ISTOTA OBRAŻEŃ KRĘGOSŁUPA I MIEDNICY

PLAN ZAJĘĆ

Przypomnienie budowy,funkcji kręgosłupa i rdzenia
kręgowego.

Epidemiologia urazów kręgosłupa.

Sytuacje sprzyjające wystąpieniu urazów kręgosłupa.

Sytuacje sprzyjające wystąpieniu obrażenie kręgosłupa.

Objawy wskazujące na obrażenie kręgosłupa.

Rodzaje urazów kręgosłupa.

Objawy wskazujące na uraz kręgosłupa z uszkodzeniem
rdzenia kręgowego.

Obrażenie kręgosłupa – porażenie i niedowłady.

Wstrząs neurogenny.

10. Postępowanie w urazach kręgosłupa.
11. Istota i postępowanie w urazach miednicy.

CEL ZAJĘĆ

1. Określić sytuacje i przyczyny powodujące

wystąpienie kręgosłupa i miednicy.

2. Zinterpretować objawy wskazujące na uraz

kręgosłupa z uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

3. Zróżnicować uraz kręgosłupa bez uszkodzeni i z

uszkodzeniem rdzenia kręgowego.

4. Wyjaśnić zasady postępowanie z

poszkodowanym w urazach kręgosłupa.

5. Scharakteryzować uraz miednicy.
6. Zinterpretować zasady postępowanie z

poszkodowanym z urazem miednicy.

WYMAGANIA

1. PODSTAWOWE:
-

Wymienić sytuacje sprzyjające urazom kręgosłupa,

Wymienić rodzaje urazów kręgosłupa,

Wymienić objawy wskazujące na uraz kręgosłupa,

Wymienić objawy urazu rdzenia kręgowego,

Scharakteryzować zasady postępowania w
urazach kręgosłupa,

Wymienić objawy i sytuacje sprzyjające
wystąpieniu urazów miednicy

Wymienić zasady postępowania w urazach
miednicy.

WYMAGANIA

2. PONADPODSTAWOWE:
- Zróżnicować objawy w przypadku

wystąpienia urazu kręgosłupa z

uszkodzeniem rdzenia kręgowego i bez,

- Scharakteryzować sytuacje, które sprzyjają

wystąpieniu urazów kręgosłupa

- Wyjaśnić zasady postępowania w

przypadku urazu kręgosłupa i miednicy,

- zinterpretować objawy i zasady

postępowania we wstrząsie neurogennym.

EPIDEMIOLOGIA

• rocznie ok. 2,8 tyś urazów

rdzenia

• przyczyny:

– wypadki komunikacyjne –

w USA już nie

– upadki (w tym

skoki do wody

)

– urazy sportowe
– przemoc (pobicia)

• M : K =

3 : 1

(wiek

15 – 30

r. ż.)

EPIDEMIOLOGIA

• złamania -

45%

• złamania -

podwichnięcia -

35%

• przepuklina

dyskowa -

10%

• podwichnięcie bez

zł. -

• brak widocznych

uszkodzeń -

<2%

60%

20%

10%

SYTUACJE SPRZYJAJĄCE WYSTĄPIENIU

URAZU KRĘGOSŁUPA:

• wypadek samochodowy przy prędkości powyżej 40

km/h

• upadek lub skok z wysokości
• skok do wody na głowę
• wypadki motocyklowe
• powieszenia
• urazy o charakterze zgniecenia lub przygniecenia
• A także gdy:
• poszkodowany skarży się na ból karku lub pleców w

linii pośrodkowej

• widoczne są obrażenia w okolicy szyi, karku lub głowy
• doszło do utraty przytomności

KIEDY PODEJRZEWASZ OBRAŻENIA

KRĘGOSŁUPA

1. MECHANIZM URAZU (wypadki

komunikacyjne, upadki z wysokości:

 Tępy uraz powyżej obojczyków

 Skok do wody

 Wypadek motocyklowy lub rowerowy

 Upadek

 Pchnięcie nożem lub inna rana przenikająca w

którejkolwiek okolicy kręgosłupa

 Postrzał lub wybuch powodujący obrażenia

kręgosłupa

 Jakikolwiek uraz z dużą siłą mogący powodować

działanie sił urazowych na kręgosłup lub rdzeń

kręgowy)

KIEDY PODEJRZEWASZ OBRAŻENIA

KRĘGOSŁUPA

2. CHORY SKARŻY SIĘ NA:

• ból szyi lub pleców
• zaburzenia czucia – drętwienia lub

mrowienia

• zaburzenia ruchowe – osłabienie lub

brak ruchów czynnych

KIEDY PODEJRZEWASZ OBRAŻENIA

KRĘGOSŁUPA

3. OBJAWY PRZEDMIOTOWE:
• ból przy ruchach lub obmacywaniu

kręgosłupa

• wyraźne zniekształcenie obrysów kręgosłupa
• ubytki czucia
• osłabienie, porażenie wiotkie
• brak kontroli pęcherza moczowego lub

zwieracza odbytnicy

• erekcja (pripoizm)
• wstrząs neurogenny

RODZAJE URAZÓW KRĘGOSŁUPA

1. ZŁAMANIA – uszkodzenia elementów kostnych kręgosłupa:

– kompresyjne (osiowe) – gdy siła urazu działa wzdłuż osi długiej

kręgosłupa:

