background image

 

 

Wstrząs: patofizjologia, 

Wstrząs: patofizjologia, 

diagnostyka i leczenie

diagnostyka i leczenie

Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej, 

Chirurgii Ogólnej i Onkologicznej

USK nr 2 im WAM

Edyta J. Santorek-Strumiłło

Robert Gruda

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

J

J

est to uogólniony stan 

est to uogólniony stan 

niedotlenienia oraz 

niedotlenienia oraz 

n

n

iewystarczającego odżywienia i 

iewystarczającego odżywienia i 

usuwania resztek metabolicznych z 

usuwania resztek metabolicznych z 

komórek, w następstwie   

komórek, w następstwie   

załamania się wydolnego 

załamania się wydolnego 

przepływu tkankowego.

przepływu tkankowego.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Podstawowym pojęciem dotyczącym 

Podstawowym pojęciem dotyczącym 

funkcjonowania poszczególnych 

funkcjonowania poszczególnych 

komórek oraz zbudowanych z nich 

komórek oraz zbudowanych z nich 

narządów i układów jest homeostaza. 

narządów i układów jest homeostaza. 

Symbolicznie wstrząs można 

Symbolicznie wstrząs można 

przedstawić jako jej odwrotność – 

przedstawić jako jej odwrotność – 

uogólnione zaburzenia składu 

uogólnione zaburzenia składu 

środowiska zewnątrzkomórkowego, 

środowiska zewnątrzkomórkowego, 

prowadzące do narastającej dysfunkcji 

prowadzące do narastającej dysfunkcji 

i obumierania komórek.

i obumierania komórek.

background image

 

 

Klasyfikacja wstrząsu

Klasyfikacja wstrząsu

Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny

spowodowany krwotokiem,

spowodowany krwotokiem,

spowodowany oparzeniem,

spowodowany oparzeniem,

spowodowany rozległym urazem,

spowodowany rozległym urazem,

spowodowany niedrożnością jelit.

spowodowany niedrożnością jelit.

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny

ostry zawał m. sercowego,

ostry zawał m. sercowego,

zaburzenia rytmu serca,

zaburzenia rytmu serca,

zespół małego rzutu serca,

zespół małego rzutu serca,

kardiomyopatia.

kardiomyopatia.

Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny

uszkodzenie mózgu, pnia, rdzenia,

uszkodzenie mózgu, pnia, rdzenia,

porażenie czterech kończyn,

porażenie czterech kończyn,

znieczulenie rdzeniowe,

znieczulenie rdzeniowe,

background image

 

 

Klasyfikacja wstrząsu cd.

Klasyfikacja wstrząsu cd.

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

Wywołany zakażeniem (np. zakażenie dróg 

Wywołany zakażeniem (np. zakażenie dróg 

moczowych, dróg rodnych)

moczowych, dróg rodnych)

Zapaleniem otrzewnej

Zapaleniem otrzewnej

Zapaleniem opon mózgowych

Zapaleniem opon mózgowych

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

Mieszane postacie wstrząsu

Mieszane postacie wstrząsu

background image

 

 

Patofizjologia wstrząsu

Patofizjologia wstrząsu

Układ krążenia

Układ krążenia

 - jest głównym 

 - jest głównym 

teatrem zmian patofizjologicznych we 

teatrem zmian patofizjologicznych we 

wstrząsie.

wstrząsie.

Homeostaza układu krążenia jest 

Homeostaza układu krążenia jest 

stanem dynamicznej równowagi 

stanem dynamicznej równowagi 

pomiędzy objętością krążącej krwi, 

pomiędzy objętością krążącej krwi, 

napięciem naczyń i objętością 

napięciem naczyń i objętością 

wyrzutową serca.

wyrzutową serca.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny

 

 

Wywołany jest

Wywołany jest

 znacz

 znacz

nym 

nym 

zmniejszenie

zmniejszenie

m

m

 

 

objętości krwi krążącej

objętości krwi krążącej

 (wstrząs 

 (wstrząs 

krwotoczny, pourazowy, oparzeniowy, 

krwotoczny, pourazowy, oparzeniowy, 

spowodowany odwodnieniem o różnej 

spowodowany odwodnieniem o różnej 

etiologii) które pobudza mechanizmy

etiologii) które pobudza mechanizmy

 

 

autoregulacyjne, wyzwalające reakcję 

autoregulacyjne, wyzwalające reakcję 

kompensacyjną dążącą do utrzymania 

kompensacyjną dążącą do utrzymania 

przepływu tkankowego na adekwatnym do 

przepływu tkankowego na adekwatnym do 

potrzeb poziomie.

potrzeb poziomie.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Spadek ciśnienia tętniczego wyzwala odruch z 

Spadek ciśnienia tętniczego wyzwala odruch z 

baroreceptorów

baroreceptorów

 łuku aorty i kłębka tętnicy 

 łuku aorty i kłębka tętnicy 

szyjnej, który poprzez ośrodki w rdzeniu 

szyjnej, który poprzez ośrodki w rdzeniu 

przedłużonym powoduje aktywację układu 

przedłużonym powoduje aktywację układu 

współczulnego i rdzenia nadnerczy. 

współczulnego i rdzenia nadnerczy. 

W następstwie dochodzi do

W następstwie dochodzi do

:

:

 

 

wzrasta siła 

wzrasta siła 

c

c

zęstość skurczów serca,

zęstość skurczów serca,

 

 

c

c

zęstość skurczów serca

zęstość skurczów serca

,

,

 

 

 

 

zwiększeni

zwiększeni

a

a

 pojemności minutowej

 pojemności minutowej

,

,

 

 

 

 

wzrostu napięcia tętniczych naczyń oporowych, 

wzrostu napięcia tętniczych naczyń oporowych, 

 

 

wzrost

wzrost

u

u

 całkowitego oporu naczyniowego, 

 całkowitego oporu naczyniowego, 

 

 

wzrostu napięcia naczyń żylnych, 

wzrostu napięcia naczyń żylnych, 

 

 

zwiększenie powrotu żylnego. 

zwiększenie powrotu żylnego. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Jeżeli utrata krwi jest 

Jeżeli utrata krwi jest 

niewielka, reakcja ta ma 

niewielka, reakcja ta ma 

charakter czysto regulacyjny i 

charakter czysto regulacyjny i 

może być klinicznie trudna do 

może być klinicznie trudna do 

uchwycenia. Jeżeli jednak 

uchwycenia. Jeżeli jednak 

utrata krwi jest większa, 

utrata krwi jest większa, 

reakcja ta przybiera na sile, 

reakcja ta przybiera na sile, 

powodując narastanie cech 

powodując narastanie cech 

centralizacji krążenia

centralizacji krążenia

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Centralizacja krążenia

Centralizacja krążenia

 – jest naturalną 

 – jest naturalną 

reakcją obronną organizmu na 

reakcją obronną organizmu na 

spadek

spadek

 

 

ciśnienia krwi w układzie tętniczym, 

ciśnienia krwi w układzie tętniczym, 

zmierzającą do zachowania adekwatnej 

zmierzającą do zachowania adekwatnej 

perfuzji narządów o krytycznym znaczeniu 

perfuzji narządów o krytycznym znaczeniu 

dla przeżycia – tj. mózgu i serca, kosztem 

dla przeżycia – tj. mózgu i serca, kosztem 

pozostałych tkanek

pozostałych tkanek

Reakcja ta wyzwalana jest przez 

Reakcja ta wyzwalana jest przez 

narastające napięcie układu współczulnego, 

narastające napięcie układu współczulnego, 

z postępującym wzrostem stężenia 

z postępującym wzrostem stężenia 

katecholamin w surowicy krwi

katecholamin w surowicy krwi

 

 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Adrenalina i noradrenalina, będące 

Adrenalina i noradrenalina, będące 

agonistami receptorów alfa

agonistami receptorów alfa

 łączą się z 

 łączą się z 

nimi, wyzwalając skurcz mięśniówki 

nimi, wyzwalając skurcz mięśniówki 

gładkiej w ścianie naczyń, co prowadzi do 

gładkiej w ścianie naczyń, co prowadzi do 

stopniowego zmniejszenia, a następnie 

stopniowego zmniejszenia, a następnie 

ustania perfuzji tkankowej. 

ustania perfuzji tkankowej. 

