Cechy specyficzne
Cechy specyficzne
naczelnych
naczelnych
Cechy specyficzne
Cechy specyficzne
naczelnych
naczelnych
specyficznie zbudowane kończyny.
specyficznie zbudowane kończyny.
Wszystkie pięciopalczaste, u
Wszystkie pięciopalczaste, u
wszystkich w obręczy barkowej
wszystkich w obręczy barkowej
występują obojczyki. Właśnie te cechy
występują obojczyki. Właśnie te cechy
szkieletu u części ssaków ulegają
szkieletu u części ssaków ulegają
znacznej redukcji. Dotyczy to zwłaszcza
znacznej redukcji. Dotyczy to zwłaszcza
palców. W drodze ewolucyjnej gubiony
palców. W drodze ewolucyjnej gubiony
jest również obojczyk. Zrośnięciu ulega
jest również obojczyk. Zrośnięciu ulega
kość promieniowa i łokciowa oraz
kość promieniowa i łokciowa oraz
piszczelowa i strzałkowa.
piszczelowa i strzałkowa.
palce naczelnych są stosunkowo
palce naczelnych są stosunkowo
długie i ruchliwe. Odstawne są
długie i ruchliwe. Odstawne są
kciuki i paluchy. Palce są
kciuki i paluchy. Palce są
stosunkowo długie w odniesieniu
stosunkowo długie w odniesieniu
do kości śródręcza. Kończyny są
do kości śródręcza. Kończyny są
zatem przystosowane do
zatem przystosowane do
wspinania.
wspinania.
Spłaszczone paznokcie zamiast
Spłaszczone paznokcie zamiast
pazurów, chociaż nie u wszystkich.
pazurów, chociaż nie u wszystkich.
Wszystkie naczelne posiadają
Wszystkie naczelne posiadają
paznokieć na paluchu stopy!!!
paznokieć na paluchu stopy!!!
Opuszki palców są wypukłe i
Opuszki palców są wypukłe i
obdarzone liniami papilarnymi.
obdarzone liniami papilarnymi.
Podobnie jest z powierzchnią dłoni
Podobnie jest z powierzchnią dłoni
i stóp.
i stóp.
Naczelne preferują w sposób wyraźny bodźce
Naczelne preferują w sposób wyraźny bodźce
wzrokowe. Oczy są stosunkowo duże, skierowane
wzrokowe. Oczy są stosunkowo duże, skierowane
do przodu i ustawione w płaszczyźnie czołowej.
do przodu i ustawione w płaszczyźnie czołowej.
Takie ustawienie oczu generuje stereoskopowe
Takie ustawienie oczu generuje stereoskopowe
widzenie (przestrzenne, trójwymiarowe).
widzenie (przestrzenne, trójwymiarowe).
Wszystkie małpy Starego Świata widzą
Wszystkie małpy Starego Świata widzą
trójchromatycznie. Małpy Nowego Świata
trójchromatycznie. Małpy Nowego Świata
posiadają gen autosomalny widzenia barwnego
posiadają gen autosomalny widzenia barwnego
oraz przenoszony przez chromosom X. Tylko wyjce
oraz przenoszony przez chromosom X. Tylko wyjce
(
(
Alouatta
Alouatta
) posiadają dwa geny uwikłane z
) posiadają dwa geny uwikłane z
chromosomem X. A zatem wydaje się, że u małp
chromosomem X. A zatem wydaje się, że u małp
szerokonosych jedynie samice widzą w pełni
szerokonosych jedynie samice widzą w pełni
trójchromatycznie!!!. Mała wielkość źrenicy
trójchromatycznie!!!. Mała wielkość źrenicy
pozwala również na dokładniejsze widzenie.
pozwala również na dokładniejsze widzenie.
