Co to jest filozofia?

czyli

Wprowadzenie do filozofii

MOŻLIWE ODPOWIEDZI

• Poznanie samego siebie
• Szukanie argumentów, dlaczego świat powstał
• Krytyka wiedzy, czyli zrozumienie czym jest wiedza ludzka
• Budowanie całościowego systemu wyjaśniania

rzeczywistości

• Odnalezienie sensu własnego życia
• Szukanie szczęścia
• Postawienie jakiegoś problemu
• Szukanie ostatecznej przyczyny rzeczywistości

Wielcy Filozofowie starali się m.in. odpowiadać na

następujące pytania:

• Czym jest

rzeczywistość?

• Czym jest

prawda?

• Jak ją

poznajemy?

• Czym jest

dobro?

• Kim jest

człowiek?

a) Etymologia słowa: filos - miłośnik, sofia - mądrość;

(termin ten ukuł najprawdopodobniej Pitagoras w VI w.

p.n.e.);
mądrość w starożytności to boska wiedza o prawdzie;

b) Źródła filozofii – (Arystoteles )- na początku zawsze

jest zadziwienie, zachwyt otaczającym nas

światem

c) Klasyczna definicja filozofii - (Arystoteles):

jest autonomiczną dziedziną wiedzy, będącą

racjonalnym namysłem nad całością rzeczywistości,

szukającą ostatecznych jej przyczyn, mającą

charakter wyłącznie teoretyczny;

Najważniejsze składniki klasycznej

definicji filozofii:

• autonomiczna – jest odrębną, samodzielną dziedziną wiedzy (tzn.

ma własną metodę, cel i przedmiot);

• teoretyczna - jest poznaniem prawdy dla niej samej, nie zaś ze

względu na jakiekolwiek cele praktyczne;

• jest całościowym poznaniem rzeczywistości - nie mówi wiec o

jakimś wycinku rzeczywistości, lecz stara sie dotrzeć do zrozumienia

całości rzeczywistości; ostatecznie wiec zamyka sie w pytaniu: co to

jest rzeczywistość? czym jest byt? (metafizyka, ontologia);

• szuka ostatecznych przyczyn – chce odpowiedzieć na pytanie: „co

było na początku?”;

• racjonalna - ma obowiązek odwoływać sie wyłącznie do

argumentacji racjonalnej.

Filozofia jest przede wszystkim

mądrością.

A mądrość to zbiór najbardziej

fundamentalnych prawd o nas i o
otaczającym

nas

świecie,

pomagających

nam

się

w

nim

odnaleźć.

Inne istotne pytania:

• Czy filozofia jest nauką?
• Jaka jest różnica między filozofią,

światopoglądem a ideologią?

 Nauka to zespół uporządkowanych twierdzeń,

uzasadnionych, dających się zakomunikować i
sprawdzić (ma swój własny przedmiot, metodę i
cel).

 Światopogląd to zbiór najróżniejszych

przekonań, dotyczących świata, człowieka i
społeczeństwa. Metodą uzasadniania
światopoglądu może być zarówno doświadczenie
życiowe, tradycje, wiara.

 Ideologia to światopogląd podporządkowany

zawsze realizacji celów określonej grupy
społecznej.

Już Platon i jego uczeń Arystoteles dzielili filozofię

na trzy WIELKIE dziedziny!

A. Filozofia teoretyczna:

- filozofia bytu (metafizyka lub ontologia),
- teoria poznania (epistemologia);

B. Filozofia praktyczna:

- filozofia moralności (etyka),

- teoria wartości (aksjologia),

C. Filozofie szczegółowe:

- filozofia prawa,
- filozofia polityki,
- filozofia kultury;
- filozofia Boga (teodycea),
- filozofia religii,
- filozofia przyrody (kosmologia filozoficzna),
- filozofia człowieka (antropologia

filozoficzna;

- filozofia piękna i sztuki (estetyka),
- filozofia płci (gender studies)

Podstawowe epoki w dziejach filozofii:

jest ich 5

Podstawowe epoki w dziejach filozofii:

jest ich 5

• Starożytność

- 1000 lat

- od VI w. p.n.e. do 529 r.

n.e.;

• Średniowiecze

- następne 1000 lat

- od VI w. n.e. do XIV w. n.e.;

• Renesans

- epoka przejściowa

- XV/XVI w. n.e.;

• Nowożytność

- od XVII do XIX w.

n.e.;

• Współczesność - od XIX do XXI w. n.e.

• Starożytność

- 1000 lat

- od VI w. p.n.e. do 529 r.

n.e.;

• Średniowiecze

- następne 1000 lat

- od VI w. n.e. do XIV w. n.e.;

• Renesans

- epoka przejściowa

- XV/XVI w. n.e.;

• Nowożytność

- od XVII do XIX w.

n.e.;

• Współczesność - od XIX do XXI w. n.e.

Co pozostanie:

1. Klasyczna definicja filozofii.
2. Różne rozumienia filozofii.
3. Różnica między filozofią,
światopoglądem a ideologią.
4. Działy i poddziały filozofii.
5. Epoki w dziejach filozofii.

Lektura obowiązkowa

• Polityka, 2005
• http://www.polityka.pl/spoleczen

stwo/niezbednikinteligenta/1662
01,1,nedza-humanistyki.read

• Nędza humanistyki
• Nie ma szczęścia bez myślenia
• Profesor Tadeusz Gadacz, filozof, w

rozmowie z Jackiem Żakowskim.