background image

CZAS NA SESJĘ – 
DOPALACZE 
INTELEKTU

D W
Farmacja IV rok

background image

Kawa

Dzięki zawartości kofeiny działa                           
stymulująco na organizm.

Pobudza, zwiększa sprawność myślenia, znosi 
zmęczenie psychiczne i fizyczne. 

Bezpośredni wpływ kofeiny zaczyna się odczuwać po 
około pół godzinie.

Polepsza pamięć krótkotrwałą i chwilowo podwyższa 
poziom IQ, jednak twierdzi się, że istotnie podnosi 
poziom popełnianych błędów i pomyłek.

Dotlenia organizm, przez co ułatwia koncentrację, a 
także pozytywnie wpływa na krążenie i układ 
trawienny. 

Przyspiesza metabolizm, tym samym zwiększa 
tempo przemiany lipidów i pomaga zapobiegać 
zmęczeniu mięśni. 

background image

Większość naukowców zaleca 
spożywanie do 500 mg kofeiny 
dziennie, co przekłada się na około 
      4 filiżanki kawy. 

Przyjmuje się, że kawa w tej ilości 
nie tylko nie jest szkodliwa, ale 
może nawet pozytywnie wpływać 
na organizm człowieka. W 
przypadku spożycia większej dawki 
kawy występować mogą skutki 
negatywne. 

Powyżej 1000 mg kofeina staje się 
trująca. Dokładna granica 
toksyczności zależy od właściwej 
danej osobie odporności na ten 
związek chemiczny. Za minimalną 
dawkę śmiertelną uznaje się 3200 
mg (przyjmowane w jednej dawce). 
Realna dawka śmiertelna 
(przyjmowana w formie kawy) to 
10 g, czyli około 80 filiżanek.

Zawartość kofeiny w 

napojach (mg)

filiżanka 

kawy 

gatunku 

Robusta

330

filiżanka 

kawy Arabica

175-

185

filiżanka 

etiopskiej 

kawy mokka

160

filiżanka 

kawy 

rozpuszczaln

ej

95

szklanka 

czarnej kawy

80-

120

filiżanka 

espresso

60

filiżanka 

kawy 

mrożonej

50-

70

szklanka 

herbaty

45-

65

puszka coca-

coli

45

background image

Napoje 
energetyzujące

Przeznaczone są dla osób 

wykonujących wzmożony wysiłek 

fizyczny lub psychiczny. 

Zwiększają szybkość reakcji i 

wydolność organizmu, wzmacniają 

koncentrację, przeciwdziałają 

zmęczeniu oraz przyspieszają 

metabolizm 

Nie zaleca się spożywania przez:

-kobiety w ciąży i karmiące 

-osoby wrażliwe na kofeinę

-chorych na serce oraz mających 

problemy z ciśnieniem. 

-chorych na cukrzycę

-cierpiących na zaburzenia 

neurologiczne

-oraz schorzenia wątroby i nerek

background image

Skład napojów 
energetyzujących

Woda, cukier, dwutlenek węgla, 

regulatory kwasowości (kwas 

cytrynowy, cytrynian sodu), tauryna 

(400-420 mg/100ml), kofeina (30-

35mg/100ml), witaminy (niacyna, 

kwas pantotenowy, witamina B6, 

ryboflawina, witamina B12)

Niektóre zawierają inozytol, L-

karnitynę, teobrominę, ekstrakty 

guarany (zawierające kofeinę 

naturalną),             kwas askorbinowy

background image

Tauryna:

Występuje naturalnie w mięsie 

Pobudza komórki nerwowe do intensywnego 

działania i wspomaga pracę mięśni. 

Uspokaja i zwiększa stabilność myśli

Szczególnie silne działanie wykazuje w 

połączeniu z kofeiną

Witaminy z grupy B:

Są potrzebne m.in. do prawidłowego 

funkcjonowania układu nerwowego

Witamina B12 bierze udział w przerabianiu 

zapasów energetycznych. 

background image

Skutki uboczne 
stosowania napojów 
energetyzujących

Długotrwałe spożywanie napojów 

energetyzujących może prowadzić do 

zaburzeń pracy serca, problemów z 

wątrobą, bezsenności, stanów lękowych, 

depresji i rozdrażnienia oraz zaburzeń 

koncentracji i pamięci, a także 

powodować niedobory wapnia i magnezu 

poprzez ich wypłukiwanie przez kofeinę. 

Ponadto spożywanie tych napojów może 

prowadzić do uzależnienia.

background image

Magnez:

Zalecany w stanach 
osłabienia, rekonwalescencji.

