Pedagogika ogólna - podstawowe pojęcia.

Wychowanie



Wg Okonia:

- świadomie organizowana działalność społeczna,

oparta na stosunku wychowawczym miedzy

wychowankiem a wychowawcą, której celem jest

wywołanie zamierzonych zmian w osobowości

wychowanka. Zmiany te obejmują zarówno stronę

poznawczo – instrumentalną, związaną z

poznaniem rzeczywistości i umiejętnością

oddziaływania na nią, jak i stronę emocjonalno –

motywacyjną, która polega na kształtowaniu

stosunku człowieka do świata i ludzi, jego

przekonań i postaw, układu wartości i celu życia.

Proces i wyniki wychowania

kształtują się pod wpływem:



świadomego i celowego oddziaływania

odpowiedzialnych za wychowanie osób i

instytucji (m. in. rodziców, nauczycieli,

szkoły, organizacji społecznych, kulturalnych

i religijnych)



systemu wychowania równoległego, a

zwłaszcza odpowiednio zorganizowanej

działalności środków masowego

oddziaływania



własnej osobowości

Osobowość



–

najczęściej oznacza zespół stałych

właściwości i procesów psychofizycznych

odróżniających daną jednostkę od innych,

wpływający na organizację jej zachowania,

a więc na stałość w nabywaniu i

porządkowaniu doświadczeń, wiadomości i

sprawności, w reagowaniu emocjonalnym

w stosunkach z innymi ludźmi oraz na

stałość w wyborze celów i wartości.

Osobowość społeczna



- odnosi się ona do wprowadzania

człowieka w świat określonych

wartości, norm zachowań, ról

społecznych, tradycji i dziedzictwa

kulturowego. Ukształtowanie tej

osobowości odbywa się głównie za

sprawą socjalizacji.

Środowisko



Środowisko – całość procesów ekologicznych,

ekonomicznych, politycznych, społecznych,

kulturalno – oświatowych i instytucjonalnych

w ich wzajemnych związkach i zależnościach.

W tym rozumieniu środowisko jest

przestrzenią, w której społeczeństwo realizuje

różne formy działalności, tworząc w ten

sposób warunki własnego życia oraz

zaspokajania materialnych i duchowych

potrzeb.

Kultura



–

ogół stworzonych przez ludzi wartości

naukowych, społecznych, artystycznych i

technicznych oraz procesy tworzenia tych

wartości. Współcześnie zaczyna się

pojmować kulturę szeroko, a więc zarówno

jako efekty, jak i procesy tworzenia dóbr,

zarówno jako normy, wartości i wzory

zachowań, jak wytworzone przez ludzi

działa, zarówno wartości naukowe i

artystyczne, jak i społeczne i techniczno –

cywilizacyjne.

Kultura indywidualna



- w tym czasie mówimy o człowieku

kulturalnym. Człowiek który dobrze

przyswoił sobie zasady wychowania,

a przy tym jest człowiekiem

wykształconym o wysokim

intelekcie i wysokiej prezencji.

Kultura w szerszym

znaczeniu



- odnosi się do zbiorowości np. kultura

Greków, kultura globalna. Ogół tradycji,

zwyczajów, obrzędów, symboli, wartości

materialnych i niematerialnych, przyjętych

reguł, podziału ról społecznych. Te elementy

są zróżnicowane poprzez uwarunkowania

geograficzne, klimatyczne, historyczne,

ekonomiczne, polityczne i społeczne.



Samokształcenie



–

samouctwo, osiąganie wykształcenia poprzez

działalność, której cele, treści, warunki i środki

ustala sam podmiot. W procesie samokształcenia

jego cele się dynamizują. Osiągnąwszy wyższy

stopień świadomości uczeń dokonuje często

przewartościowania i doskonalenia. Proces

samokształcenia rzadko występuje w postaci

czystej, dość często natomiast bywa powiązany z

pracą w szkole, z kształceniem korespondencyjnym

czy wychowaniem równoległym. To zdobywanie

wykształcenia ogólnego, kształtowanie własnej

osobowości według jakiegoś ideału.

Pedagog



–

dosłownie: prowadzący chłopców do

szkoły, wychowawca dzieci.



Pracownik naukowy zajmujący się

badaniami oraz pisarstwem w dziedzinie

wychowania i oświaty.



Nauczyciel powołany do sprawowania

opieki wychowawczej nad młodzieżą w

szkole i poza nią oraz do koordynowania

współpracy szkoły z domem.

Kształcenie



–

ogół czynności i przepisów

pozwalających ludziom uzyskanie

orientacji w otaczającej

rzeczywistości. Dzięki tym

czynnościom ludzi uzyskują zasób

wiedzy, umiejętności i sprawności, a

rezultat kształcenia nazywamy

wykształceniem

Rodzaje kształcenia:



kształcenie ogólne – opanowani wiedzy i zdobycie

podstawowych umiejętności niezbędnych do funkcjonowania w

społeczeństwie.



kształcenie specjalistyczne – przyswajanie wiedzy i umiejętności

potrzebnych do wykonywania zawodu



kształcenie ustawiczne – proces ciągłego doskonalenia

kwalifikacji ogólnych i zawodowych



kształcenie równoległe – odbywa się przez wpływ środowiska

masowego przekazu oraz oddziaływanie różnorodnych

organizacji



kształcenie korespondencyjne – zaoczne, gdzie człowiek

samodzielnie realizuje jakiś przedmiot, bądź kierunek studiów z

dala od uczelni, wykorzystując komputer lub listownie



kształcenie stacjonarne – organizacja procesu kształcenia, która

polega na uczestnictwie we wszystkich zajęciach dydaktyczno –

wychowawczych w odróżnieniu od kształcenia w ramach szkół

zaocznych



kształcenie nieformalne – świadoma i zorganizowana działalność

mająca na celu poszerzenie wiedzy w jednej dyscyplinie.

