OCENA OPŁACALNOŚCI
PRZEDSIĘWZIĘCIA
BIZNESOWEGO
OCENA OPŁACALNOŚCI
PRZEDSIĘWZIĘCIA
BIZNESOWEGO
O k r e s z w r o tu
K s ię g o w a s to p a z w r o tu
P r o s te
N P V
I R R
P I
Z d y s k o n to w a n y o k r e s z w r o tu
A n a liz a w r a ż liw o ś c i
S y m u la c ja M o n te C a r lo
A n a liz a d r z e w d e c y z y jn y c h
A n a liz a s c e n a r iu s z y
U ż y c ie r o z k ła d u n o r m a ln e g o
Z a n a liz ą r y z y k a
Z w y k o r z y s t a n ie m
z d y s k o n to w a n y c h
p r z e p ły w ó w p ie n ię ż n y c h
I n n e
M e to d y o c e n y
p r o je k tó w in w e s ty c y jn y c h
RYZYKIEM JEST ZDAŻENIE, KTÓRE
MOŻE SPOWODOWAĆ:
opóźnienie projektu
zwiększenie kosztów projektu
lub w inny sposób wpłynąć na
niekorzyść projektu
RYZYKO
w finansach definiowane jest jako
prawdopodobieństwo uzyskania dochodu
mniejszego niż dochód oczekiwany
rozkłady prawdopodobieństwa stanowią
podstawę pomiaru ryzyka
rozkład prawdopodobieństwa to zbiór
możliwych wyników z
prawdopodobieństwem wystąpienia
przypisanym każdemu wynikowi
ANALIZA WRAŻLIWOŚCI
Analiza wrażliwości polega na
sprawdzeniu, jaka będzie opłacalność
inwestycji przy zmianie przyjętych do
obliczeń parametrów
Wpływ każdego z czynników na NPV
przedsięwzięcia analizowany jest
odrębnie
ANALIZA MONTE CARLO
obliczenie wartości NPV w oparciu o najbardziej
prawdopodobne wartości zmiennych bazowych
selekcja zmiennych bazowych o wysokiej zmienności
i znaczącym wpływie na wartość projektu na
podstawie danych historycznych lub o opinię
eksperta
określenie zakresu zmienności oraz rozkładów
zmiennych bazowych oraz zdefiniowanie zależności
zachodzących pomiędzy poszczególnymi zmiennymi
bazowymi
przeprowadzenie od kilkuset do kilkunastu tysięcy
symulacji
jednoczesnych
losowych
zmian
wyselekcjonowanych
zmiennych
bazowych,
w
ramach określonych rozkładów i przy zachowaniu
zależności pomiędzy poszczególnymi zmiennymi
ANALIZA DRZEW
DECYZYJNYCH
polega na:
przewidywaniu różnych scenariuszy rozwoju
sytuacji i możliwych do podjęcia w określonych
momentach realizacji inwestycji decyzji
adaptacyjnych
określeniu prawdopodobieństw ich wystąpienia
! Projekt musi być podzielony na etapy oraz
musi być przyjęte założenie o dyskretnym
charakterze możliwych do uzyskania
rezultatów
ANALIZA SCENARIUSZY
sporządzenie możliwych wariantów przyszłego rozwoju
sytuacji (np. pesymistyczny, oczekiwany i
optymistyczny)
dla każdego wariantu określa się wartość czynników
wpływających na wartość NPV i obliczana wartość NPV
w ramach danego scenariusza uwzględnia się zmiany
wielu parametrów bazowych z uwzględnieniem
logicznych zależności między nimi
poszczególnym scenariuszom przypisywane jest
prawdopodobieństwo wystąpienia, przez co można
skalkulować wartość oczekiwaną i odchylenie
standardowe NPV
CZTERY METODY
ZARZĄDZANIA RYZYKIEM
1.
UNIKANIE
2.
ŁAGODZENIE
3.
DZIELENIE
4.
