FIZJOTERAPIA

W CHIRURGII NACZYNIOWEJ

„

Chirurgia Kliniczna i Operacyjna” pod red. M. Śliwińskiego i W.

Rudowskiego, Warszawa 1983 PZWL

„Księga Przyrodolecznictwa” pod red. Gerarda Strabużyńskiego,

Wydawnictwo Lubuskie PZWL 1997

Wykłady prowadzone przez dr n. med. Wiesława Jandziłła podczas

Kursu Klinicznego Balneologii i Medycyny Fizykalnej Ciechocinek

2004

Choroby naczyń obwodowych są coraz częstszą przyczyną inwalidztwa i
kalectwa pomimo wprowadzania coraz to nowych leków, nowych
technik leczenia operacyjnego z zastosowaniem materiałów i technologii
kosmicznej.
Odpowiedzialny jest za to przede wszystkim styl życia prowadzący do
powstania schorzeń o znaczeniu cywilizacyjnym,.

W chorobach TĘTNIC UWAGĘ należy zwrócić na:
PRZEWLEKŁE NIEDOKRWIENIE KOŃCZYN
wywołane przez proces miażdżycowy w 98% i pozostałe 2% przez
zmiany zapalne, zespoły uciskowe, przerosty włóknisto - mięśniowe,
chorobę

Bűrgeraa)

lokalizacja :

 końcowy odcinek aorty,
 t. udowa i t. podkolanowa,
 niedrożność obwodowa i wielopoziomowa

Objawy:
 chromanie przestankowe (tzw. choroba wystaw sklepowych), brak

tętna na obwodzie,

 szmer na odcinku tętnicy



? wydolność seksualna (zespół Lerischa)

W badaniu przedmiotowym b. tętna na tt. grzbietowym stóp (I/II kk
śródstopia) uwaga! 15% populacji brak fizjologicznie
tzw. klasyfikacja FONTAINEA
I

o

– bez obj. klinicznych,

II

o

– chromanie przestankowe,

III

o

- bóle spoczynkowe,

IV

o

– martwica tkanek

.

Leczenie:
 zachowawcze /-operacyjne,
 farmakoterapia,
 RUCH STYMULUJE ROZWÓJ KRĄŻENIA OBNOCZNEGO,
 dieta,
 tzw. zdrowy tryb życia,
 ?wagi ciała/używki, itp.

Celem leczenia poprzedzającego jest:
Utrzymać możliwie najdłużej sprawność i drożność naczyń.
Ruch pozwala na:
 wydłużanie odcinka bez chromania przystankowego,
 zwiększenie tolerancji wysiłku,
 z jednoczesnym skróceniem czasu odpoczynku.

Usprawnienie:
 poprawia przemianę tlenową (wykorzystanie O

2

),

 stymuluje rozwój krążenia obwodowego,
 poprawia koordynację wykonanych ruchów.

STOSUJE SIĘ:

 ćwiczenia ruchowo-gimnastyczne
?
trening marszowy (60-120 kroków lub 2/3 odcinka chromania
przystankowego na bieżni ^ 12

0

)

 jazda na rowerze (lub wydoergometrze)

NIEWOLNO DOPUSZCZAĆ DO WYSTĄPIENIA BÓLU

UWAGA NA EWENTUALNE USZKODZENIA

SKÓRY?WRAŻLIWOŚC NANISKĄ TEMPERATURĘ

Ruch w postaci chodzenia = ¾ odcinka chromania przystankowego
chory idzie krokami .......... (3,5km/h) przystaje, wypoczywa i ponownie
idzie z taką samą intensywnością › codzienne przez 1 godz.
Po 7 dniach ponownie ocena odległości ¾ odcinka chromania
przystankowego .

Z innych stosuje się:

 galwanizację,
 jontoforezę (magnez, wapń , histamina, itp.)
 prądy diadynamiczne ii interferencyjne,
 hydroterapia kąpiele kwaso – węglowe, radonowe, siarkowo-

siarkowodorowe),

 zabiegi borowinowe,
 stymulacja laserowa,
 masaż klasyczny (uwaga na uszkodzenie skóry),
 kąpiele wirowe.

