Funkcjonowanie
Funkcjonowanie
gospodarki
gospodarki
w długim okresie
w długim okresie
Długi okres
Równowaga
Równowaga
systemu
systemu
Długi okres
GNP
t
n
A
M
Dotąd wzrost GNP uzyskiwano drogą wzrostu
wydatku autonomicznego
podaży pieniądza
stopy podatkowej netto
Dotąd na
GNP
wpływu nie miały
ceny
płace
P
w
GNP
t
n
A
M
P
w
Przyjmowaliśmy, iż te wielkości są stałe
Płace i ceny są stałe, ale tylko w krótkim okresie,
w dłuższym czasie ulegają one zmianie
Teraz do analizy zmian GNP chcemy dołączyć ceny i płace
Tą drogą ukażemy, jak i pod wpływem czego,
zmienia się w długim okresie GNP
Konstrukcję, która opisuje funkcjonowanie gospo-
darki w długim okresie, czyli uwzględnia oddziały-
wanie: wydatku autonomicznego, podaży pieniądza,
stopy podatkowej, cen i płac
nazywamy
modelem równowagi
modelem równowagi
systemu
systemu
GNP
t
n
A
M
Model IS-LM
Krótki okres
Długi okres
P
w
Model równowagi systemu
Model równowagi systemu
Ukazuje także, jak w sytuacji zmienności cen
osiągana jest w gospodarce równowaga,
czyli stan spoczynku wszystkich sił
Inne spojrzenie
Model równowagi systemu
Gospodarka to
zespół
trzech rynków
Ryne
k
Towa
rowy
Rynek
Pienięż
ny
R
yn
ek
P
ra
cy
Rynek
towarowy
Rynek
Pieniężny
Rynek
Pracy
To jak te trzy rynki współ-
grają ze sobą ukazuje model
równowagi systemu
Model IS-LM opisywał funkcjonowanie dwóch rynków:
rynku towarowego i pieniężnego
Rynek
towarowy
Rynek
Pieniężny
Model równowagi
systemu
Model IS-LM
Krótki okres
Długi okres
Rynek
towarowy
Rynek
Pieniężny
Rynek
Pracy
Długi okres
P w
Pojawienie się rynku pracy,
to efekt
uwzględniania cen i płac
Model równowagi systemu
stara się ustalić,
kiedy wszystkie trzy, a nie dwa,
rynki będą w stanie spoczynku
Rynek
Pracy
Model równowagi systemu
To nowa nieznana aparatura, która składa się z
linii potencjalnego GNP
krzywej agregatowej podaży
linii ceny
krzywej agregatowego popytu
Krzywa agregatowego
popytu „AD
”
Krzywa agregatowego popytu to instrument,
za pomocą którego ukazujemy, jak ceny
zmieniają bieżący poziom GNP
GNP
t
n
A
M
P
w
Krzywa agregatowego popytu to instrument,
za pomocą którego ukazujemy, jak ceny
zmieniają bieżący poziom GNP
GNP
P
Krzywą AD wyprowadzamy
z modelu IS-LM
Dzięki temu wiedza zdobyta w zakresie ekonomii
krótkiego okresu będzie dyskontowana przy
analizie funkcjonowania gospodarki w długim okresie
GNP = A +
M
P
F
M
AD
R
GNP
P
GNP
M
P
Założenia
wydatek potencjalny stały
A
Nominalna podaż pieniądza (
M
) stała
zmienia się poziom cen
P
realny zasób pieniądza zmie-
nia się pod wpływem cen
M
P
R
GNP
P
GNP
M
P
Przyjmujemy, iż w okresie
bazowym
P = 1, 00
M
1,0
Skalujemy oś cen
1,0
1,2
1,4
0,8
R
GNP
P
GNP
M
1,0
1,0
1,2
1,4
0,8
Przy poziomie cen P=1
gospodarka znajduje się
na rysunkach w punktach
tu powstał pierwszy
punkt linii AD
R
GNP
P
GNP
M
1,0
1,0
1,2
1,4
0,8
Symulacyjnie podnosimy
poziom cen do
P =1,2
Realna podaż pieniądza
wynosi teraz
M/ 1,2
M
1,0
M
1,2
M
1,2
Linia LM przesuwa się w lewo
Na dolnym rysunku gos-
podarka jest w punkcie
Jest to drugi punkt
linii AD
R
GNP
P
GNP
1,0
1,2
1,4
0,8
Symulacyjnie obniżąmy
poziom cen do
P = 0,8
M
1,0
M
0,8
Realna podaż pieniądza
wynosi teraz
M / 0,8
M
0,8
Linia LM przesuwa się w prawo
M
1,2
Na dolnym rysunku gos-
podarka jest w punkcie
Jest to kolejny
punkt
krzywej AD
R
GNP
P
GNP
1,0
1,2
1,4
0,8
M
1,0
1,0
Przy stałym poziomie nominalnej
podaży pieniądza linię LM przesu-
wa zmiana poziomu cen
0,8
1,2
Punktów tworzących linię AD
można utworzyć bardzo dużo
Łącząc wszystkie punkty
otrzymujemy
krzywą AD
R
GNP
P
GNP
1,0
1,2
1,4
0,8
M
1,0
1,0
0,8
1,2
Dana krzywa AD narysowana
jest
dla danej wartości wydatku
poten-
i danego nominalnego
zasobu pieniądza
A, M
A
M
Dochód nominalny społeczeństwa
wzdłuż linii AD jest taki sam
Wyprowadzając linię AD
z punktów przecięcia
linii IS z liną LM
Sprawiamy, iż
wszystkie punkty linii AD to punkty,
w których zachodzi równowaga
R
GNP
P
GNP
1,0
1,2
1,4
0,8
M
1,0
1,0
0,8
1,2
czyli
miejsca gdzie dwa rynki :
towarowy i pieniężny
są w stanie równowagi
(spoczynku
)
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
R
GNP
P
GNP
1,0
1,2
1,4
0,8
M
1,0
1,0
0,8
1,2
Bieżące GNP zawsze znajduje
się na linii agregatowego popytu
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
ZAPAMIĘAJ
ZAPAMIĘAJ
A = 1500 ; M = 1000;
k = 0,5; = 4,0; d = 50
INTERPRETACJA
GNP = A +
M
P
F
M
3000
+
1000
P
GNP = A +
M
P
F
M
3000
+
1000
P
P
GNP
1,0
0,5
1,5
2,0
4000
5000
Przyjmijmy, iż wyjściowy
poziom cen wynosi P = 1,5
GNP = 3666
Poziom cen ulega obniżeniu do P = 0,5
Gospodarka przesuwa
się wzdłuż linii AD
Gospodarka przesuwa
się wzdłuż linii AD
P
GNP
1,0
0,5
1,5
2,0
4000
5000
GNP = 3666
GNP = 5000
GNP rośnie
Co mówi krzywa AD
P
GNP
Jak zmiana cen zmienia
bieżący poziom GNP
Spadek cen powoduje
wzrost GNP,
a
wzrost poziomu cen
spadek GNP
Krzywa AD nie mówi co
zmienia cenę !!!
Cena do AD przychodzi
z zewnątrz
UWAGA
Krzywa „
AD
” pokazuje,
jakie są tylko skutki
zmiany poziomu ceny
Krzywa „
AD
” nie mówi też
dlaczego zmiana poziomu
cen zmienia wielkość GNP
PYTANIE
Dlaczego zmiana cen
powoduje zmianę GNP
?
Dlaczego zmiana cen
powoduje zmianę GNP
?