Równocześnie pozbawione receptorów alfa 

Równocześnie pozbawione receptorów alfa 

naczynia mózgowe i wieńcowe nie ulegają 

naczynia mózgowe i wieńcowe nie ulegają 

obkurczeniu, co prowadzi do redystrybucji 

obkurczeniu, co prowadzi do redystrybucji 

frakcji wyrzutowej na ich korzyść. 

frakcji wyrzutowej na ich korzyść. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Aktywacja układu Renina-Angiotensyna-

Aktywacja układu Renina-Angiotensyna-

Aldosteron

Aldosteron

 spowodowana jest przez wzrost 

 spowodowana jest przez wzrost 

poziomu amin katecholowych i obniżenie 

poziomu amin katecholowych i obniżenie 

ciśnienia w tętniczce doprowadzającej 

ciśnienia w tętniczce doprowadzającej 

kłębuszka nerkowego, co stymuluje sekrecję 

kłębuszka nerkowego, co stymuluje sekrecję 

r

r

eniny z aparatu przykłębkowego. 

eniny z aparatu przykłębkowego. 

    

    

 

 

renina               

renina               

enzym konwertując

enzym konwertując

        

        

                               

                               

angiotensynogen

angiotensynogen

angiotensyna I 

angiotensyna I 

angiotensyna II

angiotensyna II

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Angiotensyna II

Angiotensyna II

 posiada silne działanie 

 posiada silne działanie 

wazopresyjne i wybitnie stymuluje sekrecję 

wazopresyjne i wybitnie stymuluje sekrecję 

a

a

ldosteronu w warstwie kłębkowatej kory 

ldosteronu w warstwie kłębkowatej kory 

nadnerczy.

nadnerczy.

 

 

Aldosteron

Aldosteron

 jest najsilniej działającym 

 jest najsilniej działającym 

mineralokortykoidem kory nadnerczy, a 

mineralokortykoidem kory nadnerczy, a 

jego najważniejszym narządem docelowym 

jego najważniejszym narządem docelowym 

są nerki. Działa głównie na dalszą cewkę 

są nerki. Działa głównie na dalszą cewkę 

nerkową stymulując resorpcję zwrotną 

nerkową stymulując resorpcję zwrotną 

sodu, co wtórnie prowadzi do retencji wody 

sodu, co wtórnie prowadzi do retencji wody 

oraz wydzielania do światła cewki potasu i 

oraz wydzielania do światła cewki potasu i 

jonów wodorowych.

jonów wodorowych.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Przewód pokarmowy

Przewód pokarmowy

W warunkach prawidłowych sprawne 

W warunkach prawidłowych sprawne 

funkcjonowanie 

funkcjonowanie 

bariery jelitowej

bariery jelitowej

 ściśle 

 ściśle 

separuje wnętrze organizmu od środowiska 

separuje wnętrze organizmu od środowiska 

zewnętrznego. Jednak nawet krótkotrwałe – 

zewnętrznego. Jednak nawet krótkotrwałe – 

kilkuminutowe niedokrwienie jelit prowadzi 

kilkuminutowe niedokrwienie jelit prowadzi 

do spadku szczelności bariery jelitowej i 

do spadku szczelności bariery jelitowej i 

pojawienia się możliwości wystąpienia 

pojawienia się możliwości wystąpienia 

translokacji

translokacji

 bakterii jelitowych i 

 bakterii jelitowych i 

pochodzących z nich endotoksyn. Rozwój 

pochodzących z nich endotoksyn. Rozwój 

wstrząsu zawsze prowadzi do wystąpienia 

wstrząsu zawsze prowadzi do wystąpienia 

zjawiska translokacji.

zjawiska translokacji.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Translokacja

Translokacja

 jest procesem 

 jest procesem 

patologicznym, polegającym na 

patologicznym, polegającym na 

przenikaniu przez barierę jelitową 

przenikaniu przez barierę jelitową 

endotoksyny lub komórek 

endotoksyny lub komórek 

bakteryjnych i pojawianiu się ich w 

bakteryjnych i pojawianiu się ich w 

makroskopowo nieuszkodzonej 

makroskopowo nieuszkodzonej 

ścianie jelita, z możliwością dalszego 

ścianie jelita, z możliwością dalszego 

przenikania do krwioobiegu. 

przenikania do krwioobiegu. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Hiperreaktywna odpowiedź układu 

Hiperreaktywna odpowiedź układu 

fagocytów jednojądrzastych na 

fagocytów jednojądrzastych na 

pojawiającą się we krwi endotoksynę jest 

pojawiającą się we krwi endotoksynę jest 

punktem wyjścia 

punktem wyjścia 

Zespołu Uogólnionej Reakcji Zapalnej

Zespołu Uogólnionej Reakcji Zapalnej

 

 

(Systemic Inflamatory Response Syndrom 

(Systemic Inflamatory Response Syndrom 

 

 

SIRS

SIRS

)

)

 

 

W zależności od nasilenia zmian jelitowych 

W zależności od nasilenia zmian jelitowych 

i stopnia utraty szczelności bariery 

i stopnia utraty szczelności bariery 

jelitowej można go określić jako 

jelitowej można go określić jako 

stan 

stan 

septyczny

septyczny

 (obecność w krwioobiegu 

 (obecność w krwioobiegu 

endotoksyny) lub 

endotoksyny) lub 

posocznicę 

posocznicę 

endogenną(obecność w krwioobiegu 

endogenną(obecność w krwioobiegu 

bakterii).

bakterii).

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

SIRS + zakażenie  = posocznica

SIRS + zakażenie  = posocznica

  

  

 

 Mówimy o SIRS jeżeli występują 2 

Mówimy o SIRS jeżeli występują 2 

lub więcej niżej wymienione objawy

lub więcej niżej wymienione objawy

 

 

Objawy SIRS:

Objawy SIRS:

 

 

Temp. ciała  >38  lub <36 ºC 

Temp. ciała  >38  lub <36 ºC 

 

 

Akcja serca  >90/min 

Akcja serca  >90/min 

 

 

Liczba  oddechów > 20/min

Liczba  oddechów > 20/min

 

 

Leukocyty  >  12 tyś. lub > 4  tyś 

Leukocyty  >  12 tyś. lub > 4  tyś 

lub 

lub 

         

         

> 10%  niedojrzałych 

> 10%  niedojrzałych 

postaci granulocytów 

postaci granulocytów 

obojętnochłonnych.

obojętnochłonnych.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wstrząs septyczny

Wstrząs septyczny

 – jest 

 – jest 

następstwem posocznicy i 

następstwem posocznicy i 

endotoksykemii. W przypadkach, kiedy 

endotoksykemii. W przypadkach, kiedy 

jego przyczyną jest przedostawanie się 

jego przyczyną jest przedostawanie się 

do układu krążenia dużych ilości 

do układu krążenia dużych ilości 

endotoksyny określany jest jako 

endotoksyny określany jest jako 

wstrząs toksyczny. Przebiega zazwyczaj 

wstrząs toksyczny. Przebiega zazwyczaj 

dwufazowo. 

dwufazowo. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

1.

1.

