Powstawanie
Powstawanie
i
i
rodzaje
rodzaje
chmur.
chmur.
Powstawanie
Powstawanie
i
i
rodzaje
rodzaje
chmur.
chmur.
Chmury powstają w wyniku
Chmury powstają w wyniku
procesu:
procesu:
kondensacji pary wodnej (para
kondensacji pary wodnej (para
wodna – ciecz)
wodna – ciecz)
resublimacji pary wodnej (para
resublimacji pary wodnej (para
wodna – ciało stałe)
wodna – ciało stałe)
Warunki konieczne do powstania
Warunki konieczne do powstania
chmur to istnienie:
chmur to istnienie:
wilgoci w powietrzu
wilgoci w powietrzu
jąder kondensacji
jąder kondensacji
zmian temperatury
zmian temperatury
Chmury można podzielić
Chmury można podzielić
na
na
różne sposoby:
różne sposoby:
a)
a)
ze względu na wysokość
ze względu na wysokość
występowania wyróżniamy:
występowania wyróżniamy:
Chmury wysokie
Chmury wysokie
Chmury średnie
Chmury średnie
Chmury niskie
Chmury niskie
b) ze względu na kształt wyróżniamy:
b) ze względu na kształt wyróżniamy:
Chmury kłębiaste
Chmury kłębiaste
Chmury warstwowe
Chmury warstwowe
Chmury pierzaste
Chmury pierzaste
c) ze względu na budowę wewnętrzną:
c) ze względu na budowę wewnętrzną:
Chmury o rozciągłości poziomej
Chmury o rozciągłości poziomej
Chmury o rozciągłości pionowej
Chmury o rozciągłości pionowej
Chmury piętra wysokiego.
Chmury piętra wysokiego.
Cirrus
Cirrus
Cirrostratus
Cirrostratus
Cirrocumulus
Cirrocumulus
Cirrus – Ci
Cirrus – Ci
(pierzaste)
(pierzaste)
Granice
Granice
występowania:
występowania:
dolna: 8-10 km,
dolna: 8-10 km,
górna: 13-16 km.
górna: 13-16 km.
Budowa:
Budowa:
- kryształki lodu.
- kryształki lodu.
Cirrus są to pojedyncze obłoczki, o delikatnej
Cirrus są to pojedyncze obłoczki, o delikatnej
budowie, barwy białej, bez cieni, nierzadko o
budowie, barwy białej, bez cieni, nierzadko o
jedwabistym połysku i włóknistej strukturze
jedwabistym połysku i włóknistej strukturze
(mają postać kłaczków, nitek, włókien).
(mają postać kłaczków, nitek, włókien).
Cirrocumulus – Cc
Cirrocumulus – Cc
(pierasto-kłębiaste)
(pierasto-kłębiaste)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 6-8 km,
dolna: 6-8 km,
górna: 13-16 km.
górna: 13-16 km.
Budowa:
Budowa:
- kryształki lodu
- kryształki lodu
(sporadycznie
(sporadycznie
kropelki
kropelki
przechłodzonej wody).
przechłodzonej wody).
Cirrocumulus to warstwa lub ławica złożona z
Cirrocumulus to warstwa lub ławica złożona z
małych białych płatków, kłębuszków, zmarszczek,
małych białych płatków, kłębuszków, zmarszczek,
kędziorków, podobna często do zmarszczek na
kędziorków, podobna często do zmarszczek na
powierzchni wody lub piasku. Może na nich
powierzchni wody lub piasku. Może na nich
występować iryzacja, wieńce i virga.
występować iryzacja, wieńce i virga.
Cirrostratus – Cs
Cirrostratus – Cs
(pierzaste warstwowe)
(pierzaste warstwowe)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 7-8 km,
dolna: 7-8 km,
górna: 13-16 km.
górna: 13-16 km.
Budowa:
Budowa:
- głównie kryształki
- głównie kryształki
lodu.
lodu.
