Urazy głowy

urazy tułowia

urazy kończyn

Aldona Felkel

Dorota Warzocha

Urazy głowy

Urazy głowy:

1.

Obrażenia powłok czaszki

2.

Złamania kości czaszki (złamanie

podstawy czaszki)

3.

Urazy mózgu

a)

Wstrząśnienie mózgu

b)

Stłuczenie mózgu

c)

Krwiak wewnątrzczaszkowy



Krwiak nadtwardówkowy



Krwiak podtwardówkowy



Krwiak śródmózgowy

Urazy głowy

Obrażenia powłok czaszki

Uszkodzenie w obrębie powłok czaszki
może spowodować masywne

krwawienie,

ponieważ okolica ta jest obficie
unaczyniona!

Urazy głowy

Złamania kości czaszki

Mogą dotyczyć:

•

Mózgoczaszki

•

Twarzoczaszki

•

Podstawy czaszki

Urazy głowy

Złamanie podstawy czaszki

Objawy:

•

Ból głowy

•

Wymioty

•

Zaburzenia świadomości

•

Krwiak okularowy, „oczy szopa”

•

Objaw Beatl”a – zabarwienie skóry

wyrostka sutkowatego

•

Wyciek płynu mózgowo –

rdzeniowego i krwi z uszu, nosa, po

tylnej ścianie gardła

Urazy głowy

Urazy mózgu:

Wstrząśnienie mózgu – to taki stan, w

którym na skutek nagłego zadziałania siły

(przyspieszenie, hamowanie) dochodzi do

przeniesienia się drżeń na mózgowie i jego

czasowych odkształceń. Brak uszkodzenia

mózgu.

Objawy:

•

Nagła, chwilowa utrata przytomności

•

Niepamięć wsteczna

•

Nudności, wymioty

•

Ból głowy

Urazy głowy

Urazy głowy

Urazy mózgu:
• Stłuczenie mózgu – to różnego stopnia

uszkodzenie mózgu (wynaczynienie krwi,

rany, rozerwanie) powstające na skutek

znacznej różnicy ciśnień w jamie czaszki

• Objawy:

•

Zmienny stopień zaburzeń świadomości

•

Zaburzenia neurologiczne

•

Porażenia nerwów czaszkowych

Urazy głowy

Krwiaki wewnątrzczaszkowe:

•

Nadtwardówkowy

•

Podtwardówkowy

•

Śródmózgowy

Objawy:



Wskutek dodatkowej objętości dochodzi

do wzrostu ciśnienia wewnątrz czaszki,

to powoduje utratę przytomności oraz:

Narastanie krwiaka wewnątrzczaszkowego

może powodować rozszerzenie źrenicy

po tej samej stronie, po której narasta

krwawienie.

Urazy głowy

Pierwsza pomoc i pomoc medyczna:



Bezpieczeństwo



ABC



Stabilizacja głowy i kręgosłupa szyjnego



Założenie opatrunku na miejsce

uszkodzenia, bez stosowania ucisku



Wycieku płynu mózgowo – rdzeniowego

nie hamujemy, zakładamy opatrunek

osłaniający



Deska ortopedyczna i kołnierz



Kontrolowanie czynności życiowych

Urazy kręgosłupa

Urazy kręgosłupa

Urazy kręgosłupa mogą towarzyszyć
urazom głowy, zawsze należy je
podejrzewać gdy:

•

Nastąpiła utrata przytomności

•

Wystąpiły zaburzenia świadomości

•

W przypadku zatrucia lekami i
alkoholem

Urazy kręgosłupa

Urazy predysponujące do uszkodzeń
kręgosłupa:



Upadki z wysokości



Skoki na główkę do płytkiej wody



Wypadki komunikacyjne



Uderzenia w głowę



Gdy nie wiemy co się stało

Urazy kręgosłupa

Kliniczny podział uszkodzeń kręgosłupa:

•

Uszkodzenia powyżej segmentu C3 – C4 zgon –

porażenie mięśni oddechowych

•

Uszkodzenie C5 – C6 – wiotkie porażenie kończyn

górnych, spastyka kończyn dolnych, tetraplegia

•

Uszkodzenie segmentów piersiowych –

paraplegia

•

Uszkodzenie stożka końcowego – wiotkie

porażenie kończyn dolnych, nie trzymanie moczu

•

Uszkodzenie ogona końskiego – częściowe

niedowłady i porażenie kończyn dolnych z

zaburzeniami oddawania moczu i stolca

(skarpetki i spodenki)

Urazy kręgosłupa

Ocena:

•

Uszkodzenie podejrzewać na

podstawie wywiadu i mechanizmu

urazu

•

ABC

•

Wywiad, mechanizm urazu

•

Obmacywanie kręgosłupa

•

Zabezpieczenie i stabilizacja głowy

oraz kręgosłupa szyjnego

•

Komfort termiczny i psychiczny

Urazy kręgosłupa

Objawy wskazujące na uraz kręgosłupa z
uszkodzeniem rdzenia kręgowego:

•

Drętwienie, brak czucia tułowia,

kończyn

•

Brzuszny tor oddychania – porażenie

mięśni żebrowych

•

Gorąca, sucha skóra

•

Priapizm

•

Obrzęk, bolesność lub deformacja w

przebiegu kręgosłupa

Urazy kręgosłupa

Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej

1.

