CZYNNOŚCI PRAWNE

• POJĘCIE;

– jest to skonstruowana przez system prawny

czynność

konwencjonalna

podmiotu

prawa

cywilnego, której treść określa – przynajmniej w

podstawowym zakresie – konsekwencje prawne

tego zdarzenia prawnego,

– jest to stan faktyczny, w skład którego wchodzi co

najmniej jedno oświadczenie woli, stanowiące

uzewnętrznioną

decyzję

podmiotu

prawa

cywilnego

wywołania

określonych

skutków

cywilnoprawnych, z którym to stanem ustawa

wiąże skutki wyrażone w tym oświadczeniu a

także nieobjęte nim lecz wynikające z ustawy,

zasad współżycia społecznego lub ustalonych

zwyczajów.

Takie zdarzenie prawne, które
polega

na

świadomym

zachowaniu się osoby fizycznej
lub organu osoby prawnej, w
którym

to

zachowaniu

przejawia

się

dążenie

do

wywołania skutków prawnych.

ELEMENTY

• STAN

FAKTYCZNY

– musi spełniać wszystkie elementy

przewidziane przez normę prawną

• OŚWIADCZENIE

WOLI

• SKUTKI

OŚWIADCZENIE WOLI

• jedyny

konieczny

element czynności prawnej,

• zawiera treść czynności prawnej oraz jej skutki

,

• sens

ustala

się

na

podstawie

reguł

znaczeniowych zastosowanych do zachowania
się człowieka – jeżeli w ten sposób można
stwierdzić, że dokonuje on zmiany lub
ustanawia stosunek cywilnoprawny, wówczas
można mówić o oświadczeniu woli w prawnym
tego słowa rozumieniu

OŚWIADCZENIA INNEGO

RODZAJU

• WIEDZY
• PRZEJAWY UCZUĆ

Są to zdarzenia prawne, z którymi normy

prawne, w ściśle określonych przypadkach,

wiążą określone skutki prawne bez

względu na to, czy ustalony sens

oświadczenia wskazuje na jakąkolwiek

decyzję wywołania skutków prawnych.

Przykłady:

zawiadomienie

o

wadach

fizycznych rzeczy, przebaczenie.

Chwila złożenia

• Reguluje to art. 61 KC :

… gdy doszło do

adresata w taki sposób, że mógł on

zapoznać się z jego treścią…

• Czyli składający oświadczenie musi działać

tak, aby to jedynie od adresata zależało

zapoznanie się z treścią oświadczenia,

• Nie jest konieczne efektywne zapoznanie

się adresata z treścią !!!

• Sam fakt i data wysłania oświadczenia woli

oraz data jego uzewnętrznienia nie mają

tu doniosłości prawnej

Chwila złożenia

• Oświadczenie woli

wyrażone

w

postaci elektronicznej jest złożone

innej

osobie

z

chwilą,

gdy

wprowadzono

je

do

środka

komunikacji elektronicznej w taki
sposób, że osoba ta mogła zapoznać
się z jego treścią – 61 § 2 KC.

Dlaczego ważny jest moment

złożenia?

• Związanie oświadczeniem woli – art. 61 zd 2

KC,

• Rozstrzyga o tym, czy czynność została

dokonana w odpowiednim terminie np.

wypowiedzenie najmu art. 673§2 KC,

• Moment

decydujący

dla

ważności

i

interpretacji oświadczenia woli; wyjątek art.

62 KC (śmierć składającego oświadczenie po

jego złożeniu)

Chwila złożenia oferty

elektronicznej

• Zbieg norm art. 61 § 2 k.c. i 66

1

§ 1

k.c

• Jeżeli przekaz następuje on – line,

wówczas ma zastosowanie art.66

1

§ 1

k.c

• Jeżeli przekaz następuje off-line,

wówczas ma zastosowanie art. 61 § 2
k.c.

