PODSTAWOWE ZASADY

DIAGNOZY

PSYCHOLOGICZNEJ

Wykład 3

CECHY RELACJI

PSYCHOLOG- OSOBA

BADANA

• 1. OCZEKIWANIA BADANEGO

• 2. LĘK PRZED OCENĄ

• OCZEKIWANIA PSYCHOLOGA

OCZEKIWANIA BADANEGO

badania Orne’a

• Postrzeganie sytuacji zgodnie z założeniami

badającego:

- badanie jest dobrowolne
- nie jest odbierane jako zagrażające

Sytuacja jest niejasna – badany zakłada

ukryty cel

LĘK PRZED OCENĄ

badania Rosenberga

• RELACJA PSYCHOLOG – BADANY JEST

NIESYMETRYCZNA

- psycholog ocenia – badany jest oceniany
- nastawienie badanego na ochronę

poczucia własnej wartości

* jak zostanę oceniony przez psychologa
* zderzenie obrazu samego siebie z tym,

który może wyłonić się z badania

NASTAWIENIE PSYCHOLOGA

efekt Rosenthala

POTWIERDZENIE WSTĘPNYCH OCZEKIWAŃ
- Pozytywnych ( efekt Galatei)
- Negatywnych ( efekt Golema)
ŹRÓDŁA OCZEKIWAŃ WSTĘPNYCH
- osobowość psychologa
- dane o badanym – obiektywne i

subiektywne

- uprzednie kontakty z badanym

SCHEMAT PROCESU

DIAGNOSTYCZNEGO

wg. H. Sęk

Badany

psycholog
Społeczeństwo

(odbiorca diagnozy)

BADANY

Badany

Rzeczywisty stan

diagnozowanego obszaru

Status

motywacyjny

Zgłoszenie dobrowolne vs.
Zgłoszenie przymusowe

Wgląd

Niezaburzony vs.

Zaburzony

Obraz

funkcjonowania w

danym obszarze

Adekwatny vs.
nieadekwatny

Postrzeganie

sytuacji

diagnostycznej

Trafne vs. nietrafne
Lęk vs. zaufanie

Zachowanie się

badanego

Szczere vs. zafałszowane

Nastawienie

(oczekiwania)
badanego wobec

psychologa:
współpraca vs.
przeszkadzanie

PSYCHOLOG

Nastawieni

e
psychologa

wobec

badanego

(efekt

Galatei,

efekt

Golema)

Komunikat diagnostyczny odebrany i zrozumiany

przez psychologa

Przetwarzanie i integrowanie komunikatu w diagnozę

Przekazanie diagnozy społeczeństwu (opinia lub

orzeczenie)

SPOŁECZEŃSTWO

Nastawieni

e

społeczeńst

wa wobec

zachowania
badanego

(efekt

stygmatyza

cji)

Odbiór diagnozy przez

społeczeństwo (zleceniodawcę)

Zachowanie się społeczeństwa

wobec badanego

ETAPY PROCESU

DIAGNOSTYCZNEGO

• KONTRAKT – ustalenie celu i zakresu

diagnozy

• PRZEBIEG BADANIA

DIAGNOSTYCZNEGO

• ZAKOŃCZENIE DIAGNOZY I

OPRACOWANIE OPINII

USTALENIE KONTRAKTU

• Cel działania psychologa

• Zakres interwencji

• Oczekiwane przez klienta skutki

• Czas trwania usługi

• Wynagrodzenie psychologa

Ustalenie planu diagnozy

• 1. Co jest przedmiotem diagnozy
• 2. Wybór zadań diagnostycznych
• 3. Dobór wskaźników

diagnostycznych

• 4. Wybór układu odniesienia,

odpowiadającego przedmiotowi
diagnozy

Układ odniesienia

• Określony wzorzec, z którym

porównuje się wynik indywidualny
(wskaźnik) aby go ocenić

• Kategorie ocen:
• A. wysoki-niski
• B. w normie-patologia
• C. zadawalający-niezadawalający

Model statystyczny

• Pytanie: w jakiej „odległości” od

średniej znajduje się wynik
indywidualny

• Cel: wskazanie pozycji badanego w

grupie normalizacyjnej

• Charakter diagnozy: normatywno-

ilościowy

• Główne metody: testy

Podejście modelowe

• Pytanie: odniesienie sposobu

funkcjonowania osoby badanej do
„wzorca” (modelu) – np. selekcja

• Cel: porównanie funkcjonowania

osoby badanej z wzorcem

• Charakter diagnozy: normatywno-

jakościowy

• Główne metody: testy i zadania

Model ipsatywny

• Pytanie: jak dana cecha (mechanizm,

stan) danej osoby ma się do innych
cech (mechanizmów, stanów) badanej
osoby

• Cel: wskazanie silnych-słabych stron

funkcjonowania badanej osoby

• Charakter diagnozy: profilowa
• Główne metody: ilościowe i jakościowe