Leki stosowane w 

ratownictwie 

medycznym

 (G-M).

Sylwia Gołubicz

Klaudia 

Żurawska

 

 

Glukoza amp. 5 sztuk 

• Działanie: Glukoza stanowi główny substrat przemian 

energetycznych w organizmie, jest niezbędna dla 

prawidłowego funkcjonowania wszystkich tkanek 

organizmu. Ze względu na niską osmolarność roztworu 

glukozy uzasadnia stosowanie jako rozpuszczalnik wielu 

leków podawanych. 

Wskazania:

Glukoza 5%: rozpuszczalnik do leków i koncentratów 

podawanych pozajelitowo.

Glukoza 10%: uzupełnienie niedoborów energetycznych 

poprzez żywienie pozajelitowe, leczenie hipoglikemii oraz 

jako rozpuszczalnik do koncentratów elektrolitowych i leków 

podawanych pozajelitowo, nie wykazujących niezgodności.

Glukoza 20% i 40%: uzupełnienie niedoborów 

energetycznych poprzez żywienie pozajelitowe, składnik 

węglowodanowy w żywieniu pozajelitowym oraz leczenie 

hipoglikemii.

 

 

• Przeciwwskazania: Roztwór glukozy ponad 7% 

powoduje hiperglikemię.

• Dawkowanie: Śpiączka hipoglikemiczna: 

dawkowanie zależne od skuteczności, 1-8 ampułek 
glukozy 40% powoli i.v.        (maksymalnie2ml/ min)

• Objawy niepożądane: Podrażnienie żył, 

hiperglikemia.

• Interakcje: Brak. 
• 5% glukozy (roztwór hipotoniczny) nadaje się także 

do uzupełniania objętości przy hiperglikemii 
(odwodnienie hipertoniczne)

• Glukoza >10%: z powodu drażniącego wpływu na 

żyły wstrzykiwać tylko w trakcie infuzji lub przez 
centralny cewnik żylny

 

 

 

 

Nitroglicerinum (Perliganit, 

Nitromint) tabl. 1mg 

• Działanie: Lek o silnym, krótkotrwałym działaniu 

na mięśnie gładkie, głównie naczyń krwionośnych. 

Powoduje: rozszerzenie żylnego łożyska 

naczyniowego przez co zmniejsza się ciśnienie 

napełniania serca, spada obciążenie wstępne i 

ciśnienie późnorozkurczowe lewej komory oraz 

ciśnienie w tętnicy płucnej; zmniejszenie oporu 

obwodowego i obciążenia następczego przez co 

spada praca i wydatek energetyczny mięśnia 

sercowego; zmniejszenie oporu przepływu 

wieńcowego, zwiększenie przepływu wieńcowego 

(może też powodować korzystną redystrybucję 

przepływu wieńcowego do strefy podwsierdziowej) 

i rozszerzenie naczyń wieńcowych; zmniejszenie 

zużycia tlenu przez mięsień sercowy. 

 

 

• Skutkiem powyższych działań: w niewydolności 

wieńcowej - zmniejsza się niedotlenienie mięśnia 
sercowego; w niewydolności krążenia - poprawia 
się objętość minutowa. Nie wywiera 
bezpośredniego wpływu na serce - efekty 
hemodynamiczne i zmiana częstości akcji serca 
po podaniu leku są wynikiem wpływu na 
naczynia. Obniża ciśnienie tętnicze. Podnosi 
ciśnienie śródczaszkowe i śródgałkowe.
Po podaniu podjęzykowo w postaci aerozolu 
szybko pojawia się działanie (w czasie 30-50 sek)

 

 

• Wskazania: Łagodzenie bólu w ostrych 

napadach dławicy piersiowej i zapobieganie 
bólom wieńcowym (przed wysiłkiem 
fizycznym) w przebiegu choroby 
niedokrwiennej serca. Niestabilna choroba 
niedokrwienna serca. Zawał mięśnia 
sercowego. Ostra lewokomorowa 
niewydolność. Przełom nadciśnieniowy z 
zastoinową niewydolnością krążenia. 
Kontrolowane podciśnienie w przebiegu 
zabiegów chirurgicznych 

 

 

 

 

Haloperidol fluoxetine - 10 

ml 

• Działanie: Wykazuje silne działanie sedatywne, 

umiarkowane przeciwpsychotyczne, słabe 

przeciwdepresyjne. Znosi objawy niepokoju i 

wrogości do otoczenia, zmniejsza agresywność, 

pobudzenie psychoruchowe, urojenia i omamy. 