Ceny - GNP
S
ekwencja
przyczynowo-skutkowa
P
realny zasób
pieniądza maleje
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
linia LM przesuwa
się w lewo
1,2
wzrost cen
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
1,2
stopa procentowa
rośnie
P
R
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
1,2
stopa procentowa
rośnie
P
R
wzrost cen podnosi no-
minalną wartość GNP
rośnie zapotrzebowa-
nie na dodatkową
zdolność transakcyjną
M
Dlaczego stopa
Dlaczego stopa
procentowa rośnie?
procentowa rośnie?
dany zasób pieniądza
musi krążyć szybciej
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
P
R
dany zasób pieniądza
musi krążyć szybciej
zapewnia to wzrost
stopy procentowej
R
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
P
R
R
wzrost stopy procentowej
uruchamia efekt wypychania
inwestycje
eksport netto
konsumpcja
autonomiczna
maleją
I,
N
x, a
A*
Spadek wydatku rzeczywistego
poprzez proces mnożnikowy
wywołuje spadek GNP
GNP
GNP
R
I,
N
x, a
GNP
GNP
Zmiany cen -
via zmiany
stopy procentowej
-
zmieniają poziom wydatku
rzeczywistego co doprowadza
do zmian realnego GNP
R
A*
P
R
I,
N
x, a
GNP
GNP
R
A*
Zmiany cen -
via zmiany
stopy procentowej
-
zmieniają poziom wydatku
rzeczywistego co doprowadza
do zmian realnego GNP
P
R
I,
N
x, a
GNP
GNP
R
A*
P
P
KZ
KS
i
E
r
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
1,2
Na dolnym rysunku zmiany
Na dolnym rysunku zmiany
te pokazujemy tylko jako
te pokazujemy tylko jako
przesunięcie wzdłuż linii AD
przesunięcie wzdłuż linii AD
R
I,
N
x, a
GNP
GNP
R
A*
P
P
KZ
KS
i
E
r
R
GNP
P
GNP
1,0
1,0
1,2
1,2
P
GNP
P
GNP
wzrost cen
wzrost cen
powoduje wzrost stopy
procentowej
wydatek rzeczywisty
maleje
GNP maleje
GNP maleje
R
A
A
*
*
A
A
*
*
gospodarka przesuwa
się wzdłuż linii AD
P
GNP
R
A
A
*
*
A
A
*
*
Za ruchem
wzdłuż krzywej AD
stoi
oraz
wzrost stopy
wzrost stopy
procentowej
procentowej
spadek wydatku
rzeczywistego
P
GNP
R
A
A
*
*
A
A
*
*
GNP
GNP
R
P
A*
P
GNP
GNP
GNP
R
P
A*
CO ZMIENIA STOPĘ PROCENTOWĄ
R
P
Krótki okres
Długi okres
O związku pomiędzy poziomem cen
O związku pomiędzy poziomem cen
(inflacją) a stopą procentową stanowi
(inflacją) a stopą procentową stanowi
M
A
Hipoteza
Fishera
Spadek cen powoduje
wzrost GNP,
Jest to
EFEKT PIGOU
EFEKT PIGOU
P
GNP
Wiadomo, że
Wiadomo, że
PYTANIE
Aby rosło GNP nie trzeba wzrostu
podaży pieniądza bądź wydatku A
wystarczy aby przy tym samym do-
chodzie nominalnym malały ceny
Czy przy pomocy linii AD można
także ukazać, to co przy pomocy
modelu IS- LM,
czyli wzrost GNP wywołany
:
PYTANIE
wzrostem podaży pieniądza
spadkiem stopy podatkowej
,
wzrostem wydatku potencjalnego
autonomicznego
M
A
t
n
TAK !!!
Dzięki temu linia AD
dziedziczy wiedzę
modelu IS - LM
zmiany te ukazujemy jako
przesunięcie linii AD
w pionie lub poziomie
Krzywa AD a wzrost
podaży pieniądza
GNP
M
P
GNP
GNP
R
Model IS- LM
Model AD
60
0
10
00
Ta krzywa AD nary-
sowana jest dla
A = 1000, M = 600
P
GNP
GNP
R
60
0
80
0
Podaż pieniądza rośnie o 200
Krzywa AD przesuwa się równolegle do góry
Ta linia AD narysowana jest
dla A = 1000 i M = 800
Poziom cen nie ulega zmianie
Na obu modelach gospodarka jest w punktach
GNP rośnie o tę samą wielkość
Krzywa AD a wzrost
wydatku autonomicznego
GNP
A
P
GNP
GNP
R
10
00
Ta krzywa AD nary-
sowana jest dla
A = 1000, M = 600
W obu modelach GNP wynosi tyle samo
60
0
P
GNP
GNP
R
10
00
Wydatek autonomiczny rośnie o 300
13
00
Krzywa AD przesuwa się równolegle w prawo
Ta linia narysowana jest
dla A = 1300 i M = 600
Poziom cen nie ulega zmianie
Na obu modelach gospodarka jest w punktach
Na obu modelach GNP rośnie o tyle samo
Krzywa AD a spadek
stopy podatkowej
GNP
t
n
P
GNP
GNP
R
60
0
Stopa podatkowa maleje
10
00
P
GNP
GNP
R
Stopa podatkowa maleje
GNP
R
Krzywa
AD
zmienia swą krzywiznę
P
GNP
Poziom ceny nie ulega zmianie
GNP na obu modelach rośnie tyle samo
REASUMACJA „
AD”
Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem
P
GNP
Spadku poziomu cen
Co ukazywaliśmy jako
ruch wzdłuż linii AD
R
A
*
Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem
P
GNP
Spadku poziomu cen
Wzrostu podaży
pieniądza
Co ukazywaliśmy jako równo-
ległe przesunięcie AD
do góry
P
GNP
Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem
P
GNP
Spadku poziomu cen
Wzrostu podaży
pieniądza
Wzrostu wydatku
autonomicznego
Co ukazywaliśmy jako równole-
głe przesunięcie AD
w prawo
P
GNP
Instrumentarium AD ukazuje, iż
zmiany GNP mogą być wynikiem
P
GNP
Spadku poziomu cen
Wzrostu podaży
pieniądza
Wzrostu wydatku
autonomicznego
Spadku stopy
podatkowej
Co ukazywaliśmy jako zmia-
nę krzywizny linii AD
P
GNP
GNP
M
P
t
n
A
P
Q
bieżące GNP zawsze
znajduje się na linii AD
czas
Q
U
WAG
A
sekwencję czasową zmian
bieżącego GNP ukazujemy
jako linię cyklu
Model równowagi systemu
To konstrukcja, która składa się z
linii potencjalnego GNP
krzywej agregatowej podaży
linii ceny
krzywej agregatowego popytu
krzywej agregatowego popytu
POTENCJALNE
GNP
Zdolności wytwórcze gospodarki określane są przez
K
L
S
Produkcja
dane maszyny
Q
Matematycznie zależność
tą pokazuje funkcja produkcji
Q = f (K,L,)
N
Q
K
Różnym poziomom zatrudnienia
towarzyszą różne wielkości produkcji
Zmiany w wielkości zatrudnienia przy-
noszą zmiany w poziomie produkcji
N
Q
K
Różnym poziomom zatrudnienia
towarzyszą różne wielkości produkcji
Szczególnym poziomem zatrudnienia jest
Zatrudnienie równowagi
N*
Jest to ta wielkość zatrudnienia, która ma
miejsce, gdy rynek pracy jest
w stanie równowagi
N*
Jest to ta wielkość zatrudnienia, która ma
miejsce, gdy rynek pracy jest
w stanie równowagi
Wielkość produkcji jaką osiąga się
przy zatrudnieniu równowagi nazywamy
Potencjalnym GNP
Potencjalnym GNP
Q*
N
Q
Niechaj zatrudnienie równowagi wynosi
N*
Potencjalne GNP wynosi
Q*
ZAPAMIĘTAJ
Poprzez termin
potencjalnego GNP
do modelu równowagi systemu
zostaje wprowadzony - via
pojęcie
zatrudnienie równowagi
RYNEK PRACY
RYNEK PRACY
Q*
N*
Rynek
Pracy
Rynek
towarowy
Rynek
pieniężny
Q*
Q*
N
Q
N*
Q*
Potencjalne GNP zależy tylko
od czynników realnych
K, A
t
, N*,
Potencjalne GNP nie zależy
od cen
W modelu
Q*
przedstawiamy jako linię pionową
Q
P
Q*
Gdy rośnie kapitał lub produktywność,
to potencjalne GNP też rośnie
N
Q
N*
Q*
W tej sytuacji
Linia potencjalnego GNP
przesuwa się na prawo
Q*
Q*
PAMIĘAJ
Poprzez termin
potencjalnego GNP
do modelu równowagi systemu
zostaje wprowadzony - via
pojęcie
zatrudnienie równowagi
Rynek pracy
Wzdłuż linii potencjalnego GNP
rynek pracy jest
zawsze w stanie równowagi
Q
P
Q*
Gdy rośnie kapitał lub produktywność,
to potencjalne GNP też rośnie
Q*
Q*
PAMIĘAJ
Q*
Q*
zmiany potencjalnego GNP
zmiany potencjalnego GNP
w czasie przedstawiamy
w czasie przedstawiamy
czas
Q*
Q*
Konstrukcja i właściwości
modelu równowagi
systemu
Poznaliśmy dwa komponenty
modelu równowagi systemu
Krzywą agregatowego popytu „
AD
”
Linię potencjalnego GNP „
Q*
”
P
GN
P
Q*
P
GNP
Krzywa AD
Potencjalne GNP
Zmiany w czasie
Zmiany w czasie
Bieżące GNP
czas
Q
czas
Q
P
GN
P
Q*
P
GNP
Krzywa AD
Potencjalne GNP
Nakładając na siebie obie linie otrzymujemy
uproszczoną wersję modelu równowagi systemu
Q*
Q
czas
O
O
czym mówi model
czym mówi model?
