Zaburzenia psychotyczne
*
Zaburzenia psychotyczne
*
• Mając do dyspozycji
jedynie "Dzienniczek" i
skąpe wypowiedzi osób,
które ją znały,
psychiatra może jedynie
snuć przypuszczenie, na
jaką chorobę ta pobożna
zakonnica zapadła. Była
to niewątpliwie choroba
cykliczna, z fazami
depresji i hipomanii,
powikłana
halucynacjami.
św. Faustyna –
(obraz w ołtarzu bazyliki w
Św. Faustyna Kowalska
• Toteż z pewnym prawdopodobieństwem można
postawić diagnozę cyklofrenii. Autorzy
niemieccy Kleist i Leonhard wyodrębnili z
cyklofrenii psychozę lękowo-ekstatyczną, ale to
określenie nie przyjęło się. Pewien wpływ na
pozostawanie u siostry Faustyny objawów
psychopatologicznych mogła też mieć
przewlekła infekcja gruźlicza oraz ogólne
wyniszczenie.
• Prof. Jerzy Strojnowski „Charaktery”, 4, 1999
• (Cyklofrenia – zaburzenie afektywne
dwubiegunowe)
Św. Brat Albert
• Św. Brat Albert Adam
Chmielowski urodził
się 20 sierpnia 1845 r.
w Igołomi k. Krakowa.
Był najstarszym
dzieckiem Wojciecha i
Józefy, miał trójkę
rodzeństwa. W 1853 r.
zmarł mu ojciec, a w
czternastym roku życia
osierociła go matka.
Brat Albert
• Jako osiemnastoletni student Szkoły Rolniczo-
Leśnej w Puławach brał udział w powstaniu
styczniowym. W przegranej bitwie pod
Mełchowem został ranny, w wyniku czego
amputowano mu nogę. Wydostawszy się z
niewoli, uciekł do Paryża. Po amnestii w 1865
r. przyjechał do Warszawy, gdzie rozpoczął
studia malarskie, które kontynuował w
Monachium. Wróciwszy do kraju w 1874 r.
tworzył dzieła, w których coraz częściej
pojawiała się tematyka religijna.
Brat Albert
• W latach 80-tych powstał jego słynny
obraz Ecce Homo, znamionujący
zachodzące w nim przemiany. Adam
Chmielowski postanowił oddać swe życie
na wyłączną służbę Bogu. Wstąpił do
Zakonu Jezuitów, jednak po pół roku
opuścił nowicjat i wyjechał na Podole do
swego brata Stanisława. Tam związał się z
tercjarstwem św. Franciszka z Asyżu i
prowadził pracę apostolską wśród ludności
wiejskiej. W 1884 r. wrócił do Krakowa.
Brat Albert
• Powodowany heroiczną miłością Boga i bliźnich
poświęcił swe życie służbie bezdomnym i
opuszczonym. Otwierał dla nich przytuliska, aby
przez stworzenie godziwych warunków życia
ratować w nich ludzką godność i kierować ku
Bogu.
...”defekt” schizofreniczny może mieć charakter
społecznie dodatni. Dawny bon viveur zmienia
się w społecznika (np. Brat Albert), wyzwala się
lub wzbogaca twórczość artystyczna...
(Kępiński,
1981, s. 63)
Schizofrenia/paranoja/paranoja
polityczna
Ja wiem że to był ZAMACH i
inni nie zmienią mojego zdania.
Roman9966, 11.04.10, 21:49
A co to za problem wywołać
gęstą mgłę? Nettpol, 13.04.10,
9.34
www.gazeta.pl
Zespoły urojeniowe/paranoja a
schizofrenia paranoidalna -
różnicowanie
• Podobieństwo
istnienie
wyraźnych
systemów
spójnych
urojeń
Zespoły urojeniowe/paranoja a
schizofrenia paranoidalna -
różnicowanie
• Paranoja
• Brak omamów ->
urojenia pierwotne
• Brak objawów
negatywnych
• Mniejsza
dziwaczność treści
• Brak urojeń
owładnięcia,
oddziaływania
• Schizofrenia
paranoidalna
• Urojenia wtórne do
halucynacji
• Większa dziwaczność
treści urojeń
• Zaburzenia
emocjonalne/autyzm
(Kępiński, 1981, Grzywa,
2000, Namysłowska, 2001)
Paranoja polityczna
Korzeniowski, w druku)
• Szczególny sposób myślenia o polityce,
których podstawą jest podejrzliwość i
elementy urojeń, głównie
prześladowczych.
• Przekonanie o tym, że życiem politycznym
(społecznym) decydują nieznane ogółowi
ukryte i zakonspirowane siły.
• Siły są wrogo nastawione do naszego
kraju, a ich zadaniem jest knucie spisków.