Magnezem powinny wspierać się osoby 

żyjące w stresie i nadużywające kofeiny 

(kofeina i stres nie sprzyjają utrzymaniu 

magnezu w ogranizmie). 

Niedobór magnezu powoduje trudności w 

koncentracji uwagi i zasypianiu.  

W preparatach razem z witaminą B

6.

Synergiczne działanie magnezu i witaminy 

B6 wpływa łagodząco na ośrodkowy układ 

nerwowy, utrzymując zdolność uczenia się  

     i koncentracji.

background image

Acetylo-L-karnityna (ALC, 
ALCAR)

Jak dowiedziono ALC przyczynia się do 
zwiększenia produkcji neuroprzekaźnika 
- dopaminy a także intensyfikuje jego 
działanie. Wzrost poziomu dopaminy w 
mózgu, zwiększa aktywność umysłową, 
powoduje wzrost koncentracji, skraca 
czas reakcji oraz poprawia ogólną 
kondycję psychofizyczną.

Poprawia samopoczucie i pamięć

ALC jest dostępna w postaci 
suplementów 

Zbyt duża dawka powoduje 
poirytowanie      i ból głowy. 

background image

L-theanina

Jest unikalnym aminokwasem 
znajdującym się w liściach zielonej 
herbaty zbieranych jesienią. 

Jest łatwo przyswajalna przez 
mózg, gdzie uczestniczy w 
przemianach chemicznych 
związanych z odczuwanym 
nastrojem i samopoczuciem. 

Ma działanie uspokajające, lecz nie 
usypia, zmniejsza stres i niepokój, 
stabilizuje nastrój, poprawia 
koncentrację i zdolność uczenia się. 
Zmniejsza ciśnienie krwi.

background image

Leki pobudzające

- substancje pobudzające układ nerwowy, 
poprawiające koncentrację, ułatwiające 
uczenie się, likwidujące zmęczenie

Amfetamina

Metylofenidat

Modafinil

CX717

background image

Amfetamina

(

psychedryna, fenedryna, 

benzedryna, bifetamina, fenamina, 
psychoton)

 

Pobudza ośrodkowy układ nerwowy, przede wszystkim korę 

mózgową i ośrodki podkorowe. 

Przyspiesza czynność serca, podnosi ciśnienie krwi, rozszerza 

źrenice, zmniejsza łaknienie. Przyspiesza przemianę materii, 

zmniejsza odczuwanie zmęczenia psychicznego i fizycznego, 

powoduje bezsenność, poprawia ogólne samopoczucie. 

Zwiększa percepcję wrażeń i koncentrację. 

Działa długotrwale. Nie należy do środków bezpiecznych. 

Dawka efektywna jest zbliżona do dawki toksycznej. 

Jest antagonistą środków narkotycznych, nasennych i 

uspokajających. 

Skraca czas reakcji psychicznej, przyspiesza myślenie, 

podnieca psychicznie i ruchowo, wzmaga reakcje 

emocjonalne, niekiedy wywołuje euforię. Znosi uczucie 

przygnębienia i depresji. Rozszerza oskrzela, wywołuje 

tachykardię, hamuje wydzielanie soków trawiennych oraz 

perystaltykę przewodu pokarmowego.

background image

Modafinil

(provigil, modavigil, vigil)

Działa silnie pobudzająco na OUN, znosi 

objawy senności i znużenia, wykazuje 

niewielkie działanie poprawiające nastrój, 

pamięć i koncentrację

Wykorzystywany jest w przypadku 

depresji i narkolepsji.  

Popularny wśród pracoholików, pozwala 

obyć się bez snu nawet dwie doby

Częste skutki uboczne m.in. bóle głowy

Bardzo drogi

background image

Metylofenida

t

 

(Metylofenidat, Ritalin,

Methylphenidate 
Hydrochloride)

 

 Stosowany w leczeniu zespołów otępiennych, narkolepsji, 
zatruć narkotykami, lekami przeciwhistaminowymi, 
uspokajającymi i nasennymi. 

Działanie zbliżone do amfetaminy, ale słabsze.

Dawniej był również podawany osobom otyłym (hamuje 
łaknienie), dzieciom mającym trudności w nauce i w 
kontaktowaniu się z rówieśnikami oraz do znoszenia objawów 
zamroczenia i senności przy zażywaniu leków antyalergicznych. 

Zwiększa wydolność fizyczną i psychiczną. Wyraźnie zwiększa 
zdolności umysłowe (kojarzenie, koncentrację). 

Podawany w dawce 30 mg dziennie 

Mniej toksyczny od amfetaminy.

Może spowodować uzależnienie.

background image

CX717

Środek stymulujący przemęczonych.

