W2: GŁÓWNE NURTY WSPÓŁCZESNEJ EKONOMII

W2: Główne nurty współczesnej ekonomii

W2: GŁÓWNE NURTY

WSPÓŁCZESNEJ

EKONOMII

Dr Joanna Ejdys

Ekonomia klasyczna



II połowa XVII wieku – zwarty nurt:

ekonomia klasyczna



A. Smith,

Badania nad naturą i

przyczynami bogactwa narodów

1776

rok



D. Ricardo,

Zasady ekonomii

politycznej i opodatkowania

, 1817 rok.

Twórcy teorii głoszące:



wolnokonkurencyjna gospodarka

samoczynnie, bez zewnętrznej ingerencji,

dąży do równowagi. Jest to tzw. Liberalizm

ekonomiczny.



Swoboda działania i swoboda ruchu

przewodnie idee ustawodawstwa i działań

administracji państwowej;



Rząd nie powinien ingerować w procesy

gospodarcze ponieważ „niewidzialna ręka

rynku” dokonuje optymalnej alokacji

zasobów.

NIEWIDZIALNA RĘKA

RYNKU



Interesy społeczne są wypadkową

interesów indywidualnych;



Wolna i nieskrępowana działalność

jednostek kierujących się zasadą

korzyści materialnych przyczynia

się do powiększania korzyści

społecznych;



Interes osobisty zapewnia

optymalny rozwój ekonomiczny i

realizacje interesu społecznego.

Prawo rynków Saya jest

źródłem optymizm klasyków



J. B. Say w 1803 roku opublikował

Traktak o ekonomii politycznej

;



Główna teza:

produkcja stwarza

możliwość zbytu produktów, tzn. tworzy

efektywny popyt zapewniający zakup

całej podaży

;



W systemie gospodarczym nie może

wystąpić nadprodukcja,



Pogląd Saya wynika z założenia o

neutralności pieniądza,

NEUTRALNOŚĆ

PIENIĄDZA



Pieniądz jest neutralny, kiery zmiana

jego ilości w obiegu powoduje wyłącznie

zmiany wielkości nominalnych (cen).

Pieniądz nie wpływa na kształtowanie się

wielkości realnych (poziomu i struktury

produkcji, poziomu zatrudnienia).



Pieniądz pełni rolę technicznego pośrednika,

odzwierciedla wartość towarów,



Wartość produktów jest tworzona w

procesie produkcji przez pracę, ziemie i

kapitał,



Czynniki produkcji świadczą w procesie

produkcji usługi, za które otrzymują

wynagrodzenie,



W procesie produkcji z jednej strony

powstają produkty a z drugiej dochody,

będące ścisłym odzwierciedleniem ich

wartości, czyli powstaje siła nabywcza (na

produkty).

KLASYCZNA TEORIA

PODZIAŁU

Czynniki produkcji w

procesie produkcji świadczą

usługi na które otrzymują

wynagrodzenie

(źródło dochodów):



Wynagrodzeniem pracy – płaca;



Wynagrodzeniem ziemi – renta;



Wynagrodzeniem kapitału – procent.

Założenie Saya, że

produkcja sama tworzy

rynki zbytu wyzwoliło

krytykę



Thomas R. Maltus twórca teorii

niedostatecznego popytu

Kwestionuje on tezę o „rodzeniu”

popytu przez podaż,



Wykazuje możliwość powszechnej

nadprodukcji,



Proponuje pobudzenie popytu:

W jaki sposób można pobudzić popyt?

EKONOMIA

NEOKLASYCZNA



A. Marshal, W.S. Jevons, J.B. Clark, A.C.

Pigou;



Nawiązują do klasycznego dorobku

ekonomii,



Wszelkie twierdzenia o zbiorowych

zjawiskach społecznych należy redukować

dp twierdzeń o zachowaniu jednostek;



Psychologia jednostek jest podstawa

wyjaśnienia zjawiska społecznych;



Zależności formułowane na

szczeblu mikroekonomicznych

przenosi się na szczebel globalny,

makroekonomiczny. Takie podejście

nazywane jest INDYWIDUALIZMEM

METODOLOGICZNYM.

NEOKLASYCZNA TEORIA

PODZIAŁU



Teoria produkcyjności krańcowej

J.B.

Clark,



Jest to teoria popytu na na czynniki

produkcji,



Krańcowy przychód z produktu danego

czynnika

= krańcowy przychód

przedsiębiorstwa, a więc przyrost

całkowitego przychodu, uzyskany dzięki

wykorzystaniu dodatkowej jednostki tego

czynnika

Teoria produkcyjności

krańcowej



W stanie równowagi właściciele

każdego z czynników produkcji

otrzymują zań wynagrodzenie

zgodnie z jego produkcyjnością

krańcową, mierzona wpływem jaki

na produkt całkowity wywiera

dodanie jednej jednostki tego

czynnika przy stałej ilości

pozostałych czynników.



Przedsiębiorstwo zwiększa

wykorzystanie danego czynnika

dopóki krańcowy koszt zastosowania

tego czynnika nie przekroczy

krańcowego przychodu z dodatkowej

jednostki produkcji uzyskanej dzięki

temu czynnikowi.

