Neuropsychologia
Celem neuropsychologii jest
ustalenie relacji pomiędzy czuciem,
ruchem, poznaniem, rozumieniem,
nastrojem, emocjami a aktywnością
struktur mózgowia.
Neuropsychologia
Celem neuropsychologii jest
ustalenie relacji pomiędzy czuciem,
ruchem, poznaniem, rozumieniem,
nastrojem, emocjami a aktywnością
struktur mózgowia.
Wyższe czynności
nerwowe
mowa
praksja
gnozja
poznanie, uczenie się, pamięć
zaburzenia mowy
Zaburzenia mowy mogą być wynikiem:
uszkodzenia korowego ośrodka mowy
(afazje)
nieprawidłowej artykulacji (dyzartrie),
nieprawidłowej generacji dźwięków
(dysfonia), nieprawidłowej intonacji rytmu
zdania, akcentu (dysprozodia)
Afazje
A f a z j e to grupa zaburzeń mowy i
języka, wynikające z uszkodzenia mózgu.
Miejsce , które najpewniej spowoduje
zaburzenia mowy to okolice bruzdy
bocznej Sylwiusza w półkuli dominującej
dla mowy (LP).
Afazje
Klasyczny podział obejmuje afazję:
ruchową
czuciową
amnestyczną
mieszaną
Afazja ruchowa
A f a z j a r u c h o w a (motoryczna,
ekspresyjna, Broca) spowodowana jest
uszkodzeniem ośrodka mowy (ośrodek
Broca), zlokalizowanego w tylnej części
lewego zakrętu czołowego i
odpowiedzialny jest za wytwarzanie
języka i „nadawanie” mowy.
Obraz kliniczny afazji
ruchowej
zaburzona czynność tworzenia mowy
rozumienie mowy względnie zachowane
liczne parafazje literowe, słowne
mowa agramatyczna, dysprozodyczna,
telegraficzna
opuszczanie przedimków, przyimków
często zaburzenia pisania i czytania
Afazja czuciowa
A f a z j a c z u c i o w a (sensoryczna,
odbiorcza, recepcyjna, Wernickego) polega
na upośledzeniu rozumienia mowy i języka
na wskutek uszkodzenia ośrodka mowy
(pole Wernickego) znajdującego się w
górnym, tylnym zakręcie skroniowym,
gdzie również znajduje się ośrodek
słuchowy mowy.
Obraz kliniczny afazji
czuciowej
rozumienie mowy upośledzone
zakłócona ekspresja mowy (parafazje,
neologizmy)
perseweracje, echolalia,
aleksja i agrafia
Afazja amnestyczna
A f a z j a a m n e s t y c z n a (nominalna,
anomia) polega na trudnościach w
szybkiej aktualizacji nazw pokazywanych
przedmiotów
wiąże się z uszkodzeniem obszarów
położonych w podstawnej części płata
skroniowego, w płacie czołowym i zakręcie
kątowym.
Afazja mieszana
A f a z j a m i e s z a n a (globalna,
całkowita niemota) polega na
współistnieniu zaburzeń afatycznych
ruchowych i czuciowych.
Dyzartria
D y z a r t r i a związana jest z uszkodzeniem
neuronu obwodowego, typową przyczyną jest
porażenie opuszkowe z zanikiem.
Może być spowodowana pierwotnym
uszkodzeniem jąder ruchowych dolnej części
pnia mózgu lub ich obwodowych wypustek
język porażony i zanikły
trudności w artykułowaniu
dysfagia
Dyzartria spastyczna
Dyzartria spastyczna występuje przy
uszkodzeniu dróg korowo-jądrowych
mowa jest zamazana, wolna, dysfoniczna
brak zaniku języka
wzmożone odruchy żuchwowe i twarzowe
często niepowstrzymany płacz i śmiech
Dyzartria ataktyczna
Dyzartria ataktyczna występuje przy
uszkodzeniu móżdżku
mowa powolna, skandowana, ale bez
napięcia
zmienna siła głosu
Korowe zaburzenia ruchowe
A p r a k s j a (=bez ruchu) jest to deficyt
zdolności ruchowej pochodzenia
korowego, to niemożność wykonywania
celowych czynności ruchowych przy
BRAKU niedowładów, zaburzeń czucia,
uwagi, koordynacji, rozumienia.
Uszkodzenie korowe dotyczy okolicy
czołowej przedruchowej oraz styku
skroniowo-ciemieniowo-potylicznego
Rodzaje apraksji
A p r a k s j a t w a r z y
trudności w wysuwaniu języka, ssaniu,
oblizywaniu, cmokaniu, dmuchaniu, etc
Apraksja k i n e t y c z n o - k o ń c z y n o w
a
upośledzenie ruchów precyzyjnych kończyn
jak ruchy skręcające, synchroniczne, etc.