czy i kiedy trzy rynki
towarowy
pieniężny
pracy
są w stanie równowagi
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Rynek
pracy
P
GN
P
Q*
P
GNP
Krzywa AD
Potencjalne GNP
Q*
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Rynek
pracy
Równowaga systemu
Równowaga systemu
ma miejsce gdy
ma miejsce gdy
trzy rynki są
trzy rynki są
w stanie równowagi
w stanie równowagi
P
rzypomnijmy
P
GN
P
Q*
P
rzypomnijmy
Z krzywą
AD
P
GN
P
Q*
P
rzypomnijmy
związany jest rynek
towarowy i pieniężny
Z krzywą
AD
w każdym punkcie linii AD
rynek towarowy i pieniężny
są w stanie równowagi
Bieżące GNP jest
Bieżące GNP jest
zawsze na linii AD
zawsze na linii AD
P
GN
P
Q*
P
rzypomnijmy
Z linią
potencjalnego
GNP
związany jest
rynek pracy
Q*
w każdym punkcie linii
w każdym punkcie linii
naturalnego GNP (Q*)
naturalnego GNP (Q*)
rynek pracy jest
rynek pracy jest
w stanie równowagi
w stanie równowagi
P
GN
P
Q*
Q*
Trzy rynki będą jednocześnie w stanie równowagi
bieżący GNP osiągnie
poziom potencjalnego
gdy
:
innymi słowy
Równowaga systemu ma miejsce, gdy
bieżący GNP zrównuje się z potencjalnym
tu
innymi słowy
Równowaga systemu ma miejsce, gdy
bieżący GNP zrównuje się z potencjalnym
czas
GNP
zdarza się
to rzadko
Brak równowagi systemu
trwa przez wiele lat
Jakie siły wybijają gospodarkę
ze stanu równowagi systemu?
dlaczego proces odzyskiwania
równowagi trwa tak długo?
Dlaczego bieżący GNP ciągle
oscyluje wokół potencjalnego?
dlaczego rynek pracy tak
dlaczego rynek pracy tak
rzadko jest w równowadze?
rzadko jest w równowadze?
Jak odzyskiwana jest
równowaga systemu?
czas
GNP
Na te pytania odpowiada
Na te pytania odpowiada
model równowagi systemu
model równowagi systemu
Konstrukcja i właściwości modelu
Konstrukcja i właściwości modelu
ciąg dalszy
ciąg dalszy
Q*
P
GNP
LUKA GNP
LUKA GNP
Q*
P
GNP
Poprzez porównanie bieżącego
GNP z potencjalnym
wiadomo
czy gospodarka jest,
czy też nie w stanie
równowago systemu
Q*
P
GNP
Q
o
Równowagi systemu nie ma
Równowagi systemu nie ma
gdy bieżący GNP nie po-
krywa się z potencjalnym
informuje o tym luka GNP
Q*
P
GNP
Q
o
Luka jest miarą oddale-
nia bieżącego GNP (Qo)
od potencjalnego
Q
o
- Q*
Q*
informuje o tym luka GNP
Q*
P
GNP
Q
o
Q
o
- Q*
Q*
300
255
255 - 300
300
= - 0,15
P
GNP
Q
o
Luka GNP może być
dodatnia lub ujemna
Q*
gdy gospodarka jest
w tej części AD
to luka jest
ujemna
gdy gospodarka jest
w tej części AD
to luka jest
dodatnia
P
GNP
Q
o
Q*
Ujemna luka GNP oznacza,
iż gospodarka jest w recesji
Dodatnia luka GNP oznacza,
iż kraj przeżywa boom
re
c
e
s
ja
b
o
o
m
czas
GNP
P
GNP
Q
o
Q*
O czym jeszcze mówi luka GNP
Przy jej pomocy określamy
wielkość bieżącego GNP
Punktem odniesienia
jest tu potencjalne GNP
Potencjalne GNP jest
tu jak równik
P
Q*
O czym jeszcze mówi luka GNP
Punktem odniesienia
jest tu potencjalne GNP
Potencjalne GNP jest
tu jak równik
P
1,
00
0,9
1,1
0,7
1,3
Przy jej pomocy określamy
wielkość bieżącego GNP
Jeśli luka wynosi
-0,15
To oznacza to, iż bieżące
GNP wykorzystuje w 85%
możliwości potencjalnego
Y
o
=
0,85 Y*
Względny sposób określania
bieżącego GNP
P
Q*
P
1,
00
0,9
1,1
0,7
1,3
Q*
P
GNP
300
255
Bezwzględny sposób określa-
nia bieżącego GNP
Względny sposób określa-
nia bieżącego GNP
Y
o
= 0,85 Y*
Y
o
= 255
czy majac tę informację możesz
czy majac tę informację możesz
cokolwiek powiedzieć o tym czy
cokolwiek powiedzieć o tym czy
:
gospodarka jest w stanie
równowagi systemu
rynek pracy jest w
równowadze czy nie
Y
o
= 0,85 Y*
Y
o
= 255
a jakie dodatkowe treści
a jakie dodatkowe treści
kryje ta informacja
kryje ta informacja
Model równowagi systemu bazuje
Model równowagi systemu bazuje
na względnym sposobie okreslania
na względnym sposobie okreslania
poziomu bieżącego GNP
poziomu bieżącego GNP
P
Q*
P
1,
00
0,9
1,1
0,7
1,3
Q*
P
GNP
300
255
Bezwzględny sposób określa-
nia bieżącego GNP
Względny sposób określa-
nia bieżącego GNP
Y
o
= 0,85 Y*
Y
o
= 255
Y
o
= 0,85 Y*
W ten sposób luka mówi
o stopniu wykorzystania
potencjalnego GNP
Luka = - 0,15
P
Q*
P
1,
00
0,9
1,1
0,7
1,3
Zmiana luki
Zmiana luki
Dysproporcje pomiędzy
Q
o
a
Q*
nasilają się czy zanikają
P
Q*
P
1,
00
0,9
1,1
0,7
1,3
informuje czy w czasie
Y
o
= 0,85 Y*
Luka = - 0,15
-
0,10
0,90
Y*
gospodarka przybliża się
bądź oddala od stanu
równowagi systemu
sytacja na rynku pracy
sytacja na rynku pracy
poprawia się czy pogarsza
poprawia się czy pogarsza
O czym mówi model
równowagi systemu
REASUMPCJA
Wszystkie informacje
są zawarte w luce
GNP
Wszystkie informacje
są zawarte w luce
GNP
P
Q*
P
1,
00
0,9
1,1
0,7
1,3
Ile wynosi bieżący GNP
Czy jest równowaga systemu czy nie
tą drogą mówi
gdy luka GNP wynosi zero,
to jest równowaga systemu
tu
P
Q*
Ile wynosi bieżący GNP
Czy jest równowaga systemu czy nie
re
ce
sj
a
b
o
o
m
P
czy gospodarka przeżywa
recesję, czy boom
1,
00
tą drogą mówi
0,9
1,1
0,7
1,3
P
Q*
Ile wynosi bieżący GNP
Czy jest równowaga systemu czy nie
P
1,
00
czy gospodarka przeżywa
recesję, czy boom
tą drogą mówi
w jakim stopniu bieżący GNP wyko-
rzystuje poziom potencjalnego GNP
0,9
1,1
0,7
1,3
czy gospodarka przybliża się czy
oddala od stanu równowagi systemu
jak daleko bieżącej równowadze
rynkowej do równowagi systemu
jak daleko bieżącej równowadze
rynkowej do równowagi systemu
Równowaga rynkowa
a równowaga systemu
Równowaga rynkowa
ma miejsce gdy dwa rynki:
towarowy i pieniężny są
w stanie równowagi
Równowaga systemu
ma miejsce gdy trzy rynki:
towarowy, pieniężny i pracy
są w stanie równowagi
Ma to miejsce w każdym
punkcie linii AD
Ma to miejsce w punkcie prze-
cięcia linii AD z linią Q*
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Rynek
pracy
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
GNP
Q*
P
GNP
Przywracanie równowagi
systemu
Ujecie wstępne
P
GNP
Jeśli bieżące GNP nie pokrywa się z potencjalnym
Q*
To poprzez mechanizm sił
wewnętrznych uruchamia
się proces zmian cen
Poziom cen maleje
Gospodarka przesuwa się
wzdłuż linii AD
GNP rośnie - luka GNP maleje
Spadek cen nie trwa wiecznie
Trwa on do czasu aż bieżące GNP nie
osiągnie poziomu potencjalnego GNP
P
GNP
Q*
ceny przestają się zmieniać
tu
P
GNP