ABSORBOWANIE
Ryzyko projektu, to ryzyko
niewykonania projektu z
powodzeniem.
Wynika z dotychczasowych
doświadczeń organizacji z projektami
podobnego typu, z rozmiarami
projektu i z innych czynników.
Analiza tej kategorii ryzyka może
stanowić etap dyskusji na temat
wykonalności projektu
.
ANALIZA WYKONALNOŚCI
PROJEKTU
Techniczna
Finansowa
Operacyjna
Geograficzna
Czasowa
Zasobowa
Prawna
Polityczna
Ryzyko dla projektu
to specyficzne wydarzenia,
które pojawiając się, mogą
utrudnić lub wstrzymać
pomyślne wykonanie
projektu.
RYZYKO DLA PROJEKTU –
TYPOWE ELEMENTY
LISTY
Technologia nie działa zgodnie ze
specyfikacją
Budżet zostaje zmniejszony
Kluczowy członek zespołu opuszcza
projekt
Klient rezygnuje z finansowania
projektu
OKREŚLENIE RYZYKA DLA
PROJEKTU
Lista rodzajów ryzyka
Ocena prawdopodobieństwa (w skali np. od 1
do 10)
Ocena efektu wystąpienia danego ryzyka (w
skali od 1 do 10, gdzie 1 oznacza bardzo mały
wpływ określonego zdarzenia na realizację
projektu)
Obliczenie wagi ryzyka
Ustalenie planu alternatywnego
Oszacowanie kosztów planów alternatywnych
RYZYKO DLA PROJEKTU
BANKIET:
Ryzyko
Prawdop. Efekt Waga Plan alternatywny
1. Brak dostępnego lokalu w dniu odpowiednim
dla klienta
2
8
16 Wybrać kilka dat alterantywnych
2. Niemożność wystąpienia wybranego zespołu
rozrywkowego w wybranym dniu
3
5
15
Wybrać drugi zespół odpowiadający
klientowi
2. Niemożność spotkania się komisji
2
10
20 Samodzielny wybór prezesa firmy
3. Brak nominacji od zatrudnionych
3
5
15 Nominować będzie zarząd
4. Niewykonanie pamiątek na dzień bankietu
2
4
8 Wysłanie pamiątek później
5. Więcej lub mniej niż 200 uczestników
przybędzie na bankiet
7
4
28 Znaleźć lokal, który zdoła pomieścić 250
osób; odpowiednia umowa z lokalem
dotycząca osób nieobecnych
FEASIBILITY STUDY
Studium wykonalności - dostarcza
wszelkich danych niezbędnych do
podjęcia decyzji inwestycyjnej,
zarówno samemu inwestorowi, jak i
instytucji finansującej projekt
Wytyczne w zakresie wybranych
zagadnień
związanych z przygotowaniem
projektów inwestycyjnych
Narodowe Strategiczne Ramy
Odniesienia 2007-2013
Ogólna metodyka
przeprowadzania analizy
finansowej
Analizę finansową przeprowadza się w oparciu o
metodologię zdyskontowanych przepływów środków
(analiza DCF)
Analiza DCF obejmuje skonsolidowaną analizę finansową,
z punktu widzenia równocześnie właściciela
infrastruktury, jak i podmiotu gospodarczego (operatora
infrastruktury), w przypadku, gdy są oni odrębnymi
podmiotami
Analiza DCF odnosi się wyłącznie do przepływów środków
pieniężnych, tj. rzeczywistą kwotę pieniężną wypłacaną
lub otrzymywaną przez dany projekt. Niepieniężne
pozycje rachunkowe, jak amortyzacja czy rezerwy na
pokrycie nieprzewidzianych wydatków nie mogą być
przedmiotem tej analizy
Ogólna metodyka
przeprowadzania analizy
finansowej
Uwzględnia się wartość rezydualną, w przypadku,
gdy okres ekonomicznej użyteczności środków
trwałych projektu przekracza przyjęty okres
odniesienia
Uwzględnia się wartość pieniądza w czasie przy
zsumowywaniu przepływów finansowych z
różnych lat. Przyszłe przepływy środków
pieniężnych dyskontuje się w celu uzyskania ich
wartości bieżącej za pomocą współczynnika
dyskontowego, którego wielkość jest ustalana
przy użyciu odpowiedniej stopy dyskontowej
Założenia do analizy
finansowej
Analiza finansowa może być wykonywana w
cenach nominalnych lub realnych.
