Różnice w
Różnice w
diagnostyce
diagnostyce
czynnościowej w
czynnościowej w
geriatrii i pediatrii
geriatrii i pediatrii
Różnice w
Różnice w
diagnostyce
diagnostyce
czynnościowej w
czynnościowej w
geriatrii i pediatrii
geriatrii i pediatrii
Zmiany organiczne
Zmiany organiczne
związane z procesem
związane z procesem
starzenia się organizmu:
starzenia się organizmu:
Zmniejszenie się aktywnej masy
Zmniejszenie się aktywnej masy
mięśni i wzrost ilości tkanki
mięśni i wzrost ilości tkanki
tłuszczowej.
tłuszczowej.
Demineralizacja kości i związana z
Demineralizacja kości i związana z
tym ich łamliwość.
tym ich łamliwość.
Ograniczenie siły mięśni na skutek
Ograniczenie siły mięśni na skutek
szybkiego zanikania włókien
szybkiego zanikania włókien
szybkokurczliwych.
szybkokurczliwych.
Zmiany organiczne
Zmiany organiczne
związane z procesem
związane z procesem
starzenia się organizmu:
starzenia się organizmu:
Zmniejszanie się potencjału
Zmniejszanie się potencjału
energetycznego ustroju wraz z
energetycznego ustroju wraz z
zanikaniem jednostek kurczliwych.
zanikaniem jednostek kurczliwych.
Zmniejszanie się liczby neuronów,
Zmniejszanie się liczby neuronów,
ograniczenie siły przekazywanego
ograniczenie siły przekazywanego
bodźca oraz częstotliwości pobudzeń
bodźca oraz częstotliwości pobudzeń
nerwowych.
nerwowych.
Zmniejszenie elastyczności torebek
Zmniejszenie elastyczności torebek
stawowych i więzadeł.
stawowych i więzadeł.
Zmiany organiczne
Zmiany organiczne
związane z procesem
związane z procesem
starzenia się organizmu:
starzenia się organizmu:
Wzrost naczyniowego oporu,
Wzrost naczyniowego oporu,
ciśnienia krwi i obciążenia serca
ciśnienia krwi i obciążenia serca
(wzrost ilości tkanki łącznej i złogów
(wzrost ilości tkanki łącznej i złogów
cholesterolu).
cholesterolu).
Obniżona adaptacja ustroju do
Obniżona adaptacja ustroju do
wysiłku fizycznego o charakterze
wysiłku fizycznego o charakterze
prób czynnościowych.
prób czynnościowych.
Osobniczy potencjał
Osobniczy potencjał
energetyczny ulega
energetyczny ulega
zmniejszeniu
zmniejszeniu
o 0,5 O
o 0,5 O
2
2
/kg m.c./rok, czyli w
/kg m.c./rok, czyli w
ciągu
ciągu
7 lat możliwości
7 lat możliwości
metaboliczne ustroju
metaboliczne ustroju
zmniejszają się o 1 MET.
zmniejszają się o 1 MET.
ekwiwalent metaboliczny
ekwiwalent metaboliczny
(metabolic equivalent – MET) –
(metabolic equivalent – MET) –
jednostka energii
jednostka energii
odpowiadająca zużyciu tlenu
odpowiadająca zużyciu tlenu
w warunkach podstawowych
w warunkach podstawowych
(w spoczynku)
(w spoczynku)
i wynosi 3,5 ml O
i wynosi 3,5 ml O
2
2
/kg/min.
/kg/min.
Pułap tlenowy (możliwości
Pułap tlenowy (możliwości
metaboliczne organizmu)
metaboliczne organizmu)
w zależności od wieku:
w zależności od wieku:
30 lat – 10-12 MET (35-42 ml O
30 lat – 10-12 MET (35-42 ml O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
65 lat – 5-6 MET (17,5-21 ml O
65 lat – 5-6 MET (17,5-21 ml O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
75 lat – 2-3 MET (7-10 ml O
75 lat – 2-3 MET (7-10 ml O
2
2
/kg/min)
/kg/min)
Charakterystyka testów
Charakterystyka testów
wysiłkowych u osób
wysiłkowych u osób
starszych:
starszych:
Osoby starsze potrzebują więcej czasu
Osoby starsze potrzebują więcej czasu
do osiągnięcia równowagi
do osiągnięcia równowagi
czynnościowej.
czynnościowej.