Paranoja polityczna a
psychopatologia
Korzeniowski, w
druku)
• Wartości współczynników korelacji
między Skalą Paranoi Politycznej a
skalami MMPI:
• Nieistotne statystycznie– skale:
hipochondria, depresja, histeria,
psychopatia, męskość-kobiecość,
paranoja
, psychastenia,
schizofrenia
,
L, F.
• Istotne statystycznie – skala hipomanii (r
= 0,242) i skala K (r = 0,23) p.i.<0,05.
Paranoja polityczna a
psychopatologia
Korzeniowski, w
druku)
• Skala Hipomanii
(Ma)
Nadmierna
aktywność
emocjonalna,
pobudzenie,niest
ałość (gonitwa
myśli)
•
(Sanocki,1976)
• Skala K (dysymulacji)
Negowanie trudności w
przystosowaniu lub
istnienia zaburzeń
psychopatologicznych.
Stanowi wskaźnik
obniżenia krytycyzmu,
jest wyrazem niechęci
do ujawniania braków.
Świadome fałszowanie
wyników dla ich
społecznej
akceptowalności
Paranoja polityczna a
psychopatologia
Korzeniowski, w
druku)
• Skala Pa (r = 0,01, n.i.)
• Podskale:
• Wiara w idee prześladowcze r =
0,17, p<0,1
• Przewrażliwienie r = 0,11 n.i.
• Naiwność (podejrzliwość) r =
-0,36, p<0.01
Paranoja polityczna a
psychopatologia
Korzeniowski, w
druku)
• Inwentarz Objawów Urojeniowych
(alfa Cronbacha > 0,7 )
(Bizoń i in., 2003)
• Jestem na tropie odkrycia, które może odmienić
losy ludzkości
• Moi bliscy są narażeni na poważne
niebezpieczeństwo
• Potrafię bez trudu czytać w myślach innych ludzi
• Jestem obiektem stałych nagabywań seksualnych
• Bóg obdarzył mnie szczególną łaską
• Wszyscy dookoła znają moje myśli
• Udało mi się poznać wielką tajemnicę
Paranoja polityczna a
psychopatologia
(Korzeniowski, w
druku)
Korelacje między myśleniem
urojeniowym (mierzonym
Inwentarzem Bizonia) a paranoją
polityczną (mierzoną Skalą
Paranoi Politycznej) mieściły się
w przedziale 0,48-0,75
Usiadłem i, jak twierdzi mama, po prostu
zacząłem opowiadać kompletne bzdury.
Odmawiałem wychodzenia z domu, bo
ludzie potrafili czytać moje myśli. Mój
umysł był przezroczysty. Skarżyłem się, że
słyszę głosy każące mi robić różne rzeczy.
Czułem się zmuszony do wykonywania ich
poleceń. Miałem wrażenie, że wszyscy są
przeciwko mnie, nawet pielęgniarki i
lekarze. Przez pierwsze dwa miesiące nie
myłem zębów, nie kąpałem się i nie
czesałem. Po prostu byłem, aż do
momentu, gdy poczułem się lepiej i
stopniowo zacząłem dbać o siebie.
Zazwyczaj siadałem samotnie i prawie do
nikogo się nie odzywałem.
Niezrozumiała
odmienność psychozy
• Zaburzenia nerwicowe – rozbieżność
między wymaganiami zewnętrznymi i
wewnętrznymi
• Zaburzenia osobowości – ignorowanie
lub niedostosowanie do reguł
funkcjonowania społecznego
• Zaburzenia afektywne – nieadekwatność
emocjonalnego reagowania
Zaburzenia ilościowe
Niezrozumiała
odmienność psychozy
• Nie respektowanie reguł społecznych
• Nie zaangażowanie
• Zachowanie jest konsekwencją
indywidualnego toku myślenia, przekonań
o samym sobie i świecie zewnętrznym
• Odwrócenie procedury sprawdzania
rzeczywistości – kryterium sprawdzania
wiarygodności doświadczeń zewnętrznych
są doświadczenia wewnętrzne
Zaburzenia jakościowe
(Drat-Ruszczak, 1995)
Fundamentalne objawy schizofrenii
(Drat-Ruszczak, 1995)
• Rozszczepienie funkcji psychicznych
(osobowości) – procesów myślenia i afektu.
Dysocjacja występuje wewnątrz procesów i
pomiędzy nimi.