• zwykłe – spłaszczenie trzonu kręgu

• wybuchowe – przemieszczenie rozkawałkowanego

trzonu kręgu

- zgięciowe – nadmierne zgięcie kręgosłupa ze

zgnieceniem części przedniej trzonu, a często i ze

zwichnięciem kręgu leżącego niżej

- rotacyjne – występuje złamanie nasady łuków,

rozerwanie torebek stawowych i więzadeł tylnych –

uszkodzenie niestabilne

- odgięciowe – złamaniu ulegają: wyrostek kolczysty,

łuk kręgu, wyrostki stawowe lub/i poprzeczne

RODZAJE URAZÓW KRĘGOSŁUPA

2. ZWICHNIĘCIE- uszkodzenie aparatu

więzadłowego i torebek stawowych bez
wyraźnych zmian kostnych, przeskok
wyrostków stawowych dolnych do
przodu przed wyrostki stawowe górne
(tzw. zwichnięcie zaryglowane),

3. NADWICHNIĘCIE – uszkodzenie

więzadeł i torebki bez przeskoku
wyrostków stawowych,

RODZAJE URAZÓW KRĘGOSŁUPA

4. SKRĘCENIE – występuje częściowe

naderwanie torebki stawowej i skrętne
ustawienie tułowia lub głowy – krzywa
szyja

5. USZKODZENIE KRĄŻKA

MIĘDZYKRĘGOWEGO – naderwanie lub
rozerwanie pierścienia włóknistego z
jednoczesnym przemieszczeniem poza
pierścień jądra miażdżystego

OBJAWY WSKAZUJĄCE NA URAZ KRĘGOSŁUPA

Z USZKODZENIEM RDZENIA KRĘGOWEGO:

• bradykardia

• drętwienie lub brak czucia tułowia i

kończyn poniżej określonego poziomu

• niemożność poruszania kończynami

• wiotkość kończyn

• brzuszny tor oddychania(wskutek

porażenia mięśni międzyżebrowych)

• gorąca i sucha skóra

• priapizm(przedłużona erekcja prącia)

• obrzęk, bolesność lub deformacja w

przebiegu kręgosłupa

OBRAŻENIE KRĘGOSŁUPA- PORAŻENIE I

NIEDOWŁADY

 C3 -C4 • zgon powyżej
 (porażenie mięśni oddechowych)
 C5-C7 – tetraplegia (porażenie

wiotkie kończyn górnych i
spastyczne dolnych, zniesienie
czucia)

 Th- paraplegia (porażenie

spastyczne kończyn dolnych i
zniesienie czucia)

 Stożek końcowy- paraplegia

wiotka, nietrzymanie moczu i
stolca

 Ogon koński- zróżnicowany obraz

OBRAŻENIE KRĘGOSŁUPA- PORAŻENIE I

NIEDOWŁADY

• stabilizacja głowy, ABC (tlen, płyny)
• Unieruchomienie
• bolus metyloprednizolonu 30 mg/kg

m, (leczenie podtrzymujące 5,4
mg/kg m.c./godz./kolejne 23 godziny-
8-9 g Solu-Medrolu na dobę

• ocena neurologiczna

OBRAŻENIA KRĘGOSŁUPA -

USZKODZENIE RDZENIA KRĘGOWEGO

WSTRZĄS NEUROGENNY

• objawy
-CTK przy AS w normie
-skóra różowa i ciepła
-tetraplegia (u przytomnych)
• wyłączenie aktywności współczulnej
-utrata napięcia ścian naczyń
-„przewaga" układu parasympatycznego

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

1.NA MIEJSCU WYPADKU :

• ocena i zapewnienie bezpieczeństwa własnego i

poszkodowanego

• ocena ABC

• Wywiad- zebrać dane na temat mechanizmu i okoliczności

urazu – porozmawiać z uczestnikami i świadkami wypadku,

ocenić stan wraku samochodu itp.

