Polityka
gospodarcza

Zagadnienia
wprowadzające

Polityka gospodarcza to:



Realizowanie teorii ekonomicznych w

praktyce



Sztuka rządzenia gospodarką



Takie sterowanie gospodarką aby

zdobyć, utrzymać władzę/reelekcję



Celem PG może być więc nie tyle
rozwiązywanie problemów
społeczeństwa, lecz utrzymanie
władzy (już nie tylko gospodarczej)
nawet za cenę kondycji gospodarki.

Teoria politycznego cyklu
koniunkturalnego



Autorzy:



W. Nordhause –
1975 rok



D. Hibbs – 1977 rok

Założenia teorii Nordhausa

•

politycy kierują się własnymi preferencjami (w

tym chęcią reelekcji),

•

są oportunistami („działanie dla własnych

korzyści, bez zasad”)

•

bank centralny i rząd prowadzą podobne

polityki,

•

politycy mają dostateczny stopień autonomii,

by prowadzić politykę gospodarczą.



Zgodnie z teorią Nordhausa:



władze prowadzą ekspansywną

politykę gospodarczą (fiskalną lub

pieniężną), by przed wyborami

poprawić stan gospodarki

Nurty badań w ramach PCK



Inny sposób analizy relacji między polityką

a gospodarką zaproponował D. Hibbs.



Zgodnie z nim, politycy nie są

oportunistyczni, lecz prowadzą politykę

gospodarczą zgodnie z ich

preferencjami ideologicznymi.



Lewica prowadzi bardziej ekspansywną

politykę niż prawica

Uwarunkowania i przedmiot
polityki gospodarczej



Zewnętrzne



Wewnętrzne



Doktrynalne

Uwarunkowania zewnętrzne



czynniki poza obszarem danego kraju

Rodzaje:



Historyczne



Geograficzne



Polityczne



Gospodarcze



Instytucjonalne

Uwarunkowania wewnętrzne



czynniki w ramach obszaru danego
kraju

Rodzaje



Naturalne



Społeczne



Ustrojowe



Strukturalne

Uwarunkowania doktrynalne
(teoretyczne)



paradygmat (neo)klasyczny



paradygmat keynesowski

PRZEDMIOT polityki
gospodarczej



Gospodarka: jej obecny (lecz nie
przeszły) stan



Dwie główne sfery:

1.

realna (np. produkcja przemysłowa,
bezrobocie)

2.

pieniężna (np. kurs walutowy,
wysokość stóp procentowych, podaż
pieniądza)

Cele polityki gospodarczej



Ekonomiczne



Społeczne



Polityczne



Inne

„Magiczny czworokąt”
celów PG



Trwały i zrównoważony wzrost
gospodarczy



Wyższy poziom zatrudnienia



Stabilny poziom cen



Równowaga zewnętrzna

Rozwijanie koncepcji „magicznego
czworokąta”:



„magiczny 5-kąt” (4-kąt + sprawiedliwy
podział dochodów i wydatków



„magiczny 6-kąt” (5-kąt + „równowaga
ekologiczna”)

Zasada Tinbergena – „złota reguła”
polityki gospodarczej



Rozwiązanie problemu polityki
gospodarczej jest możliwe wyłącznie
wtedy, gdy liczba instrumentów jest
co najmniej równa liczbie celów.

Zadania PG



Co jest źródłem nieefektywności
w gospodarce: rynek czy państwo?



…



Zasadniczo państwo ingeruje ze
względu na zawodność rynku

Niesprawności wolnego rynku

1.

Nieefektywność gospodarki
rynkowej

2.

Nierówność gospodarki rynkowej

3.

Niestabilność gospodarki rynkowej

Niesprawności państwa



Biurokracja - stały wzrost wydatków
publicznych



Ekspansja pieniężna i fiskalna w
okresach wyborczych



Nadmierne regulacje



Pokusa nadużycia (ang. Moral hazard)

Kiedy państwo powinno się angażować?



Społeczna stopa zwrotu wyższa od
poniesionych kosztów (nałożonego
opodatkowania lub zaciągniętego długu
publicznego)



Czy te same dobra/usługi mogą być
dostarczone przez podmiot prywatny?



Co jest faktycznie celem ugrupowania
pozostającego przy władzy?

Indeks wolności gospodarczej
http://www.heritage.org/index/



Fundacja Heritage i „The Wall Street

Journal

”

1.

Polityka handlowa

2.

Swoboda prowadzenia biznesu

3.

Przepływy kapitałowe i inwestycje

zagraniczne

4.

Obciążenia podatkowe

5.

Wydatki rządowe

6.

Polityka pieniężna

7.

Bankowość i finanse

8.

Prawa własności

9.

poziom korupcji

10.

Rynek pracy

Polska- czynniki najbardziej ograniczające
wolność gospodarczą



Uciążliwa biurokracja hamująca rozwój
działalności gospodarczej,



przestarzałe i nieelastyczne prawo
pracy



duże koszty pozapłacowe zatrudniania
pracowników,



korupcja,



duże wydatki rządowe (43,3% PKB)



brak postępów prywatyzacyjnych na
większą skalę.

Praktyka polityki gospodarczej



powinna być oparta na strategii
gospodarczej,



2 strategie PG



Podejście rezultatowe



Podejście procesowe

Warto zapamiętać !



Polityczny cykl koniunkturalny



Cele PG zawarte w „magicznym
czworokącie”



Zależność między tymi celami



Inflacja, bezrobocie, PKB



Niesprawności wolnego rynku



Reguła Tinbergena



Indeks wolności gospodarczej