Zaleca się wykorzystanie dwóch scenariuszy
makroekonomicznych: podstawowego i
pesymistycznego. Podstawowy scenariusz
makroekonomiczny wykorzystywany jest w
całej analizie projektu, natomiast scenariusz
pesymistyczny może zostać wykorzystany
przy analizie wrażliwości i ryzyka.
Założenia do analizy
finansowej
Zalecana finansowa stopa dyskontowa wynosi:
8% dla analizy przeprowadzanej w cenach
nominalnych,
5% dla analizy przeprowadzanej w cenach
stałych.
Wyższa stopa dyskontowa musi być
uzasadniona przez projektodawcę w
odniesieniu do konkretnego projektu i
zaakceptowana przez instytucję oceniającą
projekt. Zaleca się jednak, aby nie
przekraczała ona poziomu finansowej stopy
dyskontowej określonej powyżej o więcej niż
dwa punkty procentowe.
Założenia do analizy
finansowej
okres odniesienia powinien odzwierciedlać okres
życia ekonomicznego projektu. Komisja
Europejska zaleca następujące referencyjne
okresy odniesienia określone dla poszczególnych
sektorów:
i) energetyka – 15-25 lat,
ii) gospodarka wodna i ochrona środowiska – 30 lat,
iii) kolejnictwo – 30 lat,
iv) porty morskie i lotnicze – 25 lat,
v) drogi – 25-30 lat,
vi) przemysł – 10 lat,
vii) inne – 15 lat;
Założenia do analizy
finansowej
Okres amortyzacji dla każdego typu aktywa
powinien odzwierciedlać jego ekonomicznie
uzasadniony okres użytkowania, w oparciu o jego
oczekiwaną przydatność dla beneficjenta, a nie
minimalny okres amortyzacji wynikający z
właściwych przepisów prawnych. Amortyzacja, ze
względu na fakt, iż nie stanowi faktycznego
przepływu pieniężnego, nie jest uwzględniana w
kosztach operacyjnych w ramach analizy
finansowej. Wpływa ona jednak na wartość
rezydualną.
Wskaźniki efektywności
finansowej projektu, to:
finansowa bieżąca wartość netto inwestycji
(FNPV/C) - suma zdyskontowanych strumieni
pieniężnych netto generowanych przez
projekt
finansowa wewnętrzna stopa zwrotu z
inwestycji (FRR/C) - stopa dyskontowa, przy
której wartość FNPV/C wynosi zero, tzn.
bieżąca wartość przyszłych przychodów jest
równa bieżącej wartości kosztów projektu
Analiza trwałości
finansowej
polega na wykazaniu, że zasoby
finansowe na realizację
analizowanego projektu zostały
zapewnione i są one wystarczające
do sfinansowania kosztów projektu
podczas jego realizacji, a następnie
eksploatacji.
Analiza kosztów i
korzyści
Sporządzanie analizy kosztów i
korzyści wynika z konieczności
oszacowania kosztów i korzyści
projektu z punktu widzenia całej
społeczności. Analiza finansowa
wykonywana jest bowiem jedynie z
punktu widzenia beneficjenta.
Analiza wrażliwości i
ryzyka
Analiza wrażliwości ma na celu
wskazanie jak zmiany w wartościach
krytycznych zmiennych projektu
wpłyną na wyniki analiz
przeprowadzonych dla projektu, a w
szczególności na wartość wskaźników
efektywności finansowej i ekonomicznej
projektu oraz trwałość finansową.