Zaparcia stresowe – 

mechanizm 

powstawania, 

zapobieganie

Beata Kutek

Natalia Jamroż

Gr. 2a

 

 

Definicja

Jest to stan zmniejszonego 

oddawania stolca w porównaniu z 

okresem poprzedzającym, 

połączone z trudnościami z 

wypróżnianiem, bolesnym 

parciem na stolec; stolce są 

twardej konsystencji oraz 

towarzyszy temu uczucie 

niepełnego wypróżnienia.

 

 

Przyczyny

1. Stres
2. Poranny pośpiech
3. Dieta ubogoresztkowa
4. Odwodnienie
5. Brak ruchu
6. Jedzenie w pośpiechu i nieregularne
7. Psychologiczne

 

 

Stres

Powoduje w jelicie cienkim:
• Obniżenie powstawania i szerzenia 

potencjałów czynnościowych

• Obniżenie perystaltyki i pasażu
• Obniżenie wydzielania enzymów 

trawiennych (odwodnienie)

 

 

Stres

Powoduje w jelicie grubym:
• Wzrost prędkości powstawania 

potencjałów czynnościowych

• Wzrost perystaltyki
• Wzrost pasażu treści pokarmowej 

przez jelito

Biegunki występują do momentu 

opróżnienia jelita grubego, potem 

w przewlekłym stresie zaparcia.

 

 

Poranny pośpiech

Jelito grube najczęściej wykazuje szczyt 

aktywności rano. Organizm domaga się 
opróżnienia. Niestety, jest to niezbyt dogodny 
moment dla większości z nas. Spieszymy się 
do pracy lub szkoły i hamujemy naturalny 
odruch organizmu, powstrzymując się od 
wypróżnienia. Nasz organizm jest 
zdezorientowany i po pewnym czasie odruch 
ten zanika. Powstają zaparcia nawykowe, 
które mogą przejść w przewlekłe.

 

 

Dieta ubogoresztkowa

• Jemy za dużo pokarmów ciężko strawnych, 

tłuszczów zwierzęcych i rafinowanych 

węglowodanów (biała mąka i cukier), które 

długo zalegają w żołądku i jelitach, natomiast 

spożywamy za mało warzyw i owoców.

• Najważniejsze jest zapewnienie stałego źródła 

błonnika, który działa jak miotła w naszym 

przewodzie pokarmowym

• Błonnik zwiększa objętość stolca i ułatwia jego 

przechodzenie przez jelita. Pochłaniając wodę, 

powoduje zmiękczenie kału i ułatwia wydalenie 

go.

 

 

Odwodnienie

Za mało pijemy. Kał jest wówczas 

twardy i zbity w grudki, gdyż nasz 

organizm otrzymując za mało 

płynów, wchłania je z jelita 

grubego.

Również związane ze stresem i 

pośpiechem.

 

 

Mało ruchu

• Siedzący tryb życia nie sprzyja 

prawidłowemu pasażowi. 

• Brak ruchu
• Praca mięśni brzucha pobudza od 

zewnątrz perystaltykę

 

 

Jedzenie w pośpiechu

• Pożywienie jest niedokładnie 

pogryzione i przeżute, a wówczas 
nasz organizm nie radzi sobie z 
procesami trawiennymi. Pokarm 
zalega w jelitach i nadmiernie 
fermentuje.

 

 

Psychologiczne

• Problemem jest również 

powstrzymywanie się od 
wypróżnień z powodu zahamowań 
psychicznych – publiczne toalety, 
nieestetyczne toalety, ponaglanie 
w kolejce do toalety.

 

 

Profilaktyka

• Regulująco na wydalanie stolca może wpływać 

szklanka wody pita na czczo, łyżeczka masła lub miodu 

bądź sok z kapusty kwaszonej spożywane przed snem 

albo przed śniadaniem. 

- Bogatym źródłem błonnika są suszone brzoskwinie 

(24 g błonnika na 100 g produktu), suszone śliwki i 

migdały (po 14 g błonnika). Mniej ma go chleb typu 

Graham, groch i rodzynki (po 7 g), kukurydza (6 g), 

seler (5 g), pory i brokuły (po 3,5 g) oraz jabłka, 

banany i truskawki (po 2 g). Należy go spożyć ok.28-

45g 

 

 

Profilaktyka

•

W trawieniu pomagają także orzechy i 

nasiona, kwaśne mleko, maślanka, kefir i 

jogurty.

•

Uregulowany tryb życia i posiłków

•

Zamiast białego pieczywa spożywajmy dużo 

warzyw (nie gotujemy ich zbyt długo i 

staramy się jeść je jak najczęściej surowe) 

oraz świeżych owoców razem ze skórką 

•

Pijmy gęste nektary i soki zawierające 

przetarte owoce czy warzywa.

