Podstawowe
Podstawowe
zagadnienia z zakresu
zagadnienia z zakresu
szycia ran
szycia ran
Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej,
Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej,
Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej
Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
prof. dr hab.med. Marian Brocki
prof. dr hab.med. Marian Brocki
Marcin
Wawrzycki
Narzędzia podstawowe
Narzędzia podstawowe
uchwyt skalpela nr 3
uchwyt skalpela nr 3
skalpel nr 15 (chirurgia
skalpel nr 15 (chirurgia
skóry)
skóry)
pinceta chirurgiczna (np.
pinceta chirurgiczna (np.
typu Adsona)
typu Adsona)
imadło (np. typu Halsteda)
imadło (np. typu Halsteda)
nożyczki proste lub zagięte
nożyczki proste lub zagięte
Narzędzia uzupełniające
Narzędzia uzupełniające
haczyki skórne jedno- lub
haczyki skórne jedno- lub
dwuzębne
dwuzębne
nożyczki „okulistyczne”
nożyczki „okulistyczne”
nożyczki preparacyjne (typ
nożyczki preparacyjne (typ
Metzenbauma)
Metzenbauma)
Rodzaje nici chirurgicznych
Rodzaje nici chirurgicznych
jednowłóknowe
(monofilamenty)
wielowłóknowe
(polifilamenty)
Reakcja z tkankami otaczającymi
Reakcja z tkankami otaczającymi
wchłanialne
niewchłanialne
Pochodzenie nici
Pochodzenie nici
naturalne
syntetyczne
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne
Stopniowo ulegają resorpcji w tkankach
Stopniowo ulegają resorpcji w tkankach
Utrata wytrzymałości następuje kilkakrotnie szybciej niż ich
Utrata wytrzymałości następuje kilkakrotnie szybciej niż ich
rozpad
rozpad
Nici wchłanialne naturalne:
Nici wchłanialne naturalne:
Katgut – jednowłóknowa nić wytwarzana z błony surowiczej
Katgut – jednowłóknowa nić wytwarzana z błony surowiczej
lub podśluzówkowej jelit zwierzęcych, rozkłada się na
lub podśluzówkowej jelit zwierzęcych, rozkłada się na
drodze proteolizy enzymatycznej, utrata na zrywanie
drodze proteolizy enzymatycznej, utrata na zrywanie
następuje w kilka dni, wchłanianie materiału trwa do kilku
następuje w kilka dni, wchłanianie materiału trwa do kilku
tygodni
tygodni
Katgut chromowany – przedłużony okres wchłaniania (40-90
Katgut chromowany – przedłużony okres wchłaniania (40-90
dni), podobnie jak katgut obecnie wypierany z użucia przez
dni), podobnie jak katgut obecnie wypierany z użucia przez
wchłanialne materiały syntetyczne
wchłanialne materiały syntetyczne
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne syntetyczne wielowłóknowe – strukturę
Nici wchłanialne syntetyczne wielowłóknowe – strukturę
chemiczną plecionych nici tworzą polimery kwasu glikolowego i
chemiczną plecionych nici tworzą polimery kwasu glikolowego i
polimery kwasu mlekowego, rozkład następuje na drodze
polimery kwasu mlekowego, rozkład następuje na drodze
hemolizy, bez udziału enzymów, przy mniejszym odczynie
hemolizy, bez udziału enzymów, przy mniejszym odczynie
tkankowym, znajdują zastosowanie w adaptacji tkanek
tkankowym, znajdują zastosowanie w adaptacji tkanek
głębszych
głębszych
Kwas poliglikolowy (PGA) – monopolimer, wytrzmałość
Kwas poliglikolowy (PGA) – monopolimer, wytrzmałość
mechaniczna nici po 3 tygodniach – 35%, wchłanianie – 69-90
mechaniczna nici po 3 tygodniach – 35%, wchłanianie – 69-90
dni, występuje w formie niepowlekanej (DexonS
dni, występuje w formie niepowlekanej (DexonS
®
®
-Syneture
-Syneture
®
®
)
)