Złamania żeber

2.

Niestabilna klatka piersiowa –
cepowata

3.

Odma opłucnowa: samoistna,
urazowa, wentylowa

4.

Krwawienie do jamy opłucnej

5.

Tamponada serca

Urazy klatki piersiowej

Złamania żeber

• Objawy:



Zmiana zabarwienia skóry nad

miejscem uszkodzenia



Ból w miejscu zadziałania urazu, przy

kaszlu, wdechu, poruszaniu się

Postępowanie:



Nie ma specjalnego postępowania –

nie zaleca się unieruchamiania klatki

piersiowej opaską elastyczną!

Urazy klatki piersiowej

Niestabilna klatka piersiowa -

(wiotka

klatka piersiowa, niestabilna klatka
piersiowa):
• Złamanie co najmniej trzech kolejnych

żeber , każde w dwóch lub więcej
miejscach. Wyróżniamy klatkę
piersiową cepowatą bocznie w złamaniu
żeber przednim.

Urazy klatki piersiowej

Niestabilna klatka piersiowa

Objawy:

•

Ból

•

Zaburzenia oddychania

•

Opaczne ruchy klatki piersiowej

Postępowanie:



Zapewnij drożność dróg oddechowych



Ustabilizuj odcinek cepowaty



Kontrola czynności życiowych

Urazy klatki piersiowej

Stabilizacja odcinka cepowatego:



położyć chorego na chorym boku



ręczne dociskanie

Urazy klatki piersiowej

Odma opłucnowa – to obecność

powietrza w jamie opłucnowej, które
uciska miąższ płucny i powoduje
upośledzenie wentylacji

Przyczyny:

•

Uraz penetrujący ściany klatki piersiowej

•

Uszkodzenie tchawicy, oskrzeli, miąższu
płucnego urazowe lub samoistne

Urazy klatki piersiowej

Odma samoistna – przyczyny:



Najczęściej na skutek pęknięcia

pęcherzy rozedmowych



Predysponują zmiany w miąższu

wywołane: astmą oskrzelową, gruźlicą,

guzami, ropniami płuc, przewlekłym

nieżytem oskrzeli



Może ją poprzedzić wysiłek fizyczny,

silny kaszel, parcie, w przebiegu

nurkowania

Urazy klatki piersiowej

Odma samoistna – objawy:

•

Nagły, ostry, kłujący ból w klatce piersiowej

•

Kaszel

•

Duszność

•

Płytki oddech

•

Przyspieszony oddech

•

Sinica

•

Utrata przytomności z nagłym zgonem włącznie

•

Zmniejszona ruchomość klatki piersiowej po

stronie odmy

•

Cisza lub znaczne osłabienie szmerów

oddechowych po stronie odmy

•

Odgłos opukowy nadmiernie jawny - bębenkowy

Urazy klatki piersiowej

Odma samoistna – postępowanie:

•

Dbanie o drożność dróg

oddechowych

•

Ułożenie poszkodowanego na boku

po stronie odmy

•

Kontrola podstawowych czynności

życiowych

Urazy klatki piersiowej

Odma urazowa – przyczyny:



Uszkodzenie opłucnej przez złamane
żebro w wyniku urazu



Rana penetrująca klatki piersiowej



Jatrogenne uszkodzenie, np..: jako
powikłanie po kaniulacji żył
centralnych

Urazy klatki piersiowej

Odma urazowa – objawy:

•

Typowe dla odmy

•

Widoczna rana klatki piersiowej
(zakłucie nożem)

•

Syk towarzyszący ruchom
oddechowym

Urazy klatki piersiowej

Odma urazowa – postępowanie:

•

Drożność dróg oddechowych

•

Opatrunek trójstronny Ushermana,
opatrunek wentylowy

Urazy klatki piersiowej

Odma urazowa – postępowanie:

•

Ustabilizuj ciało obce penetrujące
ścianę klatki piersiowej

•

Ułóż poszkodowanego na chorym
boku

•

Opatrunek trójstronny

Urazy klatki piersiowej

Odma wentylowa – powstaje w

przypadku izolowanego uszkodzenia
opłucnej trzewnej z wytworzeniem
mechanizmu wentylowego. Każdy
wdech powoduje dopełnianie się
odmy bez możliwości ewakuacji
powietrza w trakcie wydechu.
Rosnące ciśnienie zmniejsza powrót
krwi żylnej do serca.

