Utrata 

przytomności

 

 

Utrata przytomności

 

Utrata przytomności - to stan, w którym 

poszkodowany nie reaguje na bodźce 

zewnętrzne

.  

Ocena utraty przytomności  opiera się na 

niemożności nawiązania kontaktu 

Ocena stanu przytomności u noworodka jest 

trudna,  polega na ustaleniu stopnia 

reakcji na bodźce zewnętrzne  

 

 

Utrata przytomności

   Do oceny stosuje się skalę Glasgow
   w modyfikacji dla dzieci 

 

 

Skala śpiączki Glasgow - 

dziecięca

 

Odpowiedź oczna :

4 punkty – spontaniczne
3 punkty - na głos
2 punkty - na bodźce bólowe
1 punkt  -  nie otwiera oczu

  

                                               

 

 

Skala śpiączki Glasgow - 

dziecięca

Odpowiedź ruchowa :

6 punktów - wykonuje polecenia
5 punktów - lokalizuje ból
4 punkty - odsuwa się od bólu
3 punkty - ustawienie zgięciowe
2 punkty - ustawienie wprostne
1 punkt -  brak odpowiedzi ruchowej

 

 

Skala śpiączki Glasgow - 

dziecięca

Odpowiedź słowna u dzieci < 4 r.ż :

5 punktów - uśmiecha się i wodzi wzrokiem
4 punktów - płacz ustępujący po 

przytuleniu

3 punktów - niespokojne w odpowiedzi na 

bodźce

2 punktów - pobudzone niespokojne
1 punktów - brak odpowiedzi słownej

 

 

Skala śpiączki Glasgow - 

dziecięca

Odpowiedź słowna u dzieci > 4 r.ż :

5 punktów – odpowiedź logiczna, pacjent 

zorientowany co do miejsca czasu i osoby

4 punktów – odpowiedź splątana, pacjent 

zdezorientowany 

3 punktów – odpowiedź nieadekwatna, nie na 

temat, krzyk

2 punktów – niezrozumiałe dźwięki, pojekiwania
1 punktów – brak odpowiedzi

 

 

Skala śpiączki Glasgow - 

dziecięca

     Na podstawie Skali Glasgow 

zaburzenie przytomności najczęściej 

dzieli się na:

a) łagodne  13 – 15 punktów
b) umiarkowane 9 – 12 punktów 
c) brak przytomności 6 – 8 punktów
d) odkorowanie 5 punktów
e) odmóżdżenie 4 punktów
f) śmierć mózgowa 3 punktów

 

 

Przyczyny utraty przytomności 

u dzieci

    

Najczęstsze przyczyny:

 zatrucia (leki, narkotyki, alkohol, środki 

chemiczne)

 zakażenia

 urazy głowy

 wzmożone ciśnienie śródczaszkowe w przebiegu 

krwawień do OUN, guzów OUN

 drgawki

 niewydolność oddechowa

 wstrząs

 mocznica

 

 

Przyczyny utraty przytomności 

u dzieci

Najczęstsze przyczyny:

 metaboliczne (hipoglikemia, cukrzycowa kwasica 

ketonowa, kwasica z hiperkapnią i niedotlenieniem, 
zasadowica oddechowa, kwasica metaboliczna)

 hipernatremia
 znaczne odwodnienie
 zaburzenia przemiany aminokwasów
 hiper-, hipotermia
 przyczyny sercowe (zaburzenia rytmu i 

przewodzenia, wrodzone wady serca, nadciśnienie 
płucne, zator tętnicy płucnej, guzy serca, 
tamponada serca)

 

 

Utrata przytomności

   

W ustaleniu przyczyny może być 

pomocne badanie przedmiotowe

 

 

Utrata przytomności - badanie 

przedmiotowe

 głowa
      - otarcia, krwiaki (uraza)

 źrenice 

- reakcja na światło - obecna/nieobecna (śmierć kliniczna, 

zatrucie) 

- szerokość źrenic - wąskie (narkotyki), szerokie (śmierć 

kliniczna) 

- symetria - obecna/brak (uraz głowy) 

 oczy 
     - krwiak okularowy, zasinienie wokół oczu (złamanie 

podstawy czaszki) 

 nos 

- krwotok z nosa 

- wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego (złamanie podstawy 

czaszki) 

 

 

Utrata przytomności - badanie 

przedmiotowe

 jama ustna 

-  zapach alkoholu, acetonu (śpiączka 

cukrzycowa), inny zapach (różne zatrucia)