Q*
ceny przestają się zmieniać
Ruch na linii AD zamiera i
gospodarka tkwi w bezruchu
w fazie potencjalnego GNP
Cenę, przy której ustaje ruch cen nazywamy
ceną spoczynku
ceną spoczynku
P*
Cena spoczynku równoważy
cały system ekonomiczny
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Rynek
pracy
P
GNP
Q*
P*
Przywrócenie równowagi systemu
możliwe jest także w inny sposób
UWAGA
Wniosek
równowaga systemu może
zostać przywrócona
drogą zmiany poziomu cen
P
GNP
Q*
Drugi sposób przywracania równowagi
to rządowy sposób
-
widzialna ręka
Przywrócenie równowagi systemu
możliwe jest także w inny sposób
P
GNP
Q*
Drugi sposób przywracania równowagi
to rządowy sposób
-
widzialna ręka
Przyjmijmy, iż bieżący GNP wynosi
P
GNP
Q*
P
GNP
Q*
Rząd powiększając zakupy rządowe
lub podaż pieniądza przesuwa
równolegle krzywą AD w prawo
P
GNP
Q*
P
GNP
Q*
Gospodarka przechodzi na nową
linię AD i osiąga punkt
W tym czasie cena nie
ulega zmianie
REASUMPCJA
Istnieją dwa sposoby
przywracania równowagi
Cenowy
- niewidzialna ręka
P
GNP
Q*
REASUMPCJA
Istnieją dwa sposoby
przywracania równowagi
Cenowy
- niewidzialna ręka
P
GNP
Q*
Rządowy
-
widzialna ręka
różnice
różnice
Cenowy
- niewidzialna ręka
P
GNP
Q*
Rządowy
-
widzialna ręka
różnice
różnice
Prowadzi do obniżki cen
Trwa bardzo długo
utrzymuje ceny na wysokim
poziomie
trwa krótko
trwa krótko
P
GNP
Q*
Rola cen w gospodarce
jest ogromna
Spadek cen zwiększa GNP
(efekt Pigu)
Ceny naprowadzają
gospodarkę na stan
równowagi systemu
PYTANIE
Co rządzi zmianami cen?
musimy poznać ograni-
czenia, jakie występują
po stronie podaży
W tym celu
ograniczenia producenta
musimy poznać krzywą
agregatowej podaży
Model równowagi systemu
To konstrukcja, która składa się z
linii potencjalnego GNP
krzywej agregatowej podaży
linii ceny
krzywej agregatowego popytu
krzywej agregatowego popytu
linii potencjalnego GNP
luka GNP
Krzywa agregatowej
podaży
Jedynym powodem, dla którego firmy podejmują
się jakiejkolwiek działalności produkcyjnej bądź
usługowej jest chęć odnoszenia zysku
W naszych rozważaniach przyjmujemy założenie,
iż firmy dążą do osiągnięcia zysku maksymalnego
(zasada racjonalnego gospodarowania - z danego
zasobu maksimum efektu)
Zysk związany jest z ceną, kosztami i skalą produkcji
Jednostkowy zysk księgowy to różnica pomiędzy
ceną a jednostkowym kosztem księgowym
Koszty jednostkowe nie są stałe,
ulegają one zmianie wraz
ze zmianami skali produkcji
Skala produkcji
a koszt jednostkowy
W skali makro
W skali makro
koszt wytwarzania jednostki produktu
koszt wytwarzania jednostki produktu
obejmuje koszt kapitału i koszt pracy
obejmuje koszt kapitału i koszt pracy
K, L
K, L
K, L
K, L
amortyzacja/deprecjacja
płace brutto
czynsze
procenty bankowe
zyski korporacji brutto
dochody indywidualnych
właścicieli
K,L,
K
K
K
L
K
amortyzacja/deprecjacja
płace brutto
czynsze
procenty bankowe
zyski korporacji brutto
dochody indywidualnych
właścicieli
Ogólnie stwierdzamy
K,L,
K
K
K
L
K
kosztu kapitału
praca uprzedmiotowiona
kosztu pracy
kosztu pracy
uprzedmiotowionej
uprzedmiotowionej
wytworzenie jednostki produktu
narodowego wymaga poniesienia
dwóch rodzajów kosztów:
koszt wytwarzania produktu, możemy
koszt wytwarzania produktu, możemy
wyrażać w umownych jednostkach pracy
wyrażać w umownych jednostkach pracy
MR = f(L)
kosztu pracy
żywej
Przy tych założeniach GNP obrazować
możemy za pomocą funkcji
produkcji
N
Q
a koszt jednostkowy umownej jednostki
GNP można wyprowadzać z funkcji produkcji
DUALITY
znasz funkcję produkcji znasz
funkcję kosztu rzeczowego
MR = f(L)
GNP = f(L)
DUALITY
DUALITY
DUALITY
DUALITY
Gdy znamy funkcję produkcji,
to znamy jednocześnie funkcję
marginalnej produktywności
pracy (MPL)
N
MPL
Q
znajomość
MPL
pozwala
na ustalenie
N
kosztu rzeczowego każdej
kolejnej jednostki produktu
o tej wielkości informuje
o tej wielkości informuje
odwrotność MPL
odwrotność MPL
DUALITY
N
MPL
Q
N
o tej wielkości informuje
o tej wielkości informuje
odwrotność MPL
odwrotność MPL
Q
1/MPL
Q
1/MPL
1
MPL
n
informuje, ile umownych jednostek pracy
zużywanych jest na wyprodukowanie
każdego kolejnego produktu
Koszt wyprodukowania kolejnej
jednostki produktu nazywamy
kosztem marginalnym
MC
Q
Q
1/MPL
MC
Q
Q
1/MPL
MC
Q
1
MPL
n
=
MC
Q
Q
1/MPL
MC
Q
1
MPL
n
=
ilość umownych jedno-
stek pracy zużywanych
do wytworzenia danej jednostki produktu
koszt rzeczowy
Q
1/MPL
w
w
MC
Q
1
MPL
n
=
koszt rzeczowy
przemnożymy przez cenę jednostki
przemnożymy przez cenę jednostki
pracy
pracy
(godzinową stawką płacy
(godzinową stawką płacy w
w
)
)
jeśli tę ilość
jeśli tę ilość
jednostek pracy
jednostek pracy
Q
1/MPL
w
MC
Q
1
MPL
n
=
przemnożymy przez cenę jednostki
przemnożymy przez cenę jednostki
pracy
pracy
(godzinową stawką płacy
(godzinową stawką płacy w
w
)
)
to otrzymamy
to otrzymamy
pieniężny koszt wytwarzania
kolejnych jednostek produkcji
MC
Q
Q
MC
Q
MC
Q
to tor kosztu pieniężnego
jak pod wpływem wzrostu skali produkcji
zmienia się poziom
kosztu jednostkowego produkcji
Tor ów pokazuje
Produkcja rośnie
firma przesuwa się
wzdłuż toru kosztu
koszt wytwarzania kole-
jnych jednostek rośnie
Q
MC
Q
koszt wytwarzania kole-
jnych jednostek rośnie
10
20
15
7$
13$
18$
10 15 20
KOSZTY A CENA
10
20
15
Niechaj cena
wynosi 25$
Cena to dochód jaki producent osiąga
Cena to dochód jaki producent osiąga
ze sprzedaży każdej kolejnej jednostki
ze sprzedaży każdej kolejnej jednostki
Koszt wytworzenia
10 jednostki
Zysk osiągnięty ze
sprzedaży 10 jednostki
W miarę powiększania produkcji zysk osiągany
z kolejnych jednostek jest coraz mniejszy
MC
Q
25 30
P
Q
25
25
10
20
15
W miarę powiększania produkcji zysk osiągany
z kolejnych jednostek jest coraz mniejszy
25 30
MC
Q
P
Q
25
25
10
20
15
25 30
Producent powiększa produkcję tak długo,
Producent powiększa produkcję tak długo,
jak długo kolejna wytwarzana jednostka
jak długo kolejna wytwarzana jednostka
przynosia mu zysk
przynosia mu zysk
MC
Q
P
Q
25
25
zysk globalny
zysk globalny
jest
jest
maksymalny
maksymalny
wtedy
wtedy
10
20
15
25 30
MC
Q
P
Q
25
25
Jaka reguła rządzi skalą
produkcji przy, której zysk
jest maksymalny ???