Cirrostratus są to chmury delikatne, podobne do białej
Cirrostratus są to chmury delikatne, podobne do białej
zasłony, która pokrywa niebo całkowicie lub częściowo
zasłony, która pokrywa niebo całkowicie lub częściowo
i nadaje błękitowi nieba mleczną barwę, ale nie
i nadaje błękitowi nieba mleczną barwę, ale nie
zaciera konturów Słońca lub Księżyca. Występuje
zaciera konturów Słońca lub Księżyca. Występuje
zjawisko halo. Zapowiadają pogorszenie pogody.
zjawisko halo. Zapowiadają pogorszenie pogody.
Chmury piętra średniego.
Chmury piętra średniego.
Altocumulus
Altocumulus
Altostratus
Altostratus
Altocumulus – Ac
Altocumulus – Ac
(średnie kłębiaste)
(średnie kłębiaste)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 2,5-5 km,
dolna: 2,5-5 km,
górna: 5-6 km.
górna: 5-6 km.
Budowa:
Budowa:
- kropelki wody, w
- kropelki wody, w
niskiej ujemnej
niskiej ujemnej
temperaturze także
temperaturze także
kryształki lodu.
kryształki lodu.
Altocumulus to biała
Altocumulus to biała
lub szara ławica
lub szara ławica
chmur złożona z
chmur złożona z
płatów, zaokrąglonych
płatów, zaokrąglonych
brył, walców,
brył, walców,
„baranków”, często
„baranków”, często
ułożonych szeregami.
ułożonych szeregami.
Zaciemniają Słońce.
Zaciemniają Słońce.
Są przyczyną takich
Są przyczyną takich
zjawisk jak iryzacja,
zjawisk jak iryzacja,
wieńce.
wieńce.
Altostratus – As
Altostratus – As
(średnie warstwowe)
(średnie warstwowe)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 2,5-5 km,
dolna: 2,5-5 km,
górna: 5-6 km.
górna: 5-6 km.
Budowa:
Budowa:
- kropelki wody,
- kropelki wody,
kryształki lodu lub
kryształki lodu lub
ich mieszanina z
ich mieszanina z
kroplami
kroplami
przechłodzonej wody.
przechłodzonej wody.
Altostratus to szara lub niebieskawa warstwa o
Altostratus to szara lub niebieskawa warstwa o
strukturze włóknistej, prążkowej, pokrywająca
strukturze włóknistej, prążkowej, pokrywająca
niebo całkowicie lub częściowo. Słońce i Księżyc
niebo całkowicie lub częściowo. Słońce i Księżyc
przeświecają przez nią jak przez matowe szkło.
przeświecają przez nią jak przez matowe szkło.
Chmury piętra niskiego.
Chmury piętra niskiego.
Nimbostratus
Nimbostratus
Stratocumulus
Stratocumulus
Stratus
Stratus
Nimbostratus – Ns
Nimbostratus – Ns
(warstwowo-deszczowe)
(warstwowo-deszczowe)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 0,1-2 km,
dolna: 0,1-2 km,
górna: 6-8 km.
górna: 6-8 km.
Budowa:
Budowa:
- w części górnej
- w części górnej
kryształki, w dolnej
kryształki, w dolnej
kropelki wody, w
kropelki wody, w
środkowej – kryształki
środkowej – kryształki
lodu i krople
lodu i krople
przechłodzonej wody.
przechłodzonej wody.
Nimbostratus jest to jednolita szara (często
Nimbostratus jest to jednolita szara (często
ciemna) gruba warstwa chmur, w dole
ciemna) gruba warstwa chmur, w dole
często postrzępiona (zwisają z niej smugi
często postrzępiona (zwisają z niej smugi
opadu, tzw. Virga oraz strzępy, tzw. Pannus).
opadu, tzw. Virga oraz strzępy, tzw. Pannus).
Całkowicie zasłaniają Słońce i Księżyc.
Całkowicie zasłaniają Słońce i Księżyc.
Stratocumulus – Sc
Stratocumulus – Sc
(warstwowo-kłębiaste)
(warstwowo-kłębiaste)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 0,2-2 km,
dolna: 0,2-2 km,
górna: 2-5 km.
górna: 2-5 km.
Budowa:
Budowa:
- kropelki wody, w
- kropelki wody, w
niskiej temperaturze
niskiej temperaturze
kryształki lodu.
kryształki lodu.