Przed rozpoczęciem testu konieczna
Przed rozpoczęciem testu konieczna
jest lekka rozgrzewka (3-4 minuty;
jest lekka rozgrzewka (3-4 minuty;
obciążenie 2-3 MET).
obciążenie 2-3 MET).
Wzrost obciążenia podczas próby musi
Wzrost obciążenia podczas próby musi
być łagodny (nie może przekraczać
być łagodny (nie może przekraczać
0,5 MET po 2-3 min)
0,5 MET po 2-3 min)
Charakterystyka testów
Charakterystyka testów
wysiłkowych u osób
wysiłkowych u osób
starszych:
starszych:
Ze względu na szybkie narastanie
Ze względu na szybkie narastanie
zmęczenia próby nie mogą być długie,
zmęczenia próby nie mogą być długie,
nużące i skomplikowane ruchowo.
nużące i skomplikowane ruchowo.
Ze względów bezpieczeństwa, do testów
Ze względów bezpieczeństwa, do testów
wysiłkowych osób starszych zaleca się
wysiłkowych osób starszych zaleca się
wykorzystanie cykloergometru.
wykorzystanie cykloergometru.
Na bieżni obciążenie zwiększamy przez
Na bieżni obciążenie zwiększamy przez
zmianę kąta nachylenia, a nie prędkości.
zmianę kąta nachylenia, a nie prędkości.
W oparciu o badania
W oparciu o badania
wydolnościowe możemy
wydolnościowe możemy
określić możliwości
określić możliwości
badanego i jego
badanego i jego
perspektywy rodzinne i
perspektywy rodzinne i
zawodowe.
zawodowe.
Skale testu Astranda –
Skale testu Astranda –
normogram do oceny VO
normogram do oceny VO
2max
2max
(dla dorosłych)
(dla dorosłych)
Zmiany w układzie krążenia u
Zmiany w układzie krążenia u
dzieci
dzieci
Dzieci wykonujące wysiłki fizyczne
Dzieci wykonujące wysiłki fizyczne
cechuje silne pobudzenie adrenergiczne
cechuje silne pobudzenie adrenergiczne
i małe noradrenergiczne, co wywołuje,
i małe noradrenergiczne, co wywołuje,
w przeciwieństwie do dorosłych, niższe
w przeciwieństwie do dorosłych, niższe
ciśnienie tętnicze i podwyższoną
ciśnienie tętnicze i podwyższoną
częstość skurczów serca.
częstość skurczów serca.
Spoczynkowe i wysiłkowe wartości
Spoczynkowe i wysiłkowe wartości
ciśnienia tętniczego od 10. roku życia
ciśnienia tętniczego od 10. roku życia
dziecka systematycznie rosną i są
dziecka systematycznie rosną i są
proporcjonalne do rozmiarów ciała.
proporcjonalne do rozmiarów ciała.
Przepływ krwi przez aktywne
Przepływ krwi przez aktywne
podczas pracy mięśnie może być
podczas pracy mięśnie może być
u dzieci większy niż u dorosłych
u dzieci większy niż u dorosłych
ze względu na niższe opory
ze względu na niższe opory
obwodowe.
obwodowe.
Występuje zwiększona różnica
Występuje zwiększona różnica
tętniczo-żylna zawartości tlenu.
tętniczo-żylna zawartości tlenu.
Większa częstotliwość skurczów serca w
Większa częstotliwość skurczów serca w
spoczynku i podczas wysiłku o
spoczynku i podczas wysiłku o
submaksymalnej intensywności
submaksymalnej intensywności
kompensuje mniejszą, w stosunku do
kompensuje mniejszą, w stosunku do
dorosłych, objętość wyrzutową serca.
dorosłych, objętość wyrzutową serca.
Powrót tętna do stanu wyjściowego u
Powrót tętna do stanu wyjściowego u
dzieci jest nieco szybszy niż u dorosłych.
dzieci jest nieco szybszy niż u dorosłych.
Dzieci cechuje wysoka wydolność i
Dzieci cechuje wysoka wydolność i
korzystna adaptacja układu krążenia do
korzystna adaptacja układu krążenia do
wysiłku.
wysiłku.
