Psychologia Społeczna

PSYCHOLOGIA SPOŁECZNA

GŁÓWNE PERSPEKTYWY

TEORETYCZNE

społeczno-kulturowa

ewolucyjna

społecznego uczenia się

fenomenologiczna

społeczno-poznawcza

Perspektywa społeczno-

kulturowa

podejście teoretyczne,

które szuka przyczyn zachowań

społecznych jednostek we

wpływie wywieranym na nie przez

większe grupy społeczne

Kultura

przekonania, wierzenia, zwyczaje i

język, wspólne dla grupy ludzi żyjących

w określonym miejscu i czasie.

Perspektywa ewolucyjna

Podejście poszukujące przyczyn

zachowań społecznych w

fizycznych i psychicznych cechach,

które ułatwiały naszym przodkom

przetrwanie i rozmnażanie się.

Dobór naturalny

Założenie, że w przyrodzie preferowane

są pewne cechy, które ułatwiają

przetrwanie (przeżycie, rozmnażanie się)

– i te cechy są przekazywane potomstwu.

Teoria społecznego uczenia się

Podejście, według którego zachowania

społeczne wynikają z jednostkowych

doświadczeń uczenia się.

Doświadczenia

bezpośrednie

(jednostkowe oddziaływanie nagród i kar)

Doświadczenia

pośrednie

(obserwacja i naśladowanie

znaczących osób – eksperyment Bandury)

Perspektywa fenomenologiczna:

Podejście, wg którego zachowania

społeczne są wynikiem subiektywnej

interpretacji zdarzeń zachodzących

w środowisku.

Sposób, w jaki osoba interpretuje daną

sytuację, zależy od jej CELÓW w danym

momencie

Podejście, według którego ludzie, włącznie z

naukowcami, nie odkrywają rzeczywistości,

lecz raczej ją KONSTRUUJĄ lub TWORZĄ.

Perspektywa społeczno-poznawcza

Podejście, które bada procesy

umysłowe zachodzące podczas

obserwowania wydarzeń społecznych

oraz ich interpretowania, osądzania i

zapamiętywania.

To naturalne

zbliżenie psychologii

społecznej i poznawczej

społecznej i poznawczej, badającej

procesy umysłowe związane z

zauważaniem, interpretacją, oceniania, i

zapamiętywaniem wydarzeń

zachodzących w środowisku

PODSTAWOWE ZASADY

ZACHOWANIA SPOŁECZNEGO

1. Jest zorientowane na CEL

2. To nieustanna INTERAKCJA

pomiędzy OSOBĄ a SYTUACJĄ

Zachowanie społeczne jest zorientowane na cel.

PODSTAWOWE MOTYWY

1. BUDOWA WIĘZI SPOŁECZNYCH

2. ZROZUMIENIE SIEBIE I INNYCH

3. UZYSKANIE I UTRZYMANIE STATUSU

SPOŁECZNEGO

4. OBRONA SIEBIE I TYCH, KTÓRYCH CENIMY

5. WABIENIE I ZATRZYMANIE PRZY SOBIE

PARTNERA

Interakcja pomiędzy osobą a

sytuacją

Podstawowe motywy i szczegółowe cele w dowolnym

momencie odzwierciedlają NIEUSTANNE INTERAKCJE

różnorodnych czynników wewnątrz osoby i czynników za

świata zewnętrznego.

OSOBA

: cechy, które jednostka

wnosi do sytuacji społecznej

Cechy: fizyczne, stałe postawy,

preferencje, osobowościowe

(introwertyk)



Efekt czynników genetycznych, fizjologicznych, różniących od

innych osób



Mogą wynikać z

uprzednich doświadczeń

i być

podtrzymywane przez sposób myślenia o sobie, o innych,

przez środowisko społeczne.

SYTUACJA

: wydarzenia lub czynniki

środowiskowe zewnętrzne wobec

osoby.

- Obejmujące

bezpośredni kontekst

środowiskowy (np. program telewizyjny,

spojrzenie innej osoby)

- Obejmujące

mniej tymczasowe elementy

środowiska (np. sposób wychowywania,

normy kulturowe, społeczne)

INTERAKCJE OSOBY I ŚRODOWISKA:

1. Różne sytuacje aktywizują różne części JA

2. Każda sytuacja ma różne aspekty, a motyw społeczny aktywny w

danej chwili zależy od tego, na który z nich zwracamy uwagę

3. Nie wszyscy reagują jednakowo na tę samą

sytuację

4. Ludzie zmieniają swoje sytuacje

5. Ludzie wybierają swoje sytuacje

6. Sytuacje zmieniają ludzi

7. Sytuacje wybierają ludzi

METODY

OPISOWE

EKSPERYMENTALNE

Obserwacja naturalna

Studium przypadku

Metoda archiwalna

Sondaże

Testy psychologiczne

E. naturalny (w terenie)

E. laboratoryjny

Metody opisowe:

Procedury służące do mierzenia lub

opisywania zachowań, myśli i uczuć

w ich stanie naturalnym

. Należą tu:

obserwacja naturalna, studia

przypadków, badania archiwalne,

sondaże.