F

F

aza 

aza 

hiperdynamiczna

hiperdynamiczna

 

 

(

(

„gorąca”

„gorąca”

)

)

 

 

                   

                   

                                                         

                                                         

nazywana 

nazywana 

jest też wstrząsem „czerwonym”

jest też wstrząsem „czerwonym”

Jest 

Jest 

następstwem wpływu endotoksyny i 

następstwem wpływu endotoksyny i 

uwalnianych w przebiegu SIRS mediatorów 

uwalnianych w przebiegu SIRS mediatorów 

reakcji zapalnej na układ naczyniowy i 

reakcji zapalnej na układ naczyniowy i 

mikrokrążenie. 

mikrokrążenie. 

Obserwuje się:

Obserwuje się:

wzrost temperatury ciała, 

wzrost temperatury ciała, 

gorącą i suchą skórę, 

gorącą i suchą skórę, 

rozszerzenie obwodowych naczyń tętniczych, 

rozszerzenie obwodowych naczyń tętniczych, 

spadek oporu naczyniowego, 

spadek oporu naczyniowego, 

zwiększenie amplitudy skurczowo-rozkurczowej 

zwiększenie amplitudy skurczowo-rozkurczowej 

niskie wartości ciśnienia rozkurczowego, 

niskie wartości ciśnienia rozkurczowego, 

wzrostem pojemności minutowej serca, 

wzrostem pojemności minutowej serca, 

tachykardię 

tachykardię 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

2.

2.

F

F

aza 

aza 

hipodynamiczna

hipodynamiczna

 

 

(

(

„zimna”

„zimna”

)

)

 nazywana 

 nazywana 

jest też wstrząsem „białym”

jest też wstrząsem „białym”

. D

. D

ominują cechy 

ominują cechy 

załamania wydolności  poszczególnych układów 

załamania wydolności  poszczególnych układów 

i następstwa niedostatecznej perfuzji 

i następstwa niedostatecznej perfuzji 

tkankowej.

tkankowej.

 

 

Obserwuje się:

Obserwuje się:

zimną i często wilgotną skórę 

zimną i często wilgotną skórę 

zmniejszeniu ulega rzut serca i pojemność 

zmniejszeniu ulega rzut serca i pojemność 

minutowa, 

minutowa, 

głęboka hipotensja, 

głęboka hipotensja, 

istotne obniżenie przepływów narządowych. 

istotne obniżenie przepływów narządowych. 

obrzęki tkankowe i śródmiąższowe, 

obrzęki tkankowe i śródmiąższowe, 

poziom białka w surowicy często jest obniżony, 

poziom białka w surowicy często jest obniżony, 

zaburzenia elektrolitowe 

zaburzenia elektrolitowe 

niewyrównana kwasica metaboliczna, z 

niewyrównana kwasica metaboliczna, z 

szybkim wzrostem stężenia mleczanów 

szybkim wzrostem stężenia mleczanów 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Układ oddechowy

 Jest ściśle anatomicznie i 

czynnościowo powiązany z układem 
krążenia.

 W początkowym okresie wstrząsu 

dominują kompensacyjne zmiany 
czynnościowe (zwiększona pojemność 
oddechowa, częstość oddechów i 
wentylacja minutowa)

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wstrząs anafilaktyczny

Wstrząs anafilaktyczny

 

 

czyli uczuleniowy 

czyli uczuleniowy 

wynika z uogólnionej, gwałtownej reakcji 

wynika z uogólnionej, gwałtownej reakcji 

wywołanej ponowną ekspozycją na alergen.

wywołanej ponowną ekspozycją na alergen.

 

 

Z

Z

ainicjowana zostaje gwałtowna 

ainicjowana zostaje gwałtowna 

degranulacja, z masywnym uwalnianiem 

degranulacja, z masywnym uwalnianiem 

histaminy,

histaminy,

 

 

serotoniny, prostaglandyn

serotoniny, prostaglandyn

 

 

innych mediatorów reakcji 

innych mediatorów reakcji 

alergi

alergi

cznych. 

cznych. 

Działanie tych substancji prowadzi do:

Działanie tych substancji prowadzi do:

narastania hipotensji, 

narastania hipotensji, 

objawów wstrząsu, 

objawów wstrząsu, 

pokrzywki, 

pokrzywki, 

zwiększenia przepuszczalności naczyń, 

zwiększenia przepuszczalności naczyń, 

narastania obrzęków

narastania obrzęków

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wystąpienie wstrząsu jest często 

Wystąpienie wstrząsu jest często 

poprzedzone lub związane z 

poprzedzone lub związane z 

wystąpieniem 

wystąpieniem 

skurczu oskrzeli

skurczu oskrzeli

mogącego niekiedy przybierać 

mogącego niekiedy przybierać 

bardzo gwałtowny charakter. 

bardzo gwałtowny charakter. 

Wystąpienie tych elementów 

Wystąpienie tych elementów 

reakcji alergicznej prowadzi 

reakcji alergicznej prowadzi 

zawsze do rozwoju 

zawsze do rozwoju 

ostrej 

ostrej 

niewydolności oddechowej

niewydolności oddechowej

.

.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wstrząs kardiogenny

Wstrząs kardiogenny

 jest 

 jest 

następstwem zespołu małego rzutu, 

następstwem zespołu małego rzutu, 

wynikającego z ostrej niewydolności 

wynikającego z ostrej niewydolności 

lewokomorowej, prowadzącej 

lewokomorowej, prowadzącej 

równocześnie do rozwoju obrzęku płuc, lub 

równocześnie do rozwoju obrzęku płuc, lub 

w przypadku mniejszego nasilenia zmian 

w przypadku mniejszego nasilenia zmian 

do zastoju w krążeniu płucnym. Tworzy się 

do zastoju w krążeniu płucnym. Tworzy się 

błędne koło chorobowe, w którym 

błędne koło chorobowe, w którym 

narastająca niewydolność oddechowa z 

narastająca niewydolność oddechowa z 

hipoksją powoduje dalsze pogorszenie 

hipoksją powoduje dalsze pogorszenie 

wydolności mięśnia sercowego, 

wydolności mięśnia sercowego, 

szczególnie w obecności choroby 

szczególnie w obecności choroby 

niedokrwiennej oraz stymuluje zaburzenia 

niedokrwiennej oraz stymuluje zaburzenia 

rytmu, co prowadzi do dalszego 

rytmu, co prowadzi do dalszego 

pogłębienia zespołu małego rzutu. 

pogłębienia zespołu małego rzutu. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

W przebiegu wstrząsu pojawiająca się w 

W przebiegu wstrząsu pojawiająca się w 

krwioobiegu endotoksyna trafia do płuc, 

krwioobiegu endotoksyna trafia do płuc, 

uwalnia

uwalnia

ne są

ne są

 czynniki chemotaktyczne dla 

 czynniki chemotaktyczne dla 

pozostałych komórek układu 

pozostałych komórek układu 

odpornościowego, oraz 

odpornościowego, oraz 

m

m

ediator

ediator

y

y

 reakcji 

 reakcji 

zapalnej. Rozwija się 

zapalnej. Rozwija się 

Zespół Ostrego 

Zespół Ostrego 

Uszkodzenia Płuc

Uszkodzenia Płuc

.

.

 

 

Kliniczna manifestacja  

Kliniczna manifestacja  

zmian może być mało widoczna lub 

zmian może być mało widoczna lub 

prowadzić do rozwoju obrazu

prowadzić do rozwoju obrazu

 

 

Zespołu Ostrej 

Zespołu Ostrej 

Niewydolności Oddechowej typu dorosłych 

Niewydolności Oddechowej typu dorosłych 

(

(

ARDS).

ARDS).