Doświadczenia na rezusach pokazały, że 

oddziałując na jeden z neuroprzekaźników, 

kwas glutaminowy, podnosi sprawność 

rozwiązywania zadań i regeneruje 

niewyspany organizm. 

Znajduje się w fazie badań.

Działa na odmiennej zasadzie niż np. 

kofeina i inne stymulanty, nie powinien 

więc powodować efektów ubocznych, 

takich jak nadaktywność czy zaburzenia w 

myśleniu

background image

Leki 
psychoenergetyzujące

- korzystnie wpływają na 
metabolizm neuronów, zwiększając 
ogólną sprawność mózgu
- działają dopiero po dłuższym 
okresie regularnego zażywania

Piracetam

Piritinol

Deanol

background image

Piracetam

Nootropil, Nootropyl, Amitropil, 
Ciclocetam, Pyramen

Pochodny GABA. 

Zaliczany do leków nootropowych, bezpiecznych, 
nie powodujących uzależnienia.

Zwiększa stężenie związków 
wysokoenergetycznych w tkance nerwowej, 
zwiększa tolerancję neuronów na niedotlenienie, 
zwiększa zużycie glukozy w neuronach. Poprawia 
krążenie krwi w mózgu, zapobiega agregacji 
krwinek w naczyniach mózgowych. 

Polepsza czynności kojarzeniowe, normalizuje 
pracę i funkcje komórek mózgowych

background image

Piraceta
m

Wskazania:

upośledzenie pamięci, 

trudności w uczeniu się 

i zapamiętywaniu, zaburzenia procesu 
kojarzenia i przypominania, trudności adaptacyjne, 

choroba Alzheimera, udar mózgu, otępienie starcze, 

niedokrwienie mózgu, zatrucia tlenkami, 

narkotykami, delirium, miażdżyca mózgu, porażenia 

połowicze, wylewy krwi do mózgu, leczenie 

odwykowe, zespół abstynencji, zespoły pourazowe, 

moczenie nocne u dzieci, 

Lek może powodować nadmierny popęd płciowy. 

Zwiększa także wydolność fizyczną.

Lek podaje się w dawce 1000-1200 mg 2 razy 

dziennie. Jest produkowany w formie tabletek, 

zawiesiny i ampułek. 

Efekty działania preparatu ujawniają się po dłuższym 

stosowaniu (3-4 miesiące).

background image

Piritinol

(Pyrithioxin, Encephabol)

 

Wspomaga metabolizm w tkance mózgowej. 

Działanie jest widoczne po długim regularnym 

zażywaniu (kilku miesięcznym). 

Podnosi stężenie serotoniny w mózgu, wzmaga 

aktywność transaminaz, dekarboksylaz i fosforylaz 

pobudzając czynności mózgu. 

Dawniej miał szerokie zastosowanie: miażdżyca, 

stany poudarowe, wyczerpanie psychiczne, 

zaburzenia pamięci i uczenia się u dzieci oraz osób 

starszych. 

Właściwości proregeneracyjne i przeciwzapalne są 

wykorzystywane w leczeniu wspomagającym 

reumatoidalnego zapalenia stawów oraz w neuralgii. 

background image
background image

Synteza piritinolu

N

HO

H

3

C

HO

OH

H

Cl

PCl

3

N

HO

H

3

C

HO

Cl

H

Cl

NaOH

N

HO

H

3

C

HO

Cl

N

HO

H

3

C

HO

Cl

2Na

2

SO

3

N

HO

H

3

C

HO

S

S

O

O

O

Na

2

2

HCl

-NaHSO

3

N

HO

H

3

C

HO

SH

2

2HCl

N

HO

H

3

C

HO

S

H

Cl

N

OH

CH

3

OH

S

H

2

background image

Deanol 

(Bimanol, Deaner)

 

Posiada działanie 
stymulujące OUN
(jest prekursorem 
syntezy acetylocholiny). 

Poprawia pamięć i koncentrację oraz zdolność           

uczenia się i kojarzenia, reguluje sen. 

Działa przeciwdepresyjnie, ułatwia zasypianie,               

równocześnie podnosi sprawność umysłową. 

Od dawna stosowany w stanach zmęczenia i wysiłku 

psychofizycznego, w depresji, w neurastenii,                  

   w zaburzeniach behawioralnych u dzieci, w stanach 

zaburzeń świadomości po urazach, po zatruciach,       

w przebiegu miażdżycy. 