Urazy klatki piersiowej

Odma wentylowa – objawy:



Nagły, silny ból w klatce piersiowej



Płytki, szybki oddech



Duszność



Sinica



Poszerzone żyły szyjne



Wstrząs – utrata przytomności - NZK

Urazy klatki piersiowej

Odma wentylowa – postępowanie:

•

Odbarczenie poprzez nakłucie grubą

igłą drugiej przestrzeni

międzyżebrowej w linii

środkowoobojczykowej, na igłę

założenie balona z niewielkim

otworem – nie robimy tego w

pierwszej pomocy!!

Urazy klatki piersiowej

Odma postępowanie:



Zapewnij drożność dróg

oddechowych



Kontrola czynności życiowych



zamknij otwartą ranę

Urazy klatki piersiowej

Krwawienie do jamy opłucnej



Uszkodzenie naczyń międzyżebrowych



Uszkodzenie gałęzi tętnicy

Postępowanie:



Zapewnij drożność dróg oddechowych

Nie odbarczamy krwiaka jamy opłucnej

na miejscu wypadku!

Urazy klatki piersiowej

Tamponada serca – Nadmierna ilość

płynu lub krwi w worku

osierdziowym, w objętości takiej, w

której dochodzi do wzrostu ciśnienia ,

które utrudnia powrót krwi żylnej do

serca (patologiczny spadek

obciążenia wstępnego serca).

Mechanizm zbliżony do odmy prężnej

Urazy klatki piersiowej

Tamponada – postępowanie:



Postępowanie w tamponadzie serca:



Zapewnij drożność dróg oddechowych



Komfort psychiczny i termiczny

Urazy klatki piersiowej

Przenikające uszkodzenie klatki

piersiowej:



Rany drążące do śródpiersia obarczone
są dużą śmiertelnością.



W obrażeniach klatki piersiowej poniżej
piątej przestrzeni międzyżebrowej
należy podejrzewać dodatkowo
obrażenia narządów jamy brzusznej.

Urazy klatki piersiowej

Tępe urazy klatki piersiowej
Stłuczenie płuca:



Stwierdza się u 20-50% poszkodowanych z urazem klatki

piersiowej.



Stłuczenie płuc jest najczęstszą przyczyną zgonów.

Stłuczenie mięśnia sercowego:



Stłuczenie mięśnia sercowego jest następstwem tępego

urazu klatki piersiowej.



Może mu towarzyszyć pęknięcie ściany komory i

uszkodzenie serca.



Objawy- jak w zawale mięśnia sercowego.

Urazy klatki piersiowej

Urazowe pęknięcie aorty



Nagła deceleracja przy prędkości ponad 50

km/h



Upadek z wysokości ponad 9 metrów



Gwałtowne, silne uciśnięcie klatki piersiowej



Urazowe pęknięcie aorty najczęściej prowadzi

do nagłej śmierci. 90% poszkodowanych z

pęknięciem aorty ginie na miejscu wypadku.

Rozerwanie tchawicy i oskrzeli



Najczęstsza przyczyna tępego urazu klatki

piersiowej w miejscu rozwidlenia tchawicy.



Rozedma podskórna klatki piersiowej i

tchawicy

Uraz brzucha i miednicy

Uraz brzucha i miednicy

Urazy brzucha:



Uszkodzenie powłok jamy brzusznej

oraz narządów wewnętrznych



Uraz wątroby i śledziony może

prowadzić do krwawienia i wstrząsu

hipowolemicznego



Uszkodzenie narządów posiadających

światło – żołądek, jelita – wydostanie się

ich treści na zewnątrz, zapalenie

otrzewnej

Uraz brzucha i miednicy

Urazy brzucha – objawy:

•

Rana powłok brzusznych –

wytrzewnienie

•

Wylewy krwawe powłok brzusznych

•

Ból brzucha

•

Obrona mięsniowa przy badaniu

palpacyjnym, brzuch deskowaty

•

Powiekszający się obwód brzucha –

sugeruje masywny krwotok wewnętrzny

•

Objawy wstrząsu

•

Spłycenie oddechu

Uraz brzucha i miednicy

Uraz brzucha – postepowanie:



przede wszystkim stosujemy wszelkie

czynności przeciwstrząsowe



ABC



wywiad



wałek podłożony pod kolana (o średnicy około

30 cm) zrobiony np. z koca może złagodzić

bóle,



otwarte rany okrywamy jałowym opatrunkiem,



wypchnięte na zewnątrz jelita nie wolno

wprowadzać z powrotem do brzucha,

okrywamy jej jałowo,



nie usuwamy ciał obcych,



zakaz palenia, picia i jedzenia.