• Badanie urazowe – BTLS

• chorych przysypanych gruzem lub ciężkimi przedmiotami

nie wyciągać lecz zdejmować z nich gruz lub ciężkie

przedmioty oraz przenosić ich przy pomocy co najmniej 3

osób, bez zmiany osi kręgosłupa – najlepiej na noszach typu

podbierak

• z uszkodzonego samochodu poszkodowanych nie

wyciągamy lecz wynosimy bez zmiany osi kręgosłupa, za

pomocą kilku osób – zacząć od założenia kołnierza szyjnego

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

• ocena i zabezpieczenie podstawowych

funkcji życiowych w pierwszej kolejności
oddychania, następnie krążenia):

– przy porażeniu czterokończynowym przy

niewydolnym oddechu stosowanie oddech
wspomagany workiem samorozprężalnym lub
intubacja i oddech zastępczy

– przy uszkodzeniu kręgosłupa powyżej C4 z

porażeniem czterokończynowym jeśli nie zginęli
wymagają natychmiastowego oddechu
zastępczego i leczenia wstrząsu rdzeniowego

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

• ułożyć chorego na plecach na równym,

twardym podłożu z zabezpieczeniem
głowy przed ruchami- najlepiej materac
próżniowy stabilizujący całe ciało

• ogólna ocena obrażeń
• tlenoterapia
• zaopatrzyć widoczne krwawienia
• postępowanie p/wstrząsowe

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

• przeprowadzić proste badanie

neurologiczne (wyodrębnienie chorych
z zaburzeniami neurologicznymi):

– badanie ruchów czynnych i czucia

powierzchownego,

– ustalić czy i gdzie odczuwa ból,
– ewentualnie drętwienie lub brak czucia,
– czy odczuwa osłabienie lub ociężałość

kończyn i czy może nimi poruszać

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

2. PRZY TRANSPORCIE
-zabezpieczenie odcinka szyjnego

kręgosłupa (kołnierz, materac
próżniowy, sztywne nosze
ortopedyczne ze stabilizatorami głowy
i pasami)

-chorym z uszkodzeniem odcinka

kręgosłupa piersiowego powyżej Th 6
należy także unieruchomić głowę

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

• Zasada jednych noszy – od

miejsca wypadku poprzez
transport, badania
diagnostyczne, aż do ułożenia
chorego w łóżku czy na stole
operacyjnym)

-do 100 km najlepszy jest transport

kołowy, przy większych odległościach
– lotniczy.

POSTĘPOWANIE PRZY URAZACH

KRĘGOSŁUPA

3. W IZBIE PRZYJĘĆ I W SZPITALU:

•

szczegółowe badanie neurologiczne

•

u chorych z zaburzeniami neurologicznymi po:

–

wprowadzeniu cewnika do pęcherza

–

zabezpieczenia dobrego dostępu do żyły

–

założeniu zgłębnika do żołądka u nieprzytomnych

•

należy wdrożyć leczenie farmakologiczne:

p/obrzękowe, sterydy, leczenie p/zakrzepowe,

leki blokujące receptory H2, antybiotyki

•

badanie radiologiczne:



zdjęcie przeglądowe – ogólna ocena uszkodzeń



tomografia komputerowa – szczegółowa ocena

uszkodzeń na różnych wysokościach kręgosłupa

KIEDY PODEJRZEWAĆ ZŁAMANIE

MIEDNICY

• Mechanizm urazu (wypadek

komunikacyjny, upadek z wysokości)

• Badana niestabilna miednica
• Poszkodowany z mnogimi obrażeniami

ciała zwłaszcza nieprzytomny

• Stwierdza się krwiomocz, krwiak

powłok, spojenia łonowego

• Ból okolicy spojenia łonowego, okolicy

krzyżowo-biodrowej

OBRAŻENIA UKŁADU KOSTNO-

STAWOWEGO

ZŁAMANIA MIEDNICY

PRZYCZYNY:
• gwałtowy

skurcz

mięśni

(tzw.

złamania z oderwania)

• urazy typu zgniecenia
• urazy pośrednie np. przy skoku z

wysokości

OBRAŻENIA UKŁADU KOSTNO-

STAWOWEGO

OBJAWY ZŁAMANIA MIEDNICY:

 ból samoistny w okolicy złamania nasilający się przy próbie

poruszania

 bolesność w czasie rozchylania lub ściskania talerzy

biodrowych lub okolicy krętarzy

 skrócenie kończyny dolnej po stronie przemieszczenia się

odłamów kostnych

 zniekształcenie obrysów miednicy

 różnego stopnia upośledzenie poruszania się

 niemożność chodzenia

 znaczny ubytek krwi do przestrzenia pozaotrzewnowej

prowadzący do wstrząsu przy złamaniu wieloodłamowym

miednicy (ubytek 500 ml krwi przy jednym miejscu

złamania)

POSTĘPOWANIE W OBRAŻENIACH

MIEDNICY

• Rozpoznać,
• Złożyć wkłucie i.v., wdrożyć

przetaczanie płynów(0,9% NaCl, PWE),

• Nie badać drugi raz po rozpoznaniu

złamania

• Przełożyć a nie „przewracać” na

deskę, przenosić przez 3-4 osoby

• Transport na leżąco, z podparciem pod

kolana, w pełnym unieruchomieniu

Document Outline