Polityka
gospodarcza
Zagadnienia
wprowadzające
Polityka
gospodarcza
Zagadnienia
wprowadzające
Polityka gospodarcza to:
Realizowanie teorii ekonomicznych w
praktyce
Sztuka rządzenia gospodarką
Takie sterowanie gospodarką aby
zdobyć, utrzymać władzę/reelekcję
Celem PG może być więc nie tyle
rozwiązywanie problemów
społeczeństwa, lecz utrzymanie
władzy (już nie tylko gospodarczej)
nawet za cenę kondycji gospodarki.
Teoria politycznego cyklu
koniunkturalnego
Autorzy:
W. Nordhause –
1975 rok
D. Hibbs – 1977 rok
Założenia teorii Nordhausa
•
politycy kierują się własnymi preferencjami (w
tym chęcią reelekcji),
•
są oportunistami („działanie dla własnych
korzyści, bez zasad”)
•
bank centralny i rząd prowadzą podobne
polityki,
•
politycy mają dostateczny stopień autonomii,
by prowadzić politykę gospodarczą.
Zgodnie z teorią Nordhausa:
władze prowadzą ekspansywną
politykę gospodarczą (fiskalną lub
pieniężną), by przed wyborami
poprawić stan gospodarki
Nurty badań w ramach PCK
Inny sposób analizy relacji między polityką
a gospodarką zaproponował D. Hibbs.
Zgodnie z nim, politycy nie są
oportunistyczni, lecz prowadzą politykę
gospodarczą zgodnie z ich
preferencjami ideologicznymi.
Lewica prowadzi bardziej ekspansywną
politykę niż prawica
Uwarunkowania i przedmiot
polityki gospodarczej
Zewnętrzne
Wewnętrzne
Doktrynalne
Uwarunkowania zewnętrzne
czynniki poza obszarem danego kraju
Rodzaje:
Historyczne
Geograficzne
Polityczne
Gospodarcze
Instytucjonalne
Uwarunkowania wewnętrzne
czynniki w ramach obszaru danego
kraju
Rodzaje
Naturalne
Społeczne
Ustrojowe
Strukturalne
Uwarunkowania doktrynalne
(teoretyczne)
paradygmat (neo)klasyczny
paradygmat keynesowski
PRZEDMIOT polityki
gospodarczej
Gospodarka: jej obecny (lecz nie
przeszły) stan
Dwie główne sfery:
1.
realna (np. produkcja przemysłowa,
bezrobocie)
2.
pieniężna (np. kurs walutowy,
wysokość stóp procentowych, podaż
pieniądza)
Cele polityki gospodarczej
Ekonomiczne
Społeczne
Polityczne
Inne
„Magiczny czworokąt”
celów PG
Trwały i zrównoważony wzrost
gospodarczy
Wyższy poziom zatrudnienia
Stabilny poziom cen
Równowaga zewnętrzna
Rozwijanie koncepcji „magicznego
czworokąta”:
„magiczny 5-kąt” (4-kąt + sprawiedliwy
podział dochodów i wydatków
„magiczny 6-kąt” (5-kąt + „równowaga
ekologiczna”)
Zasada Tinbergena – „złota reguła”
polityki gospodarczej
Rozwiązanie problemu polityki
gospodarczej jest możliwe wyłącznie
wtedy, gdy liczba instrumentów jest
co najmniej równa liczbie celów.
Zadania PG
Co jest źródłem nieefektywności
w gospodarce: rynek czy państwo?
…
Zasadniczo państwo ingeruje ze
względu na zawodność rynku
Niesprawności wolnego rynku
1.
Nieefektywność gospodarki
rynkowej
2.
Nierówność gospodarki rynkowej
3.
Niestabilność gospodarki rynkowej
Niesprawności państwa
Biurokracja - stały wzrost wydatków
publicznych
Ekspansja pieniężna i fiskalna w
okresach wyborczych
Nadmierne regulacje
Pokusa nadużycia (ang. Moral hazard)
Kiedy państwo powinno się angażować?
Społeczna stopa zwrotu wyższa od
poniesionych kosztów (nałożonego
opodatkowania lub zaciągniętego długu
publicznego)
Czy te same dobra/usługi mogą być
dostarczone przez podmiot prywatny?
Co jest faktycznie celem ugrupowania
pozostającego przy władzy?
Indeks wolności gospodarczej
http://www.heritage.org/index/
Fundacja Heritage i „The Wall Street
Journal
”
1.
Polityka handlowa
2.
Swoboda prowadzenia biznesu
3.
Przepływy kapitałowe i inwestycje
zagraniczne
4.
Obciążenia podatkowe
5.
Wydatki rządowe
6.
Polityka pieniężna
7.
Bankowość i finanse
8.
Prawa własności
9.
poziom korupcji
10.
Rynek pracy
Polska- czynniki najbardziej ograniczające
wolność gospodarczą
Uciążliwa biurokracja hamująca rozwój
działalności gospodarczej,
przestarzałe i nieelastyczne prawo
pracy
duże koszty pozapłacowe zatrudniania
pracowników,
korupcja,
duże wydatki rządowe (43,3% PKB)
brak postępów prywatyzacyjnych na
większą skalę.
Praktyka polityki gospodarczej
powinna być oparta na strategii
gospodarczej,
2 strategie PG
Podejście rezultatowe
Podejście procesowe
Warto zapamiętać !
Polityczny cykl koniunkturalny
Cele PG zawarte w „magicznym
czworokącie”
Zależność między tymi celami
Inflacja, bezrobocie, PKB
Niesprawności wolnego rynku
Reguła Tinbergena
Indeks wolności gospodarczej