Wykład 4

Wykład 4

Najważniejsze klauzule stosowane

w handlu międzynarodowym:

1. klauzula największego

uprzywilejowania (KNU)

2. klauzula narodowa
3. klauzula ochronna
4. klauzula antydumpingowa
5. klauzula standstill.

Wykład 4

Ad.1. Celem KNU jest przeciwdziałanie dyskryminacji w

stosunkach międzynarodowych. KNU zawiera
zobowiązanie państwa do traktowania swego partnera
w okresie obowiązywania umowy nie gorzej niż
najbardziej uprzywilejowanego kraju.

Praktyczny skutek zastosowania tej klauzuli można

zinterpretować w ten sposób, że państwo nie może
przyznać preferencyjnych stawek celnych żadnemu
krajowi bez ich rozciągnięcia na wszystkich partnerów
korzystających w tym państwie z KNU.

Z kolei jest to uprawnienie dla wszystkich państw do

domagania się takich samych preferencji, jakie zostały
przyznane jakiemukolwiek innemu państwu. Tak więc
KNU zapewnia równe traktowanie partnerów.

Wykład 4

Wyjątki od KNU - mające bardzo duże

znaczenie w stosunkach

międzynarodowych:



preferencje przyznane w umowie o

utworzeniu strefy wolnego handlu lub unii

celnej,



ustępstwa w ruchu przygranicznym,



preferencje przyznane krajom

rozwijającym się w ramach Powszechnego

Systemu Preferencji (General System of

Preferences).

Wykład 4

Ad. 2. Klauzula narodowa oznacza zobowiązanie

kraju, że na swym terytorium nie będzie traktował
towarów swego partnera gorzej niż własnych.

Ad.3.Klauzula ochronna stwarza państwu prawo do

zastosowania specjalnych środków ochronnych
(podwyższenia stawek celnych lub wprowadzenia
kontyngentów) jeżeli import danego towaru
powoduje poważne zakłócenia w gospodarce.

Ich występowanie musi być udokumentowane, a

zakres specjalnej ochrony i czas jej trwania -
dostosowany do stopnia i zakresu zakłóceń.

Wykład 4

Ad.4. Na mocy klauzuli antydumpingowej państwo ma prawo

do wprowadzenia środków ochronnych wobec dostawcy
danego towaru, gdy import jest dokonywany po cenach
dumpingowych, tj. niższych od wartości normalnej. Według
art. VI GATT wartość normalna to cena, po której podobny
produkt jest sprzedawany na rynku wewnętrznym kraju
eksportera w normalnym obrocie handlowym.

Ad.5. Celem wprowadzenia klauzuli standstill jest

niepogarszanie warunków dostępu do rynku w zakresie
określonych towarów. Partnerzy zobowiązują się, że nie
wprowadzą wobec siebie żadnych nowych ceł i ograniczeń
ilościowych, lecz utrzymają poziom ochrony istniejącej w
wyraźnie określonym momencie (dniu).

Wykład 4

Cło - najpowszechniejsza opłata

pobierana przez państwo od

przywozu, wywozu lub przewozu

towarów przez granice celne państwa

lub unii celnej.

Wykład 4

Z punktu widzenia kierunku obrotu

towarowego rozróżnia się cła:



Przywozowe (importowe)



Wywozowe (eksportowe)



Przewozowe (tranzytowe).

Wykład 4

Ze względu na cel stosowania cła

podzielić można na:



Fiskalne



Ochronne (protekcyjne)



Prohibicyjne



Odwetowe



Antydumpingowe lub wyrównawcze.

Wykład 4

Ze względu na sposób obliczania cła

dzielimy na:



Cła od wartości (ad valorem) - są one
liczone w procentach od wartości
towarów.



Specyficzne - obliczane przeważnie
od ilości lub wagi towarów, rzadziej
od sztuki.



Mieszane.

Wykład 4

Ze względu na sposób podejmowania

decyzji o wysokości stawki celnej

można dokonać podziału ceł na:



Autonomiczne



Konwencyjne



Preferencyjne.

Wykład 4

Z uwagi na zobowiązania wobec

partnerów GATT/WTO cła możemy

podzielić na:



związane



niezwiązane.

Zakres „związań" taryfowych produktów

przemysłowych (w %) przed i po Rundzie Urugwajskiej

Grupy krajów

Procent „związanych” linii taryfowych
przed

Rundą

po Rundzie

Państwa rozwinięte

Państwa rozwijające się

Ameryka Północna

100

Ameryka Łacińska

100

Europa Zachodnia

Afryka

Azja

Ogółem

Wykład 4

Taryfa celna jest zestawieniem

stawek celnych uszeregowanych
według ustalonej klasyfikacji
towarowej.