• Obowiązki związane ze złożeniem

przez przedsiębiorcę oferty w postaci
elektronicznej określa art. 66

1

§ 2 k.c

• Obowiązki

te

mają

charakter

informacyjny i powinny być wykonane
przed zawarciem umowy

• Jeżeli oferta jest kierowana do

konsumenta, to wchodzą w grę także
jeszcze inne obowiązki informacyjne

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Jednostronne

– dochodzą do skutku przez złożenie oświadczenia

woli jednej strony,

• Umowy

– zgodne oświadczenie woli dwóch lub więcej osób,

• Uchwały

– oświadczenie woli więcej niż jednego podmiotu

przy czym nie jest dla podjęcia uchwały

konieczne

uzyskanie

zgodności

wszystkich

oświadczeń

woli

ale

jedynie

określonej

większości przy zachowaniu kworum,

– czynnością prawną jest jedynie uchwała

wywołująca skutki na zewnątrz.

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Wymagające zgody osoby trzeciej

– niekiedy prawo nakłada wymóg uzyskania

zgody osoby trzeciej,

– osoba trzecia nie bierze udziału w

czynności,

– kiedy może być wyrażona? Art. 63 KC

• Przed czynnością,
• W trakcie,
• Po czynności (moc wsteczna).

– forma zgody (pochodna).

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Realne

– dochodzą

do

skutku

po

złożeniu

odpowiedniego

oświadczenia

i

przeniesieniu faktycznego władztwa nad

rzeczą

(koniunkcja tych warunków)- np. art. 180, 181,

155§2, 518§1 KC,

– rola rejestrów publicznych (wpis konstytutywny),

• Konsensulane

– co do zasady dochodzą do skutku mocą samego

oświadczenia woli aczkolwiek mogą dla swej skuteczności

wymagać

spełnienia

określonych

okoliczności

poza

przeniesieniem faktycznego władztwa,

– obowiązek wydania rzeczy w rezultacie zawartej umowy nie

będący warunkiem prawnym dojścia tej umowy do skutku,

nie stanowi o realności takiej czynności. Taka czynność ma

charakter konsensualny – patrz sprzedaż art. 535 KC

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Zobowiązujące,

– Polegają na zobowiązaniu się jednej strony

(dłużnika) do świadczenia tj. do określonego

działania lub zaniechania na rzecz wierzyciela,

– Rodzaje:

• jednostronnie

zobowiązujące,

• dwustronnie

zobowiązujące:

– odpłatne,
– nieodpłatne

.

Podział ten jest istotny gdyż czynności nieodpłatne jako

przyznające korzyść tylko jednej stronie są słabiej chronione

przez prawo np. art. 59, 84§1, 528, 530 KC.

• Rozporządzające

,

– polegają na przeniesieniu, obciążeniu,

ograniczeniu

lub

zniesieniu

prawa

podmiotowego,

• Zobowiązujące

do

dokonania

rozporządzenia (o podwójnym skutku)

,

– czynność

zobowiązująca

do

rozporządzenia sama powoduje także
skutki rozporządzające,

– art. 155 KC jako normatywny wyraz

przyjętej w Polsce koncepcji

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Przysparzające

– polegają na tym, że jeden podmiot

realizuje

korzystną

dla

drugiego

podmiotu zmianę majątkową, w wyniku
której ta druga osoba nabywa prawo
podmiotowe albo zostaje zwolniona z
obowiązku

lub

z

ciężarów

ograniczających jej prawo.

– nie bierze się pod uwagę realnej wartości

ekonomicznej.

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Upoważniające

– Wyznaczają

jednym

podmiotom

kompetencję do dokonania czynności
konwencjonalnych ze skutkiem dla
innych podmiotów.

– Np. Pełnomocnictwo.

