background image

 

 

Wykład X

Proces podejmowania decyzji

background image

 

 

Decyzja to celowy, nielosowy wybór jednego z co najmniej 

dwóch rozwiązań.

Racjonalność metodologiczna- to wybór dokonany na podstawie dostępnych 

decydentowi informacji i zgodnie z „ regułami sztuki „ w danej dziedzinie życia 

Decyzja może być uznana za racjonalną metodologicznie, jeśli została 

podjęta w dobrej wierze, zgodnie z zasadami, przy wykorzystywaniu 

dostępnych informacji, nawet gdy skutek decyzji nie  jest oceniany 

jako pozytywny.

Racjonalność rzeczowa- to wybór takiego wariantu, którego realizacja 

doprowadziła do osiągnięcia ustalonego celu działania.

background image

 

 

Rodzaje decyzji

Elementy 
charakterystyk
i

Rodzaj decyzji

strategiczne

taktyczne

operacyjne

1. Rodzaj 
problemu

Kierunki rozwoju 
działalności 
instytucji

Zapewnienie 
warunków do 
sprawnej realizacji 
celów instytucji

Optymalizacja 
wykorzystania 
zasobów instytucji

2. Istota 
problemu

Alokacja ogółu 
zasobów w 
zależności od 
możliwości 
określonych przez 
otoczenie

Pozyskiwanie, 
organizacja i 
rozwój zasobów

Zastosowanie 
zasobów; nadzór i 
kontrola

3. 
Najważniejsze 
cele

Cele i zadania, 
strategia 
dywersyfikacji; 
strategie w 
zakresie finansów i 
administracji; 
metody rozwoju

Organizacja i 
struktura 
informacji, 
odpowiedzialność; 
pozyskiwanie 
zasobów i ich 
rozwój; środki 
pieniężne; 
narzędzia i 
przedmioty pracy, 
ludzie

Cele i zadania 
operatywne; 
organizacja 
zaopatrzenia 
produkcji i zbytu; 
kontrola procesów

4. Ogólna 
charakterystyk
a decyzji

Decyzje 
scentralizowane; 
niepowtarzalne; 
jednostkowe; 
podejmowane od 
czasu do czasu 

Rozwiązujące 
konflikty między 
strategią i 
wykonawstwem; 
rozwiązujące 
konflikty między 
celami 
indywidualnymi i 
celami instytucji

Decyzje 
zdecentralizowane
; decyzje 
powtarzalne; duża 
liczba; 
zróżnicowane, 
podejmowane 
często

Źródło: Teoria organizacji (…), s. 359.

background image

 

 

Etapy w cyklu decyzyjnym

Faza

P. Drucker

J. Diebold

J. O’ Shaughnessy

Fa

za

 p

re

p

a

ra

cji

Zaliczenie 

problemu do 

określonej 

klasy 

zagadnień

Rozpoznanie 

problemu 

decyzyjnego

Wytyczenie celów, jakie 

należy osiągnąć

Sformułowanie 

problemu

Analiza 

problemu

Wykrycie różnych 

alternatyw

Określenie 

warunków, 

które muszą 

być spełnione    

           

( warunków 

brzegowych )

Określenie 

możliwych 

wariantów

Określenie skutków wyboru 

określonej drogi 

postępowania ze względu 

na wynik

Analiza 

wielowariantow

a

Ocena możliwych wyników 

ze względu na cel

Fa

za

 w

y

b

o

ru

Podjęcie 

decyzji

Wybór wariantu

Podjęcie decyzji

Określenie 

działań 

związanych z 

danym 

wariantem

Fa

za

 k

o

n

tr

o

li

Realizacja 

wariantu

Kontrola 

realizacji

background image

 

 

Czynniki wpływające na racjonalność decyzji

Według J. Rokity

Według J. Kozieleckiego

Według D. Katza  R. Kahna

System Informacyjny

Środowisko zewnętrzne
• Układ hierarchiczny
• Przepisy prawne
• Centralizacja
• Struktura władzy

Determinanty sprawności 

decyzji
• Zajmowania pozycja 

społeczna
• Identyfikacja z 

zewnętrznymi grupami 
odniesienia
• Projekcja postaw i wartości
• Myślenie dychotomiczne
• Uproszczone spostrzeganie 
zjawisk