Rodzaje apraksji c.d.
A p r a k s j a i d e a c y j n a
niezdolność do podjęcia serii ruchów
związanych z planowaniem i wyobraźnią
przestrzenną
A p r a k s j a k o n s t r u k c y j n a
niezdolność organizowania złożonych ruchów
przestrzennych jak łączenie punktów, puzzli,
klocków, kopiowania rysunków
Agnozja
A g n o z j a to defekt w rozpoznawaniu,
który nie może być przypisany
elementarnym defektom czuciowym,
zaburzeniom umysłowym, uwagi, afazji,
czy też nieznajomości czuciowo
przedstawianego bodźca
Rodzaje agnozji
A g n o z j a w z r o k o w a
niemożność rozpoznawania obiektów za
pomocą postrzegania przy
nieuszkodzonym aparacie wzrokowym.
Chory nie r o z p o z n a j e pokazywanych
przedmiotów i zjawisk
W uszkodzeniach okolicy prążkowanej w
płacie potylicznym (pola 18 i 19)
Rodzaje agnozji c.d
A g n o z j a b a r w
niemożność rozpoznawania barw
w uszkodzeniu brzuszno-przyśrodkowej
części lewego płata potylicznego
P r o z o p a g n o z j a
niemożność rozpoznawania twarzy osób
bliskich
uszkodzenie dolnej okolicy skroniowo-
potylicznej po stronie prawej lub obustronnie
Agnozje c.d
A l e k s j a
wariant agnozji wzrokowej; niemożność czytania
przy uszkodzeniu zakrętu kątowego lewej półkuli
mózgu (pole 39)
A k a l k u l i a
niemożność liczenia
Przy lewostronnym uszkodzeniu okolicy
ciemieniowej i styku płatów: ciemieniowego,
skroniowego i potylicznego
Agnozje c.d
A g n o z j a d o t y k o w a (astereognozja)
niemożność rozpoznawania przedmiotu za pomocą
dotyku, bez udziału wzroku
przy uszkodzeniu płata ciemieniowego
A n o z o g n o z j a
niemożność rozpoznania własnych stanów
chorobowych
uszkodzenie dolnej części płata ciemieniowego (P)
Agnozje c.d
Autotopagnozja (somatotopagnozja)
niemożność pokazania części własnego
ciała na polecenie słowne
uszkodzone są zwykle drogi wzgórzowo
-ciemieniowe a zwłaszcza zakręty kątowe
Funkcje mnestyczne
Trzy fazy procesów pamięci:
I. z a p a m i ę t y w a n i e (kodowanie),
II. p r z e c h o w y w a n i e
(magazynowanie),
III. o d t w a r z a n i e (przypominanie) jest
miarą procesów pamięci (przypominanie,
rozpoznawanie, ponowne uczenie się)
Funkcje mnestyczne c.d
Podział klasyczny pamięci:
Pamięć krótkotrwała (STM). Jest zależna od
hipokampa, ciał suteczkowatych i łączącego
je sklepienia. Pojemność: 7+/-2
Pamięć długotrwała (LTM)
Pamięć sensoryczna/ikoniczna
Podział pamięci w zależności od analizatora:
pamięć wzrokowa, słuchowa, dotykowa, etc.
Funkcje mnestyczne c.d
Cechy pamięci
trwałość
szybkość
dokładność/wierność
gotowość
zakres/pojemność
Funkcje mnestyczne c.d
M e c h a n i z m u t r w a l a n i a polega
na cyklicznych powtórkach (krążeniu)
informacji w obwodach neuronalnych, z
zasadniczym udziałem struktur
limbicznych i międzymózgowia, zwłaszcza
hipokampa. Jedynie część informacji ulega
dalszym procesom kodowania i utrwalania,
z rosnącym udziałem kory mózgu
(konsolidacja korowa), aby ulec tam
bezterminowemu zmagazynowaniu.
Zaburzenia procesów pamięci
A m n e z j a , czyli niepamięć :
w s t e c z n a (amnesia retrograda)
dotyczy okresu poprzedzającego utratę
świadomości
n a s t ę p c z a (amnesia anterograda)
dotyczy zdarzeń, jakie mają miejsce po
odzyskaniu świadomości
Zaburzenia procesów pamięci
Przemijająca Globalna Amnezja TGA
to nagłe wystąpienie całkowitej niepamięci
obejmującej dni, tygodnie a nawet lata i
trwającej kilka lub kilkanaście godzin.
Przyczyną może być jednostronne
uszkodzenie wzgórza.
