Arystoteles:

• Ze względu na cel nauki: 

teoretyczne, praktyczne, 
pojetyczne;

• ze względu na stopień 

abstrakcji: fizykalne, 
matematyka, filozofia

 

 

Podział scholastyczny

• Nauki świeckie: trivium 

(gramatyka, retoryka, dialektyka) i 
quadrivium (arytmetyka, 
geometria, astronomia, muzyka)

• nauki teologiczne
• poza tymi: prawo i medycyna

 

 

Bacon

• Wiedza objawiona
• wiedza zdobyta dzięki naturalnym 

władzom poznawczym człowieka

 

 

Comte

• Nauki właściwe (fundamentalne): 

matematyka, astronomia, fizyka, 
chemia, biologia, socjologia.

• nauki pochodne: kosmologia, 

geologia, botanika, zoologia, 
historia

 

 

W. Dilthey (1833-1911):

 1) przyrodnicze 

(Naturwissenschaften) – ich 

przedmiotem jest przyroda, a 

zadaniem jest opisanie 

rzeczywistości;

2) humanistyczne 

(Geisteswissenschaften) – ich 

przedmiotem jest rzeczywistość 

społeczno-dziejowa, zadaniem jest 

zrozumienie tej rzeczywistości

 

 

W. Windelbanda (1848-

1915)

podział oparty na sposobie 

podejścia do badanej 

rzeczywistości: 

1) Idiograficzne – zajmują się 

ujmowaniem tego, co 

jednorazowe, indywidualne, 

ustalanie konkretnych faktów

2) Nomotetyczne – zajmują się 

ujmowaniem tego, co zawsze 

jest , co powtarza się wielokrotnie 

jako to samo

 

 

H. Rickert (1863-1936) 

 1) podział ze względu na 

przedmiot, którym nauki się 

zajmują: nauki o naturze (o 
tym, co powstało samoistnie) 

i nauki o kulturze (o tym, 

co zostało wytworzone przez 

człowieka

).

2) Podział ze względu na postawę 

badawczą, która jest albo 

indywidualizująca albo 

generalizująca

 

 

S. Kamiński

•Wiedza objawiona
•wiedza naturalna, tu: filozofia 

i nauki szczegółowe (realne, 
czyli przyrodnicze lub 
humanistyczne albo formalne, 
czyli matematyka i logika)

 

 

Podział UNESCO

• Przyrodoznawstwo i technologia
• nauki o wychowaniu
• nauki o społeczeństwie
• nauki o kulturze (tu: filozofia)
• nauki o komunikacji
• nauki o informacji