Może ona zawierać stawki celne w

układzie jedno-, dwu- lub
wielokolumnowym.

Wykład 4

Nomenklatura (klasyfikacja) towarowa

powinna być:



wyczerpująca w zakresie ilości towarów nią
objętych,



przejrzysta,



aktualna,



porównywalna z nomenklaturami taryf
celnych obowiązującymi w innych krajach,
jak również z nomenklaturą i klasyfikacją
towarów stosowaną w oficjalnych
statystykach międzynarodowych.

Wykład 4

Obecnie taryfy celne prawie wszystkich krajów

oparte są albo na Zharmonizowanym Systemie

Oznaczania i Kodowania Towarów HS

(Harmonized System), albo na Scalonej

Nomenklaturze Towarowej Handlu Zagranicznego

CN (Combined Nomenclature) stanowiącej jego

rozwinięcie.

Wiele krajów oraz organizacji międzynarodowych, w

tym agendy ONZ, publikują dane statystyczne

dotyczące obrotów handlowych również według

Standardowej Klasyfikacji Handlu

Międzynarodowego SITC (Standard International

Trade Classification).

Wykład 4

Inne opłaty w imporcie:

opłaty manipulacyjne

opłaty statystyczne

Wykład 4

Kontyngent taryfowy (inaczej zwany celnym)

polega na ustaleniu zredukowanych stawek

celnych w odniesieniu do określonej ilości lub

wartości towarów importowanych na wyznaczony

okres. Przywóz towarów odbywa się na podstawie

pozwoleń wydawanych przez władze.

Kontyngent taryfowy wygasa po jego wyczerpaniu

lub po wygaśnięciu terminu jego obowiązywania.

Przywóz przekraczający wielkość kontyngentu

taryfowego jest dozwolony, lecz według

normalnej stawki celnej występującej w taryfie.

Wykład 4

Plafon taryfowy jest instrumentem umożliwiającym

władzom bardziej elastyczną regulację importu.

Polega on na ustaleniu obniżonych stawek celnych

w odniesieniu do określonej ilości lub wartości

towarów, jednakże z możliwością przekroczenia tej

ilości lub wartości przed terminem zamknięcia

plafonu.

Zamknięcie to wymaga specjalnego rozporządzania.

O wygaśnięciu plafonu decyduje urzędowy akt jego

zamknięcia, który nie jest potrzebny w przypadku

kontyngentu (gdyż okres jego obowiązywania jest z

góry wyznaczony w sposób wiążący).

Wykład 4

Skutki:

zmniejszenie nadwyżki konsumenta (różnica pomiędzy

kwotą, jaką nabywca jest skłonny zapłacić za określoną

ilość dobra, a kwotą jaką musi rzeczywiście zapłacić)

zwiększenie nadwyżki producenta (różnica między sumą,

którą producent lub sprzedający jest skłonny przyjąć za

daną ilość produktu a sumą, którą otrzymuje na rynku)

wystąpienie efektów:

fiskalnego (pole c)
redystrybucyjnego (pole a)
konsumpcyjnego (pole d)
protekcyjnego (pole b)

Wykład 4

Straty konsumentów:

a + b + c + d

Korzyści producentów: a
Korzyści budżetu państwa:

Straty netto

b + d

Wprowadzenie ceł w małym kraju prowadzi

w ostatecznym rachunku do poniesienia

przez ten kraj strat netto. Straty te są

ceną, jaką płaci się za odejście od zasady

wolnego handlu, mimo że dla niektórych

podmiotów i grup społecznych

wprowadzenie ceł może być korzystne.

Wykład 4

Skutki:

zmniejszenie nadwyżki konsumenta (różnica pomiędzy

kwotą, jaką nabywca jest skłonny zapłacić za określoną

ilość dobra, a kwotą jaką musi rzeczywiście zapłacić)

zwiększenie nadwyżki producenta (różnica między sumą,

którą producent lub sprzedający jest skłonny przyjąć za

daną ilość produktu a sumą, którą otrzymuje na rynku)

wystąpienie efektów:

fiskalnego (pole c)
redystrybucyjnego (pole a)
konsumpcyjnego (pole d)
protekcyjnego (pole b)
terms of trade (pole e)

Wykład 4

Straty konsumentów.

a + b + c + d

Korzyści producentów:

Korzyści budżetu państwa:

Korzyści z poprawy terms of trade: e
Straty netto

b + d - e

Wprowadzenie cła niekoniecznie musi

prowadzić do strat netto.