Całkowicie zamknięty oczodół,
Całkowicie zamknięty oczodół,
odseparowany od dołu
odseparowany od dołu
skroniowego. Oko jest
skroniowego. Oko jest
zdecydowanie lepiej chronione od
zdecydowanie lepiej chronione od
strony bocznej i tylnej.
strony bocznej i tylnej.
Całkowicie zamknięty oczodół,
Całkowicie zamknięty oczodół,
odseparowany od dołu
odseparowany od dołu
skroniowego. Oko jest
skroniowego. Oko jest
zdecydowanie lepiej chronione od
zdecydowanie lepiej chronione od
strony bocznej i tylnej.
strony bocznej i tylnej.
W odróżnieniu od pozostałych
W odróżnieniu od pozostałych
ssaków zęby trzonowe mają
ssaków zęby trzonowe mają
stosukowo prosty układ guzków.
stosukowo prosty układ guzków.
Bardzo dobrze rozwinięte łożysko.
Bardzo dobrze rozwinięte łożysko.
Udoskonalony kontakt między
Udoskonalony kontakt między
krwią matki a płodem.
krwią matki a płodem.
Jeśli porównamy naczelne ze
Jeśli porównamy naczelne ze
ssakami o tej samej masie ciała to
ssakami o tej samej masie ciała to
rozwój płodowy i postnatalny
rozwój płodowy i postnatalny
ulega zdecydowanemu
ulega zdecydowanemu
wydłużeniu.
wydłużeniu.
Mózg naczelnych szczególnie kora
Mózg naczelnych szczególnie kora
nowa jest większa w relacji do
nowa jest większa w relacji do
masy ciała.
masy ciała.
Lokomocja. Środek ciężkości u
Lokomocja. Środek ciężkości u
naczelnych jest bardziej kaudalny
naczelnych jest bardziej kaudalny
(doogonowy) niż u innych ssaków.
(doogonowy) niż u innych ssaków.
Kończyny dolne przenoszą większą
Kończyny dolne przenoszą większą
masę ciała.
masę ciała.
Twarz jest wyraźnie skrócona.
Twarz jest wyraźnie skrócona.
Niektóre naczelne, takie jak
Niektóre naczelne, takie jak
pawiany, dryle i mandryle wtórnie
pawiany, dryle i mandryle wtórnie
wydłużyły pysk. Jest to także
wydłużyły pysk. Jest to także
związane z przedłużeniem listewki
związane z przedłużeniem listewki
zębowej. Jest to prawdopodobnie
zębowej. Jest to prawdopodobnie
konsekwencją naziemnego trybu
konsekwencją naziemnego trybu
życia.
życia.
Naczelne mają wyraźnie osłabiony zmysł węchu
Naczelne mają wyraźnie osłabiony zmysł węchu
(powonienia). Jest to oczywiście skorelowane
(powonienia). Jest to oczywiście skorelowane
ze słabym rozwojem opuszek węchowych w
ze słabym rozwojem opuszek węchowych w
korze mózgowej. Narząd „vomeronasalny” u
korze mózgowej. Narząd „vomeronasalny” u
naczelnych jest zredukowany. W naturze
naczelnych jest zredukowany. W naturze
odgrywa on znaczącą rolę w kontaktach
odgrywa on znaczącą rolę w kontaktach
interpersonalnych (międzyosobniczych)
interpersonalnych (międzyosobniczych)
głównie o podłożu seksualnym (feromony).
głównie o podłożu seksualnym (feromony).
Redukcja organu Jacobsona jest szczególnie
Redukcja organu Jacobsona jest szczególnie
zaznaczona u małp wąskonosych. Część
zaznaczona u małp wąskonosych. Część
badaczy uważa, że narząd
badaczy uważa, że narząd
„vomeronasalny”
„vomeronasalny”
w
w
dalszym ciągu przejawia swoją działalność
dalszym ciągu przejawia swoją działalność
zarówno u małp wąskonosych jak i człowieka.
zarówno u małp wąskonosych jak i człowieka.