Kontrola czynności życiowych

Urazy miednicy

Do urazów miednicy dochodzi najczęściej
w następujących okolicznościach:



Upadki z wysokości



Wypadki komunikacyjne

Może dojść do uszkodzenia układu

moczowego (pęcherza moczowego i

cewki moczowej), układu pokarmowego

(odbytnicy), a także do uszkodzenia

nerwów i naczyń krwionośnych tej

okolicy.

Urazy miednicy

Uraz miednicy – objawy:



Ból



Niemożność poruszania kończynami
dolnymi



Krwotok i rozwijające się objawy
wstrząsu



Krwiomocz

Urazy miednicy

Uraz miednicy – postępowanie:

•

Bezpieczeństwo

•

ABC

•

Unieruchomienie miednicy i obu

kończyn dolnych

•

Kontrola czynności życiowych

•

Komfort termiczny

Urazy kończyn

Urazy kończyn



Złamania



Zwichnięcia



Skręcenia

Urazy kończyn

Złamanie - (

łac.

fractura) - całkowite

przerwanie ciągłości

kości

Urazy kończyn

Rodzaje złamań:



Ze względu na miejsce wystąpienia w ustroju:

–

Zamknięte

–

Otwarte



Ze względu na przyczynę:

–

Bezpośrednie

–

Pośrednie



Ze względu na stopień komplikacji:

–

Proste

–

Powikłane



Ze względu na ilość:

–

Pojedyncze

–

Mnogie

Urazy kończyn

Rodzaje złamań:



Ze względu na liczbę miejsc, w których kość

została uszkodzona:

–

Jednokrotne (jednoodłamowe)

–

Wielokrotne (wieloodłamowe)



Ze względu na powierzchnie złamania:

–

Całkowite

–

Częściowe (pęknięcia, nadłamania, wgniecenia):



Inne:

–

Śródstawowe

–

Podokostne - „

złamanie zielonej gałązki

”

Urazy kończyn

Zwichnięcie - jest to trwałe

przemieszczenie powierzchni
stawowych kości wewnątrz stawu.
Zwichnięciu często towarzyszy
uszkodzenie torebki stawowej,
przerwanie lub naciągniecie więzadeł
torebki stawowej.

Urazy kończyn

Skręcenie - jest to krótkotrwałe

przemieszczenie powierzchni
stawowych kości wewnątrz stawu. Do
skręceń dochodzi najczęściej podczas
gwałtownych, nieprawidłowych
ruchów w stawach.

UrazUrazy kończyny

kończyn

Objawy:



Obrzęk



Zasinienie



Ból



Utrudniona ruchomość



Nienaturalne ułożenie

Urazy kończyn

• Zasady unieruchamiania:



Jeżeli złamana jest np.: kość długa, to
unieruchamiamy dwa sąsiadujące stawy



Jeżeli uraz dotyczy np.: stawu łokciowego,
unieruchamiamy dwie sąsiadujące kości
długie

Urazy kończyn

• Przed podjęciem działań unieruchamiających

kończynę zawsze należy opanować bezpośrednie

zagrożenia życia poszkodowanego.

• Przed założeniem szyny należy założyć opatrunki

na rany

• skontrolować czucie na obwodzie kończyny

• zwrócić uwagę na ewentualne zasinienie lub

bladość skóry

• Kształt zastosowanej szyny dopasowuj się przed

jej założeniem, korzystając ze zdrowej kończyny

jako wzorca

• Szyna powinna być miękko wyścielona oraz

pozbawiona ostrych i twardych elementów, które

mogłyby ucisk na nerwy lub inne, dodatkowe

obrażenia kończyny.

Urazy kończyn

• Kończynę unieruchamiamy w pozycji

zastanej lub zbliżonej do tzw.

funkcjonalnej (jest to pozycja swobodnego

ułożenia kończyny zdrowej):

- kończyna górna - ręka wzdłuż osi ciała, w

rotacji wewnętrznej około 90°

( przedramię ułożone na brzuchu ), zgięcie

w łokciu około 90°

- kończyna dolna - nieznaczne zdjęcie

wstawie kolanowym i biodrowym, udo i

podudzie w rotacji pośredniej lub

swobodnej

Urazy kończyn

Urazy kończyn

Pierwsza pomoc:

•

Unieruchomić w pozycji zastanej (ew.

funkcjonalnej)

•

Nie nastawiać

•

Widoczne odłamy kostne zaopatrzyć

jałowym opatrunkiem i zabezpieczyć

przed przemieszczaniem

•

Sprawdzić czucie, zdolność

poruszania

•

Miejsce urazu można schłodzić

Urazy kończyn

Utrata krwi na skutek złamań:



Miednica 500 ml przy każdym
złamaniu



Udo 1000ml



Wielokrotne złamania mogą
powodować krwotoki zagrażające
życiu

Urazy kończyn

Dziękujemy za uwagę! 