NIEDOKRWIENIE OSTRE
 zator, postępowanie – heparyna 50-100mg i v/5-10 tys.j/
 zakrzep, uwaga na czynne kierowanie)
 uraz, - odczyn 75-100mg/w 20 ml 5/g

 iv.manitol, dopamina

Obraz kliniczny uzależniony od:
 miejsca,
 czasu,
 wytworzonego krążenia obocznego

ZESPÓŁ REWASKULARYZACYJNY: odtworzenie krążenia po
długotrwałym

ostrym

niedokrwieniem,

powodującym

zatrucie

miejscowe i uogólnienie kwaśnymi produktami przemiany materii (i z
rozpadu tkanek).

Choroba (zespół Raynauda)

tzw. fenomen Raynauda ? sam objaw

zespół Raynauda ? fenomen w przebiegu innych chorób
choroba Raynauda ? wystąpienie fenomenu bez przebiegu innych
chorób

Przyczyny:

? układu współczulnego
?
? układu noradrenergicznego,
? agregacja płytek
?? aktywności fibrynolitycznej
??? nadreatywność naczyń na zimno

Objaw: 15-30 min. napadowy skurcz małych tętnic dłoni, stóp
leczenie:
 wodolecznictwo (zabiegi ciepłe o stale wzrastającej temperaturze, aż do

zabiegów = kąpieli zmiennocieplnych z krótkotrwałymi bodźcami zimna?/także
na kk. górna i górną części ciała; dawkowanie w zależności od reakcji i
postępów leczenia:

 hydroterapia z dodatkiem ziół: rozmaryn, siano, igliwie,
 pływanie w ciepłej wodzie,
 kąpiele kwasowęglowe,
 elektroterapia:

 prądy wielkiej częstotliwości,
 prądy diadynamiczne,
 zmienne pole magnetycznej małej częstotliwości,
 galwanizacja,
 kąpiele elektryczne

 balneoterapia z udziałem:
 kąpieli kwasowęglowych,
 częściowych kąpieli siarkowych i siarczkowo-siarkowych- radonowych,



kąpiele borowinowe.

ZABURZENIA KRĄŻENIA ŻYLNEGO

ŻYLAKI = patologiczne, trwałe poszerzenie odcinków żył usposabiają
do ich powstawania:
 nadwaga,
 ciąża,
 praca stojąca i siedziąca,
 mało ruchliwy tryb życia,
 w diecie mało błonnika,
 skłonność rodzinna
METODY ZACHOWAWCZE NIE USUNĄ ŻYLAKÓW JUŻ
WYTWORZONYCH

ZAPOBIEGANIE:
wspólne stosowanie hydroterapii, kinezyterapii, stosowanie opasek kompresyjnych,

stosowanie pończoch antyżylakowych dopasowanych indywidualnie (spełniają
funkcję pompy przesuwających krew w kierunku serca). Opaski elastyczne o sile
zmniejszający się od części dalszej do bliżej, wytwarzając jednocześnie równe
ciśnienie:
 wodolecznictwo, zwłaszcza w tzw. okresie poprzedzającym powstanie żylaków

cenna jest tzw. hydroterapia wg. Kneippa,

?

 zmienne zabiegi wzmacniające ścianę żył:
 regularne brodzenie w wodzie o temp. 15-20

o

C,

 chodzenie boso po zimnych posadzkach
 chodzenie po rosie,
 polewanie kolan, ud,
 zmienne zawijania stóp i lędźwi.
W okresie początkowym poprzedzającym występowanie st. zapalnych żył
 okłady z gliny (twarogu).

PRZED ZIMNYMI ZABIEGAMI NOGI WINNY BYĆ CIEPŁE

Uwaga na suche szczotkowanie skóry w zaburzeniach odżywczych
skóry.
Przy reakcjach psychogennych:
 zmywana
?
 zmiennocieplne kąpiele stóp w wodzie o temp. 35-36

o

C przez 3 min.

oraz o temp. 20 -22

o

C przez 2 min/2-3x

 elektroterapia

 kąpiele elektryczno-wodne dwukomorowe,
 jontoforeza
 prądy diadynamiczne (NIE W ZAPALENIU ŻYŁ, STANACH PO
LECZENIU ŻYLAKÓW ZAROSTOWYCH, STANÓW PO
ZAKRZEPOWYM ZAPALENIOU ŻYŁ)

 kinezyterapia

 ułożenie p/obrzękowe,
 regularne pływanie (woda 18-28

o

C),

 spacery, wędrówki,
 chodzenie w tzw. szczudłach gimnastycznych,
 ćwiczenia czynne k.k. dolnych,
 sporty wytrzymałościowe tzw. przyjemnościowe

 dieta,



higieniczny tryb życia