POSTACI CZYNNOŚCI PRAWNYCH

• Kauzalne

,

– ich ważność zależy od prawidłowej „causy”;
– causa to w jakimś sensie przyczyna dokonania

czynności, element treści czynności, ze

względu na który dokonano tej czynności,

– w polskim prawie istnieje niepisana zasada

kauzalności czynności prawnych

,

• Abstrakcyjne

,

– wywołują swoje skutki także w braku lub w

razie istnienia nieprawidłowej causy,

– Np. czek, weksel, przekaz,

Wykładnia oświadczeń woli

• Równoznaczna z interpretacją
• Może dokonywać każdy
• Wiążąca

dla

stron

jest

tylko

interpretacja

organu

stosującego

prawo

• Istnieją

określone

dyrektywy

wykładni tzw. „ogólne” – art. 65 KC

Ogólne dyrektywy wykładni –

art. 65 KC

• Ustalone zwyczaje

(chodzi o reguły

języka, innych systemów znakowych,
zwyczaje handlowe itp.)

• Kontekst sytuacyjny

(„… ze względu

na okoliczności, w których zostało
złożone…”)

• Zasady współżycia społecznego

Umowy

• Badać

zgodny zamiar stron

– art. 65§2 KC-

czyli sędzia winien uznać taki sens
oświadczenia, w jakim obie strony go
zgodnie rozumiały.

• Co gdy strony rozumiały inaczej?

– Bierzemy pod uwagę sens ustalony z punktu

widzenia odbiorcy ale tylko taki, jaki jest
wynikiem interpretacji, której dokonałby każdy
uczestnik obrotu znajdujący się w analogicznej
do odbiorcy sytuacji i posiadający podobny
zakres wiedzy i doświadczenia (tzw. typowy).

Treść czynności prawnej

• Treść czynności prawnej
• Treść stosunku cywilnoprawnego

• Zasadą jest swoboda kształtowania

treści czynności zobowiązujących–
art. 353

1

KC.

• Trzeba mieć jednak na względzie

ograniczenia ogólne oraz szczególne.

Ograniczenia ogólne

• Prawa przyrody
• Ius cogens
• Obejście ustawy
• ZWS

Prawa przyrody

• Art. 387 KC „umowa o świadczenie

niemożliwe jest nieważna”

Ius cogens

• Art. 58 KC – nieważność czynności

sprzecznej z ustawą

• Sprzeczność z ustawą zachodzi, gdy:

– Czynność

zawiera

postanowienia

niezgodne z nią,

– Czynność nie zawiera postanowień

wymaganych przez nią.

Obejście ustawy

• Czynność jest wprawdzie dozwolona

ale jej skutek jest zakazany (treść lub
sam cel czynności).

Zasady współżycia

społecznego

• Treść lub cel czynności godzi w

powszechnie uznane wartości i
reguły moralne odnoszące się do
stosunków międzyludzkich.

Skutki naruszenia

• Art. 58 KC

– Zasada: bezwzględna nieważność,
– Wyjątki:

• przepisy przewidują inny skutek – w

szczególności

zastąpienie

nieważnych

postanowień przepisami ustawy,

• nieważnością dotknięta jest tylko część

czynności – wówczas czynność pozostaje w

mocy bez nieważnych postanowień, chyba

że z okoliczności wynika, że bez nich

czynność nie zostałaby dokonana.

Forma oświadczeń woli

• Znaki i język jako system znaków,

• Zasada swobody

przyjęta w polskim KC

– Art. 60 „ Z zastrzeżeniem wyjątków w

ustawie

przewidzianych,

wola

osoby

dokonującej czynności prawnej może być
wyrażona przez każde zachowanie tej
osoby, które ujawnia jej wolę w sposób
dostateczny,

w

tym

również

przez

ujawnienie

tej

woli

w

postaci

elektronicznej (oświadczenie woli)”.

Oświadczenia woli

• Wyraźne

– złożone przez takie zachowanie, które z

mocy

przepisu

prawa,

ustalonych

zwyczajów lub porozumienia stron jest
traktowane jako oświadczenie woli – tak
prof. S. Grzybowski

• Dorozumiane

– takie, które zostaje złożone przez inne

środki przejawu woli, stosownie do danych
okoliczności

Formy szczególne

• Zgodnie z brzmieniem art. 60 KC

istnieją przypadki kwalifikowane, gdy

ustawa przewiduje wyjątki od ogólnej

zasady swobody formy

• Jakie to formy?