• Autyzm – oderwanie od świata
zewnętrznego, zainteresowanie przeżyciami
wewnętrznymi. Pełny – pusty (urojenia/brak)
• Ambiwalencja – jednoczesne wartościowanie
pozytywne i negatywne. Ambiwalencja
afektywna (emocje), wolicjonalna (dążenia),
intelektualna (przekonania)
Typologia urojeń wg
tematyki
(Kępiński, 1981)
Stosunek do:
Ludzi
ksobne,
prześladowcze,
pieniacze,
grzeszności i winy
Własnej roli
społecznej
wielkościowe,
posłannicze,
wynalazcze, nicości,
katastroficzne
Życia erotycznego
miłości, ciąży,
cudownego dziecka,
zazdrości
Własnego ciała
hipochondryczne
ICD- 10
F20
SCHIZOFRENIA
F20.0
Schizofrenia paranoidalna
F20.1
Schizofrenia hebefreniczna
F20.2
Schizofrenia katatoniczna
F20.3
Schizofrenia niezróżnicowana
F20.4
Depresja postschizofreniczna
F20.5
Schizofrenia postrezydualna
F20.6
Schizofrenia prosta
F20.8
Inne schizofrenie
F20.9
Bliżej nieokreślone
ICD- 10
F21
Zaburzenia schizotypowe
F22
Uporczywe zaburzenia urojeniowe
F23
Przemijające ostre zaburzenia
psychotyczne
F24
Indukowane zaburzenia urojeniowe
F25
Zaburzenia schizoafektywne
F25.0
Zaburzenia schizoafektywne, typ
maniakalny
F25.1
Zaburzenia schizoafektywne typ
depresyjny
F25.2
Zaburzenia schizoafektywne, typ
mieszany
F28
Inne nieorganiczne zaburzenia
psychotyczne
F29
Nieokreślona psychoza nieorganiczna
Zaburzenia F21-29
Zaburzenia
Schizotypo
we
(typu
schizofrenii)
Niedostosowa
nie
społeczne,
nastawienie
paranoidalne,
ekscentrycze
zachowania
Zespoły
urojeniowe
Dominacja
urojeń
Zaburzenia
Schizoafekty
wne
Jednocześnie
występujące
objawy
afektywne i
schizofrenicz
ne w trakcie
tego samego
epizodu
ICD-10
kryteria diagnostyczne
schizofrenii
• A –
jeden
z objawów
A1
lub
dwa
z objawów
A2
;
muszą występować przez większą część
czasu trwania epizodu, utrzymującego się
przez
co najmniej miesiąc
• B – w razie wystąpienia
epizodu manii lub
depresji
kryterium A musi wystąpić
zanim
rozwiną się zaburzenia nastroju
• C – nie można przypisać organicznym
uszkodzeniom mózgu
(F0)
bądź
niewłaściwemu używani substancji
(F1)
ICD-10
kryteria diagnostyczne
schizofrenii
• A1
•
nasyłanie lub odciąganie myśli,
nagłaśnianie lub odsłanianie myśli;
• Urojenia: oddziaływania, wpływu,
owładnięcia, spostrzeżenia
urojeniowe
• Głosy omamowe na bieżąco
komentujące, dyskutujące o chorym
lub pochodzące z różnych części ciała
ICD-10
kryteria diagnostyczne
schizofrenii
•
A2
• Utrwalone omamy z połowicznie uformowanymi
urojeniami, bez wyraźnej treści afektywnej
• Przerwy w toku myślenia, prowadzące do
rozkojarzenia lub niespójności wypowiedzi,
neologizmy
• Zachowania katatoniczne,
• Objawy negatywne, apatia, zubożenie
wypowiedzi, spłycenie lub niespójność afektu,
nie będące wynikiem depresji lub podawania
leków
Symptomy
(Andreasen, Crow)
• Pozytywne
• Nie wywodzące się z
innych objawów –
urojenia, omamy,
zaburzenia myślenia
• I typ – lepsze
przystosowanie
przedchorobowe,
korzystniejszy
przebieg i rokowanie
• Negatywne
• Spłycenie napędu i
afektu, wycofanie
społeczne, zubożenie,
zaburzenia motywacji,
zaburzenia ruchowe
• II typ – gorsze
przystosowanie
przedchorobowe,
przewlekły przebieg,
złe rokowanie
Typy schizofrenii
(Ciepiałkowska, 2007)
• Paranoidalna
• Hebefreniczna
• Katatoniczna
• Prosta
• Rezydualna
fazy
(Cierpiałkowska,
2007)
• Przedchorobowa
• Prodromalna (zwiastunowa)
• Ostra
• Remisja
Przebieg choroby
(Birchwood,
Jackson, 2004)
• Grupa 1 (16%) – tylko jeden epizod, bez
trwałych następstw
• Grupa 2 (32%) – kilka epizodów bez
następstw lub z minimalnymi następstwami
• Grupa 3 (9%) – trwałe następstwa po
pierwszym z epizodów, pogorszenie bez
powrotu do normy
• Grupa 4 – następstwa narastające po każdym
kolejnym epizodzie bez powrotu do normy