AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

TEMAT:

PIENIĄDZ.

POLITYKA MONETARNA

31.05.21

2

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

CEL - ZAPOZNAĆ Z:



pojęciem i funkcją pieniądza;



popytem i podażą na pieniądz;



funkcja banków w tym BC.

31.05.21

3

AKADEMIA MARYNARKI WOJENNEJ

LITERATURA:



Praca zbiorowa pod red. Milewskiego R.,
Podstawy ekonomii, PWN, Warszawa
2006.



Czarny B., Wstęp do ekonomii, PWE.
Warszawa 2006.



Bremond J., Couel J., Salot M., Kompedium
wiedzy o ekonomii, PWN, Warszawa 2006.

31.05.21

4

ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA

Pieniądz jest to powszechnie akceptowany towar, za
pomocą którego dokonywana jest wymiana
produktów
i

usług.

Istota

pieniądza

przejawia

się

w jego funkcjach:



środka wymiany;



jednostki

obrachunkowej

(miernika

wartości

produktów
i usług);



środka płatniczego (realizacja odroczonych płatności);



środka przechowywania bogactwa.

31.05.21

5

ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA

Pieniądz może być wykorzystywany jako

środek

wymiany

przy spełnieniu następujących warunków:



musi

być

powszechnie

akceptowany

tzn.

sprzedawcy dóbr muszą być przekonani, że za

otrzymane pieniądze bez trudności będą mogli

nabyć

potrzebne

im

produkty

i usługi;



musi być łatwo przenośny, nawet pieniądze

reprezentujące dużą wartość muszą być wygodne w

użyciu – nie mogą być ciężkie i duże objętościowo

(utrudniałyby przechowywanie i przemieszczanie);



musi być łatwo podzielni na mniejsze jednostki, aby

dokonywanie małych, jak i dużych transakcji

odbywało się zakłóceń;

31.05.21

6

ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA



musi być trudny do podrobienia, gdyż
pieniądze, które łatwo sfałszować, nie budzą
zaufania i szybko tracą wartość.

31.05.21

7

ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA

Ponadto pieniądz pełni funkcję:



jednostki obrachunkowej

– w której

wyrażane są ceny towarów i usług;



jednostki pieniężnej (skala cen)

– wartość

określa państwo poprzez ustalenie nazwy
podstawowej jednostki pieniądza i sposób
jego dzielenia na mniejsze części;

31.05.21

8

ISTOTA I FUNKCJE PIENIĄDZA



środka

płatniczego

–

w

momencie

zawierania transakcji pieniądz realnie nie

występuje,

pełni

funkcję

jednostki

rozrachunkowej. Pieniądz realny pojawia się w

momencie

dokonywania

płatności

za

dostarczone produkty lub usługi lub reguluje

inne zobowiązania np. podatki;



środka

przechowywania

wartości

–

gromadzenia bogactwa, jednak musi mieć

stabilną siłę nabywczą (potocznie musi

posiadać swoją wartość).

31.05.21

9

ZASOBY PIENIĄDZA

Za pieniądz najczęściej rozumie się

najczęściej

gotówkę

oraz

salda

na

rachunkach

bankowych

na

żądanie

.

W praktyce w wielu krajach funkcjonują szersze
definicje pieniądza, obejmujące różne składniki
aktywów finansowych (różne miary ilościowe
zasobów pieniądza). Wartości te ulegają częstym
modyfikacjom pod wpływem zmian dokonujących
się w strukturze wyników finansowych.

31.05.21

10

KOSZT POSIADANIA PIENIĄDZA



Przechowywanie bogactwa, majątku

w formie pieniądza kosztuje.



Koszty

są to straty wynikające z

utraconych dochodów, jakie wiążą się z

alternatywnymi formami przechowywania

bogactwa

(np. w formie akcji państwowych lub

niefinansowych

jak

nieruchomości,

biżuteria, dzieła sztuki), które to straty

należy pomniejszyć o dochód związany z

posiadaniem pieniądza.