 

 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Zespołu Ostrej Niewydolności Oddechowej 

Zespołu Ostrej Niewydolności Oddechowej 

typu dorosłych 

typu dorosłych 

(

(

ARDS)

ARDS)

rozsiana niedodma pęcherzykowa, 

obniżenie czynnościowej pojemności 

zalegającej, 

narastanie przecieku żylnego, 

spadek podatności płuc, 

wzrost wysiłku oddechowego, 

wysięk śródmiąższowy 

zwiększona przepuszczalność naczyń 

narastająca dysfunkcja gruczołów 

oskrzelowych i   nabłonka migawkowego. 
 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Układ krzepnięcia

Układ krzepnięcia

Patologicznej aktywacji układu krzepnięcia pod 

Patologicznej aktywacji układu krzepnięcia pod 

postacią 

postacią 

Zespołu Rozsianego Wykrzepiania 

Zespołu Rozsianego Wykrzepiania 

Wewnątrznaczyniowego (DIC)

Wewnątrznaczyniowego (DIC)

 występującego w 

 występującego w 

przebiegu wstrząsu zaburzenia sprzyjają:

przebiegu wstrząsu zaburzenia sprzyjają:

 

 

spowodowane upośledzeniem perfuzji tkankowej 

spowodowane upośledzeniem perfuzji tkankowej 

uszkodzenia śródbłonka, 

uszkodzenia śródbłonka, 

 

 

fragmentaryczne odsłonięcia błony podstawnej,

fragmentaryczne odsłonięcia błony podstawnej,

 

 

endotoksykemia, 

endotoksykemia, 

 

 

posocznica, 

posocznica, 

 

 

mediatory reakcji zapalnej, 

mediatory reakcji zapalnej, 

 

 

kwasica, 

kwasica, 

 

 

pobudzenie płytek, 

pobudzenie płytek, 

 

 

niedobór czynników antykoagulacyjnych. 

niedobór czynników antykoagulacyjnych. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

W początkowej fazie tego zespołu dochodzi do 

W początkowej fazie tego zespołu dochodzi do 

wyczerpania i zużycia czynników antykoagulacyjnych i 

wyczerpania i zużycia czynników antykoagulacyjnych i 

inhibitorów krzepnięcia, zwłaszcza 

inhibitorów krzepnięcia, zwłaszcza 

antytrombiny III

antytrombiny III

co 

co 

prowadzi do rozsianej aktywacji procesów krzepnięcia w 

prowadzi do rozsianej aktywacji procesów krzepnięcia w 

naczyniach mikrokrążenia, z postępującym zużyciem 

naczyniach mikrokrążenia, z postępującym zużyciem 

osoczowych czynników krzepnięcia i płytek.

osoczowych czynników krzepnięcia i płytek.

 

 

Czynnikiem ograniczającym narastanie reakcji jest 

Czynnikiem ograniczającym narastanie reakcji jest 

wyczerpanie zasobów osoczowych czynników 

wyczerpanie zasobów osoczowych czynników 

krzepnięcia i płytek. Powoduje to równocześnie 

krzepnięcia i płytek. Powoduje to równocześnie 

niedostateczną krzepliwość krwi, z jej wynaczynianiem, 

niedostateczną krzepliwość krwi, z jej wynaczynianiem, 

czyli 

czyli 

koagulopatię ze zużycia. 

koagulopatię ze zużycia. 

W drugiej fazie dochodzi do uogólnionej aktywacji 

W drugiej fazie dochodzi do uogólnionej aktywacji 

procesów 

procesów 

fibrynolizy

fibrynolizy

 

 

a o

a o

bjawy 

bjawy 

skazy krwotocznej

skazy krwotocznej

 

 

ulegają dalszemu nasileniu. 

ulegają dalszemu nasileniu. 

 

 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Ośrodkowy układ nerwowy

Ośrodkowy układ nerwowy

Ma podstawowe znaczenie dla życia, 

Ma podstawowe znaczenie dla życia, 

sprawuje funkcje kontrolne w stosunku 

sprawuje funkcje kontrolne w stosunku 

do układu krążenia

do układu krążenia

Głębokie zaburzenia jego 

Głębokie zaburzenia jego 

funkcjonowania mogą być przyczyną 

funkcjonowania mogą być przyczyną 

rozwoju wstrząsu

rozwoju wstrząsu

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wstrząs neurogenny

Wstrząs neurogenny

 – wynika z 

 – wynika z 

nagłego upośledzenia lub zniesienia 

nagłego upośledzenia lub zniesienia 

kontroli OUN nad układem krążenia. Z 

kontroli OUN nad układem krążenia. Z 

sytuacją taką najczęściej spotykamy 

sytuacją taką najczęściej spotykamy 

się w przypadku ciężkich uszkodzeń 

się w przypadku ciężkich uszkodzeń 

lub śmierci pnia mózgu oraz 

lub śmierci pnia mózgu oraz 

uszkodzeń rdzenia przedłużonego i 

uszkodzeń rdzenia przedłużonego i 

wysokich uszkodzeń rdzenia 

wysokich uszkodzeń rdzenia 

kręgowego. 

kręgowego. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Brak wpływu 

Brak wpływu 

ośrodka naczynioruchowego

ośrodka naczynioruchowego

 wiąże się 

 wiąże się 

ze:

ze:

spadkiem napięcia naczyń, 

spadkiem napięcia naczyń, 

zwiększeniem ich pojemności, 

zwiększeniem ich pojemności, 

zmniejszeniem całkowitego oporu naczyniowego

zmniejszeniem całkowitego oporu naczyniowego

początkowym zwiększeniem całkowitej perfuzji 

początkowym zwiększeniem całkowitej perfuzji 

tkankowej, 

tkankowej, 

spowolnieniem przepływu tkankowego. 

spowolnieniem przepływu tkankowego. 

Brak wpływu 

Brak wpływu 

ośrodków sterujących pracą serca

ośrodków sterujących pracą serca

 na 

 na 

jego czynność skutkuje:

jego czynność skutkuje:

zniesieniem odruchów wyrównawczych z 

zniesieniem odruchów wyrównawczych z 

baroreceptorów 

baroreceptorów 

czynność serca ulega istotnemu zwolnieniu, 

czynność serca ulega istotnemu zwolnieniu, 

spadkowi ciśnienia nie towarzyszy przyspieszenie 

spadkowi ciśnienia nie towarzyszy przyspieszenie 

czynności serca. 

czynności serca. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Układ wydalniczy

Układ wydalniczy

 

 

nerki są narządem wrażliwym na 

nerki są narządem wrażliwym na 

niedokrwienie i podatnym na uszkodzenie w 

niedokrwienie i podatnym na uszkodzenie w 

przebiegu wstrząsu

przebiegu wstrząsu

 

 

w początkowym okresie wstrząsu funkcja 

w początkowym okresie wstrząsu funkcja 

nerek jest dobrym wykładnikiem głębokości 

nerek jest dobrym wykładnikiem głębokości 

wstrząsu i jego wyrównania

wstrząsu i jego wyrównania

 

 

oliguria (poniżej 0,5ml/kg.m.c./godz. 

oliguria (poniżej 0,5ml/kg.m.c./godz. 