Jeżeli b + d ≥ e, to duży kraj poniesie straty lub nie

odniesie korzyści z wprowadzenia cła.

Jeżeli natomiast e > b + d, to wprowadzenie cła

przyniesie dużemu krajowi korzyści.

Wykład 4

Przyczyny, dla jakich cła są bardziej pożądane w

handlu niż restrykcje ilościowe:

1. cła utrzymują automatyczne powiązanie między

cenami krajowymi i zagranicznymi, zapewniają, że
najbardziej efektywny dostawca nadal będzie mógł
obsługiwać rynek; tego typu więź ulega zerwaniu
podczas stosowania kontyngentów;

2. korzystając z ceł, łatwo jest zapewnić

niedyskryminację zagranicznych źródeł dostaw, co
jest znacznie trudniejsze podczas stosowania
kontyngentów - alokacja kwot importowych często
bywa kierowana arbitralnymi decyzjami urzędników;

Wykład 4

3. cła są przejrzyste: gdy raz się je ustali, każdy handlowiec

zna już cenę dostępu do rynku dla specyficznego produktu;
nie jest tak przy stosowaniu kontyngentów, kiedy to
warunki dostępu do rynku mogą być zależne od czasu (np.
przydzielanie na zasadzie kolejności składania wniosków),
dotychczasowych wyników (jeżeli kontyngenty są
przydzielane na podstawie dotychczasowego ich
wykorzystania) lub korupcji (łapówki wręczane urzędnikom
odpowiedzialnym za licencjonowanie);

4. cła są także bardziej przejrzyste w tym sensie, że nominalny

poziom protekcjonizmu łatwo jest wyliczyć; ocena tego
poziomu jest znacznie trudniejsza przy stosowaniu
kontyngentów;

Wykład 4

5. cła generują dochody dla rządu, podczas gdy przy

stosowaniu kontyngentów ekwiwalent cła może płynąć do
eksporterów lub pośredników, w zależności od alokacji kwot
importowych; w większości wypadków rządy nie otrzymują
wykreowanej premii -dodatkowy dochód na jednostkę
sprzedaży, wynikający z powodowanego restrykcją efektu
zwiększania ceny, jest transferowany do tych, którzy
dysponują prawami do kontyngentu, co staje się głównym
bodźcem dla grup nacisku i poszukiwania furtek;

6. cła są również bardziej efektywne, ponieważ zmniejszają

skłonność do wywierania nacisków, przynoszą korzyść całej
branży produkującej chronione towary, zmniejszają korzyści
dla indywidualnych firm prowadzących lobbying na rzecz
protekcjonizmu.

Wykład 4

Wyszczególnienie

Przed Rundą

Urugwajską

Po Rundzie

Urugwajskiej

Kraje rozwinięte

6,3

3,8

Australia

20,1

12,2

Japonia

3,9

1,7

Kanada

9,0

4,8

Islandia

18,2

11,5

Nowa Zelandia

23,9

11,3

Norwegia

3,6

2,0

RPA

24,5

17,2

Szwajcaria

2,2

1,5

Unia Europejska

5,7

3,6

Stany Zjednoczone

5,4

3,5

Wykład 4

Wyszczególnienie

Przed Rundą

Urugwajską

Po Rundzie

Urugwajskiej

Kraje w okresie
transformacji

8,6

6,0

Czechy i Słowacja

4,9

3,8

Polska

16,0

9,9

Węgry

9,6

6,9

Kraje rozwijające się

15,3

12,3

Indie

71,4

32,4

Korea Płd.

18,0

8,3

Meksyk

46,1

33,7

Rumunia

33,9

11,7

Singapur

12,4

5,1

Tajlandia

37,3

28,0

Wykład 4

Redukcje ceł były zróżnicowane w poszczególnych

grupach towarów. Relatywnie największe
dotyczyły: wyrobów metalurgicznych oraz maszyn
i urządzeń (prawie 60% obniżka), tzw. pozostałych
wyrobów przemysłowych (56%) oraz produktów
mineralnych i metali szlachetnych (52%).

Znaczna część importu (w krajach rozwiniętych)

została objęta zerowymi stawkami celnymi.
Dotyczy to np. produktów farmaceutycznych,
maszyn rolniczych, urządzeń budowlanych,
aparatury medycznej, mebli, papieru, wyrobów
stalowych i zabawek.

Document Outline