Kaniulacja
naczyń
Maria Wujtewicz
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Katedry Anestezjologii i Intensywnej
Terapii AMG
Kaniulacja
naczyń
Maria Wujtewicz
Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Katedry Anestezjologii i Intensywnej
Terapii AMG
Zapewnienie dostępu żylnego –
podstawowy zabieg w praktyce
klinicznej
Resuscytacja chorych
Podawanie leków
Utrzymywanie bilansu wodnego –
płynoterapia
Dojście do żyły
Warstwy tkanek o zróżnicowanej oporności i różnych
funkcjach żyła
Skóra
- bariera przeciw bakteriom, wzmocniona przez
mało
uwodnioną warstwę keratyny
- receptory bólowe: ból przy wszystkich
zabiegach
- przekłucie skóry niszczy jej funkcję ochronną
zwiększone ryzyko infekcji
Dojście do żyły
- szczelny opatrunek uwadnia keratynę i
pogarsza jej
właściwości ( bariera przeciwbakteryjna)
Podskórna unaczyniona tkanka tłuszczowa (mała
oporność, dostateczna grubość dla ukrycia żyły)
Bolesność wkłucia: miejsce i rozmiar kaniuli
Poruszanie wkłutym cewnikiem: ból przez okres
pozostawania w naczyniu staranne umocowanie
Dostęp żylny
1.
Obwodowy
2.
Centralny
Dostęp żylny obwodowy
Miejsce nakłucia
grzbiet ręki
przedramię
skóra głowy-noworodki
żyła szyjna zewnętrzna
żyła odpiszczelowa
(kostka)
Miejsce nakłucia
stopa
zgięcie łokciowe
(wyjątkowo)
u osób praworęcznych
kończyna lewa
ogolona skóra
Dostęp żylny obwodowy
Nie należy nakłuwać żył
w okolicy stawu
→
unieruchomienie
w miejscu, gdzie ich przebieg jest
kręty
Uwagi praktyczne
kończyna ogrzana i opuszczona nieco do dołu
po założeniu opaski zaciśnięcie ręki, oklepywanie
miejsca wkłucia
zahamować odpływ żylny, zachować dopływ
tętniczy
po ułożeniu kończynę (skórę) naciągnąć, aby
unieruchomić naczynie
Uwagi praktyczne
unikać wielokrotnych nakłuć skurcz
naczynia
znieczulenie miejscowe
podświetlanie
Uwagi praktyczne
nakłucie bezpośrednie (skóra →
naczynie)
nakłucie pośrednie (1-2 cm kanał w
tkance podskórnej → naczynie)
Wybór dostępu
żylnego
Zależy od:
odporności żyły na podawane do niej leki i płyny
czasu wlewu
stanu żył i ich dostępności
ryzyka powikłań
zgody i wygody chorego
Sprzęt
Kaniula –
krótkie wkłucie dożylne
Cewnik, kateter –
wkłucie długie
zakładane do żyły centralnej
Podział dostępów żylnych w zależności od
czasu
utrzymywania kaniulacji
1.
nakłucie
2.
dostęp krótkoterminowy ( kilka dni)
3.
dostęp średnioterminowy ( kilka tygodni)
4.
dostęp długoterminowy - tunelizacja
( miesiące, lata)
cewniki Broviaca, Hickmana
cewniki typu ,,port”
Cewniki
wykonane z polimerów- tworzyw sztucznych
impregnowanych solami baru lub wolframu
rtg
dostęp krótkoterminowy – z poliuretanu
dostęp dłuższy – pochodne silikonu mniej
zakrzepów
Rozmiar cewnika
2x większa średnica 4x większy przepływ
Rozmiar Średnica zewn. Szybkość przepływu
Gauge (G) milimetry ml/min
14 2.10 -
16 1,65 96,3
18 1,24 60,0
20 0,89 39,5
22 0,71 24,7
24 0,56
Cewniki wieloświatłowe
2-3 światła o jednakowej średnicy lub 1większe i dwa
mniejsze
ujścia dystalne w odległości od siebie minimum 1 cm.