10
20
15
25 30
MC
Q
P
Q
koszt wytworzenia 30
jednostki wynosi 25$,
przy 30 jednostce zysk zanika
przy 30 jednostce zysk zanika
25
25
25
25
cena pokrywa koszt
cena pokrywa koszt
wytworzenia trzy-
wytworzenia trzy-
dziestej jednostki
dziestej jednostki
przy cenie 25$ firma wytworzy
przy cenie 25$ firma wytworzy
tylko trzydzieści jednostek
tylko trzydzieści jednostek
i osiągnie zysk
i osiągnie zysk
maksymalny
maksymalny
P = MC
Q
przy cenie 25$ firma wytworzy
przy cenie 25$ firma wytworzy
tylko trzydzieści jednostek
tylko trzydzieści jednostek
10
20
15
25 30
MC
Q
P
Q
25
25
25
25
Maksyma wyznaczająca
skalę opłacalnej produkcji
P = MC
Q
maksyma mówiąca przy jakiej skali
maksyma mówiąca przy jakiej skali
produkcji zysk będzie maksymalny
produkcji zysk będzie maksymalny
10
20
15
25 30
MC
Q
P
Q
25
25
25
25
przy cenie 25 firma wytworzy
przy cenie 25 firma wytworzy
tylko trzydzieści jednostek
tylko trzydzieści jednostek
P = MC
Q
Credo biznesu
Credo biznesu
wzr
ost
ce
n
MC
Q
25
Q
10
20
15
25 30
35 40
P
Q
MC
Q
25
firma chce produkować 38 jednostek
firma chce produkować 38 jednostek
koszt wytworzenia
38 jednostki wynosi
30
MC
Q
25
Q
10
20
15
25 30
35 40
P
Q
MC
Q
25
jakie zmiany muszą zajść na rynku,
jakie zmiany muszą zajść na rynku,
aby firma produkowała 38 jednostek
aby firma produkowała 38 jednostek
cena musi pokryć
cena musi pokryć
koszt produkcji
koszt produkcji
38 jednostki
38 jednostki
30
30
MC
Q
25
Q
10
20
15
25 30
35 40
P
Q
MC
Q
25
30
gdy cena wzrośnie do 30$
gdy cena wzrośnie do 30$
to firma przesunie się
to firma przesunie się
wzdłuż krzywej kosztów
wzdłuż krzywej kosztów
30
MC
Q
25
Q
10
20
15
25 30
35 40
P
Q
MC
Q
25
30
30
produkcja wzrośnie do 38 jednostek
produkcja wzrośnie do 38 jednostek
wzrost ceny pozwala na
pokrycie
wyższego kosztu
marginalnego,
co dokonuje się
co dokonuje się
przy większej
przy większej
skali produkcji
skali produkcji
P
MC
Q
Q
Poziom ceny jest dla firmy dany;
firma nie jest w stanie wpływać na cenę.
Cena do firmy przychodzi z zewnątrz
PYTANIE
Co wyznacza poziom ceny
i tą drogą skalę produkcji?
Poziom
i cena równowagi
Producent i konsument ekonomizują swe działania
cena i ilość
równowagi
K,L
Zewnętrznym efektem optymalizacji jest
cena i ilość
równowagi
o cenach relatywnych
mówi kąt nachylenia linii LOB
o ilości mówią
o ilości mówią
punkty odcięcia
punkty odcięcia
K,L
Ekonomizacja dokonuje się w obrębie
istniejących, w danym czasie, ograniczeń
W krótkim czasie
nie sposób ich zmienić
Ograniczenia ekonomizacji
Posiadany aparat
wytwórczy
PRODUCENT
KONSUMENT
technologia
kapitał
PRODUCENT
KONSUMENT
technologia
kapitał
płace
P = MC
Q
Posiadany aparat
wytwórczy
wielkość nominalnego
dochodu
P = MC
Q
PRODUCENT
KONSUMENT
technologia
kapitał
płace
LOB
Posiadany aparat
wytwórczy
P = MC
Q
PRODUCENT
KONSUMENT
technologia
kapitał
płace
Te ograniczenia materializują się
w krzywej kosztu marginalnego
Q
MC
Q
wielkość nominalnego
dochodu
P = MC
Q
PRODUCENT
KONSUMENT
technologia
kapitał
płace
Q
MC
Q
Krzywa kosztu marginalnego
wespół z zasadą P = MC wyznacza
krzywą agregatowej
podaży
to hipotetyczny tor (krzywa) wartości produkcji,
jaka zaistnieje przy danym poziomie cen
Krzywa ta niezbędna jest do konfronto-
wania wartości popytu z wartością podaży
krzywa agregatowej
podaży
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
Krzywą agregatowej
podaży
AS
wyprowadzamy z toru
kosztu marginalnego
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
Jeśli cena wyniesie 5$
5$
to firma wytworzy 10 jednostek
10
Koszt wytworzenia
dziesiątej jednostki
wynosi bowiem
pięć dolarów
Utarg ze sprzedaży
wynosi 10
X
5
50
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
Dwanaście dolarów, to koszt
wytworzenia dwudziestej jednostki
5$
50
P = 12$
20
12$
Przy cenie 12$ zostanie wytworzone dwadzieścia jednostek
12$
240
utarg ze sprzedaży wyniesie
utarg ze sprzedaży wyniesie
20 • 12 = 240
20 • 12 = 240
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
5$
50
12$
240
Ile musi wynieść cena, aby producent
Ile musi wynieść cena, aby producent
wytworzył 30 jednostek ???
wytworzył 30 jednostek ???
P = 24$
P = 24$
Dlaczego tyle ???
Dlaczego tyle ???
24$
Ile wyniesie utarg?
Ile wyniesie utarg?
30 • 24 = 720
30 • 24 = 720
720
ile musi wynieść cena, aby producent
ile musi wynieść cena, aby producent
wytworzył 25 jednostek ???
wytworzył 25 jednostek ???
ile wyniesie wówczas utarg ???
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
5$
50
12$
240
24$
720
Uzupełnijmy pozostałe pozycje
Uzupełnijmy pozostałe pozycje
3$
15
8$
120
17$
425
Q
MC
Q
5 10 15 20 25 30
3
8
17
24
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
3$
15
5$
50
8$
120
12$
240
24$
720
17$
425
Tak powstał tor krzywej
agregatowej podaży AS
AS = Q MC
Q
.