31.05.21

11

Dwie cechy pieniądza:



Pierwsza to:
a) pełnienie przezeń funkcji środka wymiany;
b)

występowanie

w

postaci

powszechnie

akceptowanego środka płatniczego;
c) przeliczanie cen produktów i usług na pieniądze,



Druga to:
a) występowanie jako jednostka rozliczeniowa

(szeroko uznawana miara wartości);
b)

kursy

walutowe

pozwalają

nam

na

doprowadzenie cen pieniężnych różnych krajów do

porównywalności.

31.05.21

12

PIENIĄDZ JAKO ŚRODEK WYMIANY



Pieniądz eliminuje koszty poszukiwań:

a) właściwego partnera, związane

z wymianą naturalną, ponieważ jest

powszechnie przyjmowany;

b) poprzez umożliwienie jednostkom

sprzedaży wytworzonych przez siebie

produktów i usług.

31.05.21

13

PIENIĄDZ JAKO ŚRODEK PRZECHOWYWANIA
WARTOŚCI

Pieniądz:



nie byłby skłonny przyjmować takiego
środka płatności, którego wartość jest
środkiem przenoszenia siły nabywczej
czasu teraźniejszego w przyszły;



jest rodzajem aktywów;



jest środkiem przechowywania wartości;

31.05.21

14

PIENIĄDZ JAKO ŚRODEK PRZECHOWYWANIA
WARTOŚCI



poprzez

swoją

użyteczność

środkiem

wymiany, co czyni go automatycznie czyni

go najbardziej płynnym ze wszystkich

aktywów;



chętnie przyjmowany jako środek płatności,

stąd ustala standard, w stosunku do którego

ocenia się płynność innych aktywów.

31.05.21

15

CO JEST PIENIĄDZEM?



Waluta i depozyty bankowe, na które można

wystawiać czeki są zakwalifikowane jako pieniądz.

Są

powszechnie

akceptowanymi

środkami

płatniczymi, które mogą być transferowane

między właścicielami bez dużych kosztów.



GD i przedsiębiorstwa stosują walutę i depozyty

czekowe jako wygodny sposób finansowania

rutynowych transakcji.



Aktywa takie, jak własność ziemska, nie

kwalifikują się jako pieniądz, ponieważ brakuje im

istotnego atrybutu płynności jednak wpływają na

popyt na pieniądz.

31.05.21

16

POPYT NA PIENIĄDZ



Popyt na pieniądz - to ilość na jaką
jest

zapotrzebowanie

związane

głównie
z obsługą procesu cyrkulacji dóbr,
prowadzonym przez firmy rachunkiem
ekonomicznym

związanym

z

realizacją płatności i operacji oraz
przewidywaniami i zachowaniami
ludzi np. skłonnością do spekulacji.

31.05.21

17

POPYT NA PIENIĄDZ



Wielkość popytu na pieniądz

zależy od

takich czynników jak: wielkość produkcji
różnych

dóbr,

liczba

zawieranych

transakcji,

przeciętny

poziom

cen

produktów i usług, nominalna i realna
stopa

oprocentowania

środków

pieniężnych (związek z inflacją), koszt
posiadania pieniądza oraz koszt zamiany
jednych aktywów na inne.

31.05.21

18

PODAŻ PIENIĄDZA



Podaż pieniądza

– to ilość pieniądza

wprowadzana do gospodarki, regulowana

przez państwo. Państwo wpływa na podaż

pieniądza

za

pośrednictwem

banku

centralnego oraz różnych agend i instytucji

rządowych, na wielkość emisji pieniądza,

formy, w jakich pieniądz ma być

emitowany, oraz na cele, które dzięki

kolejnym emisjom zamierza się osiągnąć.

31.05.21

19

POPYT NA PIENIĄDZ

Popyt na pieniądz zależy przede wszystkim od:



poziomu cen

– im wyższy poziom cen, tym

wyższy nominalny popyt na pieniądz;



realnego dochodu narodowego

– im wyższy

dochód, tym niższy nominalny popyt na
pieniądz;



stopy procentowej

– im wyższa stopa

procentowa, tym niższy nominalny popyt na
pieniądz.

