URAZY I ZŁAMANIA 

NARZĄDU RUCHU

 

 

ZŁAMANIE KOŚCI

Jest to przerwanie ciągłości kości 

oraz rozdarcie okostnej 

powodujące obfity wylew krwi, 

zastój chłonki, możliwość 

uszkodzenia mięśni i stawów. 

 

 

Machanizm złamania

- Złamanie przez zgięcie – siła działa 

prostopadle do kości, złamanie 
zderzakowe Messerera

- Złamanie przez skręcenie
- złamanie otwarte
- Złamanie zamknięte

 

 

Rodzaje złamań

- Złamanie przez rozerwanie (awulsyjne) – w 

skutek nadmiernego skurczu mięśnia 

- Złamanie przez zgniecenie (kompresyjne) – 

siła działająca wzdłuż kości np.. Złamanie 
trzonów kręgosłupa w nowotworach lub 
osteoporozie

- Złamanie bez przemieszczenia
- Złamanie z przemieszczeniem (działanie 

mięsni, działanie siły urazu, przenoszenie 
chorego)

 

 

Złamania u dzieci

• Złamanie podokostnowe – „zielonej 

gałązki” – dochodzi do przerwania 
kości jednak okostno pozostaje nie 
naruszona

• Gojenie się złamań u dzieci jest 

szybkie i łatwiejsze

• Nie zawsze dąży się do idealnego 

ustawienia odłamów

 

 

Objawy złamania

• Dokładne rozpoznanie złamania 

opiera się na obrazach RTG jednak 
już na miejscu wypadku można 
podejrzewać miejsce złamania

• Trzeba ustalić stan ogólny, 

przytomność, objawy wstrząsu

• Przeprowadzenie wywiadu 

 

 

Objawy

• Ból i bolesność
• Porażenie czynności kończyny
• Krwiak, sinice, obrzęk
• Zniekształcenie zarysów kończyny 

(przemieszczenie odłamów)

• Nieprawidłową ruchomość
• Trzeszczenie odłamów

 

 

Powikłania złamań

• Ogólne – wstrząs, zapalenie płuc, zator 

tłuszczowy, odleżyny

• Złamanie z rozerwaniem skóry:
  - przebicie skóry odłamem kości od wewnątrz

- rozerwanie przez działanie siły urazu
- złamanie otwarte zrasta się wolniej niż 
zamknięte 
- dużo niebezpieczeństwo zakażenia kości i 
rany powoduje to opóźnienie lub brak zrostu 
kości

 

 

Powikłania

• Uszkodzenie stawów – pęknięcie kości 

w obrębie powierzchni stawowej 

(krwiak stawu ), leczenie polega na 

bardzo dokładnym odtworzeniu stawu, 

gdyż nieprawidłowe odtworzenie 

ogranicza ruchomość stawu
- uszkodzenie torebki stawowej, 

chrząstek, krwiak w torebce

• Uszkodzenie naczyń i nerwów

 

 

Gojenie złamania

• Organizacja krwiaka
• Zrost łącznotkankowy
• Zrost kostny, kostnina (nasycenie solami 

wapnia zrostu łącznotkankowego)

Przebieg procesu zrastania nie jest zawsze 

prawidłowy z powodu zaburzeń 

hormonalnych, złe odżywianie, brak styku 

odłamów, niedostateczne unieruchomienie 

kończyny

 

 

Złamanie patologiczne

• Jest spowodowane zniszczeniem 

kości przez proces chorobowy, wtedy 
drobny uraz powoduje złamanie

• Są to: przerzuty nowotworowe, 

nowotwór pierwotny kości, ropne 
zapalenie kości i szpiku, osteoporoza

• Leczenie polega na leczeniu choroby 

zasadniczej

 

 

Doraźne postępowania w 

złamaniach

• Głównym zadaniem jest zapobieganie 

powikłaniom takim jak zakażenie, 
przemieszczenie odłamów, przebicie 
skóry, uszkodzenie tętnic i nerwów