mniejsza ilość punkcji
ryzyko powikłań nie większe niż przy
jednoświatłowych
Wskazania do założenia cewnika do żyły
centralnej
brak możliwości wkłucia do żyły obwodowej
podawanie środków obkurczających naczynia
( aminy katecholowe)
stosowanie środków o dużej osmolarności
( żywienie pozajelitowe)
intensywna płynoterapia (wstrzas hipowolemiczny)
długotrwała terapia dożylna ( chemioterapia)
Wskazania do założenia cewnika do żyły
centralnej
pomiar OCŻ
założenie elektrody endokawitarnej
badania hemodynamiczne
hemodializa, plazmafereza
doświadczenie anestezjologa
Umiejscowienie centralnego cewnika
dożylnego
Koniec cewnika w żyle głównej
Optymalnie: końcówka tuż przed ujściem
żyły głównej górnej do prawego
przedsionka ( w tej okolicy nie ma
zastawek żylnych)
Dostęp do żyły głównej
górnej
Dostęp z obwodu – żyły kończyny górnej i
żyła szyjna zewnętrzna
Dostęp centralny – żyła szyjna wewnętrzna,
podobojczykowa, pachowa,
bezimienna (ramienno-
głowowa),
udowa (rzadko)
Kontrola położenia
cewnika
Zdjęcie RTG klatki piersiowej
Zapis EKG z końca cewnika (podwyższony
załamek P –prawy
przedsionek)
Powikłania kaniulacji żył
centralnych
Powikłania wczesne
– związane z
zakładaniem
cewnika
Powikłania późne
– związane z
obecnością
cewnika w
naczyniu
Powikłania wczesne
1.
uszkodzenie miąższu płuc → odma
opłucnowa
śródpiersiowa
podskórna
2. p
owietrzny zator żylny
3.
uszkodzenie naczynia krwionośnego → krwiak
podskórny
śódpiersia
opłucnowy
Powikłania wczesne
4.
przebicie przedsionka i tamponada
serca
5.uszkodzenie przewodu piersiowego
6. powikłania neurologiczne:
uszkodzenie splotu barkowego
porażenie nerwu przeponowego
porażenie nerwu krtaniowego
Uwaga:
Dreny łączące płyn infuzyjny z
kaniulą powinny tworzyć pętlę
zwisającą
poniżej miejsca wkłucia →
zapobieganie zatorom powietrznym
Powikłania późne
1. zakażenia
2. powikłania zakrzepowe i zatorowe
3. powikłania mechaniczne
(niedrożność, uszkodzenie,
przemieszczenie cewnika)
Zakażenia cewnika
Kontaminacja cewnika u 3-8%
chorych → odcewnikowe
zakażenie → 40-60% wszystkich
zakażeń krwi → odpowiada za 1%
śmiertelności
Zakażenia cewnika
Do zakażeń cewnika dochodzi:
w czasie wprowadzania
w wyniku zakażenia skóry w miejscu
wprowadzenia cewnika
w trakcie przetaczania płynów i
podawania leków
drogą krwiopochodną
Zasady przy zakładaniu
cewnika
1.
dezynfekcja rąk jak przy zabiegu
operacyjnym
2.
sterylna czapka, rękawiczki, maseczka,
fartuch
3.
pole obłożone jałowymi serwetami
4.
narzędzia rozłożone na jałowej serwecie
Zasady przy zakładaniu
cewnika
5.
dezynfekcja skóry - ważny jest
czas
działania środka!
6.
cewniki zakładane ,,na ostro”
należy jak najszybciej wymienić.
Umyć, wysuszyć i odkazić
ręce!!!
Kaniulacja naczyń
tętniczych
Miejsce kaniulacji :
tętnica promieniowa, łokciowa, ramienna,
udowa, grzbietowa stopy
Cel kaniulacji :
pomiar ciśnienia metodą bezpośrednią,
pobieranie próbek krwi na badania
Nie wolno tą drogą podawać leków →
skurcz
tętnicy i uszkodzenie ręki!