lub powlekanej kopolimerem kwasu glikolowego i kapronowego
lub powlekanej kopolimerem kwasu glikolowego i kapronowego
(DexonII
(DexonII
®
®
, Safil
, Safil
®
®
)
)
Poliglaktyna 910 – kopolimer kwasu glikolowego i mlekowego w
Poliglaktyna 910 – kopolimer kwasu glikolowego i mlekowego w
stosunku 9;1, wytrzmałość i cechy absorbcji jak wyżej (Vicryl
stosunku 9;1, wytrzmałość i cechy absorbcji jak wyżej (Vicryl
®
®
)
)
Lactomer – kopolimer kwasu glikolowego i mlekowego w
Lactomer – kopolimer kwasu glikolowego i mlekowego w
stosunku 1:1, podobna wytrzymałość i wchłanialność dp PGA i
stosunku 1:1, podobna wytrzymałość i wchłanialność dp PGA i
poliglaktuny 910 (Polysorb
poliglaktuny 910 (Polysorb
®
®
)
)
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne syntetyczne jednowłóknowe – chemicznie
Nici wchłanialne syntetyczne jednowłóknowe – chemicznie
składają się ze związków kwasu glikolowego, mlekowego,
składają się ze związków kwasu glikolowego, mlekowego,
kaprolaktonu, trójmetylenu węglanu i polidwuoksanonu
kaprolaktonu, trójmetylenu węglanu i polidwuoksanonu
Polyglytone 6211 – polimer kwasu glikolowego, mlekowego,
Polyglytone 6211 – polimer kwasu glikolowego, mlekowego,
kaprolaktonu i trójmetylenu węglanu, po 10 dniach
kaprolaktonu i trójmetylenu węglanu, po 10 dniach
utrzymuje 20-30% wytrzymałości, całkowita absorbcja po
utrzymuje 20-30% wytrzymałości, całkowita absorbcja po
50 dniach (Caprosyn
50 dniach (Caprosyn
®
®
)
)
Poliglecaprone 25 – polimer kwasu glikolowego i
Poliglecaprone 25 – polimer kwasu glikolowego i
kaprolaktonu, po miesiacu zachowuje poniżej 20%
kaprolaktonu, po miesiacu zachowuje poniżej 20%
wytrzymałości, całkowita absorbcja 60-90 dni (Monocryl
wytrzymałości, całkowita absorbcja 60-90 dni (Monocryl
®
®
)
)
Glikonat – polimer kwasu glikolowego, kaprolaktonu i
Glikonat – polimer kwasu glikolowego, kaprolaktonu i
trójmetylenu węglanu, po miesiącu utrzymuje 20%
trójmetylenu węglanu, po miesiącu utrzymuje 20%
wytrzymałości, okres wchłaniania 60-90 dni (Monosyn
wytrzymałości, okres wchłaniania 60-90 dni (Monosyn
®
®
-B)
-B)
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne syntetyczne jednowłóknowe cd.
Nici wchłanialne syntetyczne jednowłóknowe cd.
Glycomer 631 – polimer kwasu glikolowego, trójmetylenu
Glycomer 631 – polimer kwasu glikolowego, trójmetylenu
węglanu i dwuoksanonu, po miesiącu utrzymuje około 30%
węglanu i dwuoksanonu, po miesiącu utrzymuje około 30%
wytrzymałości, a okres wchłaniania wynosi 90-11- dni
wytrzymałości, a okres wchłaniania wynosi 90-11- dni
(Biosyn
(Biosyn
®
®
)
)
Poliglikonat – polimer kwasu glikolowego i trójmetylenu
Poliglikonat – polimer kwasu glikolowego i trójmetylenu
węglanu, po miesiącu zachowuje 50% wytrzymałości, okres
węglanu, po miesiącu zachowuje 50% wytrzymałości, okres
wchłaniania 180 dni (Maxon
wchłaniania 180 dni (Maxon
®
®
)
)
Polidwuoksanon – monopolimerdwuksanonu, po miesiącu
Polidwuoksanon – monopolimerdwuksanonu, po miesiącu
utrzymuje 50% wytrzymałości, a okres wchłaniania wynosi
utrzymuje 50% wytrzymałości, a okres wchłaniania wynosi
180-210 dni (PDSII
180-210 dni (PDSII
®
®
, MonoPlus
, MonoPlus
®
®
-B)
-B)
Nici wchłanialne
Nici wchłanialne
Czas wchłaniania
Bardzo krótki
-Catgut Plain®
- Vicryl Rapid®
- Safil Quick®
- Caprosyn®
Średni
-Catgut chromic®
- DexonS®
-Dexon II®
