GENEZA I 

PROFILAKTYKA

CHORÓB 

NOWOTWOROWYC

H

GENEZA I 

PROFILAKTYKA

CHORÓB 

NOWOTWOROWYC

H

 

 

Nowotwór niezłośliwy 
(łagodny)

Nowotwór niezłośliwy 
(łagodny)



Rośnie powoli



Jego komórki tworzą zbitą, 
ograniczoną masę



Często otoczony wydzieliną tkanki 
łącznej



Nie powoduje przerzutów



Nie stanowi zagrożenia dla życia, o 
ile nie znajduje się w ważnych 
narządach, 
np. w mózgu

 

 

Nowotwór złośliwy

Nowotwór złośliwy



Rośnie szybko



Powoduje tzw. 

naciekanie tkanek



Powoduje powstawanie 

przerzutów

 

 

Początkiem procesu 

nowotwo-rowego jest 

mutacja pierwotna

 w materiale genetycznym 

„normalnej” – zdrowej 

komórki.

Początkiem procesu 

nowotwo-rowego jest 

mutacja pierwotna

 w materiale genetycznym 

„normalnej” – zdrowej 

komórki.

Skutkiem jest brak 

hamowania kontaktowego 

i niekontrolowane 

podziały komórek

 

 

Typy nowotworów

Typy nowotworów



Karcynoma (rak) – nowotwór rozwijający 

się z tkanki nabłonkowej, np. skóry, płuc 

lub gruczołów  



Sarkoma (mięsak) nowotwór w obrębie 

mięśni, kości lub chrząstek 



Chłoniak  - nowotwór tkanki limfatycznej



Białaczka – nowotwór komórek układu 

krwiotwórczego



Glioma, retinoblastoma – nowotwór 

komórek nerwowych

 

 

Prawdopodobieńst

wo zajścia mutacji 

zwiększają 

czynniki 

rakotwórcze

(kancerogeny, 

karcinogeny)

Prawdopodobieńst

wo zajścia mutacji 

zwiększają 

czynniki 

rakotwórcze

(kancerogeny, 

karcinogeny)

 

 

Karcinogeny

Karcinogeny



Chemiczne: azbest, benzen, arsen, 
chrom, sadza, smoła, pył drzewny, 
węglowodory aromatyczne, dym 
tytoniowy, estrogeny



Fizyczne: promieniowanie Roentgena, 
radu, innych izotopów 
promieniotwórczych, promieniowanie 
nadfioletowe (słoneczne, lamp 
kwarcowych)



Biologiczne: wirusy HIV, HBV

 

 

Prawdopodobieństwo 

wystąpienia nowotworów 

zwiększają

 

czynniki ryzyka

Prawdopodobieństwo 

wystąpienia nowotworów 

zwiększają

 

czynniki ryzyka

1.

Niewłaściwe nawyki żywieniowe

2.

Palenie papierosów

3.

Nadmierne eksponowanie ciała 
na promieniowanie słoneczne

4.

Stres

5.

Czynniki środowiska 
zewnętrznego (opad 
radioaktywny, dioksyny

)

 

 

Rozwój nowotworu 

mogą sygnalizować 

różne 

objawy 

ostrzegawcze

Rozwój nowotworu 

mogą sygnalizować 

różne 

objawy 

ostrzegawcze

 

 

Choroba nowotworowa 
wymaga specjalistycznego 
leczenia

Choroba nowotworowa 
wymaga specjalistycznego 
leczenia



Chirurgicznie:

klasycznie, chirurgia laserowa, 

kriochirurgia, chirurgia 

endoskopowa



Radioterapia



Chemioterapia



Terapie nowoczesne: 

hormonoterapia, 

immunoterapia,terapia genowa