świadczy o niewyrównanym wstrząsie

świadczy o niewyrównanym wstrząsie

 

 

przedłużająca się hipotensja ze spadkiem 

przedłużająca się hipotensja ze spadkiem 

filtracji kłębuszkowej może prowadzić do 

filtracji kłębuszkowej może prowadzić do 

martwicy komórek nabłonka cewek 

martwicy komórek nabłonka cewek 

nerkowych i w efekcie Ostrej Niezapalnej 

nerkowych i w efekcie Ostrej Niezapalnej 

Niewydolności Nerek

Niewydolności Nerek

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Mikrokrążenie

Mikrokrążenie

Okres wyrównania

Okres wyrównania

 –pod wpływem 

 –pod wpływem 

katecholamin  dochodzi do obkurczenia 

katecholamin  dochodzi do obkurczenia 

arterioli, zwieraczy przedwłośniczkowych i 

arterioli, zwieraczy przedwłośniczkowych i 

układu żylnego. Początkowo po 

układu żylnego. Początkowo po 

zmniejszeniu krwi krążącej, spada ciśnienie 

zmniejszeniu krwi krążącej, spada ciśnienie 

przesączania w naczyniach włosowatych i 

przesączania w naczyniach włosowatych i 

płyn przemieszcza się z przestrzeni 

płyn przemieszcza się z przestrzeni 

międzykomórkowej do 

międzykomórkowej do 

wewnątrznaczyniowej. Jeżeli ten 

wewnątrznaczyniowej. Jeżeli ten 

mechanizm wystarczająco zwiększy 

mechanizm wystarczająco zwiększy 

objętość krwi krążącej to rozkurczają się 

objętość krwi krążącej to rozkurczają się 

zwieracze przedwłośniczkowe i przepływ 

zwieracze przedwłośniczkowe i przepływ 

tkankowy staje się wystarczający.

tkankowy staje się wystarczający.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Mikrokrążenie

Mikrokrążenie

Okres krytyczny

Okres krytyczny

 

 

– jeżeli zawiodą mechanizmy 

– jeżeli zawiodą mechanizmy 

wyrównawcze:

wyrównawcze:

 

 

zwieracze przedwłośniczkowe są nadal 

zwieracze przedwłośniczkowe są nadal 

obkurczone

obkurczone

 

 

otwierają się połączenia tętniczo-żylne

otwierają się połączenia tętniczo-żylne

 

 

w komórkach dochodzi do przemian 

w komórkach dochodzi do przemian 

beztlenowych

beztlenowych

 

 

narasta kwasica metaboliczna

narasta kwasica metaboliczna

 

 

uwalniana jest: histamina, bradykinina, tlenek 

uwalniana jest: histamina, bradykinina, tlenek 

azotu

azotu

 

 

w naczyniach włosowatych zatrzymywane są 

w naczyniach włosowatych zatrzymywane są 

elementy 

elementy 

morfotyczne krwi

morfotyczne krwi

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Mikrokrążenie

Mikrokrążenie

Okres niewyrównany:

Okres niewyrównany:

 

 

przedłużone obkurczenie zwieraczy i brak 

przedłużone obkurczenie zwieraczy i brak 

przepływu w 

przepływu w 

naczyniach włosowatych 

naczyniach włosowatych 

powoduje uszkodzenie 

powoduje uszkodzenie 

śródbłonka i zwiększenie 

śródbłonka i zwiększenie 

jego przepuszczalności

jego przepuszczalności

 

 

po ponownym otwarciu naczyń włosowatych płyn 

po ponownym otwarciu naczyń włosowatych płyn 

białko przenikają w dużej objętości do 

białko przenikają w dużej objętości do 

przestrzeni 

przestrzeni 

pozanaczyniowej, trombocyty i 

pozanaczyniowej, trombocyty i 

leukocyty ulegają 

leukocyty ulegają 

agregacji

agregacji

 

 

wzrasta przepuszczalność błony komórkowej

wzrasta przepuszczalność błony komórkowej

 

 

sód, wapń i woda wnikają do komórki a potas i 

sód, wapń i woda wnikają do komórki a potas i 

magnez 

magnez 

wydostają się na zewnątrz

wydostają się na zewnątrz

 

 

nadal otwarte są połączenia tętniczo-żylne

nadal otwarte są połączenia tętniczo-żylne

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Mikrokrążenie

Mikrokrążenie

Okres zdrowienia:

Okres zdrowienia:

 

 

Przywrócenie objętości krwi krążącej w stopniu 

Przywrócenie objętości krwi krążącej w stopniu 

zapewniającym chociaż minimalny przepływ 

zapewniającym chociaż minimalny przepływ 

mikrokrążeniu, umożliwia podjęcie 

mikrokrążeniu, umożliwia podjęcie 

podstawowych 

podstawowych 

czynności nawet przez bardzo 

czynności nawet przez bardzo 

uszkodzone komórki.

uszkodzone komórki.

 

 

W przeciwnym razie anoksja z niedokrwienia 

W przeciwnym razie anoksja z niedokrwienia 

przechodzi 

przechodzi 

w anoksje z zastoju, nasilają się objawy 

w anoksje z zastoju, nasilają się objawy 

DIC, ustaje 

DIC, ustaje 

przepływ w rozległych obszarach 

przepływ w rozległych obszarach 

mikrokrążenia co 

mikrokrążenia co 

oznacza przejście wstrząsu w 

oznacza przejście wstrząsu w 

okres nieodwracalny. 

okres nieodwracalny. 

Chory jest w stanie 

Chory jest w stanie 

agonalnym, przestaje reagować 

agonalnym, przestaje reagować 

na jakiekolwiek 

na jakiekolwiek 

współczesne leczenie.

współczesne leczenie.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Wczesna diagnostyka wstrząsu

 

 

Wywiad

Wywiad

 :

 :

 

 

Mechanika urazu, jego wielkość, czas 

Mechanika urazu, jego wielkość, czas 

trwania

trwania

 

 

Choroby poprzedzające

Choroby poprzedzające

 

 

Wielkość utraty krwi

Wielkość utraty krwi

 

 

Stan przytomności

Stan przytomności

 

 

Stosowane leki

Stosowane leki

 

 

Użycie alkoholu i innych używek

Użycie alkoholu i innych używek

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Badania fizykalne:

Badania fizykalne:

 

 

Stan  psychiczny  pacjenta

Stan  psychiczny  pacjenta

 

 

Zabarwienie skóry

Zabarwienie skóry

 

 

Ciepłota skóry, czy pokryta potem

Ciepłota skóry, czy pokryta potem

 

 

Stan wydolności oddechowej

Stan wydolności oddechowej

 

 

Stopień wypełnienia żył obwodowych

Stopień wypełnienia żył obwodowych

 

 

Próba kapilarna (uciśnięcie paznokcia prawidłowe 

Próba kapilarna (uciśnięcie paznokcia prawidłowe 

zabarwienie wraca po 1- 1,5 sek.)

zabarwienie wraca po 1- 1,5 sek.)

 

 

Skargi  na uczucie pragnienia

Skargi  na uczucie pragnienia

 

 

Objawy krwawienia zewnętrznego i  

Objawy krwawienia zewnętrznego i  

wewnętrznego

wewnętrznego

 

 

Wydolność nerek

Wydolność nerek

 

 

Objawy neurologiczne

Objawy neurologiczne

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Badania dodatkowe:

Badania dodatkowe:

 

 

Pobranie krwi  (grupa,   bad. biochem.)

Pobranie krwi  (grupa,   bad. biochem.)

 

 

OCŻ (norma 5 – 10 cm H

OCŻ (norma 5 – 10 cm H

2

2

O)

O)

 

 

RR  metodą pośrednią lub bezpośrednią

RR  metodą pośrednią lub bezpośrednią

 

 

Ciśnienie w tętnicy płucnej (n. 24 mmHg)

Ciśnienie w tętnicy płucnej (n. 24 mmHg)

 

 

Ciśnienie zaklinowania (6 – 12 mmHg)

Ciśnienie zaklinowania (6 – 12 mmHg)

 

 

Diurez godzinowa (n. 30 ml/godz.)

Diurez godzinowa (n. 30 ml/godz.)