Zmniejsza napęd psychoruchowy. Wykazuje też 

działanie przeciwwymiotne.

 Wskazania: W ostrych stanach pobudzenia 

psychomotorycznego w przebiegu psychoz 

schizofrenicznych w stanach maniakalnych.

 

 

Heparyna

• Wskazania: Zapobieganie zakrzepom (małe dawki), zawał serca, 

niestabilna dławica piersiowa, ostry zator płuc, zatory tętnicze i 

żylne, leczenie wspomagające przy rozpuszczaniu zakrzepów.

• Działanie: W małych dawkach wielkocząsteczkowa heparyna w 

kompleksie z AT III wzmaga działanie AT III 7 – 8 –krotnie. Po 

dużych dawkach czynniki krzepnięcia IIa, VIIa, Xa, XIa, XIIa są 

inaktywowane, ponadto znoszone jest działanie trombiny i 

hamowana jest agregacja płytek. Uwalnianie lipoproteinolipazy 

(rozpad chylomikronów, przyspieszenie rozkładu histaminy, 

zmniejszenie tworzenia aldosteronu). Farmakokinetyka: podawać 

tylko pozajelitowo. Po podaniu jako bolus działa po kilku min, t1/2 

zależy od dawki (po małych dawkach 1 godz., po dużych do 5 

godz.), WBO 95%. Eliminacja: przemiana w wątrobie 

(heparynaza), po dużych dawkach także eliminacja przez nerki.

 

 

• Przeciwwskazania: Krwawienie, zwłaszcza 

krwawienie niemożliwe do zatamowania przez 

ucisk.

• Dawkowanie: Pełne działanie: 5000j.m. jako bolus, 

następnie 1000 -1500 j.m./godz. pod kontrolą PPT 

(częściowy czas tromboplastynowy). 

• Objawy niepożądane: Niebezpieczeństwo 

krwotoku przy przedawkowaniu lub przy 

zaburzeniach krzepnięcia; reakcja alergiczna.

• Interakcje: Zwiększone niebezpieczeństwo 

krwawienia w razie stosowania środków 

hamujących agregację płytek, dekstranów, 

fibrynolityków, kumaryny. Preparaty naparstnicy i 

leki przeciwhistaminowe hamują działanie heparyny

 

 

 

 

Hydrocortisone 0,5g/ amp. 

• Działanie: immunosupresyjne i przeciwalergiczne. 

Krótkotrwale hamuje podzwgórze i przysadkę mózgową. 

Po podaniu dożylnym działa prawie natychmiast, przez 

około 4 h, po podaniu domięśniowym jego efekt 

terapeutyczny utrzymuje się kilka godzin dłużej.

 

Wskazania: przełom nadnerczowy, wstrząs 

anafilaktyczny, ostre odczyny uczuleniowe, choroba 

posurowicza, stan dychawiczy, ostre zapalenia dróg 

oddechowych z zagrożeniem ich drożności, ostry obrzęk 

głośni i Quincke'go, obrzęk mózgu, śpiączka 

hipoglikemiczna, wstrząs septyczny, zachłystowe 

zapalenie płuc

 

 

• Dawkowanie: Początkowo 250 mg jako bolus, 

następnie perfuzor 100-250 mg w 50 ml 0,9% NaCl w 

ciągu 24 godz. = 2 ml/godz. Przy przewlekłej 

niedomodze nadnerczy (schemat Covera): Przy 

zakażeniu: podwojenie dziennej dawki substytucyjnej. 

Przy małych zabiegach operacyjnych: 100mg przed 

zabiegiem, potem 100mg co 6 godz., przez 12 godz. 

Przy dużych zabiegach operacyjnych: 100 mg przed 

zabiegiem potem 100mg co 6 godz., przez 72 godz. 

We wstrząsie septycznym do 300 mg/d we wlewie 

ciągłym lub dawkach podzielonych.

• Objawy niepożądane: Pojedyncza dawka jest 

praktycznie pozbawiona objawów niepożądanych, 

duże dawki przez kilka dni -> słabe objawy 

niepożądane; poziom cukru, poziom potasu spada; 

poziom sodu wzrasta; 

 

 

• Interakcje: Leki przeciwcukrzycowe: osłabienie 

ich działania. Diuretyki: zwiększone utraty 

potasu. Estrogeny: zwiększenie siły działania 

kortyzolu. Leki hamujące krzepnięcie: 

zwiększenie niebezpieczeństwa krwawienia. 