Procesy w otoczeniu

Osobowość decydenta
• Motywacja sukcesu
• Motywacja unikania        

niepowodzeń
• Potrzeba dominacji
• Zdolności intelektualne

Determinanty osobowościowe
• Emocjonalność- 

obiektywność
• Orientacja na działanie- 

kontemplacja
• Ryzyko- stopień 

bezpieczeństwa

Struktura procesu 
podejmowania decyzji i jej 

kontekst

1. Cechy osobowości i 
kwalifikacje decydentów
2. System motywacji
3. Rozwiązania 

organizacyjne
• Podział kompetencji
• Centralizacja
• Kryteria oceny

Grupa społeczna w jakiej 

działa decydent ( środowisko 

)

Inne
• Charakterystyka problemu 

decyzyjnego
• Kontekst organizacyjny
• Ograniczenia poznania 

ludzkiego

background image

 

 

WADY I ZALETY GRUPY W PODEJMOWANIU DECYZJI

Wady grupowego podejścia:

• Nadmierny konformizm 
• Osiągnięcie konsensusu jest ważniejsze od dojścia do rozwiązania 
optymalnego
• Jednostka dominująca może zniweczyć wysiłki grupy
• Zwykle potrzeba więcej czasu na podjęcie decyzji

Zalety grupowego podejścia:

• Większa i różnorodna wiedza
• Większy obiektywizm i wiele perspektyw analizy problemu
• Akceptacja decyzji przez większą ilość osób 
• Lepsze zrozumienie problemu 

background image

 

 

Zależność między ilością informacji a typem zachowań decydentów

Ilość informacji

Typ  
decyzji

unikanie decyzji

Decyzje bojaźliwe

Decyzje wysoce 
przemyślane

Decyzje rozważane

Decyzje ryzykowne

Decyzje intuicyjne

Decyzje naiwne

R

P

background image

 

 

Informacyjny system zarządzania posiada pięć głównych 

struktur informacyjnych

1. Struktura informacyjna- kogo, dlaczego, o czym i jak często 

informować?

2. Struktura przestrzenna- gdzie zlokalizowane są informacje 

źródłowe, gdzie zlokalizowani są użytkownicy systemu, jakimi 
drogami przesyłać informacje z miejsc lokalizacji informacji na 
miejsca lokalizacji użytkowników?

3. Struktura technologiczna- według jakich metod i technik należy 

pozyskiwać, przetwarzać, aktualizować, wykorzystywać i przesyłać 
informacje?

4. Struktura techniczna- jakie urządzenia będą przydatne do obsługi 

struktury technologicznej?

5. Strukturę organizacyjną- określającą związki strumieni informacji z 

powiązaniami hierarchicznymi i strukturą formalną

background image

 

 

Udział różnego typu informacji na poziomach zarządzania

Poziom 

zarządzania

Udział informacji

Historyczne

Bieżące

Prospektywn

e

Strategiczny

Mały

Średni

Duży

Taktyczny

Średni

Średni

Średni

Operacyjny

Duży

Średni

Mały

background image

 

 

Hierarchiczna struktura informacji w procesie zarządzania 

instytucją

Źródło: Opracowanie własne na podstawie: G. B. Davis, Management Information Systems…, jw.., s. 4 i 202..

Informacje 

dla planowania 

strategicznego 

i podejmowania decyzji

Informacje dla planowania taktycznego

 i podejmowania decyzji

Informacje dla planowania operacyjnego, 

podejmowania decyzji i kontroli

Informacje dla realizacji procesów wykonawczych

D

EC

YZ

JE

pro

gra

m

ow

an

e

nie

 p

ro

gra

m

ow

an

e

IN

FO

RM

AC

JE

Ba

rd

zi

ej

 s

zc

ze

ło

w

e

M

ni

ej

 

sz

cz

eg

ół

ow

e

W

sz

po

zi

om

 

za

rz

ąd

za

ni

a

N

sz

po

zi

om

   

za

rz

ąd

za

ni

w

yk

on

aw

cz

y

background image

 

 

Macierz informacyjna relacji między działaniami a funkcjami w 

systemie zarządzania

Źródło: G. B. Davis, Management Information Systems…, jw.., s. 18.

Podstawowe dane dla systemu zarządzania

FUNKCJE

Procesy 
wykonawcze

Kontrola 
operacyjna

Kontrola 
kierownicza

Planowanie 
strategiczne

DZIAŁANIA

M

a

rk

e

ti

n

g

Pr

o

d

u

kc

ja

O

rg

a

n

iz

a

cj

a

K

a

d

ry

Fi

n

a

n

se

 i

 

ra

ch

u

n

ko

w

o

ś

ć

Pr

o

ce

sy

 

in

fo

rm

a

cy

jn

e

N

a

cz

e

ln

e

 

ki

e

ro

w

n

ic

tw

o


Document Outline