 

 

EKG

EKG

 

 

RTG

RTG

 

 

Punkcje diagnostyczne (jamy 

Punkcje diagnostyczne (jamy 

otrzewnowej, jamy opłucnowej, worka 

otrzewnowej, jamy opłucnowej, worka 

osierdziowego)

osierdziowego)

 

 

Badania bakteriologiczne

Badania bakteriologiczne

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Wczesna diagnostyka wstrząsu

Badania laboratoryjne:

Badania laboratoryjne:

 

 

Hematokryt (nie mniejszy od 30%)

Hematokryt (nie mniejszy od 30%)

 

 

Stężenie mleczanów w osoczu

Stężenie mleczanów w osoczu

2 mM/l – śmiertelność 15%

2 mM/l – śmiertelność 15%

5 mM/l – śmiertelność 75%

5 mM/l – śmiertelność 75%

10 mM/l – śmiertelność 95%

10 mM/l – śmiertelność 95%

 

 

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa

 

 

Ciężar wł. moczu – we wstrząsie spada do 1,016

Ciężar wł. moczu – we wstrząsie spada do 1,016

 

 

Osmolarność moczu – we wstrząsie spada do 348 

Osmolarność moczu – we wstrząsie spada do 348 

mOsm/l

mOsm/l

 

 

Elektrolity

Elektrolity

 

 

Czas krwawienia i krzepnięcia

Czas krwawienia i krzepnięcia

 

 

Płytki krwi

Płytki krwi

 

 

Produkty degradacji fibrynogenu

Produkty degradacji fibrynogenu

 

 

Enzymy sercowe

Enzymy sercowe

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Leczenie wstrząsu

Leczenie wstrząsu

Rozróżniamy terapię:

Rozróżniamy terapię:

 

 

Profilaktykę

Profilaktykę

 

 

Przyczynową

Przyczynową

 

 

Objawową i leczenie powikłań

Objawową i leczenie powikłań

Granice pomiędzy poszczególnymi elementami terapii nie 

Granice pomiędzy poszczególnymi elementami terapii nie 

zawsze 

zawsze 

są wyraźnie wytyczone.

są wyraźnie wytyczone.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Podstawowym zadaniem terapeutycznym w 

Podstawowym zadaniem terapeutycznym w 

przypadku wstrząsu jest jego

przypadku wstrząsu jest jego

 

 

profilaktyka - 

profilaktyka - 

postępowanie przeciwwstrząsowe

postępowanie przeciwwstrząsowe

:

:

1.

1.

 Skuteczne postępowanie diagnostyczno-

 Skuteczne postępowanie diagnostyczno-

terapeutyczne we wszystkich stanach i 

terapeutyczne we wszystkich stanach i 

schorzeniach zagrażających rozwojem wstrząsu.

schorzeniach zagrażających rozwojem wstrząsu.

2.

2.

 Odpowiednie przygotowanie np.: określenie 

 Odpowiednie przygotowanie np.: określenie 

grupy krwi przed zabiegiem operacyjnym, 

grupy krwi przed zabiegiem operacyjnym, 

wykonanie próby krzyżowej, przygotowanie 

wykonanie próby krzyżowej, przygotowanie 

preparatów krwi zgodnych grupowo, wczesna 

preparatów krwi zgodnych grupowo, wczesna 

antybiotykoterapia.

antybiotykoterapia.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

3.

3.

 Właściwe postępowanie przeciwwstrząsowe u 

 Właściwe postępowanie przeciwwstrząsowe u 

chorych

chorych

 

 

zagrożonych jego wystąpieniem:

zagrożonych jego wystąpieniem:

 

 

chorzy unieruchomieni (np. heparyny 

chorzy unieruchomieni (np. heparyny 

niskocząsteczkowe),

niskocząsteczkowe),

 

 

zatamowanie ewentualnych 

zatamowanie ewentualnych 

krwawień

krwawień

 lub 

 lub 

krwotoków

krwotoków

,

,

 

 

zabezpieczenie kilku dróg dożylnych,

zabezpieczenie kilku dróg dożylnych,

 

 

wdrożenie 

wdrożenie 

płynoterapii

płynoterapii

 początkowo w objętości 20ml/kg 

 początkowo w objętości 20ml/kg 

m. c.,

m. c.,

 

 

wdrożenie biernej 

wdrożenie biernej 

tlenoterapii

tlenoterapii

 

 

przez cewnik donosowy 

przez cewnik donosowy 

 

 

 (6- 10 l/min) lub maskę twarzową 12-15 

 (6- 10 l/min) lub maskę twarzową 12-15 

l/min.

l/min.

 

 

unieruchomienie ewentualnych złamań i zaopatrzenie 

unieruchomienie ewentualnych złamań i zaopatrzenie 

obrażeń,

obrażeń,

 

 

monitorowanie podstawowych parametrów układu 

monitorowanie podstawowych parametrów układu 

krążenia i 

krążenia i 

oddychania,

oddychania,

 

 

wdrożenie 

wdrożenie 

farmakoterapii

farmakoterapii

 adekwatnej do stanu i potrzeb 

 adekwatnej do stanu i potrzeb 

chorego. 

chorego. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Wstrząs hipowolemiczny

Wstrząs hipowolemiczny

Leczenie dzielimy na:

Leczenie dzielimy na:

1.

1.

 Związane z elementami charakterystycznymi dla 

 Związane z elementami charakterystycznymi dla 

wywołującej go przyczyny:

wywołującej go przyczyny:

 

 

wstrząs krwotoczny,

wstrząs krwotoczny,

 

 

wstrząs pourazowy (traumatyczny),

wstrząs pourazowy (traumatyczny),

 

 

wstrząs oparzeniowy,

wstrząs oparzeniowy,

 

 

wstrząs spowodowany odwodnieniem o różnej 

wstrząs spowodowany odwodnieniem o różnej 

etiologii.

etiologii.

2.

2.

 Związane z hipowolemią.

 Związane z hipowolemią.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Leczenie wstrząsu krwotocznego

Leczenie wstrząsu krwotocznego

1. Określenie miejsca krwawienia i przedsięwzięcie 

1. Określenie miejsca krwawienia i przedsięwzięcie 

kroków  

kroków  

zapobiegających dalszej utracie krwi.

zapobiegających dalszej utracie krwi.

2. Przywrócenie objętości śródnaczyniowej oraz 

2. Przywrócenie objętości śródnaczyniowej oraz 

zdolności

zdolności

    

    

przenoszenia tlenu przez krew (

przenoszenia tlenu przez krew (

resuscytacja 

resuscytacja 

objętościowa

objętościowa

).

).

3. Utrzymanie wydolności serca jako pompy 

3. Utrzymanie wydolności serca jako pompy 

(

(

resuscytacja 

resuscytacja 

inotropowa

inotropowa

).

).

4. Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej w 

4. Zapewnienie prawidłowej wymiany gazowej w 

płucach

płucach

    

    

(

(

resuscytacja oddechowa

resuscytacja oddechowa

).

).

5. Przeciwdziałanie metabolicznym konsekwencjom 

5. Przeciwdziałanie metabolicznym konsekwencjom 

hipoperfuzji tkankowej.  

hipoperfuzji tkankowej.  

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

1.

1.

Przetaczanie płynów 

Przetaczanie płynów 

Krystaloidy:

Krystaloidy:

wolne od ryzyka reakcji anafilaktycznych,

wolne od ryzyka reakcji anafilaktycznych,

zdecydowanie tańsze od koloidów,

zdecydowanie tańsze od koloidów,

szybka ucieczka do przestrzeni 

szybka ucieczka do przestrzeni 

pozanaczyniowej, wymaga przetoczeń obj. 4-

pozanaczyniowej, wymaga przetoczeń obj. 4-

6-krotnie większych od wyliczonej obj. 

