I rok kosmetologii 

Higiena

Dezynfekcja i 

sterylizacja

2

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Sterylizacja – zabicie lub zniszczenie w 

wyjaławianych materiałach, sprzętach 
lub roztworach 

wszystkich

 

drobnoustrojów (bakterii, grzybów i 
wirusów) 

wraz z ich formami 

przetrwalnikowymi i zarodnikami

Dezynfekcja to proces, w wyniku którego 

zostają zniszczone lub usunięte 

wegetatywne formy drobnoustrojów

 

3

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Czynniki wyjaławiające



Czynniki fizyczne



Czynniki chemiczne

Warunki przeprowadzenia sterylizacji materiału



oczyszczony ze śluzu, krwi, kurzu, rdzy



zdezynfekowany (środkami które nie ścinają 

białka)



wymyty mechanicznie (ultradźwiękami)



suchy

4

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Czynniki fizyczne



Gorąca, nasycona para wodna pod 
ciśnieniem (sterylizatory)



Suche gorące powietrze (szkło, 
metal)



Filtracja (płyny, powietrze)



Promieniowanie jonizujące 
(elementy wrażliwe na temperaturę)



Spalanie (odpady)

5

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Gorąca, nasycona para wodna pod 

ciśnieniem (sterylizatory) 



Wypełnianie komory ładunkiem



Podgrzewanie komory 

sterylizacyjnej



Usunięcie powietrza



Efektywny czas wyjaławiania

– 134

0

C – 8 min 303 kPa

– 121

0

C – 15 min. 202 kPa



Ochładzanie i suszenie ładunku

6

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Suche gorące powietrze (szkło, metal)



140

0

C – 3 godz.



160

0

C – 2 godz.



180

0

C – 1 godz.



200

0

C – 20 min.

Kontrola sterylizacji (bieżąca i okresowa)
Wskaźniki chemiczne sterylizacji 



Rurki szklane - zmiana barwy



Wskaźniki bibułowe – pojawia się wzór



Wskaźniki barwne wydrukowane na folii

7

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Czynniki chemiczne do sterylizacji tworzyw 

sztucznych



Tlenek etylenu



Aldehyd glutarowy (endoskopy)



Aldehyd mrówkowy



Woda utleniona



Glukonian chlorohesydyny



Kwas nadoctowy



-propionolakton

8

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Dezynfekcja to proces, w wyniku którego zostają 

zniszczone lub usunięte 

wegetatywne formy 

drobnoustrojów

Celem dezynfekcji jest przecięcie dróg, którymi 

w środowisku rozprzestrzeniają się 

drobnoustroje pochodzące od chorego



Dezynfekcja o wysokiej skuteczności (środkami 

chemicznymi) – pozostają nieliczne 

przetrwalniki bakterii



Zwykła – zniszczone są formy wegetatywne 

bakterii, prątków, grzybów, niektóre wirusy

9

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Właściwości dobrego środka dezynfekcyjnego

1.

Działa bakteriobójczo (a nie bakteriostatycznie)

2.

Nie powoduje powstawania form opornych

3.

Obojętny lub mało toksyczny

4.

Skuteczny w niskich stężeniach

5.

Działa niezależnie od pH środowiska

6.

Łatwo przenika w głąb struktur porowatych

7.

Nie ulega inaktywacji 

8.

Dobrze rozpuszczalny w wodzie 

9.

Trwały

10

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Dezynfekcja przez gotowanie 

(100

0

C)



Nie niszczy wirusów WZW



Nie niszczy przetrwalników 
laseczek tężca, zgorzeli gazowej)



Działa uspokajająco na personel

11

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Chemiczne środki dezynfekcyjne
1. Związki chloru 



Chloramina – dobrze rozpuszczalna w 

wodzie, nietrwała, pH 6,0 – 6,2, przetrwalniki 

bakterii są mało wrażliwe na chloraminę)



Nieorganiczne związki chloru 



wapno chlorowane (dezynfekcja wydalin, urządzeń 

sanitarnych)



Podchloryn sodu – przy zagrożeniu chorobami 

zakaźnymi dezynfekcja pomieszczeń

12

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Chemiczne środki dezynfekcyjne
2. Środki utleniające 

•

nadtlenek wodoru –bakterie wytwarzające 

katalazę są oporne na H

2

O

2

, 

•

nadmanganian potasu – dezynfekcja błon 

śluzowych, skóry

3. Pochodne fenolu – mycie pomieszczeń

•

Septyl, Lizol – szkodliwy dla zdrowia!, 

Desson, Stericol

13

Higiena - I rok kosmetologii  . 

4. Pochodne dwufenolu



Chloroheksydyna (Abacin, Disteryl, Manusan, 
Hibiclens, Hibistat, Hibidil, Sebidin)

 Antyseptyka skóry i ran, 
 Tabletki do ssania



Irgasan – mydła antyseptyczne, emulsje 
myjące



Heksachlorofen – septofen, mydło Oro - 
wycofany – działanie neurotoksyczne na płody

14

Higiena - I rok kosmetologii  . 

5. Jod i jodofory – Incodyna, Jodoseptan, 

Betadyna,  - dezynfekcja powierzchni 
użytkowych i narzędzi, antyseptyka 
chirurgiczna skóry

6. Aldehydy 



glutaraldehyd Aldesan, Cidex, Alhydex - do 
sprzętu medycznego, endoskopów, cewników, 
urządzeń optycznych, rurek intubacyjnych



Formaldehyd – płynny: dezynfekcja narzędzi; 
gazowy

15

Higiena - I rok kosmetologii  . 

7. Alkohole



Etanol



Propanol



Izopropanol

8. Czwartorzędowe związki amoniowe - 

Sterinol, Laurosept, Zephirol, Bradosol, 

Marinol, Disteryl - dezynfekcyjno-myjące

9. Sole metali ciężkich – rtęć: Mertiolat, 

Merkurochrom, Merfen; białczan srebra, 

azotan srebra (zabieg Crede’go)

16

Higiena - I rok kosmetologii  . 

10. Barwniki: gencjana, zieleń brylantowa, 

zieleń malachitowa,pochodne akrydyny 
(Rivanol) 

11. Kwasy

 kwas nadoctowy (Persteril), 
 kwas borny

12. Zasady 

 mleko wapienne
 mydła

17

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Sposoby dezynfekcji chemicznej



Ręce – zanurzenie w preparatach 

alkoholowych, chloraminie, septylu itp.



Narzędzia chirurgiczne – moczenie w 

Aldesanie 10 min.



Naczynia stołowe – moczenie  2 godziny w 2% 

chloraminie



Przybory do golenia – Aldesan 10 min.



Ściany, podłogi – 2% chloramina



Wanny, umywalki – 2% chloramina

18

Higiena - I rok kosmetologii  . 

Czynniki fizyczne stosowane do 

dezynfekcji



Promieniowanie ultrafioletowe – 
lampy bakteriobójcze – 8 – 12 
godzin



Uwaga na oczy !!!