Stratocumulus to warstwa lub ławica składająca
Stratocumulus to warstwa lub ławica składająca
się z zaokrąglonych brył, walców, ułożonych
się z zaokrąglonych brył, walców, ułożonych
dość regularnie o barwie szarej z ciemniejszymi
dość regularnie o barwie szarej z ciemniejszymi
miejscami. Często pokrywa całe niebo.
miejscami. Często pokrywa całe niebo.
Stratus – St
Stratus – St
(niskie warstwowe)
(niskie warstwowe)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 0,05-0,6 km,
dolna: 0,05-0,6 km,
górna: 1-2,5 km.
górna: 1-2,5 km.
Budowa:
Budowa:
- kropelki wody, w
- kropelki wody, w
niskiej temperaturze
niskiej temperaturze
kryształki lodu.
kryształki lodu.
Chmury o budowie
Chmury o budowie
pionowej.
pionowej.
Cumulus
Cumulus
Cumulonimb
Cumulonimb
us
us
Cumulus – Cu
Cumulus – Cu
(kłębiaste)
(kłębiaste)
Granice
Granice
występowania:
występowania:
dolna: 0,3-2,5 km,
dolna: 0,3-2,5 km,
górna: 6-8 km.
górna: 6-8 km.
Budowa:
Budowa:
- kropelki wody, a gdy
- kropelki wody, a gdy
temperatura spadnie
temperatura spadnie
poniżej 0
poniżej 0
°
°
C –
C –
kryształki lodu.
kryształki lodu.
Cumulus to chmura pojedyncza, gęsta, w
Cumulus to chmura pojedyncza, gęsta, w
kształcie pagórków, kopuł, wież o podstawie
kształcie pagórków, kopuł, wież o podstawie
poziomej. Oświetlone przez Słońce boki są
poziomej. Oświetlone przez Słońce boki są
lśniąco białe, a podstawa ciemna.
lśniąco białe, a podstawa ciemna.
Cumulonimbus – Cb
Cumulonimbus – Cb
(kłebiaste deszczowe,
(kłebiaste deszczowe,
burzowe)
burzowe)
Granice występowania:
Granice występowania:
dolna: 0,6-2 km,
dolna: 0,6-2 km,
górna: 8-12 km.
górna: 8-12 km.
Budowa:
Budowa:
- kryształki lodu w części
- kryształki lodu w części
wierzchołkowej,
wierzchołkowej,
kropelki wody w pobliżu
kropelki wody w pobliżu
podstawy, pośrodku –
podstawy, pośrodku –
mieszanina kryształków
mieszanina kryształków
lodu i kropelek
lodu i kropelek
przechłodzonej wody.
przechłodzonej wody.
Cumulonimbus to pojedyncza, potężna, gęsta chmura silnie
Cumulonimbus to pojedyncza, potężna, gęsta chmura silnie
rozbudowana w kierunku pionowym, przybierająca
rozbudowana w kierunku pionowym, przybierająca
postać gór lub wielkich wież. Górna część wykazuje
postać gór lub wielkich wież. Górna część wykazuje
strukturę włóknistą i często przybiera kształt kowadła lub
strukturę włóknistą i często przybiera kształt kowadła lub
rozległego pióropusza. Czasami pojawiają się zwisające
rozległego pióropusza. Czasami pojawiają się zwisające
wypukłości, tzw. Mamma.
wypukłości, tzw. Mamma.
Zjawiska
Zjawiska
występujące w
występujące w
chmurach.
chmurach.
Iryzacja chmur
Iryzacja chmur
- to zjawisko optyczne polegające na
- to zjawisko optyczne polegające na
powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła
powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji światła
białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych
białego odbitego od przeźroczystych lub półprzeźroczystych
ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych
ciał składających się z wielu warstw substancji o różnych
własnościach optycznych.
własnościach optycznych.
Wieńce -
Wieńce -
to zjawisko optyczne polegające na
to zjawisko optyczne polegające na
powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji
powstawaniu tęczowych barw w wyniku interferencji
światła białego odbitego od kropel wody lub
światła białego odbitego od kropel wody lub
kryształków lodu.
kryształków lodu.
Virga
Virga
– opad, który nie dociera do Ziemi,
– opad, który nie dociera do Ziemi,
ponieważ wyparowuje po drodze.
ponieważ wyparowuje po drodze.