Glikozydy nasercowe: wzmocnienie działania 

wskutek hipokalemii. Barbiturany, fenytoina, 

rifampicyna: osłabienie działania kortyzolu 

wskutek przyspieszonego rozkładu z powodu 

indukcji enzymatycznej. Inhibitory ACE: 

zwiększone ryzyko zmian w obrazie krwi

 

 

Hydroxizinum amp. 0,1g/ 2ml

• Działanie: Lek o działaniu uspokajającym i przeciwlękowym. 

Wykazuje działanie przeciwhistaminowe, przeciwcholinergiczne, 

słabe spazmolityczne. Cec***e się także działaniem 

przeciwwymiotnym, w niewielkim stopniu obniża ciśnienie krwi. 

Zmniejsza napięcie wewnętrzne, niepokój, chwiejność emocjonalną 

oraz napięcie mięśniowe. Wykazuje słabe właściwości 

przeciwdrgawkowe, przeciwbólowe. Nie upośledza czynności OUN.

Wskazania: Nerwice z pobudzeniem ruchowym, stany lękowe u 

osób starszych, ostre podniecenie u alkoholików, nadmierna 

pobudliwość psychomotoryczna u dzieci, choroby uczuleniowe 

(głównie skóry: pokrzywka, dermatozy); w przygotowaniu do 

narkozy.

 

 

 

 

Ketoprofen (Ketonal) 0,1g/ 

amp 

• Działanie: Niesteroidowy lek przeciwzapalny o silnym 

działaniu przeciwzapalnym, przeciwbólowym i 

przeciwgorączkowym. Szybko wchłania się po podaniu 

domięśniowym, osiągając maksymalne stężenie we 

krwi po około 15-45 min.

 

Wskazania: Jako lek przeciwbólowy w leczeniu 

stanów pooperacyjnych, podawany dożylnie. 

Domięśniowo stosowany w chorobach 

reumatoidalnych (ostre rzuty zapalne w 

reumatoidalnym zapaleniu stawów, zesztywniającym 

zapaleniu stawów kręgosłupa), w ciężkich artrozach, w 

ostrych bólach zwyrodnieniowych stawów, 

dyskopatiach, bólach korzonkowych, zapaleniach 

ścięgien i stawów, bolesnym miesiączkowaniu, bólach 

nowotworowych.

 

 

 

 

Kwas acetylosalicylowy 

(Polopiryna S) 0,5g/ tabl. 

•

Działanie: Zmniejsza agregację płytek, działa 

przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i przeciwzapalnie. 

Działanie przeciwgorączkowe i napotne jest silnie 

zaznaczone już przy dawkach 1,0-1,5 g/dobę (zwłaszcza 

przy podwyższonej temperaturze ciała), działanie 

przeciwzapalne wyraźnie zaznaczone jest dopiero po 

kilku dniach przyjmowania. W dawkach powyżej 1 

g/dobę kwas acetylosalicylowy zmniejsza krzepliwość 

krwi i wykazuje działanie fibrynolityczne. Wchłania się 

szybko i prawie całkowicie z przewodu pokarmowego.

Wskazania: Stany gorączkowe, przeziębienia, bóle 

różnego pochodzenia, nerwobóle, bolesne 

miesiączkowanie, choroba reumatyczna i gośćcowa, 

zapobieganie zakrzepicy naczyń krwionośnych, 

zapobiegawczo przed zawałem serca.

 

 

 

 

Lidocaine (Lignokaina, 

Xylokaina) 0,04g/ 2ml fiol. 

• Działanie: Lek (z grupy miejscowo znieczulających 

pochodnych amidowych) o działaniu stabilizującym 

błony komórkowe i bezpośrednim wpływie na układ 

bodźcoprzewodzący serca, zaliczany do grupy leków 

przeciwarytmicznych. Charakteryzuje się stosunkowo 

małym wpływem depresyjnym na mięsień sercowy i 

możliwością względnie bezpiecznego stosowania w 

chorobie węzła zatokowo-przedsionkowego. 

Wskazania: Jako lek przeciwarytmiczny: leczenie 

ostrych tachykardii i arytmii komorowych (m.in. w 

objawowym leczeniu ponaparstnicowych zaburzeń 

rytmu serca). Stosowany również w schemacie CPR 

(resuscytacji) w leczeniu skojarzonym zaburzeń 

rytmu (migotania komór). 

