów

•

Liczba Limfocytów T i B

Pełna krew

•Odczyn opadania 
krwinek OB.

•Posiewy 
bakteriologiczne

 

 

       Skóra 
testy na opóźnioną nadwrażliwość (tężec, 
błonica, gruźlica)

•

Odczyn powyżej 2 mm ujemny

•

Odczyn powyżej 2 mm dodatni

    Węzły chłonne, szpik kostny

•

Biopsja

Węzły - liczba limfocytów T i B
Szpik kostny - linie komórkowe 

tworzące granulocyty, makrofagi, 
limfocyty, erytrocyty

 

 

koniec