Halo
Halo
– zjawisko optyczne zachodzące w atmosferze
– zjawisko optyczne zachodzące w atmosferze
ziemskiej na kryształkach lodu. Jest to świetlisty,
ziemskiej na kryształkach lodu. Jest to świetlisty,
biały lub zawierający kolory tęczy, pierścień widoczny
biały lub zawierający kolory tęczy, pierścień widoczny
wokół Słońca lub Księżyca.
wokół Słońca lub Księżyca.
Pannus
Pannus
– jest to strzęp chmur
– jest to strzęp chmur
poniżej chmury opadowej
poniżej chmury opadowej
wartswowo-deszczowej.
wartswowo-deszczowej.
Mamma – są to wypukłości
Mamma – są to wypukłości
zwisające pod chmurami typu
zwisające pod chmurami typu
Cumulonimbus, mogą być
Cumulonimbus, mogą być
zwiastunem powstania tornada.
zwiastunem powstania tornada.
Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne
Tęcza – zjawisko optyczne i meteorologiczne
występujące w postaci charakterystycznego
występujące w postaci charakterystycznego
wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce
wielobarwnego łuku, widocznego, gdy Słońce
oświetla krople wody w ziemskiej atmosferze. Tęcza
oświetla krople wody w ziemskiej atmosferze. Tęcza
powstaje w wyniku zjawisko dyspersji (rozszczepienia
powstaje w wyniku zjawisko dyspersji (rozszczepienia
światła) oraz przez załamanie i odbicie światła przez
światła) oraz przez załamanie i odbicie światła przez
niemal kuliste krople wody. Dyspersja, refrakcja
niemal kuliste krople wody. Dyspersja, refrakcja
(załamanie), odbicie i inne efekty rozproszenia
(załamanie), odbicie i inne efekty rozproszenia
światła zależą od różnic w kącie załamania światła o
światła zależą od różnic w kącie załamania światła o
różnej długości fali przy przejściu z powietrza do
różnej długości fali przy przejściu z powietrza do
wody i z wody do powietrza. Najczęściej
wody i z wody do powietrza. Najczęściej
obserwowana jest tęcza główna, lecz mogą pojawić
obserwowana jest tęcza główna, lecz mogą pojawić
się także tęcze wtórne i następne oraz kilka zjawisk
się także tęcze wtórne i następne oraz kilka zjawisk
optycznych towarzyszących tęczy opisanych poniżej.
optycznych towarzyszących tęczy opisanych poniżej.
Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe
Pomimo faktu, że w tęczy występuje niemal ciągłe
widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami
widmo kolorów, tradycyjnie uznaje się, że kolorami
tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku),
tęczy są: czerwony (na zewnątrz łuku),
pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy
pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski i fioletowy
(wewnątrz łuku).
(wewnątrz łuku).
Tęcza
Tęcza
Lisia czapa – tęczowa (lub rudawa) otoczka wokół
Lisia czapa – tęczowa (lub rudawa) otoczka wokół
Księżyca, zapowiada pogorszenie pogody.
Księżyca, zapowiada pogorszenie pogody.
Pionowy rozkład
Pionowy rozkład
poszczególnych typów chmur w
poszczególnych typów chmur w
atmosferze.
atmosferze.
Opady atmosferyczne z
Opady atmosferyczne z
poszczególnych rodzajów
poszczególnych rodzajów
chmur.
chmur.
Rodzaj
Rodzaj
opadu
opadu
Rodzaj chmury
Rodzaj chmury
Ci
Ci
Cc
Cc
Cs
Cs
Ac
Ac
As
As
Ns
Ns
Sc
Sc
St
St
Cu
Cu
Cb
Cb
Deszcz
Deszcz
Mżawka
Mżawka
Śnieg
Śnieg
Krupy
Krupy
śnieżne
śnieżne
Śnieg
Śnieg
ziarnisty
ziarnisty
Ziarna
Ziarna
lodowe
lodowe
Grad
Grad
Słupki
Słupki
lodowe
lodowe
Chmury frontu ciepłego (1) i
Chmury frontu ciepłego (1) i
chłodnego (2).
chłodnego (2).
1
2