KEYNESIZM I JEGO

EWOLUCJA



Rozwija się

ekonomia dobrobytu

tezą, że wolność gospodarcza nie

zapewnia maksimum dobrobytu

społecznego i dopuszcza się

interwencjonizm państwowy w celu

jego optymalizacji. Twórca kierunku

jest A.C. Pigou. Powstaje teoria

niedoskonałej konkurencji.

TEORIA J.M. KEYNESA



Główne dzieło

Ogólna teoria

zatrudnienia, procentu i pieniądza

(1936);



Keyns sprowadza neoklasyczny system

teoretyczny do marginalnego

przypadku równowagi przy pełnym

wykorzystaniu czynników produkcji;



Uważa on, że potencjał produkcyjny

jest w różnym stopniu wykorzystywany;

TEORIA J.M. KEYNESA



O stopniu wykorzystania potencjału

produkcyjnego decyduje popyt

efektywny,



Wielkość, składniki i czynniki popytu to

centralny problem rozważań Keynsa;



Zrywa z prawem Saya,



Współzależny związek indywidualizmu

metodologicznego zastępuje związkiem

przyczynowym,

TEORIA J.M. KEYNESA



Obszarem badań przestaja być

poszczególne podmioty gospodarcze

ale makroekonomiczne warunki

produkcji i realizacji,



Sytuacja na rynku pieniężnym ma

wpływ na rozmiary działalności

gospodarczej;

TEORIA J.M. KEYNESA



Niedostateczny popyt jest

źródłem niedoskonałości rynku,



Państwo powinno pełnić funkcję

stymulatora popytu,

INSTRUMENTY

STYMULUJĄCE POPYT



Działania obniżające stopę

procentową,



Zwiększenie opodatkowania

wysokich dochodów,



Zwiększenie świadczeń społecznych

dla najuboższych.

EKONOMIA



w dalszym ciągu poszukuje

koncepcji wyrażających wiarę w

skuteczność mechanizmu

rynkowego i niechęć do aktywnej

roli państwa w gospodarce;



Powstają kolejne doktryny

ekonomiczne;

A) monetaryzm,

B) nowa ekonomia klasyczna,

C) Nowa szkoła austriacka,

D) ekonomiczna teoria polityki,

E) ekonomia strony podażowej

Doktryny te łączy przekonanie, że

rynek to najlepszy regulator

procesów gospodarczych, natomiast

różnicuje je zakres dopuszczalnej

interwencji państwa.

INSTYTUCJONALIZM



Ogólnej koncepcji ekonomicznej nie

można opierac na koncepcji „człowieka

ekonomicznego”, motywy, którymi

kierunej się jednostka są o wiele bardziej

złozone,



Istotna role odgrywają bodźce moralne,

psychika gospodarcza,



Ekonomia powinna integrowac się z

innymi naukami społecznymi,



Należy dążyć do uzyskania odpowiedzi na

pytanie nie tylko: jak zachowują się ludzie

ale dlaczego się tak zachowują?

INSTYTUCJONALIZM



Zależy zająć się badaniem instytucji

społecznych, które mają znaczenie dla

zachowań ekonomicznych,



Instytucje: związki zawodowe, władze

państwowe, organizacje finansowe,

organizacje społeczno-polityczne,



Instytucjonaliści nie stworzyli alternatywy

dla ekonomii neoklasycznej,

Aby obalić

stara teorię, nie wystarczy krytyka jej

założeń i nagromadzenie nowych

faktów, potrzeba nowej teorii.

MARKSIZM



K. Marks, F. Engels,



Krytyka tezy o harmonii interesów jednostki

i społeczeństwa,



Własności prywatna dzieli społeczeństwo na

dwie antagonistyczne klasy: burżuazje i

proletariat,



Robotnik pozbawiony środków produkcji

sprzedaje kapitaliście swoja siłę roboczą,

siła robocza może wytwarzać więcej niż jej

własna wartość, czyli wartość produktów i

usług niezbędnych do jej reprodukcji,

MARKSIZM



Nadwyżka, określana jest przez Marksa

jako wartość dodana i jest przywłaszczana

przez kapitalistów,



Stosunek wartości dodanej do wartości

siły roboczej to stopa wyzysku pracy

przez kapitał,



Robotnicy otrzymują mniej niż wytworzyli,



Zmienić to można poprzez zniesienie

systemu opartego na prywatnej własności

środków produkcji.

MARKSIZM



Teoretyczny system Marksa stał się podstawa

strategii ruchu robotniczego w walce o zmiane

ustroju,



Optymistyczne przekonanie marksistów w

system oparty na społecznej własności

środków produkcji nie znalazło przekonania,



Powstały nowe formy zniewolenie o wiele

bardziej dotkliwe i tragiczne dla jednostek i

społeczeństw,



Eksperyment komunistyczny został odrzucony.

Agregatowy popyt i podaż

stanowisko………………………….

Ceny

Dochód
narodowy

Agregatowy popyt i podaż

stanowisko………………………….

Ceny

Dochód
narodowy

AP’

Document Outline