– Zwykła forma pisemna
– Poświadczenie daty
– Poświadczenie podpisu
– Akt notarialny

Zwykła forma pisemna

• Art. 78 KC

– sporządzenie

dokumentu obejmującego

treść oświadczenia woli i

podpisanie

go.

– istnieją

wyjątki

np.

testament

holograficzny art. 949 KC.

– pojęcie podpisu nie jest zdefiniowane

ustawą

• istnieją jednak orzeczenia SN patrz uchwała

SN z dnia 25 04 1996 r.

Podpis to:

• językowy znak graficzny utrwalony w

dokumencie,

• własnoręczny,
• wskazuje imię i nazwisko, ale

wystarczy samo nazwisko

• umieszczony

pod

tekstem

oświadczenia

Podpis w umowach

• Nie jest konieczne złożenie podpisu

obu stron na tym samym dokumencie,

• Do

zawarcia

umowy

wystarczy

wymiana dokumentów zawierających
oświadczenia woli tej strony, która
dokument podpisała – art. 78 zd 2 KC.

Inicjały, parafy

• oznaczają przygotowanie dokumentu

do podpisu

Podpis elektroniczny

• Ustawa o podpisie elektronicznym,
• Art. 78 §2 KC – „oświadczenie woli złożone

w

postaci

elektronicznej

opatrzone

bezpiecznym podpisem elektronicznym
weryfikowanym

przy

pomocy

kwalifikowanego

certyfikatu

jest

równoważne

z

oświadczeniem

woli

złożonym w formie pisemnej”.

• Chwilę złożenia takiego oświadczenia

reguluje art. 61 §2 KC.

Formy zastępcze podpisu

• Art. 79 KC

– niemożność pisania, i
– możność czytania

• Tuszowy odcisk palca + podpis innej osoby,

która wpisze jej imię i nazwisko

• Podpis innej osoby poświadczony przez

notariusza lub wójta, starostę lub marszałka
województwa z zaznaczeniem, że został
złożony na życzenie nie mogącego pisać lecz
mogącego czytać

Formy zastępcze podpisu

• Art. 80 KC,

– niemożność czytania

• Tylko akt notarialny

Data pewna – art. 81 KC

• Polega na stwierdzeniu, że czynność prawna

została dokonana w określonym czasie

• Takie stwierdzenie wiąże także osoby nie

uczestniczące w czynności prawnej

• Taki skutek wywołuje

:

– urzędowe poświadczenie daty przez notariusza,

– stwierdzenie dokonania czynności w jakimkolwiek

dokumencie urzędowym – od daty tego dokumentu,

– umieszczenie na dokumencie obejmującym treść

czynności prawnej jakiejkolwiek wzmianki przez organ

państwowy, organ samorządu terytorialnego lub przez

notariusza – od daty tej wzmianki,

– śmierć jednej z osób podpisanych na dokumencie – od

daty śmierci tej osoby, dotyczy tylko jej podpisu.

Poświadczenie podpisu

• urzędowe poświadczenie podpisu

polega na tym, iż notariusz lub
powołany do tego organ stwierdza
własnoręczność

podpisu

na

dokumencie poprzez zamieszczenie
w

tym

dokumencie

określonej

klauzuli

Akt notarialny

• Notariusz spisuje treść podawanych

mu do wiadomości oświadczeń woli

współuczestnicząc w redagowaniu

dokumentu, następnie odczytuje go

stronom i wraz z nimi podpisuje.

• Oryginały pozostają w kancelarii, a

strony

otrzymują

wypisy,

które

podpisane są jedynie przez notariusza

oraz opatrzone jego pieczęcią.

Niedochowanie formy

-skutki

• Forma zastrzeżona

pod rygorem

nieważności

–

niezachowanie

powoduje bezwzględną nieważność
czynności

(art.

