Skutki oddziaływania 

bodźców wykorzystywanych 

w balneoterapii na organizm 

oraz cele i sposoby ich 

wykorzystania w fizjoterapii

Przygotował Michał Sroka

 

 

Co to jest balneoterapia

Jest to dział lecznictwa, które 
wykorzystuje naturalne tworzywa 
lecznicze, do których zaliczamy:

• Lecznicze wody mineralne,
• Peloidy (np. borowina, torf, glinka),
• Gazy lecznicze,
• Leczenie klimatyczne.

 

 

Rodzaje bodźców 

wykorzystanych w 

balneoterapii

• Bodźce mechaniczne,

• Bodźce termiczne,

• Bodźce chemiczne.

 

 

Skutki oddziaływania 

poszczególnych bodźców w 

balneoterapii

 

 

Bodźce mechaniczne:

• Działają przeciwobrzękowo,

• Względnie zmniejszają ciężar ciała, 

co umożliwia:

– uruchomienie stawów,
– zwiększenie siły mięśniowej, 

• Zmniejszają lepkość krwi. 

 

 

Bodźce termiczne:

• Działają przeciwbólowo, 
• Rozluźniają mięśnie, 
• Działają przeciwzapalnie, 
• Zwiększają elastyczność tkanki łącznej, 
• Rozszerzają powierzchowne naczynia 

krwionośne, 

• Pobudzają fagocytozę i dyfuzję, 
• Obniżają lepkość płynu stawowego, 
• Działają immunologiczne. 

 

 

Bodźce chemiczne 

powodują:

• Wchłanianie substancji mineralnych i 

gazów, 

• Odkładanie substancji mineralnych w 

skórze, 

• Wypłukiwanie substancji 

chemicznych ze skóry 

 

 

Bodźce wykorzystane w 

balneoterapii działają przez 

trzy drogi:

• Skórę, receptory skórne (działanie 

miejscowe);

• Drogi oddechowe (inhalacje);
• Ogólnoustrojowo (przez wydzielanie 

endokrynne);

 

 

Ogólne skutki oddziaływania 

bodźców w balneoterapii 

 

 

Działanie ogólne bodźców 

balneoterapii powoduje:

• Regulacja i uporządkowanie działania 

układów fizjologicznych: 

– Układu krążenia,
– Układu oddechowego,
– Układu endokrynologicznego,
– Układu metabolicznego,
– Układu nerwowego autonomicznego, 

 

 

• Zwiększenie wydolności fizycznej i 

usprawnienie ruchowe, 

• Zwiększenie odporności nieswoistej, 

• Uzyskanie równowagi psychicznej.

 

 

Miejscowe działanie bodźców 

balneoterapii działa:

• Przeciwbólowo, 
• Przeciwzapalnie,
• Przeciwobrzękowo, 
• Przekrwiennie, 
• Zwiększając lub zmniejszając 

napięcie mięśniowe. 

 

 

Cele wykorzystywania w/w 

bodźców balneoterapii w 

fizjoterapii

Głównym celem korzystania z 
bodźców działających w czasie 
zabiegów z wykorzystaniem 
balneoterapii jest łagodzenie i 
leczenie wielu schorzeń, np.:

 

 

• W napięciach mięśniowych,

• Choroby ortopedyczne

• W obniżonej odporności

• Niewydolność krążenia choroba wieńcowa, 

przebyte zapalenie mięśnia sercowego,

• Otyłość

 

 

• Cukrzyca,

• Nerwobóle,

• Nerwica,

• Choroba zwyrodnieniowa stawów, 

• Stany zapalne i pourazowe stawów),

 

 

• Trądzik

• Bolesne miesiączki

• Przewlekłe choroby zapalne układu 

oddechowego,

• Zaburzenia krążenia obwodowego, 

• Nadciśnienie tętnicze,

• RZS

 

 

Sposoby wykorzystania 

bodźców balenoterapii w 

fizjoterapii

Bodźce mechaniczne, termiczne jak i 
chemiczne wykorzystywane są 
poprzez różnego rodzaju zabiegów 
leczniczych, do których zaliczamy :

 

 

• Kąpiele lecznicze (solankowe, 

kwasowęglowe, siarczkowo-siarkowodorowe, 

radonowe),

• Kuracje pitne,
• Inhalacje,
• Zabiegi z użyciem borowiny, np.:

– Okłady całkowite i częściowe,
– Kąpiele borowinowe,
– Tampony borowinowe,
– Zabiegi z pasty borowinowej i innych produktów 

pochodzących z torfu,

• Zabiegi z wykorzystaniem gazów leczniczych 

(w kąpielach – rzadziej w inhalacjach).