• Trzeba dokonać pobieżnego badania 

stanu pacjenta

• Nie zdejmować butów bez potrzeby
• Nie ściągać ubrania bez potrzeby

 

 

Doraźne postępowanie w 

złamaniach

• Trzeba unieruchomić złamaną 

kończynę ponieważ przesuwanie się 
odłamów wywołuje ból

• Podać leki przeciwbólowe (morfina, 

tramadol)

• Nie nastawiać złamanych powierzchni, 

przywieźć pacjenta w takim ułożeniu 
jakim znajduje się po wypadku

 

 

Doraźne postępowanie w 

złamaniach

• Jeżeli jest złamanie otwarte połóż 

jałową gazę na ranę

• Jak najszybszy transport chorego do 

szpitala

• Kontrolować stan ogólny chorego

 

 

Doraźne unieruchomienie 

złamania

• Zapobiega dalszemu przemieszczaniu 

się odłamów i uszkodzeniu narządów

• Łagodzi ból
• Odgrywa rolę w walce z zakażeniem, 

ogranicza zakażenie

• Reguła Potta – polega na 

unieruchomieniu dwóch graniczących 
ze sobą stawów

 

 

Doraźne unieruchomienie 

złamania

• Kończynę górną unieruchamia się 

poprzez przywiązanie do tułowia

• Kończynę dolną unieruchamia się 

poprzez przywiązanie do zdrowej 
kończyny. 

 

 

Doraźne unieruchomienie 

złamania

• Do unieruchomienia możemy 

wykorzystać szynę Kramera, chustę 
trójkątną 

• Kończynę górną możemy 

unieruchomić opatrunkiem Desaulta

 

 

Nieoperacyjne leczenie 

złamań

• Leczenie składa się z trzech etapów:

- repozycja odłamów kostnych – w 
znieczuleniu miejscowym
- unieruchomienie do czasu 
powstania zrostu – opatrunek 
gipsowy lub wyciąg
- usprawnienie 

 

 

Operacyjne leczenie złamań

• Wskazaniem do stosowania takiego 

leczenia są:
- złamanie szyjki kości udowej
- złamania przezstawowe
- złamania trzonu kości udowej
- złamania z pociągania 

 

 

Operacyjne leczenie złamań

• Zespolenie śródszpikowe
• Zespolenie wkrętami
• Zespolenie płytką AO
• Zespolenie z drutem i ryglowanie
• Alloplastyka stawu biodrowego z 

protezą Austin – Moore

• Leczenie przeciwkrzepliwe!!!!

 

 

Skręcenie stawu

• Jest to przekroczenie prawidłowego 

zakresu ruchu w danym stawie z 
powrotem powierzchni stawowych na 
swoje pozycje po ustąpieniu działania 
siły

• Jako następstwo powstaje 

rozciągnięcie lub rozerwanie torebki 
stawowej oraz więzadeł

 

 

Skręcenie stawu - leczenie

• Występuje obrzęk i zasinienie okolicy 

urazu

• Wymaga kilkudniowego 

unieruchomienia (2-3 tyg)

• Wzmacnianie działających na staw 

mięsni

• Czasami nakłucie i ewakuacja 

krwiaka

 

 

Zwichnięcie stawu

• Jest to utrwalone przemieszczenie 

stawowych końców kości poza ich 
naturalne granice styku

• W czasie zwichnięcia zostają 

rozerwane tkanki pozastawowe

• Znaczne uszkodzenie powierzchni 

stawowych 

 

 

Zwichnięcie stawu - objawy

• Kończyna w ustawieniu 

przymusowym, chory nie może 
zmienić jej ustawienia

• Dotykiem wyczuwa się, że panewka 

stawu jest pusta

 

 

Zwichnięcie stawu - 

postępowanie

• Doraźne unieruchomienie chorej 

kończyny

• Skierowanie chorego do szpitala
• Wykonanie zdjęcia RTG
• Nastawienie zwichnięcia w znieczuleniu
• Kontrolne zdjęcie po unieruchomieniu
• Po zdjęciu unieruchomienia 

rehabilitacja