- ciała obce 
- ocena tylnej ściany gardła - krew, płyn 

mózgowo-rdzeniowy (złamanie podstawy 

czaszki) 

 ucho 
    - krew, płyn mózgowo-rdzeniowy (złamanie 

podstawy czaszki) 

 żyły szyjne zewnętrzne 

- zapadnięte (wstrząs hipowolemiczny) 
- przepełnienie (tamponada serca, odma prężna)

 

 

Utrata przytomności - badanie 

przedmiotowe

 kończyny - napięcie mięśniowe 

 klatka piersiowa 

- rany - głębokość, naruszenie opłucnej, odma 
- skóra - siniaki wskazują na miejsca urazów 

 jama brzuszna 

- siniak pod prawym łukiem żebrowym (uraz wątroby) 
- siniak pod lewym łukiem żebrowym (uraz śledziony) 
- rany - głębokość, wytrzewienie 
- opory patologiczne - gromadzenie się płynu, 

krwotok wewnętrzny 

 miednica - ocena stabilności miednicy 

 

 

Przyczyny utraty przytomności 

u dzieci

   

Utrata przytomności może szybko 

powodować niedrożność dróg 
oddechowych (zaburzenie 
oddychania, zachłyśnięcie treścią 
pokarmową)

 

 

Utrata przytomności - 

postępowanie



przywrócenie i utrzymanie drożności dróg 
oddechowych (przy urazie zabezpieczenie 
szyjnego odcinka kręgosłupa – kołnierz)



monitorować czynności życiowe (oddech, 
tętno, zachowanie się źrenic)



stosować oddech zastępczy jeśli są 
wskazania



zapewnić wydolne krążenie



poziom glikemii –test paskowy

 

 

Utrata przytomności - 

postępowanie

 wykonać oznaczenia:
   - glukoza
   - biochemia (transaminazy, mocznik, 

kreatynina, amoniak)

   - jonogram
   - morfologia
   - gazometria 
   - badania toksykologiczne
   - rozważyć punkcję lędźwiową

 

 

Utrata przytomności - 

postępowanie

 wyrównywać zaburzenia wodno-

elektrolitowe, kwasowo-zasadowe jeśli są 
wskazania

 tlenoterapia jeśli są wskazania
 podać odtrutki specyficzne w zatruciu (np. 

nalokson przy zatruciu opiatami)

 

 

Omdlenie

   Nagła, krótkotrwała utrata 

przytomności spowodowaną 
ostrym, przejściowym 
niedotlenieniem mózgu

 

 

Omdlenie

 towarzyszy  mu obniżenie napięcia mięśni 

szkieletowych co powoduje upadek

 niekiedy jest poprzedzone przez:
   -zawroty głowy
   -zbledniecie
   -osłabienie
   -nudności
   -zimne poty
   -zaburzenia widzenia

 

 

Omdlenie

Omdlenia wazowagalne

 typ centralny (stres, ból)
 typ obwodowy (długotrwałe stanie w bezruchu)

Mechanizm – nie jest do końca poznany, 

nieprawidłowa autoregulacja układu krążenia

Krótkotrwałe, ale może w trakcie wystąpić krótki 

napad drgawek kloniczno-tonicznych lub zwrot 

gałek ocznych ku górze

 

 

Omdlenie wazowagalne

 typ wazodepresyjny ze spadkiem 

systemowego oporu naczyniowego i 
ciśnienia krwi

 typ kardiodepresyjny z bradykardią bez 

spadku ciśnienia

 typ mieszany ze zwolnieniem akcji serca i 

spadkiem ciśnienia tętniczego

 

 

Omdlenie wazowagalne

Istotny wywiad:
   objawy prodromalne
   występowanie w pozycji stojącej
   szybki samoistny powrót do pełnej 

świadomości

Badanie przedmiotowe, badania laboratoryjne, 

ekg, rtg klatki piersiowe – prawidłowe

Nie ma potrzeby powtarzania badań przy 

kolejnym incydencie

 

 

Omdlenie wazowagalne

Leczenie
 unikanie sytuacji doprowadzających 

do omdleń wazowagalnych

 

 

Omdlenie 

Inne przyczyny omdleń
-takie jak utraty przytomności

Postępowanie 
takie jak przy utracie przytomności

 

 

Dziękuję za 

uwagę