 

 

Profilaktyka

• Powinniśmy naszemu organizmowi 

dostarczyć 2,5-3 litry płynów 
dziennie. Pijmy zagęszczone, z dużą 
ilością błonnika soki owocowe i 
warzywne oraz wodę mineralną - 
koniecznie niegazowaną.

• Wygospodarujmy sobie czas na stały 

codzienny spacer lub ćwiczenia!!!

 

 

Zespół jelita 

nadwrażliwego  (Irritable 

Bowel Syndrome- IBS )

• Zespół jelita nadwrażliwego jest 

zaburzeniem czynnościowym 
prawidłowej pracy jelit. Zaburzeniem 
nie związanym absolutnie z wadliwą 
budową anatomiczną, obecnością 
guzów lub innych zmian 
chorobowych jelita, czy też 
nieprawidłowości biochemicznych

 

 

• Dominujące dolegliwości zespołu to 

zaburzenia defekacji, wzdęcia i bóle 
brzucha. Objawy te występują w 
różnych kombinacjach i nasileniu. 
Tak więc obraz kliniczny choroby 
jest bardzo zróżnicowany, co 
niestety nie ułatwia pracy lekarzowi. 

• warunkiem rozpoznania zespołu są 

ciągłe lub nawracające dolegliwości 
utrzymujące się co najmniej przez 3 
miesiące.

 

 

• Czynniki wywołujące chorobę a tym 

samym zaparcia nie do końca są jeszcze 
poznane. Rozważa się rolę między innymi 
zaburzeń motoryki jelita, diety oraz 
czynników psychospołecznych. Gł.rolę w 
powstawaniu zaburzeń czynnościowych 
jelit odgrywają uwarunkowania 
psychologiczne. Wystąpienie choroby bądź 
zaostrzenie jej objawów bardzo często ma 
związek z tak ciężkimi przeżyciami w życiu 
pacjenta jak śmierć drogiej osoby, utrata 
pracy czy na przykład rozpad małżeństwa.

 

 

 

Dodatkową rolę przypisuje się 

nietolerancji pokarmów, alergii 

pokarmowej oraz coraz większej 

ilości środków konserwujących w 

produktach żywnościowych.

 

 

Dolegliwości spotykane w IBS są bardzo szerokie, 

najbardziej charakterystyczne to

Bóle brzucha lub dyskomfort często 

występujący po wypróżnieniu,umiejscowiony 

najczęściej w lewym dole biodrowym, 

pojawiający się 60-90 min. Po posiłku.

Zmienna liczba i konsystencja stolców 

(zaparcia, biegunki).

Uczucie niepełnego wypróżniania po oddaniu 

stolca.

Częste wzdęcia, uczucie rozpierania, 

nadmierne wydalanie gazów.

Obecność śluzu w stolcu.
Często występuje: zgaga, nudności, objawy 

lękowe, depresja, zaburzenia w oddawaniu 

moczu, bóle głowy i objawy ginekologiczne.

 

 

Leczenie

Na dzień dzisiejszy zespół jelita nadwrażliwego 

jest chorobą, którą możemy leczyć tylko 

objawowo, jako że jej patofizjologia jest niejasna.

Główny element terapii stanowi jednak rozmowa 

pacjenta z lekarzem, który po przeprowadzeniu 

badań poinformuje chorego, że nie ma poważniej 

choroby organicznej i dokładnie wyjaśni 

choremu istotę choroby.Chory musi zaufać 

swojemu lekarzowi i uwierzyć, że mimo 

długotrwałych dolegliwości choroba ma 

charakter łagodny i nie stanowi dla niego 

większego zagrożenia.

 

 

Leczenie

Do pokarmów nasilających zaparcia i powodujących 

wzdęcia należą: pszenica, kukurydza, ziemniaki, cebula, 

czekolada, jajka, orzechy, produkty mleczne. Większość z 

nich zawiera znaczące ilości niekompletnie wchłanianych 

węglowodanów: skrobię, oligosacharydy, sorbitol, laktozę.

Glutaminian sodu, substancja często dodawana do 

pożywienia może również nasilać objawy. Sorbitol, 

sztuczna substancja słodząca nie podlega trawieniu i 

może być powodem wzdęć.

Wskazane jest również ograniczenie napojów gazowanych, 

kawy naturalnej i mocnej herbaty, ponieważ zawarta w 

nich kofeina czy tenina zwiększa kurczliwość mięśniówki 

jelita cienkiego i grubego i może nasilać dolegliwości.

 

 

Dziękujemy za uwagę!!!