73,

76

KC).

Wyjątkowo, gdy ustawa to przewiduje
nieformalne dokonanie czynności
nadaje jej walor prawny – art. 890 KC
(darowizna),

Niedochowanie formy

-skutki

• Forma zastrzeżona

dla wywołania

określonych skutków prawnych

–

niezachowanie

powoduje

niewystąpienie

tych

skutków

(art.73§2 zd 2 KC, 74§1 zd 2 KC).

Niedochowanie formy

-skutki

• Forma zastrzeżona

dla celów dowodowych art. 74 §1

KC

– niezachowanie powoduje konsekwencje w

płaszczyźnie procesowej:

– Ograniczenie korzystania z określonych rodzajów dowodów,

a to z przesłuchania stron oraz z przesłuchania świadków na

okoliczność dokonania czynności (np. zawarcia umowy).

– Wyjątki:

• Zgoda obu stron,

• Żądanie konsumenta w sporze z przedsiębiorcą,

• Uprawdopodobnienie faktu dokonania czynności za pomocą

pisma

• Jeżeli sąd uzna to za konieczne ze względu na szczególne

okoliczności (KPC),

• Uwaga! Nie stosuje się przepisów o formie pisemnej

dla celów dowodowych w stosunkach między

przedsiębiorcami.

Zastrzeżenie formy

• Ustawowe – art. 73 KC

• Umowne – art. 76 KC

Ustawowe

• Forma pisemna zwykła

– w

razie

jej

niedochowania

skutek

nieważności wystąpi jedynie wtedy, gdy

ustawa tak stanowi.

• Pozostałe formy kwalifikowane

– co do zasady niedochowanie formy

skutkuje nieważnością czynności, chyba, że

forma zastrzeżona jedynie dla wywołania

niektórych

skutków

tej

czynności –

wówczas skutki te nie powstaną.

Przykład

• Art. 158 KC przeniesienie własności

nieruchomości

• Art. 75

1

KC zbycie lub wydzierżawienie

przedsiębiorstwa

• Art. 180 KSH zbycie lub zastawienie

udziału w spółce z o.o.

• Art.

678§2

uniemożliwienie

wypowiedzenia najmu przez nabywcę

rzeczy w czasie trwania stosunku najmu

Problem formy pochodnej

• Często zdarza się, iż przepisy prawa

cywilnego regulujące pewne czynności
prawne

odsyłają

do

formy

przewidzianej prawem dla innych
czynności, z którymi te pierwsze są w
jakiś sposób powiązane.

• Przykład:

– Art. 99 KC – pełnomocnictwo,
– Art. 63§2 KC – zgoda osoby trzeciej.

Umowne

• Czynność dokonana bez zachowania

formy zastrzeżonej przez strony jest
bezskuteczna

• Jednak, jeżeli zastrzeżoną formą jest

forma pisemna bez zastrzeżenia
skutków

jej

niezachowania,

to

poczytuje się, iż jest to forma dla
celów dowodowych.

Zmiana umowy pisemnej – art.

77 KC

• uzupełnienie lub zmiana

umowy wymagają

takiej formy, jaką zastrzeżono dla jej zawarcia,

• rozwiązanie

za zgodą obu stron

, odstąpienie

lub wypowiedzenie

umowy pisemnej wymaga

stwierdzenia pismem,

• inna forma szczególna:

– rozwiązanie

za

zgodą

obu

stron

wymaga

zachowania tej formy szczególnej,

– odstąpienie, wypowiedzenie

umowy

wymaga

stwierdzenia pismem.

A i B zawarli w formie pisemnej umowę

najmu lokalu o powierzchni 40 m

2

,

położonego w centrum Krakowa.
Umowa była zawarta na czas
oznaczony,

wynoszący

3

lata

(spełniono ustawowy wymóg z art.
660 KC).

W jakiej formie można skutecznie

zmienić taką umowę?

Czy można wypowiedzieć taką umowę

ustnie?