AS
5
10
15
20
25
30
3$
5$
8$
12$
17$
24$
Q
MC
Q
P
VP
3$
15
5$
50
8$
120
12$
240
24$
720
425
5
10
15
20
25
30
Q
P
VP
3$
15
5$
50
8$
120
12$
240
24$
720
17$
425
Jest to kombinacja cen i ilości,
gdzie ceny spełniają warunek
P = MC
Q
Krzywa AS obrazuje różne hipotetyczne
wartości produkcji, przy których produ-
cenci realizują maksimum zysku
AS
3$
15
5$
50
8$
120
12$
240
24$
720
425
5
10
15
20
25
30
Q
P
VP
3$
15
5$
50
8$
120
12$
240
24$
720
17$
425
AS
Q
5
15
25
50
240
720
P
5
12
24
AS
AS
VP
Q
5
15
25
50
240
720
P
5
12
24
AS
O tym w którym punkcie krzywej AS znajdzie
się firma zadecyduje dopiero konsument
a konkretnie
Pieniężna wartość zgłaszanego przezeń popytu
AD
AS
AS
AS
Q
5
15
25
50
240
720
P
5
12
24
Niechaj wartość popytu wynosi 240$
AD = 240
240
W tej sytuacji utarg
producenta wyniesie
tyle samo
AS = 240
AD = AS
Równowaga
rynkowa
AS
AS
Q
5
15
25
50
240
720
P
5
12
24
240
Konsument wyznaczył producentowi wartość podaży
ile wytworzy towarów
W tej sytuacji producent
decyduje o tym
20
po ile je sprzeda
12
Konsumenci określając wartość popytu,
określają jednocześnie wartość podaży,
którą producenci zrealizują dobierając
ilość i cenę tak aby osiągnąć maksimum zysku
MS
AS
Decyzje konsumentów
P
P
Q
Q
D
e
c
y
z
je
p
ro
d
u
c
e
n
ta
240
240
Decyzje konsumentów
12
12
20
20
D
e
c
y
z
je
p
ro
d
u
c
e
n
ta
MS
AS
P
P
Q
Q
Cena równowagi
Ilość równowagi
AS
AS
Q
240
P
12
240
20
12
Cena równowagi
Ilość równowagi
Cena równowagi
Ilość równowagi
Cena i ilość równowagi to syntetyczny
wyraz kompromisu pomiędzy decyzjami
konsumentów i producentów
odpowiedzieliśmy na pytanie:
odpowiedzieliśmy na pytanie:
co i jak ustala cenę
co i jak ustala cenę
Posiadany aparat
wytwórczy
wielkość nominalnego
dochodu
P = MC
Q
PRODUCENT
KONSUMENT
technologia
kapitał
płace
P
Q
VP
AS
P
Q
AD
W
W
nałóżmy na siebie te ograniczenia
nałóżmy na siebie te ograniczenia
P
AS
Q
AD
AS
nałóżmy na siebie te ograniczenia
nałóżmy na siebie te ograniczenia
RYNEK
RYNEK
AS
Q
AD
P
W punkcie przecięcia
linii AD z AS dwa
rynki są w stanie równowagi
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Cena równowagi
to bieżący poziom ceny
Ilość równowagi
to bieżące GNP
POJĘCIA
MAKRO
EKONOMICZNE
W punkcie przecięcia
linii ceny z liną AD
AS
Q
AD
P
W punkcie przecięcia
linii ceny z liną AD
AS
Q
AD
P
poziom ceny w czasie
nie jest stały
zmiany cen są kluczowe
dla osiągania
równowagi systemu
PYTANIE
PYTANIE
Jak w konstrukcji AS - AD
osiągana
jest równowaga systemu?
jak w konstrukcji AS -
AD
dochodzi do zmian
poziomu cen i tą drogą
do równowagi systemu
Q
AD
P
AS
Na
leż
y p
oz
na
ć t
o c
o r
zą
dz
i
ru
ch
em
w
zd
łu
ż k
rzy
we
j A
S
a t
ak
że
je
j p
rze
su
nię
cia
mi
Q*
Ruch wzdłuż
krzywej AS
Mechanizm zmian cen
AS
P
AD
GNP
Umiejscowienie gospodarki na
krzywej AS wyznacza popyt
Rosnący popyt przesuwa gospodarkę wzdłuż krzywej AS
AS
P
GNP
AS
P
GNP
AS
P
GNP
AS
P
AD
GNP
AS
P
GNP
AS
P
AD
GNP
AS
P
GNP
AS
P
GNP
AS
P
GNP
AS
P
AD
GNP
AS
P
GNP
Krzywa AS mówi w jaki sposób
firmy zareagują na dalszy wzrost popytu
Wzrost ceny
Wzrost GNP
AS
P
GNP
Są tu trzy możliwości
Jeśli firma porusza się na tym odcinku
To firma na wzrost popytu reaguje tylko wzrostem ilości
Jest to
Odcinek
czysto produkcyjny
AS
P
GNP
Jeśli firma porusza się na tym odcinku
to na wzrost popytu reaguje
wzrostem ilości
wzrostem ceny
oraz
Ten odcinek to odcinek inflacyjno - produkcyjny
P
GNP
AS
Jeśli firma porusza się na tym odcinku
to na wzrost popytu reaguje tylko wzrostem ceny
ten odcinek to odcinek czysto inflacyjny
P
GNP
AS
ZAPAMIĘTAJ
Wzrost cen wywołany wzros-
tem popytu nazywamy
Inflacją popytową
Ku krzywej Lukasa
punkt widzenia producenta
krzywa AS dopasowana do
krzywa AS dopasowana do
modelu równowagi systemu
modelu równowagi systemu
P
GNP
Odcinki czysto produkcyjny i
czysto inflacyjny
obrazują stany ekstremalne
AS
Gospodarka funkcjonuje na
odcinku produkcyjno - inflacyjnym
P
GNP
Umiejscowienie gospodarki na linii AS
określamy bezwzględnie lub względnie
tu punktem odniesienia jest
Q*
Q*
Q*
Potencjalne GNP
jest jak równik
P
GNP
Q*
Oddalenie bieżącego GNP od potencjalnego
mierzymy za pomocą luki GNP
Q
o
- Q*
Q*
P
GNP
Niechaj bieżący poziom cen
plasuje podaż w punkcie
Q*
producenci są w tym punkcie
gdyż to miejsce wyznaczyła
wielkość popytu agregatowego
P
GNP
Q*
Producenci wielkość popytu
odczytują tylko z cen
zmianami podaży reagują
nie na zmiany popytu
lecz tylko na zmiany cen
krzywa AD
jest tu zbędna
P
GNP
Q*
Producenci wielkość popytu
odczytują tylko z cen
zmianami podaży reagują
nie na zmiany popytu
lecz tylko na zmiany cen
krzywa AD
jest tu zbędna
P
GNP
Q
0
Q*
zmianami podaży reagują
nie na zmiany popytu
lecz tylko na zmiany cen
w tej sytuacji wielkość bieżącej po-
w tej sytuacji wielkość bieżącej po-
daży wyznacza bieżący poziom ceny
daży wyznacza bieżący poziom ceny
P
GNP
Q*
Q
0
Bieżące GNP można przedstawić jako sumę
potencjalnego
oraz
reszty
Oznaczając resztę
przez „
x
”
x
luka GNP
luka GNP
można zapisać
Q
0
= Q* + X
P
GNP
Q*
Q
0
Q
0
= Q* + X
P
o
Od czego zależy X?
PYTANIE
PYTANIE
Poziom ceny równowagi
jest znany
P*
P
GNP
Q*
Q
0
Q
0
= Q* + X
P
o
P*
x
Z
Z = P
o
- P*
Z
X
= tg
P
o
- P*
X
= ctg
P
o
- P*
ctg
Kąt nachylenia linii
podaży jest znany
i wynosi
P
GNP
Q*
Q
0
Q
0
= Q* + X
P
o
P*
x
Z
Z
X
= tg
P
o
- P*
X
= ctg
P
o
- P*
X = ( P
o
- P*)
(P
o
- P*)
P
GNP
Q*
Q
0
P
o
P*
Q
0
= Q* + X
(P
o
- P*)
Krzywa Lukasa
jest to
P
GNP
Q*
Q
0
P
o
P*
wzdłuż danej krzywej podaży
Lukasa poziom płac jest stały
w
P
GNP
Q*
Q
0
P
o
P*
P
GNP
Q*
w
Wzdłuż całej krzywej Lukasa speł-
niony jest warunek P = MCQ
W zwiąku z tym
P
GNP
Q*
Krzywa agregatowej podaży Lukasa ukazuje:
jaką wielkość GNP firmy są skłonne wytworzyć
przy różnych hipotetycznych poziomach ceny
jak zmiana poziomu ceny prowadzi do zmiany GNP
w
Jak muszą się zmieniać ceny, aby przy-
wrócona została równowaga systemu
Q
0
=
Q MC
Q
Q
0
= Q* +
(P
o
- P*)
Przesunięcie
krzywej AS
w poszukiwaniu przyczyn
zmian poziomu
cen c.d.