Nauczanie



–

swoisty rodzaj działalności

społecznej wykonywanej przez

nauczycieli w stosunku do uczniów,

której celem jest wywołanie

określonej zmiany w uczniach tzn.

W ich postępowaniu, dyspozycjach i

osobowości.

Cechy nauczania:



obieg informacji między nauczycielem a

uczniem umożliwiający opanowanie

określonej wiedzy



zdolność ucznia do podejmowania decyzji

regulujących jego stosunek do rzeczywistości



tworzenie systemu wartości ucznia przez

ukazywanie mu różnych wartości moralnych,

estetycznych i społecznych



podejmowanie działalności praktycznej przez

uczniów odpowiednio scharmonizowanej z

opanowaniem wiedzy o rzeczywistości

Czas wolny



–

to czas jaki człowiek ma do

dyspozycji jednocześnie po

zaspokojeniu potrzeb fizjologicznych

i spełnieniu wszystkich obowiązków

związanych z pracą, nauką i

domem.

Funkcje czasu wolnego:



regeneracja sił fiz. i psychicznych



podniesienie poziomu motywacji do

nauki i pracy



zwiększenie wydajności i efektywności

życiowej



dokształcanie i doskonalenie

osobowości niezwiązanych z pracą i

nauką



rozwój zdolności i zainteresowań.

Uczenie się



–

proces, w którego toku na podstawie

doświadczenia, poznania i ćwiczenia

powstają nowe formy zachowania się i

działania lub ulegają zmianom formy

zachowania się i działania lub ulegają

zmianom formy wcześniej nabyte. Jest

jedna z podstawowych form działalności

ludzkich obok pracy, zabawy i działalności

społeczno – kulturalnej dla celów

pedagogicznych.



Tolerancja intelektualna - przejawia się

szacunkiem wobec cudzych poglądów,

wyrażających się w dopuszczeniu ich do

głosu.



Tolerancja moralna - oznacza, że przy

zachowaniu elementarnych norm moralnych

są uprawnione różne style życia, postawy,

obyczaje i zwyczaje. Komponentem

tolerancji moralnej jest tolerancja religijna.

Rozumiana najczęściej jako przyjmowanie,

bądź odrzucenie wierzeń i praktyk

postulowanych przez różne religie.

Tolerancję w pedagogice

można rozumieć dwojako:



Jako postawę człowieka przejawianą wobec innych

ludzi, ich zwyczajów, obyczajów i zachowań. Taki

sposób interpretowania tolerancji jako postawy

przejęła pedagogika z socjologii i psychologii

społecznej. Przyjmuje się tutaj, że jednostka jest

tolerancyjna jeśli wychowuje się w tolerancyjnym

społeczeństwie.



Jako wartość, zakłada, że człowiek jest wartościowy

wówczas kiedy przejawia tolerancję pozytywną. Taki

sposób interpretacji tolerancji jako wartości,

przeniknął do pedagogiki z filozofii, etyki i aksjologii.

O tolerancji pozytywnej mówimy

wówczas, gdy akceptujemy cudze

poglądy, zachowanie, obyczaje, styl

życia i nie zgadzają się one z naszym

własnymi. Dajemy jednak tej osobie

szanse wyrażania lub prezentowania

tych elementów, o ile nie szkodzą one

ludziom, zwierzętom ani przyrodzie.

Z tolerancją negatywną mamy do

czynienia wówczas, gdy akceptujemy

cudze zwyczaje, obyczaje, poglądy

bądź style życia nawet, gdy czynią one

krzywdę ludziom, zwierzętom i

przyrodzie. Wówczas nie reagujemy

obawiając się konsekwencji, a taka

tolerancja przejawia się postawą

nietolerancji.

Głównym zadaniem pedagogiki jest

wychować jednostką w duchu tolerancji

pozytywnej. Wychowanie w duchu tolerancji

pozytywnej - to nie znaczy rozwijać w nim

postawy obojętne na to co robią inni ani też

pobłażliwość wobec ludzi tzw. Złych. Chodzi o

to, by nauczyć dziecko szanować

przekonania, poglądy itp., których sami nie

podzielamy a także rozwijanie w nim postawy

przyzwolenia na te działania, z którymi się

nie solidaryzujemy.

Próbowali zdefiniować

wychowanie



K. Sośnicki



B. Nawroczyński



S. Kunowski



A. Gurycka

DZIAŁANIE

WYCHOWAWCZE



DEFINICJA O CHARAKTERZE

PRAKSEOLOGICZNYM

(DZIAŁANIOWYM)



„

KTOŚ KOGOŚ URABIA”



T. WAITZ – WYCHOWANIE JEST

PLANOWYM ODDZIAŁYWANIEM

RAMOWE OKREŚLENIE



WYCHOWANIE JEST ZAWSZE

SPOŁECZNIE UZNANYM SYSTEMEM

DZIAŁANIA POKOLEŃ STARSZYCH

NA DORASTAJACE, CELEM

POKIEROWANIA ICH

WSZECHSTRONNYM ROZWOJEM

DLA PRZYGOTOWANIA WEDŁUG

OKRESLONEGO IDEAŁU NOWEGO

CZŁOWIEKA DO PRZYSZŁEGO ŻYCIA.

SOCJALIZACJA



(USPOŁECZNIENIE) –

WPŁYW,WCHODZENIE W GRUPY,

WPŁYWY ZAMIERZONE I

NIEZAMIERZONE. POZYTYWNE I

NEGATYWNE.

Document Outline