 

 

 

 

Lidocaine żel 2% (Lignokaina 

Żel) tuba 

•

Działanie: Środek miejscowo znieczulający 

(analgetyk miejscowy). Początek działania przy 

podaniu na błony śluzowe występuje po około 2-

3 min, utrzymuje się około 30-60 min.

Zastosowanie: do smarowania bezpośrednio 

przed użyciem rurek intubacyjnych, masek 

krtaniowych, sond żołądkowych, zgłębników itp. 

do znieczulania cewki moczowej przed 

zabiegiem (cewnikowanie pęcherza moczowego) 

oraz do pokrywania bezpośrednio przed 

użyciem cewników, zgłębników, wzierników itp. 

wprowadzanych do cewki moczowej.

 

 

 

 

Magnzinum sulfate (Magnez) 

20%/ 10 ml amp 

• Działanie: Podany dożylnie szybko 

przenika do tkanek i narządów, poraża 
płytkę ruchową w mięśniach i działa 
narkotyzująco na OUN.Zmniejsza 
napięcie mięśniowe i działa 
przeciwdrgawkowo.

Wskazania: Tężec, rzucawka porodowa, 
zatrucia strychniną i naparstnicą 

 

 

Metamizol

• Wskazania: Ostre, przewlekłe stany bólowe, 

zwłaszcza w z komponentem spastycznym, bóle 
nowotworowe, gorączka moereagująca na inne 
leczenie.

• Działanie: silne działanie przeciwbólowe, lek 

przeciwgorączkowy i spazmolityczny. 1.0g 
metamizolu odpowiada działaniu 
przeciwbólowemu 2-4mg morfiny. 

• Przeciwwskazania: nadwrażliwość na metamizol, 

pierwsze 3 miesiące i ostatnie 6 tygodni ciąży, 
ostra wątrobowa porfiria, niskie ciśnienie krwi. 
Ostrożnie przy dychawicy.

 

 

• Dawkowanie: Początkowo 1,0 – 2,5g metamizolu 

powoli

• Objawy niepożądane: Nietolerancja z gorączką i 

niedrożnością dróg oddechowych, spadek 
ciśnienia, wstrząs anafilaktyczny, dreszcze bóle 
gardła, trudności w połykaniu

 

 

 

Morphine (Morphini Sulfas, 

Morfina, MCT Continous) 0,01g/ 

amp

 

• Działanie: Silny lek przeciwbólowy z grupy 

czystych agonistów receptorów 

opioidowych. Wykazuje działanie kurczące 

na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, 

dróg żółciowych i moczowych powodując 

kurcz odźwiernika, opóźnienie opróżniania 

żołądka, wzrost ciśnienia w drogach 

żółciowych i moczowych, zwolnienie 

perystaltyki, zaparcia. Przez działanie na 

o.u.n. powoduje nudności, wymioty, hamuje 

odruch kaszlowy, zwęża źrenice, obniża 

temperaturę ciała i pobudliwość ośrodka 

oddechowego. Poprawia nastrój i działa 

euforyzująco. 

 

 

• Wpływa na układ krążenia zależnie od 

stanu wyjściowego: możliwy jest wzrost 
lub spadek wskaźnika sercowego, bez 
istotnego wpływu na ciśnienie końcowo-
rozkurczowe w lewej komorze i w tętnicy 
płucnej; wykazuje tendencję do 
zwalniania rytmu serca przez wpływ 
pobudzający na nerw błędny i 
zmniejszenie napięcia układu 
współczulnego. 

 

 

• Po podaniu domięśniowym lub 

podskórnym dobrze wchłania się z miejsca 
podania, początek działania występuje po 
około 15-30 min, działanie maksymalne 
utrzymuje się 0,5-1,5 h, średni czas 
działania wynosi około 4-5 h Bardzo silne 
działanie przeciwbólowym leku, zwłaszcza 
stosowanego w dawkach powtarzanych. 

 

 

•

Wskazania: Umiarkowane, silne i bardzo 

silne bóle o różnorodnej etiologii. Morfina 

stosowana jest również w bólu zawałowym i 

niedokrwieniu mięśnia sercowego, bólach 

spowodowanych ciężkim urazem klatki 

piersiowej z uszkodzeniem oskrzeli i płuc oraz 

w zespołach bólowych przebiegających z 

męczącym suchym kaszlem (np. na skutek 

wciągnięcia opłucnej w proces chorobowy). 

Jest podstawowym opioidem (zalecanym przez 

WHO) w zwalczaniu bólów w przebiegu 

chorób nowotworowych. 

 

 

 

 

Dziękujemy za uwage!