KWASY TŁUSZCZOWE
Ewa Duszeńko
Marcelina Chuma
Gr. A
KWASY TŁUSZCZOWE
Ewa Duszeńko
Marcelina Chuma
Gr. A
KWASY TŁUSZCZOWE
Kwasy nasycone
To kwasy tłuszczowe nie
zawierające
podwójnych wiązań w
cząsteczce. W
warunkach normalnych
są zwykle białymi
ciałami stałymi.
Kwasy nienasycone
To kwasy tłuszczowe
zawierające
wiązania podwójne.
Są one z reguły
bezbarwnymi
cieczami.
PRZYKŁADY KWASÓW
NASYCONYCH
Kwas stearynowy
C
17
H
35
COOH
Wzór półstrukturalny:
CH
3
— (CH
2
)
16
—COOH
Kwas palmitynowy
C
15
H
31
COOH
Wzór półstrukturalny:
CH
3
—(CH
2
)
14
—COOH
Większość kwasów nasyconych podwyższają
stężenie frakcji cholesterolu LDL w surowicy
krwi.
Hipercholesterolemicznych właściwości nie
ma powszechnie występujący w tłuszczach o
stałej konsystencji kwas stearynowy.
Kwasy palmitynowy i stearynowy wykazują
działanie prozakrzepowe.
Nadmiar nasyconych kwasów tłuszczowych
przyspiesza rozwój miażdżycy, nowotworów
okrężnicy, gruczołu piersiowego, prostaty.
BIOSYNTEZA KWASÓW
TŁUSZCZOWYCH
NASYCONYCH
O parzystej liczbie atomów węgla:
Pierwszym etapem syntezy jest karboksylacja acetylo-
CoA do malonylo - CoA, katalizowana przez
karboksylazę acetylo-CoA. Następnie acetylo-CoA łączy
się z białkowym nośnikiem grup acylowych (ACP), w
wyniku czego powstaje acetylo - ACP, a z malonylo-CoA
powstaje malonylo - ACP.
Następnym etapem są cykle elongacji, które można
podzielić na 4 fazy (kondensacja, redukcja,
odwodnienie, redukcja). Pierwszy z cykli wygląda
następująco:
Redukcja acetoacytelo-ACP do D-3-
hydroksybutyrylo-ACP, podczas której
wykorzystywana jest jedna cząsteczka NADPH
Kondensacja 2-węglowego acetylo-ACP i 3-
węglowego malonylo-ACP do 4-węglowego
acetoacetylo - ACP. Podczas tej reakcji zostaje
odłączony jeden ACP oraz CO2.
Odwodnienie D-3-hydroksybutyrylo-ACP do
krotonzlo - ACP .
Redukcja krotonylo-ACP dobutrylo - ACP, podczas której
zostaje wykorzystana kolejna cząsteczka NADPH
BIOSYNTEZA KWASÓW
TŁUSZCZOWYCH
NIENASYCONYCH
U ssaków nie występują enzymy katalizujące
reakcje tworzenia wiązań podwójnych przy atomie
węgla dalszym niż C-9, dlatego nie są one zdolne
do syntezy kwasu linolowego, linolenowego ani
arachidonowego.
Większość kwasów tłuszczowych
jednonienasyconych, jak oleinowy, zalicza się do
rodziny n-9, oznacza to, że podwójne wiązanie
znajduje się pomiędzy 9 a 10 atomem węgla.
PODZIAŁ
NIENASYCONYCH
KWASÓW
TŁUSZCZOWYCH Z
PRZYKŁADAMI
Jednonienasycone:
kwas olejowy (cis-9-oktadecenowy): oleje roślinne, głównie oliwa z oliwek.
palmitoolejowy: tłuszcze zwierzęce, a szczególnie rybie i organizmów
morskich. Po raz pierwszy wykazano go w spermie wielorybów.
Wielonienasycone:
-z 2 podwójnymi wiązaniami:
kwas linolowy: oleje roślinne.
-z 3 podwójnymi wiązaniami:
kwas gamma-linolenowy: olej z wiesiołka, niewielka ilość w tłuszczach
zwierzęcych.
U eukariotów tworzenie wiązań
podwójnych w cząsteczkach acylo - CoA
zachodzi dzięki enzymom zawartym w
siateczce śródplazmatycznej gładkiej.
Reakcja wygląda następująco: nasycony
acylo-CoA + NADH + H+ + O2 →
jednonienasycony acylo-CoA + NAD+ + 2 H2
Aby wytworzyć kwas wielonienasycony,
reakcja ta musi zostać powtórzona.
Niezbędne nienasycone
kwasy tłuszczowe (NNKT)
Grupa kwasów tłuszczowych, które nie mogą być
syntetyzowane w organizmie zwierzęcym i muszą być
dostarczane w pożywieniu, w przeciwieństwie do kwasów
endogennych. Żywienie pokarmami ubogimi w niezbędne
kwasy tłuszczowe może doprowadzić do zaburzeń
chorobowych.
Ważniejsze niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe u
człowieka to:
kwas linolowy
kwas linolenowy
kwas arachidonowy
NNKT
Zwiększają przepływ krwi przez naczynia wieńcowe, a
więc zapobiega miażdżycy, zawałom, udarom mózgu.
Prekursory prostaglandyn.
Obniżanie poziomu cholesterolu w surowicy krwi.
Potrzebne są do prawidłowego wzrostu i rozwoju
dzieci i młodzieży.
Są integralnym składnikiem tkanek – wchodzą w skład
fosfolipidów budujących błony biologiczne.
Potrzebne są do prawidłowego transportu lipidów w
organizmie.
WYSTĘPOWANIE
Mleko
Kefir
Jogurt
Masło
Tłuszcze zwierzęce
WOSK
Mieszaniny wyższych nasyconych i nienasyconych
kwasów tłuszczowych i jednowodorotlenowych
alkoholi o tej samej liczbie atomów węgla w
cząsteczce, np. lanolina – wosk zwierzęcy.
Jest to materiał izolacyjny, ochronny. Stanowi
zabezpieczenie przed inwazją drobnoustrojów.
Reguluje gospodarkę wodną; chroni przed
wysychaniem oraz nadmierną adsorpcją wody.
BIBLIOGRAFIA
CIBOROWSKA, Helena. Dietetyka. Żywienie
zdrowego i chorego człowieka. Wydawnictwo
lekarskie PZWL, Warszawa 2000
MURRAY Robert, Biochemia Harpera. Wydawnictwo
Lekarskie PZWL, Warszawa 2004
SUPERCZYŃSKA, Ewa. ŻYLIŃSKA – KACZMAREK,
Melania. Zasady żywienia. Wydawnictwo REA s.j. ,
Warszawa 2004