- Safil®
- Polysorb®
-Vicryl®
-Monocryl®
-Biosyn®
Najdłuższy
- PDS®
- MonoPLus®
- Maxon®
- Panacryl®
Nici niewchłanialne
Nici niewchłanialne
Długo utrzymują się w tkankach w niemal niezmienionym stanie
Długo utrzymują się w tkankach w niemal niezmienionym stanie
Degradacja następuje po latach (kilka procent rocznie)
Degradacja następuje po latach (kilka procent rocznie)
Nici niewchłanialne naturalne – jedynym przedstawicielem grupy
Nici niewchłanialne naturalne – jedynym przedstawicielem grupy
jest jedwab, pod postacią nici plecionych (Mesilk
jest jedwab, pod postacią nici plecionych (Mesilk
®
®
, Sofsilk
, Sofsilk
®
®
)
)
Nici niewchłanialne syntetyczne – zbudowane ze związków
Nici niewchłanialne syntetyczne – zbudowane ze związków
poliestrowych, poliamidowych (nylonowych) lub
poliestrowych, poliamidowych (nylonowych) lub
polipropylenowych, najczęściej materiały jednowłóknowe
polipropylenowych, najczęściej materiały jednowłóknowe
Nici poliestrowe – wielowłóknowe (Ethibond
Nici poliestrowe – wielowłóknowe (Ethibond
®
®
, Mersilene
, Mersilene
®
®
, Ti-
, Ti-
Cron
Cron
®
®
), jednowłóknowe (Miralen
), jednowłóknowe (Miralen
®
®
-B, Novafil
-B, Novafil
®
®
); nici te
); nici te
charakteryzuje duża gładkość powierzchni, łatwość wiązania i
charakteryzuje duża gładkość powierzchni, łatwość wiązania i
dobre trzymanie węzła; wadą – znaczna miękkość, podatność na
dobre trzymanie węzła; wadą – znaczna miękkość, podatność na
uszkodzenia mechaniczne
uszkodzenia mechaniczne
Nici niewchłanialne
Nici niewchłanialne
Nici niewchłanialne syntetyczne cd.
Nici niewchłanialne syntetyczne cd.
Nici poliamidowe – wielowłóknowe (Amifil P
Nici poliamidowe – wielowłóknowe (Amifil P
®
®
, Nurolon
, Nurolon
®
®
,
,
Surgilon
Surgilon
®
®
) oraz jednowłoknowe (Amifil M
) oraz jednowłoknowe (Amifil M
®
®
, Ethilon
, Ethilon
®
®
,
,
Monosof
Monosof
®
®
, Dermalon
, Dermalon
®
®
, Dafilon
, Dafilon
®
®
); charakteryzują się
); charakteryzują się
tendencją do powrotu do stanu wyprostowania (tzw. pamięć
tendencją do powrotu do stanu wyprostowania (tzw. pamięć
nici) co prowadzi do rozwiązywania się węzła, w stanie
nici) co prowadzi do rozwiązywania się węzła, w stanie
wilgotnym łatwiejsza do manipulacji, cechują się
wilgotnym łatwiejsza do manipulacji, cechują się
elastycznością
elastycznością
Nici polipropylenowe – jednowłóknowe (Prolen
Nici polipropylenowe – jednowłóknowe (Prolen
®
®
, Surgipro
, Surgipro
®
®
,
,
Surgipro II
Surgipro II
®
®
) duża łatwość wiązania i trwałość węzła,
) duża łatwość wiązania i trwałość węzła,
powierzchnia jest bardzo gładka, nie przylega do tkanek,
powierzchnia jest bardzo gładka, nie przylega do tkanek,
zalecany jako szew śródskórny
zalecany jako szew śródskórny
Dobór nici
Dobór nici
Pod względem grubości (okreści asię w postaci „zerówkowej”)
Pod względem grubości (okreści asię w postaci „zerówkowej”)
Pod względem koloru
Pod względem koloru
Pod względem wchłanialności
Pod względem wchłanialności
Pod względem struktury fizycznej
Pod względem struktury fizycznej
Nici jednowłóknowe (monofile)
Nici jednowłóknowe (monofile)
•
Zalety: gładkość, lepsza tolerancja w tkankach, rzadko wywołują
Zalety: gładkość, lepsza tolerancja w tkankach, rzadko wywołują
odczyny zapalne
odczyny zapalne
•
Wady: trudniej układają się, wymagają większej zręczności przy