6-krotnie większych od wyliczonej obj. 

utraconej  krwi,

utraconej  krwi,

wyrównywanie strat krwi do 20%  objętości 

wyrównywanie strat krwi do 20%  objętości 

krwi krążącej jest możliwe wyłącznie 

krwi krążącej jest możliwe wyłącznie 

roztworami związków krystalicznych

roztworami związków krystalicznych

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

Koloidy:

Koloidy:

  

  

pozwalają utrzymać ciśnienie koloidoosmotyczne 

pozwalają utrzymać ciśnienie koloidoosmotyczne 

w przestrzeni wewnątrznaczyniowej

w przestrzeni wewnątrznaczyniowej

  

  

pozostają w krążeniu dłużej od krystaloidów,

pozostają w krążeniu dłużej od krystaloidów,

  

  

skuteczniej od krystaloidów poprawiają 

skuteczniej od krystaloidów poprawiają 

hemodynamikę 

hemodynamikę 

i usprawniają transport tlenu,

i usprawniają transport tlenu,

  

  

szczególnie przydatne w początkowym okresie 

szczególnie przydatne w początkowym okresie 

wstrząsu gdy jeszcze nie doszło do uszkodzenia 

wstrząsu gdy jeszcze nie doszło do uszkodzenia 

śródbłonka naczyń i zwiększenia jego 

śródbłonka naczyń i zwiększenia jego 

przepuszczalności.

przepuszczalności.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

Koloidy

Koloidy

 – 

 – 

Dextran 70

Dextran 70

:

:

 

 

posiada silne właściwości hiperonkotyczne 

posiada silne właściwości hiperonkotyczne 

 

 

działa przeciwzakrzepowo czym zmniejsza we 

działa przeciwzakrzepowo czym zmniejsza we 

wstrząsie 

wstrząsie 

zjawisko mikrozatorów i mikrozakrzepów,

zjawisko mikrozatorów i mikrozakrzepów,

 

 

posiada dużą zdolność wywoływania odczynów 

posiada dużą zdolność wywoływania odczynów 

anafilaktycznych,

anafilaktycznych,

 

 

po przetoczeniu powoduje trudności w oznaczeniu 

po przetoczeniu powoduje trudności w oznaczeniu 

grupy 

grupy 

krwi i wykonaniu próby krzyżowej.

krwi i wykonaniu próby krzyżowej.

Koloidy

Koloidy

 – 

 – 

Dextran 40

Dextran 40

:

:

 

 

ze względu na małą cząsteczkę jest szybko wydalany 

ze względu na małą cząsteczkę jest szybko wydalany 

przez nerki.

przez nerki.

Nie należy przetaczać objętości dekstranu większej niż 

Nie należy przetaczać objętości dekstranu większej niż 

15ml/kg (1000 – 1500 ml)!   

15ml/kg (1000 – 1500 ml)!   

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

Koloidy

Koloidy

 – 

 – 

Albuminy 5% i 20%:

Albuminy 5% i 20%:

 

 

roztwór a

roztwór a

lbumin

lbumin

 jest preparatem 

 jest preparatem 

osoczopochodnym zawieszonym w fizjologicznym 

osoczopochodnym zawieszonym w fizjologicznym 

roztworze soli lub glukozy,

roztworze soli lub glukozy,

 

 

w porównaniu z pełnym osoczem mają mniejsze 

w porównaniu z pełnym osoczem mają mniejsze 

własności antygenowe, 

własności antygenowe, 

Koloidy

Koloidy

 – 

 – 

Żelatyny:

Żelatyny:

 

 

efekt hemodynamiczny utrzymuje się przez trzy 

efekt hemodynamiczny utrzymuje się przez trzy 

godziny i nie przekracza przetoczonej objętości,

godziny i nie przekracza przetoczonej objętości,

 

 

zmniejszają lepkość krwi i opór przepływu,

zmniejszają lepkość krwi i opór przepływu,

 

 

mogą wystąpić odczyny anafilaktyczne,

mogą wystąpić odczyny anafilaktyczne,

 

 

stosunkowo tanie.

stosunkowo tanie.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

Koloidy

Koloidy

 

 

– 

– 

Hydroksyetylowana skrobia

Hydroksyetylowana skrobia

:

:

 

 

preparaty Plasmasteril oraz HAES 3%, 6% i 10%,

preparaty Plasmasteril oraz HAES 3%, 6% i 10%,

 

 

6% roztwór powoduje 145% przyrost objętości w stosunku 

6% roztwór powoduje 145% przyrost objętości w stosunku 

do 

do 

objętości przetoczonej,

objętości przetoczonej,

 

 

rzadko występują powikłania anafilaktyczne,

rzadko występują powikłania anafilaktyczne,

 

 

nie powinno się przetaczać objętości powyżej 20ml/kg 

nie powinno się przetaczać objętości powyżej 20ml/kg 

m.c.dla    

m.c.dla    

HAES 6% i 30ml/kg m.c. dla 10%,

HAES 6% i 30ml/kg m.c. dla 10%,

Przetaczanie krwi i jej preparatów

Przetaczanie krwi i jej preparatów

 

 

wiąże się z istotnym ryzykiem powikłań

wiąże się z istotnym ryzykiem powikłań

 

 

podstawowym celem jest uzyskanie hematokrytu w 

podstawowym celem jest uzyskanie hematokrytu w 

granicach 

granicach 

 

 

25-30% oraz poziomu hemoglobiny w 

25-30% oraz poziomu hemoglobiny w 

granicach 7-8g%,

granicach 7-8g%,

 

 

wskazaniem do przetaczania masy płytkowej i osocza 

wskazaniem do przetaczania masy płytkowej i osocza 

mrożonego 

mrożonego 

    

    

są laboratoryjne i kliniczne objawy skazy krwotocznej.   

są laboratoryjne i kliniczne objawy skazy krwotocznej.   

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

Ogólne zasady przetaczania płynów w zależności 

Ogólne zasady przetaczania płynów w zależności 

od wielkości utraty krwi:

od wielkości utraty krwi:

 

 

utrata krwi 

utrata krwi 

500 - 700

500 - 700

 

 

ml

ml

:

:

    

    

podłączyć kroplówkę, skrzyżować krew,

podłączyć kroplówkę, skrzyżować krew,

  

  

utrata krwi 

utrata krwi 

750 - 1000 ml

750 - 1000 ml

:

:

    

    

przetoczyć HAES, albo żelatynę (10 ml/kg m.c.) oraz 

przetoczyć HAES, albo żelatynę (10 ml/kg m.c.) oraz 

roztwór  

roztwór  

mleczanowy Ringera (20 ml/kg m.c.),

mleczanowy Ringera (20 ml/kg m.c.),

 

 

utrata krwi 

utrata krwi 

1000 - 1500 ml

1000 - 1500 ml

     

     

przywrócić jak najszybciej objętość krwi, stosunek 

przywrócić jak najszybciej objętość krwi, stosunek 

krwi do 

krwi do 

płynów jak 1 : 1,

płynów jak 1 : 1,

 

 

utrata krwi 

utrata krwi 

ponad 2000 ml

ponad 2000 ml

:

:

     

     

można przetoczyć krew jednoimienną bez 

można przetoczyć krew jednoimienną bez 

skrzyżowania, 

skrzyżowania, 

najlepiej świeżą, stosunek krwi do 

najlepiej świeżą, stosunek krwi do 

płynów 1 : 1, przetoczyć 

płynów 1 : 1, przetoczyć 

5% albuminy w miejsce części płynów, utrzymać Ht 

5% albuminy w miejsce części płynów, utrzymać Ht 

>25%.

>25%.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja krążenia:

Resuscytacja krążenia:

Środki inotropowe

Środki inotropowe

:

:

 

 

Dopamina

Dopamina

 

 

w ciągłej infuzji 5-10 μg/kg 

w ciągłej infuzji 5-10 μg/kg 

m.c./min,

m.c./min,

 

 

Dobutamina 

Dobutamina 

w ciągłej infuzji 

w ciągłej infuzji 

 

 

 

 

2,5 -5 μg/kg m.c./min,

2,5 -5 μg/kg m.c./min,

 

 

łączne podanie 

łączne podanie 

dopaminy i dobutaminy

dopaminy i dobutaminy

 

 

w przypadkach nie reagujących na leczenie 

w przypadkach nie reagujących na leczenie 

noradrenalina

noradrenalina

 0,5 - 1,5 μg /kg m.c/min. 