Jest bezpieczny w stosowaniu.

background image

Leki poprawiające 
pamięć

- stosowane w terapii choroby 
Alzheimera, mogą też być skuteczne 
u zdrowych ludzi
- zwiększają poziom acetylocholiny 
w układzie nerwowym

Donepezil

Galantamina

Rywastygmina

background image

Donepezil

(Aricept)

Należy do odwracalnych 
inhibitorów acetylocholinoesterazy 

W związku z tym następuje wzrost stężenia acetylocholiny 
w synapsach. Polepszona zostaje percepcja wrażeń, 
postrzeganie, kojarzenie, wnioskowanie, analizowanie 
informacji. Ułatwione jest zapamiętywanie i adaptacja do 
środowiska. 

Wykorzystywany w leczeniu choroby Alzheimera, zaburzeń 
świadomości, pamięci i uczenia się, zwłaszcza u osób 
starszych. 

Lek jest słabo przebadany. 

Stosowany w dawce 5 mg/dobę                                            
        przez miesiąc, potem 10 mg/dobę. 

Może powodować biegunkę, nudności,                                  
        bóle brzucha, przykurcze mięśni,                                  
   nadpobudliwość i bezsenność. 

background image

Rivastigmi

na

(Exelon)

 

Jest inhibitorem                 
acetylocholinoesterazy.                                 
Dzięki temu zwiększa przekaźnictwo            
bodźców w układzie nerwowym.
Poprawia przez to proces kojarzenia             
            i uczenia się.  

Znalazła zastosowanie w leczeniu choroby 
Alzheimera i Parkinsona, a także zaburzeń 
pamięci na innym tle u osób starszych.

 

background image

Leki poprawiające 
ukrwienie mózgu

- rozszerzają naczynia krwionośne, 
przez które dostarczane są 
substancje odżywcze i tlen do 
układu nerwowego

Nimodypina

Cynaryzyna

Flunaryzyna

Winpocetyna

Miłorząb japoński

background image

Winpocety

na

 

(Vinpoton, Cavinton)

 

Występuje w gatunkach roślin 
z rodzaju barwinek - Vinca
Obecnie uzyskiwana do celów leczniczych syntetycznie. 

Rozszerza naczynia krwionośne, poprawia krążenie krwi    
       w mózgowiu, przez co polepsza funkcjonowanie 
mózgu,        zwiększa wykorzystanie glukozy i tlenu; 
poprawia refleks                    i pamięć krótkotrwałą

Wskazania: zaburzenia krążenia mózgowego, zakrzepy w 
naczyniach mózgowych, skurcze naczyń mózgowych, 
retinopatie miażdżycowe, zaburzenia słuchu pochodzenia 
naczyniowego.

W Polsce dostępna tylko na receptę, mimo że jest lekiem 
pochodzenia roślinnego, w USA dostępna równie łatwo jak 
witaminy. 

Szybko przynosi efekt i działa w organizmie zaledwie kilka 
godzin, należy przyjmować kilka razy dziennie małą 
dawkę.  

background image
background image

Ginkgo Biloba, miłorząb 
japoński

Usprawnia krążenie obwodowe, zmniejsza lepkość 

krwi, zwiększa prędkość przepływu krwi i w związku      

z tym podnosi zużycie tlenu i glukozy przez tkanki.

Preparaty Ginkgo zalecane są:

- w zaburzeniach ukrwienia mózgu przebiegających:

z osłabieniem pamięci, koncentracji i sprawności 

intelektualnej, z szumami w uszach i zawrotami głowy 

- w zaburzeniach krążenia obwodowego 

przebiegających:

z uczuciem zimna w stopach, dłoniach, drętwieniem      

i bólem podczas chodzenia 

background image

Propranolol

β-adrenolityk

Najczęściej stosowany w kardiologii 

choroba niedokrwienna mięśnia                    

sercowego,

nadciśnienie tętnicze, 

nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca,

kardiomiopatia przerostowa, 

zwężenie zastawki mitralnej,

 

Stosowany również w leczeniu 

guza chromochłonnego nadnerczy 

nadczynności tarczycy, 

porfirii, marskości wątroby,

migreny i licznych schorzeń neuropsychiatrycznych

background image

Propranolol

Zastosowanie 
„studenckie”:
przed egzaminem przeciwdziała 
denerwowaniu się, tremie.

W sporcie traktowany jako środek 
dopingujący, zabroniony.

Nieszkodliwy, nie uzależnia.

background image

Synteza propranololu

OH

+ O

Cl

NaOH

O

O

+

H

2

N

CH

3

CH

3

O

OH

N

H

CH

3

CH

3

background image

Bibliografia:

„Syntezy środków leczniczych” 
A.Marona

„Farmakodynamika”  W.Janiec, 
J.Krupińska

„Chemia leków” M.Zając, 
E.Pawełczyk, A.Jelińska

Portale intenetowe

background image

Dziękuję za uwagę


Document Outline