Wady: trudniej układają się, wymagają większej zręczności przy
wykonywaniu węzła
wykonywaniu węzła
Nici wielowłóknowe (plecione)
Nici wielowłóknowe (plecione)
•
Zalety: poręczność, łatwiejsze wiązanie węzła
Zalety: poręczność, łatwiejsze wiązanie węzła
•
Wady: tzw. efekt knota – drażnienie i stany zapalne na skutek
Wady: tzw. efekt knota – drażnienie i stany zapalne na skutek
higroskopijności, szczególnie w tkankach powierzchownych; tzw. efekt
higroskopijności, szczególnie w tkankach powierzchownych; tzw. efekt
piły – szorstkość powierzchni powodująca przecinanie tkanek, a także
piły – szorstkość powierzchni powodująca przecinanie tkanek, a także
skłonność do rozwiązywania się węzła
skłonność do rozwiązywania się węzła
Rodzaje igieł chirurgicznych
Rodzaje igieł chirurgicznych
atraumatyczne
traumatyczne
(nawlekane)
zakrzywione
proste
Rodzaje igieł chirurgicznych
Rodzaje igieł chirurgicznych
Wyróżnia się igły o czubku:
Wyróżnia się igły o czubku:
a)
a)
Okrągłym (stożkowym) – do szycia tkanki podskórnej i
Okrągłym (stożkowym) – do szycia tkanki podskórnej i
mięśniowej
mięśniowej
•
Postać standardowa
Postać standardowa
•
Postać zaostrzona
Postać zaostrzona
•
Postać tępa
Postać tępa
b)
b)
Trójkątnym (tnące) – do szycia powięzi i skóry
Trójkątnym (tnące) – do szycia powięzi i skóry
•
Postać standardowa
Postać standardowa
•
Tnąca odwrotnie (krawędź tnąca skierowana na zewnątrz)
Tnąca odwrotnie (krawędź tnąca skierowana na zewnątrz)
•
plastyczne
plastyczne
c)
c)
Szpatułkowatym - najczęściej stosowane w okulistyce i
Szpatułkowatym - najczęściej stosowane w okulistyce i
kardiochirurgii
kardiochirurgii
Podstawowe węzły
Podstawowe węzły
w chirurgii powłok
w chirurgii powłok
Wykonanie zwoju
Wykonanie zwoju
Wykonanie pętli
Wykonanie pętli
Węzeł płaski (żeglarski)
Węzeł płaski (żeglarski)
Węzeł krzyżowy (tzw. babski)
Węzeł krzyżowy (tzw. babski)
Inne typy węzłów
Inne typy węzłów
Węzeł chirurgiczny
Węzeł chirurgiczny
dwupętlowy
dwupętlowy
(2=1)
(2=1)
Węzeł chirurgiczny
Węzeł chirurgiczny
trójpętlowy
trójpętlowy
(2=1=1)
(2=1=1)
SZWY SKÓRNE
SZWY SKÓRNE
POJEDYNCZE
POJEDYNCZE
Szew pojedynczy prosty
Szew pojedynczy prosty
węzełkowy
węzełkowy
Szew materacowy pionowy
Szew materacowy pionowy
(Donati, Mc Millen)
(Donati, Mc Millen)
Szew materacowy poziomy
Szew materacowy poziomy
(Lexer)
(Lexer)
Szew półmateracowy pionowy
Szew półmateracowy pionowy
(Allgoewer)
(Allgoewer)
Szew półmateracowy poziomy
Szew półmateracowy poziomy
(Gillies)
(Gillies)
Szew materacowy
Szew materacowy
odbarczający
odbarczający
(Bier, Lister)
(Bier, Lister)
SZWY SKÓRNE
SZWY SKÓRNE
WIELOKROTNE
WIELOKROTNE
Szew skórny krzyżowy
Szew skórny krzyżowy
(zetka)
(zetka)
Szew myśliwski
Szew myśliwski
(krzyżowy potrójny)
(krzyżowy potrójny)
Szwy skórne ciągłe
Szwy skórne ciągłe
Szew ciągły prosty
Szew ciągły prosty
(Kuerschner’a)
(Kuerschner’a)
Szew ciągły przekładany
Szew ciągły przekładany
Szew ciągły śródskórny
Szew ciągły śródskórny
Szew ciągły kapciuchowy
Szew ciągły kapciuchowy
Usuwanie szwów
Usuwanie szwów
OKOLICA CIAŁA
OKRES
UTRZYMANIA
SZWÓW
Powieki
Powieki
3 – 5 dni
3 – 5 dni
Twarz i szyja
Twarz i szyja
5 – 7 dni
5 – 7 dni
Narządy płciowe
Narządy płciowe
7 - 10 dni
7 - 10 dni
Skóra owłosiona głowy
Skóra owłosiona głowy
7 – 14 dni
7 – 14 dni
Kończyny
Kończyny
10 – 16 dni
10 – 16 dni