A i B zawarli w formie pisemnej z

podpisem notarialnie poświadczonym
umowę dzierżawy przedsiębiorstwa.

W jakiej formie należy zmienić tą

umowę?

W jakiej formie należy ją wypowiedzieć

ew. od niej odstąpić?

Wady oświadczenia woli

• Są to instytucje prawne, które określają

przesłanki

i

skutki

wpływu

stanów

psychicznych lub stanów wiedzy człowieka

towarzyszących składaniu oświadczenia

woli na ważność czynności prawnej

• Rodzaje:

– Brak świadomości lub swobody,
– Pozorność
– Błąd
– Podstęp
– Groźba

Brak świadomości lub

swobody

• Art. 82 KC
• Stan

wyłączający

świadome lub swobodne

podjęcie i wyrażenie woli

• Stan

psychiczny

• Stan

fizyczny

(przymus fizyczny)

• W chwili dokonywania

czynności; mogą

więc być to stany przemijające

• Ciężar dowodu - art. 6 KC

• Skutek: NIEWAŻNOŚĆ !!!

Andrzej B. jest właścicielem kolekcji
obrazów

Juliusza

Kossaka.

Pewnej

listopadowej nocy, dwóch zamaskowanych
mężczyzn wdarło się do domu kolekcjonera.
Mężczyźni ci zabrali obrazy i zmusili siłą
Andrzeja

B.

do

podpisania

umowy

sprzedaży kolekcji. Następnego dnia ktoś
zarejestrował

umowę

w

Urzędzie

Skarbowym płacąc należny podatek. Po
kilku następnych dniach obrazy znalazły się
w domu aukcyjnym.
Co może zrobić Andrzej B.? Czy umowa była
ważna?

Pozorność

• Art. 83 KC
• Dotyczy jedynie umów lub czynności

prawnych

jednostronnych,

w

których

oświadczenie woli składane jest innej osobie

• Umowa

potajemna

(za zgodą drugiej strony,

dla pozoru)

Np. A sprzedaje na piśmie B obraz i jednocześnie umawia się z
B, że umowa sprzedaży nie przeniesie własności na B, a więc,
że nie wywrze skutków prawnych ujawnionych wobec osób
trzecich

• Skutek.

NIEWAŻNOŚĆ

!!!

Pozorność

• Umowa

ukryta

(strony umawiają się, że

złożone przez nie oświadczenie ma

stanowić

„zasłonę”

dla

rzeczywiście

dokonywanej czynności)

Np. A daruje pisemnie B obraz lecz równocześnie A i B sporządzają
ukrytą umowę sprzedaży tego obrazu. Następuje przejście

własności ale w rzeczywistości nie z tytułu darowizny tylko

sprzedaży.

• Skutek.

Ważność czynności ocenia się według

właściwości tej ukrytej czynności, czyli czynność ta

musi spełniać przesłanki ważności przewidziane

dla wszystkich czynności prawnych ale także te,

których prawo wymaga dla czynności ukrytej.

Pozorność a osoby trzecie

• Jaki jest skutek pozorności dla osób

trzecich?

• Jeśli osoba trzecia

odpłatnie

nabyła

prawo lub zwolniła się z obowiązku,

działając w dobrej wierze, to czynność

pozorna jest wobec niej skuteczna.

Np. A ma wobec X wierzytelność. A dokonuje pozornej cesji tej

wierzytelności na B. Następnie B dokonuje odpłatnie

rzeczywistej cesji tej wierzytelności na C. Skutek? Jeżeli C nie

wiedział o pozorności cesji A i B, to cesja między B i C będzie

wobec C ważna i skuteczna; czyli C nabędzie wierzytelność

przeciwko X, mimo, że zbywca B nie miał prawa nią

rozporządzać.

Inne przypadki

• Oświadczenie nie na serio
• Zastrzeżenie potajemne

Brak skuteczności prawnej.

Błąd

• Art. 84 KC
• Błąd

to

niezgodność

między

obiektywną rzeczywistością a jej
odbiciem w świadomości człowieka

.