31.05.21

20

FUNKCJE BANKÓW



Do podstawowych funkcji banków należy:



kreacja pieniądza.



przyjmowanie

zwrotnych

wkładów

pieniężnych (depozytów) w zamian za

odsetki;



udzielenie kredytów dla przedsiębiorstw i

osób fizycznych;



świadczenie usług finansowych związanych

z obiegiem pieniądza jako środka cyrkulacji

płatniczej;

31.05.21

21

KREDYTY



Kredyt towarowy (kupiecki)

– występuje wówczas

gdy normalna transakcja kupna – sprzedaży

przekształca się w stosunek kredytowy ze względu na

odroczenie terminu spłaty.



Kredyt umożliwia prowadzenie działalności handlowej

w sytuacji gdy nabywcy nie maja wystarczających

środków finansowych, aby kupić towar w momencie

oferowania go do sprzedaży, a równocześnie

sprzedawcy nie mogą znaleźć nabywców, którzy

mogliby natychmiast zapłacić gotówką.



Kredyt towarowy jest kredytem krótkoterminowym.

31.05.21

22

KREDYTY



Kredyt pieniężny

– polega na udzieleniu

przez wierzyciela pożyczki pieniężnej
w zamian za określone odsetki. Kredyt
pieniężny jest udzielany przez banki i inne
niebankowe instytucje finansowe np. kasy
oszczędnościowo – pożyczkowe.

31.05.21

23

BANK CENTRALNY



Bank centralny (bank emisyjny, bank
banknotów)

– ma pozycję nadrzędną

w stosunku do pozostałych banków,
wpływa na ich działalność oraz jest
odpowiedzialny za prowadzenie bieżącej
polityki pieniężnej państwa.

31.05.21

24

BANK CENTRALNY

Bank centralny pełni następujące funkcje:



posiada

monopol

na

emisję

pieniądza

gotówkowego;



pełni funkcję banku banków tzn. zaopatruje banki

komercyjne w pieniądz gotówkowy, reguluje

rezerwy tych banków i udziela im pożyczek;



pełni funkcję banku państwa tzn. prowadzi

rozliczenia

z rządem, obsługuje budżet państwa, pokrywa

zobowiązania zagraniczne państwa, utrzymuje

rezerwę państwową;

31.05.21

25

BANK CENTRALNY



stabilizuje rynki finansowe tzn. występuje jako
„kredytodawca ostatniej instancji” – wspomaga
pożyczkami banki i inne instytucje finansowe
w sytuacji, gdy panika finansowa mogłaby
zagrozić stabilności całego systemu finansowego
państwa;



współuczestniczy w realizacji polityki pieniężnej
państwa, kontroluje i reguluje podaż pieniądza
i kredytu w gospodarce.

31.05.21

26

BANK CENTRALNY

W krajach z rozwiniętą gospodarkę rynkową

wzajemna zależność między bankiem centralnym a

rządem przyjmuje jedną z dwóch możliwych

postaci:

1) bank centralny jest niezależny od rządu i cele

swej działalności ustala bez jego ingerencji.

Podstawowym

celem

działalności

banku

niezależnego od rządu jest stabilność cen.
Do najbardziej niezależnych banków od rządu

należą banki: szwajcarski, niemiecki i amerykański

w dalszej kolejności – Japonii, Kanady, Belgii i

Holandii;

31.05.21

27

BANK CENTRALNY

2) bank centralny jest zależny od rządu.
Rząd określa kierunki polityki banku,
pozostawiając mu zadania wykonawcze.
Polityka monetarna banku centralnego
powinna wspomagać politykę gospodarczą
bez względu na konsekwencje inflacyjne.
Do grupy najbardziej zależnych od rządu
banków należą banki: Francji, Anglii,
Portugalii, Grecji, Australii i Nowej Zelandii.