Glikokortykosteroidy wziewne są obecnie
najskuteczniejszymi lekami przeciwzapalnymi do
stosowania w astmie przewlekłej.
Badania wykazały ich skuteczność w
zmniejszaniu objawów astmy,
poprawie jakości życia i czynności płuc,
zmniejszaniu nadreaktywności dróg oddechowych
kontroli zapalenia w drogach oddechowych
zmniejszaniu częstości i ciężkości zaostrzeń oraz
zmniejszaniu umieralności z powodu astmy
Badania wykazały ich skuteczność w:
zmniejszaniu objawów astmy
poprawie jakości życia i czynności płuc
zmniejszaniu nadreaktywności dróg
oddechowych
kontroli zapalenia w drogach oddechowych
zmniejszaniu częstości i ciężkości zaostrzeń
oraz zmniejszaniu umieralności z powodu
astmy
Nie powodują one jednak wyleczenia astmy
i gdy zaprzestanie się ich stosowania,
następuje pogorszenie kontroli klinicznej w
ciągu następnych kilku tygodni lub
miesięcy u części chorych.
Glikokortykosteroidy wziewne różnią się
pod względem siły działania i
biodostępności, ale ponieważ krzywa
zależności dawka-odpowiedź w astmie jest
stosunkowo płaska, tylko nieliczne badania
potwierdziły kliniczne znaczenie tych
różnic.
Skuteczność niektórych leków zmienia się
w przypadku przyjmowania z różnych
inhalatorów.
Większość korzyści ze stosowania
glikokortykosteroidów wziewnych uzyskuje
się u dorosłych przy stosunkowo małych
dawkach, równoważnych 400 µg
budezonidu dziennie.
Zwiększanie dawki przynosi niewiele
dodatkowych korzyści pod względem
kontroli astmy, natomiast zwiększa ryzyko
skutków ubocznych.
Jednakże istnieje wyraźna zmienność
osobnicza w odpowiedzi na
glikokortykosteroidy wziewne i ze względu
na to oraz na częste nieprzestrzeganie
zaleceń dotyczących przyjmowania
glikokortykosteroidów wziewnych przez
pacjentów - wielu z nich wymaga
stosowania większych dawek w celu
osiągnięcia pełnych korzyści
terapeutycznych.
Ponieważ palenie tytoniu zmniejsza
wrażliwość na glikokortykosteroidy
wziewne, u chorych nadal palących tytoń
mogą być konieczne dawki większe.
W celu osiągnięcia klinicznej kontroli astmy
preferuje się dodanie drugiego leku
kontrolującego z innej grupy, a nie
zwiększanie dawki glikokortykosteroidu
wziewnego.
Istnieje jednak wyraźny związek między
dawką glikokortykosteroidu wziewnego a
zapobieganiem ciężkim zaostrzeniom
astmy.
Dlatego niektórzy chorzy z ciężką astmą
mogą odnosić korzyści z przewlekłego
leczenia glikokortykosteroidami wziewnymi
w większych dawkach.
Miejscowe skutki niepożądane związane ze
stosowaniem glikokortykosteroidów
wziewnych obejmują
kandydozę jamy ustnej i gardła,
chrypkę i niekiedy kaszel wskutek
podrażnienia górnych dróg oddechowych.
częstość występowania tych objawów można
zmniejszyć, używając spejserów
Płukanie jamy ustnej (przepłukanie wodą jamy
ustnej i gardła i wyplucie) po inhalacji może
zmniejszyć częstość występowania kandydozy
jamy ustnej.
Stosowanie proleków, które ulegają aktywacji w
płucach, a nie w gardle (np. cyklezonidu) oraz
nowych preparatów i urządzeń zmniejszających
depozycję leku w jamie ustnej i gardle może
ograniczyć występowanie takich skutków, bez
potrzeby stosowania spejserów lub płukania jamy
ustnej.
Glikokortykosteroidy podawane wziewnie są
wchłaniane z płuc, co odpowiada za ich
ogólnoustrojową dostępność biologiczną.
Ryzyko wystąpienia ogólnoustrojowych
skutków niepożądanych w wyniku stosowania
glikokortykosteroidu wziewnego zależy od jego
dawki i siły działania, typu inhalatora,
biodostępności ogólnoustrojowej, efektu
pierwszego przejścia (przemiany w nieaktywne
metabolity) w wątrobie i okresu półtrwania
części dawki wchłoniętej do krążenia (z płuc i
prawdopodobnie z przewodu pokarmowego).
Z tych powodów skutki ogólnoustrojowe
poszczególnych glikokortykosteroidów
wziewnych się różnią.
Kilka badań porównawczych wykazało, że
cyklezonid, budezonid i propionian
flutikazonu w równoważnych dawkach
wywierają mniejsze efekty
ogólnoustrojowe.
Aktualne dane wskazują, że u dorosłych
skutki ogólnoustrojowe
glikokortykosteroidów wziewnych w
dawkach odpowiadających ≤400 µg
budezonidu na dobę nie stanowią
problemu.
Do ogólnoustrojowych skutków ubocznych
przewlekłego leczenia
glikokortykosteroidami wziewnymi w
dużych dawkach należą:
łatwe powstawanie wylewów skórnych,
supresja kory nadnerczy
zmniejszenie gęstości mineralnej kości.
Jedna trudność w określeniu znaczenia
klinicznego tych skutków niepożądanych
polega na rozróżnieniu wpływu dużych
dawek glikokortykosteroidów wziewnych od
skutków krótkotrwałego stosowania
glikokortykosteroidów doustnych przez
chorych na astmę ciężką.
Nie ma danych, które wskazywałyby, że
stosowanie glikokortykosteroidów
wziewnych zwiększa ryzyko zakażeń płuc,
w tym gruźlicy, i leki te nie są
przeciwwskazane u chorych z czynną
gruźlicą.