P
GNP
Dana krzywa AS narysowana jest dla jednej ,
stałej wartości cen czynników produkcji
Płace, ceny surowców importowanych,
podatki nie ulegają zmianie
Jeśli ceny „inputu” wzrosną to cała
linia AS przesunie się do góry
P
GNP
PAMIĘTAJMY
Krzywa podaży Lukasa
wyrażona jest od pracy
P
GNP
Stąd dana linia AS związana
jest z danym poziomem płacy
w
o
P
GNP
w
o
P
GNP
w
o
w
1
Gdy płaca rośnie, to krzywa AS przesuwa się do góry
Firmy wzrost płac przenoszą na koszty,
a to powoduje wzrost cen
Wzrost cen wywołany wzrostem płac
( przesunięciem krzywej AS w górę)
P
GNP
w
o
P
GNP
w
o
w
1
nazywamy
Inflacją podażową
POSTĘP TECHNICZNY
A KRZYWA AS
P
GNP
w
o
Krzywa AS przesuwa
się w dół i na prawo
Postęp techniczny prowadzi do
obniżki kosztu jednostkowego
P
GNP
w
o
warunek
Płace nie ulegają zmianie
w
o
Postęp techniczny pozwala na obniżkę ceny
REASUMPCJA „AS”
Mechanizm zmian cen
P
GNP
Instrumentarium AS ukazuje,
iż zmiana cen jest wynikiem
Wzrostu popytu
Co ukazywaliśmy jako
ruch wzdłuż linii AS
P
GNP
Reakcje producentów
opisuje krzywa Lukasa
Q*
Q
0
= Q* +
(P
o
- P*)
Instrumentarium AS ukazuje,
iż zmiana cen jest wynikiem
P
GNP
Wzrostu płac
Co ukazywaliśmy jako
przesunięcie linii AS w górę
P
GNP
Wzrostu popytu
Instrumentarium AS ukazuje,
iż zmiana cen jest wynikiem
P
MC
Q
w
Q
Wzrostu płac
Wzrostu popytu
P
GNP
P
GNP
P
GNP
P
GNP
INFLACJA
Popytowa
Podażowa
Spirala płacowo-cenowa
Mechanizm zmian cen
P
GNP
P
GNP
1,0
Wzrost popytu - via wzrost podaży - doprowadza
do wzrostu kosztu co prowadzi do wzrostu cen
Stan wyjściowy
1,2
10
P
GNP
P
GNP
10
1,0
1,2
Wzrost cen powoduje spadek
siły nabywczej płac o 20%
Związki zawodowe
żądają podwyżki płac
rekompensującej
wzrost cen
W
1
= 12
Wzrost płac - wymuszając wzrost
kosztów - przesuwa linię AS do góry
12
Ceny ponownie rosną
1,3
P
GNP
P
GNP
Taką sekwencję nazywamy
spiralą płacowo - cenową
Wzrost cen dóbr konsum-
pcyjnych wywołuje wzrost
płac, a ten doprowadza
do dalszego wzrostu cen
P
GNP
P
GNP
po popytowym wzroście cen
reakcja płac
nie jest natychmiastowa
gospodarka
zatrzymuje
się na dłuższy czas
tu
P
GNP
P
GNP
Powodem jest
:
sztywność płac
Płace są negocjowane raz na dwa trzy lata. W trakcie
obowiązywania umowy płace nie mogą ulec zmianie
Dopasowanie płac do nowych wyższych cen
odkładane jest do czasu renegocjacji umów
Renegocjacje prowadzą
do wzrostu płac
negocjacje
P
GNP
P
GNP
Dopasowanie płac do nowych wyższych cen
odkładane jest do czasu renegocjacji umów
Renegocjacje prowadzą
do wzrostu płac
Sztafeta
Sztafeta
Płacowo - cenowa
Płacowo - cenowa
Mechanizm zmian cen
spirala płacowo cenowa c.d.
Negocjacje płacowe nie dokonują się u
wszystkich firm jednocześnie
Jedne związki czynią to w roku bieżącym,
inne w następnym a jeszcze inne później
Przyjmijmy iż są trzy grupy związków i
pracodawców. Każda z nich przepro -
wadza negocjacje w innym roku
P
GNP
P
GNP
10
W danym czasie wzrost popytu (podaży)
doprowadził do wzrostu cen
Siła nabywcza płac zmalała
negocjacje
P
GNP
P
GNP
10
Do negocjacji przystępuje pierwsza grupa
związkowców i pracodawców
Przeciętna płaca w
gospodarce rośnie
W
1
= 11
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
Firmy, które podniosły płace podnoszą
także ceny swych towarów
Agregatowy poziom
cen rośnie
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
W następnym okresie do nego-
cjacji przystępuje druga grupa
negocjacje
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
W następnym okresie do nego-
cjacji przystępuje druga grupa
Siła nabywcza ich płac obniżyła się dużo więcej
niż pierwszej grupy
Przeciętna płaca w
gospodarce rośnie
W
2
= 13
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
Przeciętna płaca w
gospodarce rośnie
W
2
= 13
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
13
Firmy „
II negocjacji
” wzrost płac
przenoszą na ceny swych towarów
Agregatowy poziom cen
ponownie rośnie
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
13
W złej sytuacji znajduje się trzecia grupa.
Ich płace od trzech lat nie uległy zmianie
a ceny na skutek podwyżek płac poprzed-
ników, wzrosły znacząco.
Teraz oni renegocjują
swe umowy i żądają
wysokiej podwyżki
Agregatowy (przecietny) poziom płac rośnie
W
3
= 15
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
15
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
13
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
15
Firmy
III grupy negocjacyjnej
przenoszą wzrost płac w ceny
Agregatowy poziom
cen znowu rośnie
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
13
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
Powoduje w następnym okresie
Wzrost płac w pozostałych
sektorach gospodarki
UOGÓLNIENIE
Wzrost płac w jednych fimach - doprowadzając
do wzrostu cen dóbr przez nie wytwarzanych
itd., itd., itd.
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
13
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
11
P
GNP
P
GNP
10
P
GNP
P
GNP
Coroczny indeksacyjny wzrost płac prowadzi
do systematycznego wzrostu
cen
.
Coroczna indeksacja płac to źródło
samonapędowego
wzrostu cen
itd., itd., itd.
jeśli nie chce się inflacyjnego
wzrostu płac,to należy prawem
zakazać indeksacji płac
czy mogą rosnąć płace
i nie będzie inflacji
Nie każdy wzrost płac powoduje
wzrost cen (inflację
)
Jeśli wzrost płac wynika tylko ze wzrostu
produktywności,
to wówczas nie dochodzi do wzrostu cen
Postęp techniczny - płace - ceny
Postęp techniczny - płace - ceny
Postęp techniczny prze-
suwa linię AS w dół
płace są constans
P
GNP
10
P
GNP
10
10
Koszt pieniężny maleje i w tej
sytuacji ceny mogą obniżyć się
A
t
= 20%
P
GNP
10
10
P
GNP
10
10
W tej sytuacji związki zawodowe wywal-
czają dwudziestoprocentowy wzrost płac
W
1
= 12
Krzywa AS wraca na
poprzednie miejsce
P
GNP
10
12
P
GNP
10
10
P
GNP
10
12
Ceny wracają do poprzedniego poziomu
Przywracanie równowagi
systemu
Przywracanie równowagi
systemu
P
GNP
W punkcie przecięcia krzywej AS z krzywą AD
ma miejsce równowaga rynkowa
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Q*
Jeśli zrównanie podaży z popytem następuje
na poziomie potencjalnego GNP to zachodzi
Równowaga systemu
Rynek
pieniężny
Rynek
towarowy
Rynek
pracy
P
GNP
Q*
Sekwencja dochodzenia
do stanu
rownowagi systemu
ujecie drugie
P
GNP
Q*
(W
1
)
Gospodarka zostaje wybita
ze stanu równowagi systemu
P
1
P
GNP
Q*
(W
1
)
P
1
W danym okresie poziom
cen nie ulega zmianie
Stąd
Gospodarka na nowej
linii AD plasuje się
w punkcie
GNP maleje
P
GNP
Q*
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
P
1
P
2
Brak równowagi rynkowej wymusza spadek ceny
Tu gospodarka odzyskuje
równowagę rynkową
P
GNP
Q*
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
P
1
P
2
Tu gospodarka zamiera i pozstaje aż do
czasu najbliższych negocjacji płacowych
negocjacje
P
GNP
Q*
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
P
1
P
2
Tu gospodarka zamiera i pozstaje aż do
czasu najbliższych negocjacji płacowych
Negocjacje prowadzą
do obniżki płac
Duża presja bezrobocia
sprawia, iż
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
P
1
P
2
Q*
Q*
w
2
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
P
1
P
2
Q*
Q*
W
2
Spadek płac wywołuje obniżkę
kosztu jednostkowego.