• Doniosłość prawna gdy:

– Dotyczy

treści

czynności prawnej

– Jest

istotny

Dotyczy treści

• Treść czynności prawnych zawarta jest w

oświadczeniu lub oświadczeniach woli w pełni

zrekonstruowanych

• Podmiot działa pod wpływem błędu co do treści

czynności jeżeli

sens tej czynności ustalony w

toku wykładni nie odpowiada wyobrażeniom

podmiotu składającego to oświadczenie

. W

szczególności chodzi tu o błąd co do przedmiotu,

właściwości przedmiotu czy treści zachowań.

• Nie jest błędem

niezgodność wyobrażenia ze

stanem faktycznym jeśli dotyczy okoliczności

nieuregulowanych w treści w czynności prawnej.

Istotność błędu

• Kryterium

zindywidualizowane

(gdyby składający oświadczenie nie
działał pod wpływem błędu) i

obiektywne

zarazem (oceniał sprawę

rozsądnie,

…

to

nie

złożyłby

oświadczenia woli tej treści).

Szczególne przypadki błędu

• Oświadczenia woli składane innej osobie a

możliwość uchylenia się od skutków prawnych

:

– Jeśli czynność

nieodpłatna

to zasady ogólne,

– Jeśli czynność

odpłatna

, to dodatkowo:

• Osoba trzecia błąd wywołała chociażby bez swej winy,
• Osoba trzecia o błędzie wiedziała,
• Osoba trzecia mogła z łatwością błąd zauważyć

• Posłaniec

–

skutki

zniekształcenia

oświadczenia

woli przez posłańca równe

skutkom

błędu

przy

składaniu

oświadczenia.

Skutki błędu

• Czynność jest

ważna

ale

można

uchylić się od skutków prawnych

złożonego oświadczenia woli

• Jak? Art. 88 KC

– Pisemne oświadczenie o uchyleniu się

kierowane do drugiej strony,

– Uprawnienie czasowe – wygasa z

upływem roku od dnia wykrycia błędu

Podstęp

• Jest to kwalifikowana forma błędu, bowiem

błąd ten druga strona wywołuje podstępnie

czyli:

– Świadomie wprowadza drugą stronę w błąd,
– Umacnia błędne mniemanie takiej osoby w celu

doprowadzenia jej do złożenia oświadczenia woli,

– Nie udziela jej informacji jeśli istniał obowiązek jej

ujawnienia

• Trzeba wykazać

związek między podstępnym

działaniem a złożeniem oświadczenia woli

Skutki podstępu

• Można

uchylić się od skutków

prawnych oświadczenia woli

także,

gdy błąd nie jest istotny lub gdy nie
dotyczył treści czynności prawnej

• Czas : rok od wykrycia błędu.

Podstęp osoby trzeciej

• Zrównany z podstępem strony, gdy:

– czynność prawna jest nieodpłatna,
– strona wiedziała o podstępie i nie

zawiadomiła o nim drugiej strony

Groźba

• Zapowiedź wyrządzenia komuś jakiegoś zła jeśliby

nie dokonał on żądanej czynności prawnej,

• Przymus psychiczny

(albo dokonać czynności, albo

narazić się na zapowiedziane konsekwencje)

• Bezprawność groźby

: zapowiedź dokonania czynu

bezwzględnie

zabronionego

lub

działania

dozwolonego

ale

w

innym

niż

prawem

przewidziany celu

• Powaga groźby

: realne niebezpieczeństwo dla

dóbr osobistych i majątkowych składającego

oświadczenie lub jakiejkolwiek innej osoby.

• Groźba może pochodzić także od osoby trzeciej;

także od takiej, o której druga strona nie wiedziała

(por. podstęp)

Skutki groźby

• Można uchylić się od skutków

prawnych oświadczenia

• Czas : rok od ustania stanu obawy

(

uwaga!

Także

jeśli

groźbę

spełniono).