 0,5 - 1,5 μg /kg m.c/min. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Resuscytacja oddechowa:

Resuscytacja oddechowa:

Sposób resuscytacji oddechowej jest zależny 

Sposób resuscytacji oddechowej jest zależny 

od 

od 

głębokości zaburzeń wymiany gazowej w 

głębokości zaburzeń wymiany gazowej w 

płucach. 

płucach. 

Przy mniej nasilonych wystarczy 

Przy mniej nasilonych wystarczy 

tlenoterapia bierna,przy zwiastunach ARDS 

tlenoterapia bierna,przy zwiastunach ARDS 

niezbędna jest intubacja dotchawicza i 

niezbędna jest intubacja dotchawicza i 

wentylacja mechaniczna.

wentylacja mechaniczna.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Korekcja kwasicy:

Korekcja kwasicy:

 

 

dokonuje się przy spadku wartości pH do 

dokonuje się przy spadku wartości pH do 

wartości 7,20 i niższej,

wartości 7,20 i niższej,

 

 

podajemy należną dawkę NaHC0

podajemy należną dawkę NaHC0

wg 

wg 

wzoru:

wzoru:

    

    

niedobór zasad x masa ciała x 0,3

niedobór zasad x masa ciała x 0,3

 

 

zaleca się podawać połowę wyliczonej 

zaleca się podawać połowę wyliczonej 

dawki,

dawki,

 

 

seryjnie wykonywane badania 

seryjnie wykonywane badania 

gazometryczne

gazometryczne

   

   

pozwalają na optymalną korekcję 

pozwalają na optymalną korekcję 

kwasicy.

kwasicy.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Antybiotyki:

Antybiotyki:

 

 

zaburzenia przepływu trzewnego 

zaburzenia przepływu trzewnego 

prowadzą do 

prowadzą do 

translokacji jelitowej flory bakteryjnej 

translokacji jelitowej flory bakteryjnej 

do 

do 

krążenia,

krążenia,

 

 

każdą głęboką hipotensję tętniczą należy 

każdą głęboką hipotensję tętniczą należy 

uznać 

uznać 

za wskazanie do 

za wskazanie do 

antybiotykoterapii,

antybiotykoterapii,

 

 

w wyborze antybiotyku należy kierować 

w wyborze antybiotyku należy kierować 

się jego

się jego

spektrum (bakterie gram-ujemne i 

spektrum (bakterie gram-ujemne i 

beztlenowce) oraz brakiem toksycznego 

beztlenowce) oraz brakiem toksycznego 

wpływu na nerki.

wpływu na nerki.

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Leczenie wstrząsu anafilaktycznego

Leczenie wstrząsu anafilaktycznego

W miarę możliwości natychmiast przerwać 

W miarę możliwości natychmiast przerwać 

ekspozycję na alergen.

ekspozycję na alergen.

Postać łagodna:

Postać łagodna:

 

 

preparaty przeciwhistaminowe (p.o., i.m., i.v.),

preparaty przeciwhistaminowe (p.o., i.m., i.v.),

 

 

ewentualnie epinefryna ( podskórnie),

ewentualnie epinefryna ( podskórnie),

Stany zagrażające życiu- 

Stany zagrażające życiu- 

obrzęk górnych dróg 

obrzęk górnych dróg 

oddechowych

oddechowych

 

 

nebulizowny tlen z dużym przepływem, 

nebulizowny tlen z dużym przepływem, 

 

 

epinefryna dożylnie.

epinefryna dożylnie.

 

 

szybko działające sterydy, w dużej dawce 

szybko działające sterydy, w dużej dawce 

(betametazon, 

(betametazon, 

metylprednizolon – 5 do 30 mg/kg 

metylprednizolon – 5 do 30 mg/kg 

m

m

.c.). 

.c.). 

N

N

awet w przypadku całkowitego opanowania objawów chory, u 

awet w przypadku całkowitego opanowania objawów chory, u 

którego wystąpił wstrząs anafilaktyczny powinien być poddany 

którego wystąpił wstrząs anafilaktyczny powinien być poddany 

obserwacji szpitalnej przez okres 24-48 godz. 

obserwacji szpitalnej przez okres 24-48 godz. 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Intensywne leczenie wstrząsu 

Intensywne leczenie wstrząsu 

urazowego i oparzeniowego

urazowego i oparzeniowego

 

 

postępowanie resuscytacyjne

postępowanie resuscytacyjne

 

 

opanowanie krwawienia zewnętrznego

opanowanie krwawienia zewnętrznego

 

 

podłączenie płynów (płyny izotoniczne przetaczamy w 

podłączenie płynów (płyny izotoniczne przetaczamy w 

ilości 

ilości 

2-3x 

2-3x 

większej niż ilość utraconej krwi)

większej niż ilość utraconej krwi)

 

 

10mg Morfiny lub 100mg Petydyny rozcieńczyć do 10ml 

10mg Morfiny lub 100mg Petydyny rozcieńczyć do 10ml 

podawać i.v. 1-2ml

podawać i.v. 1-2ml

 

 

unieruchomić złamania

unieruchomić złamania

 

 

tlenoterapia bierna

tlenoterapia bierna

 

 

antybiotykoterapia

antybiotykoterapia

 

 

postępowanie przeciwtężcowe

postępowanie przeciwtężcowe

U pacjentów oparzonych dodatkowo:

U pacjentów oparzonych dodatkowo:

 

 

woda na oparzone miejsce (zmniejsza głębokość 

woda na oparzone miejsce (zmniejsza głębokość 

oparzenia)

oparzenia)

 

 

zdjąć ubranie i obrączki

zdjąć ubranie i obrączki

 

 

jałowe opatrunki na oparzenia

jałowe opatrunki na oparzenia

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Leczenie wstrząsu septycznego

Leczenie wstrząsu septycznego

 

 

lokalizacji i likwidacji ognisk zakażenia

lokalizacji i likwidacji ognisk zakażenia

 

 

 

 

identyfikacji odpowiedzialnego patogenu i 

identyfikacji odpowiedzialnego patogenu i 

określenia 

określenia 

jego antybiotykowrażliwości

jego antybiotykowrażliwości

 

 

włączeni

włączeni

e

e

 szerokowidmowej antybiotykoterapii, z 

 szerokowidmowej antybiotykoterapii, z 

użyciem co najmniej  2-3 antybiotyków

użyciem co najmniej  2-3 antybiotyków

 

 

prowadzenia profilaktyki DIC

prowadzenia profilaktyki DIC

 (

 (

uzupełnianie 

uzupełnianie 

niedoborów 

niedoborów 

AT III

AT III

terapi

terapi

a

a

 heparynami 

 heparynami 

niskocząsteczkowymi

niskocząsteczkowymi

  

  

 

 

k

k

onieczności prawidłowej, pełnej alimentacji 

onieczności prawidłowej, pełnej alimentacji 

(żywienia). 

(żywienia). 

background image

 

 

WSTRZĄS

WSTRZĄS

Leczenie wstrząsu kardiogennego

Leczenie wstrząsu kardiogennego

 

 

terapia ułożeniowa

terapia ułożeniowa

 (

 (

pozycj

pozycj

a

a

 siedząc

 siedząc

a

a

 lub 

 lub 

półsiedząc

półsiedząc

a

a

, z 

, z 

opuszczonymi nogami)

opuszczonymi nogami)

 

 

biern

biern

a

a

 tlenoterapi

 tlenoterapi

a

a

 i założ

 i założ

enie

enie

 drogi dożylne

 drogi dożylne

j

j

 

 

monitorowanie EKG

monitorowanie EKG

 

 

 

 

w

w

 razie potrzeby wdrożyć stymulację krążenia 

 razie potrzeby wdrożyć stymulację krążenia 

katecholaminami (Dobutamina, Dobutamina 

katecholaminami (Dobutamina, Dobutamina 

Dopaminą, Adrenalina)

Dopaminą, Adrenalina)

 

 

terapi

terapi

a

a

 fibrynolityczn

 fibrynolityczn

a

a


Document Outline