Podstawowe zasady testów
Podstawowe zasady testów
wysiłkowych dla dzieci:
wysiłkowych dla dzieci:
Proste do wykonania
Proste do wykonania
Odpowiadające naturalnym
Odpowiadające naturalnym
formom ruchu
formom ruchu
Bezpieczne
Bezpieczne
Nie wywołujące reakcji
Nie wywołujące reakcji
stresowych
stresowych
Przeciwwskazania do
Przeciwwskazania do
wykonywania prób
wykonywania prób
wysiłkowych u dzieci:
wysiłkowych u dzieci:
choroby mięśnia sercowego
choroby mięśnia sercowego
niekontrolowane zaburzenia funkcji serca
niekontrolowane zaburzenia funkcji serca
choroby nerek
choroby nerek
przewlekłe zapalenie wątroby
przewlekłe zapalenie wątroby
nieodpowiednia dawka insuliny w cukrzycy
nieodpowiednia dawka insuliny w cukrzycy
niewydolność układu oddechowego
niewydolność układu oddechowego
przyjmowanie leków wpływających na
przyjmowanie leków wpływających na
reakcje fizjologiczne
reakcje fizjologiczne
sygnalizowanie objawów przemęczenia lub
sygnalizowanie objawów przemęczenia lub
niechęć do wykonania próby
niechęć do wykonania próby
Charakterystyka badań
Charakterystyka badań
wysiłkowych dzieci:
wysiłkowych dzieci:
Reakcja dzieci na stosowane wysiłki jest
Reakcja dzieci na stosowane wysiłki jest
podobna do reakcji osób dorosłych.
podobna do reakcji osób dorosłych.
Różnice wynikają z mniejszej masy
Różnice wynikają z mniejszej masy
mięśniowej dzieci.
mięśniowej dzieci.
Zaleca się stosować bieżnię mechaniczną –
Zaleca się stosować bieżnię mechaniczną –
ze względu na niedostateczny rozwój
ze względu na niedostateczny rozwój
mięśni ud (zwłaszcza prostowników kolan)
mięśni ud (zwłaszcza prostowników kolan)
i w konsekwencji szybkie zmęczenie i
i w konsekwencji szybkie zmęczenie i
trudność w utrzymaniu odpowiedniego
trudność w utrzymaniu odpowiedniego
rytmu.
rytmu.
U
U
dzieci niepełnosprawnych
dzieci niepełnosprawnych
maksymalna częstość
maksymalna częstość
skurczów serca nie powinna
skurczów serca nie powinna
przekraczać
przekraczać
170 uderzeń/min
170 uderzeń/min
, podczas
, podczas
gdy
gdy
u dzieci zdrowych
u dzieci zdrowych
możemy
możemy
obserwować wartości nawet
obserwować wartości nawet
do
do
220 uderzeń/min
220 uderzeń/min
.
.
Skale testu Astranda –
Skale testu Astranda –
normogram do oceny VO
normogram do oceny VO
2max
2max
(dla dzieci)
(dla dzieci)
Objawy stanowiące
Objawy stanowiące
absolutne zalecenia do
absolutne zalecenia do
przerwania testu:
przerwania testu:
Bóle w klatce piersiowej
Bóle w klatce piersiowej
Bóle i zawroty głowy
Bóle i zawroty głowy
Zaburzenia oddychania
Zaburzenia oddychania
Nadmierne zaczerwienienie skóry i nadmierna potliwość
Nadmierne zaczerwienienie skóry i nadmierna potliwość
Zespół zaburzeń w EKG (tachykardia, obniżenie odcinka
Zespół zaburzeń w EKG (tachykardia, obniżenie odcinka
ST, przedwczesne skurcze komorowe)
ST, przedwczesne skurcze komorowe)
Zaburzenia ciśnienia krwi (powyżej 240/120 mmHg) oraz
Zaburzenia ciśnienia krwi (powyżej 240/120 mmHg) oraz
stopniowy wysiłkowy spadek ciśnienia skurczowego
stopniowy wysiłkowy spadek ciśnienia skurczowego
Brak wzrostu tętna lub jego spadek podczas wysiłku
Brak wzrostu tętna lub jego spadek podczas wysiłku
Subiektywne objawy zmęczenia sygnalizowane przez
Subiektywne objawy zmęczenia sygnalizowane przez
dziecko
dziecko
Niechęć i odmowa wykonania dalszej części próby
Niechęć i odmowa wykonania dalszej części próby