Cena maleje
GNP rośnie
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
P
1
P
2
Q*
Q*
W
2
Tu
gospodarka pozostaje do najbliższych negocjacji
Negocjacje przynoszą
dalszą obniżkę
płacy przeciętnej
w
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
Negocjacje przynoszą
dalszą obniżkę
płacy przeciętnej
w
3
Obniżka płacy daje obniżkę kosztu
i tą drogą także ceny
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
Spadek ceny przesuwa gospodarkę
wzdłuż linii agregatowego popytu
GNP rośnie
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
Negocjacje w kolejnym okresie dopro-
wadzają do dalszej obniżki płac
w
4
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
w
4
Obniżka płacy daje obniżkę kosztu
i tą drogą także ceny
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
4
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
4
Spadek ceny przesuwa gospodarkę
wzdłuż linii agregatowego popytu
GNP rośnie
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
4
Bieżące GNP osiąga poziom potencjalnego GNP
Tu
Równowaga systemu
zostaje przywrócona
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
4
Uo
gó
ln
ie
ni
e
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
Q*
Q*
P
GNP
Spadek płac wywołując spadek cen naprowadził
gospodarkę na stan równowagi systemu
ZAPAMIĘTAJ
Zanika presja na zmianę
płac i tą drogą cen
Gdy płace i ceny spadną już na tyle, aby
równowaga systemu została przywrócona
w
4
w
1
w
2
w
3
to wówczas
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
W
3
P
GNP
(W
1
)
P
1
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
W
2
P
GNP
(W
1
)
P
1
Q*
Q*
P
GNP
ruch sił wewnętrznych zanika
Zanika presja na zmianę
płac i tą drogą cen
Gospodarka jest w
stanie spoczynku
cena przestaje się zmieniac,
gdy place
przestaja się zmieniac
Dwa sposoby prezentacji procesu
przywracania równowagi systemu
( adaptacji cenowej
)
P
(W
1
)
P
GNP
Q*
Q*
(W
1
)
GNP
Q*
Q*
P
P
Za pomocą krzywych AS
Za pomocą linii cen
W miejscu przecięcia
linii ceny z linią AD
przechodzi krzywa AS
Polityka makroekonomiczna
a równowaga systemu
Mechanizm przywracania równowagi
ujawnił istotną właściwość gospodarki
po akcji rządu
po akcji rządu
następuje zawsze
następuje zawsze
reakcja gospodarki
reakcja gospodarki
P
GNP
Q*
Gospodarka zostaję wybita
ze stanu równowagi systemu
Stan wyjściowy
Na nowej krzywej „
AD
”
znajduje się w punkcie
GNP maleje
P
GNP
Q*
uruchamia się mechanizm
spirali płacowo-cenowej
Tu
P
GNP
Q*
uruchamia się mechanizm
spirali płacowo-cenowej
GNP rośnie i odzyskuje
poziom potencjalnego
Gospodarka powróciła do
stanu równowagi systemu
P
GNP
Q*
AKCJA
REAKCJA
Po akcji uruchamia się odruch
obronny gospodarki „reakcja”
Gospodarka samoczynnie
dąży do powrotu do
stanu równowagi systemu
ZAPAMIĘTAJ
ZAPAMIĘTAJ
Mechanizm akcji i reakcji
ma bardzo duże znaczenie
dla polityki makroekonomicznej
GNP
Q*
P
Stan wyjściowy
Rząd chcąc zwiększyć GNP powiększa
podaż pieniądza lub zakupy rządowe
Krzywa AD przesu-
wa się na prawo
GNP
Q*
P
W okresie akcji poziom cen nie ulega zmianie
Gospodarka plasuje
się w punkcie
Akcja rządu przynosi
wzrost GNP
to ukazywał
model IS-LM
A teraz to czego
A teraz to czego
model „IS - LM”
model „IS - LM”
nie pokazywał
nie pokazywał
Tu
GNP
Q*
P
Tu
w następnym okresie gospo-
darka zaczyna
odreagowywać
GNP
Q*
P
płace i ceny rosną
Gospodarka wraca do wyjściowego poziomu GNP
GNP maleje
GNP
Q*
P
W długim okresie efekt produkcyjny
impulsu rządowego nie jest trwały
GNP zawsze wraca do
poziomu
wyjściowego,tj.
potencjalnego GNP
Samoczynna reakcja gospodarki
cofnęła skutki akcji rządu
GNP
Q*
P
GNP zawsze wraca do
poziomu
wyjściowego,tj.
potencjalnego GNP
Ale wraca przy wyższym poziomie cen
GNP
Q*
P
ZAPAMIĘTAJ
ZAPAMIĘTAJ
W długim okresie polityka
monetarna i fiskalna
nie powodują
zmian GNP
Jedyny długookresowy skutek
polityki makroekonomicznej
to wzrost poziomu cen
GNP
Q*
P
Ta właściwość leży u podstaw
tezy L. Balcerowicza
w długim okresie rząd bodźcami
makroekonomicznymi bardziej
szkodzi niż pomaga gospodarce
...rząd, ręce precz
od gospodarki...
Polityka makroekonomiczna
a struktura GNP
Q*
P
GNP
Chociaż polityka makroekonomiczna w długim
okresie nie doprowadza do zmian GNP
To może doprowadzić do
zmian struktury GNP
Zależy to od tego,
czy rząd uruchamia
G
M
Q*
P
GNP
M
Jeżeli rząd uruchamia impuls monetarny
To wówczas struktura GNP
nie ulega zmianie
75,0
14,4
12,2
75,0
14,4
12,2
G
I + a
C
z
Stare GNP
100%
Nowe GNP
100%
To struktura GNP
ulega zmianie
Jeżeli rząd uruchamia impuls fiskalny
Q*
P
GNP
W tej sytuacji pojawia się
G
efekt wypychania
Q*
P
GNP
Jest to wypchnięcie
całkowite
O tyle o ile rosną zakupy rządowe
o tyle łącznie maleją inwestycje,
konsumpcja autonomiczna,
eksport netto
G = A*
2625
450
425
G
I + a
C
z
Stare GNP
3500
2625
200
675
Nowe GNP
3500
75,0
12,8
12,2
75,0
5,7
19,3
G
I + a
C
z
Stare GNP
100%
Nowe GNP
100%
G = 250
To że polityka fiskalna doprowadza do całko-
witego wypchnięcia a polityka monetarna nie
To że polityka fiskalna prowadzi do
zmian struktury GNP, a monetarna nie
Jest wynikiem innej reakcji
stopy procentowej na obie polityki
Q*
P
GNP
Polityka monetarna
czas
R
M
v
Q*
P
GNP
Polityka monetarna
czas
R
R
czas
Polityka fiskalna
G
Polityka monetarna nie
powoduje trwałej zmiany
stopy procentowej
Polityka fiskalna
powoduje trwały wzrost
stopy procentowej
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Do
zobaczenia
na kolejnym
wykładzie
Dziękujem
y
Nie zapominaj o egzaminie !!!