OBSERWACJA NATURALNA:

rejestrowanie zachowań w warunkach

naturalnych.

Zalety:

Zachowania są

spontaniczne

- Metoda nie uzależniona od zdolności opisania

własnych doświadczeń przez badanych

Wady:

- Badacz może wchodzić w interakcję z badanym zachowaniem

Niektóre zachowania zdarzają się b. rzadko

- Badacz zwraca uwagę na jedne wydarzenia, a pomija inne (

błąd

obserwatora

)

Błąd obserwatora

powstaje wówczas, gdy badacz

przypisuje

nadmierne znaczenie

zachowaniom, których się

spodziewał i nie zauważa zachowań,

których nie oczekiwał.

Studium przypadku

to intensywne badanie jednostki lub

grupy.

Zalety:

Bogate źródło hipotez

- Pozwala badać rzadkie zachowania

Wady:

Błąd obserwatora

- Trudności z generalizowaniem wyników badań pojedynczego

przypadku

Niemożność odtworzenia zdarzeń z przeszłości w całej ich złożoności

Generalizowalność

to stopień, w jakim wyniki

poszczególnych badań można

odnosić do innych, podobnych

przypadków lub warunków.

Metoda archiwalna

badanie uporządkowanych zbiorów danych,

zebranych pierwotnie dla innych celów (jak

np. świadectwa ślubu lub listy aresztowań)

Zalety:

Łatwy dostęp do dużych zbiorów danych

Wady:

Wiele interesujących zjawisk społecznych nie

zostawia po sobie śladów w archiwach

Metoda sondażowa

technika, w której badacz prosi badanych,

by opowiedzieli mu o swoich przekonaniach,

uczuciach lub zachowaniach.

Zalety:

Pozwala na badanie trudnych do obserwacji

zachowań, myśli i uczuć

Wady:

Odpowiadający mogą nie stanowić reprezentatywnej próby

- być uprzedzeni, odpowiadać nieprawdziwie (błąd

aprobaty

społecznej

)

Test psychologiczny:

narzędzie służące do pomiaru zdolności,

przekonań, motywacji i zachowań osób.

Wymogi testu:

Rzetelność

: zgodność wewnętrzna wyników testu psychologicznego

- Czy otrzymalibyśmy te same wyniki, prowadząc badanie w inny sposób, lub gdyby

je prowadził inny obserwator?

Trafność

: stopień, w jakim test mierzy to, do mierzenia czego został stworzony.

Czy badacz naprawdę bada to, co zamierzał?

Test

psychologiczny

Zalety:

Pozwala na zmierzenie cech, które nie zawsze

można łatwo obserwować

Wady:

Może być nierzetelny (dawać rozbieżne wyniki)

- Mogą być nietrafne (nie mierzyć cech, do mierzenia których

zostały stworzone)

Korelacja



To stopień powiązania ze sobą dwóch lub więcej zmiennych.



Współczynnik korelacji: matematyczne wyrażenie zależności

pomiędzy dwiema zmiennymi.



1: korelacja doskonała (gdy jedna ze zmiennych rośnie/maleje, druga też

rośnie/maleje

rośnie/maleje)



0: brak korelacji



-1: korelacja ujemna (gdy jedna zmienna rośnie/maleje, to druga maleje/rośnie

-1: korelacja ujemna (gdy jedna zmienna rośnie/maleje, to druga maleje/rośnie)

Eksperyment

metoda badawcza, w której badacz

celowo manipuluje jednym aspektem

sytuacji, podczas gdy pozostałe

pozostają niezmienne.

Zmienna zależna

mierzona przez badacza

Zmienna niezależna

ta, którą manipuluje badacz

Randomizacja

przydzielanie badanych do

różnych grup, porównywanych w

eksperymencie, w ten sposób, że

każdy z nich ma

równe szanse

znalezienie się w każdej grupie.

Badacz zmniejsza szanse na to, że osoby będą różniły

się usposobieniem, osobowością, klasą społeczną,

innymi cechami, które by mogły wpłynąć na wynik

badania – to

minimalizowanie różnic pomiędzy grupami

Eksperyment naturalny

badacz bezpośrednio manipuluje zmiennymi i

obserwuje ich wpływ na zachowanie

uczestników, ale ci przebywają

w warunkach

naturalnych

Zalety:

Pozwala na wyciąganie wniosków dotyczących

związków

Badani reagują bardziej naturalnie

Wady:

Manipulacje mogą nie odpowiadać istotnym zdarzeniom

zachodzącym w sposób naturalny

Mniejsza kontrola nad czynnikami zewnętrznymi niż w

warunkach laboratoryjnych

Eksperyment laboratoryjny

badacz bezpośrednio manipuluje

zmiennymi i obserwuje ich wpływ na

zachowanie uczestników, którzy

przebywają w laboratorium

Zalety:

Pozwala wyciągać wnioski na temat związków p-s

Pozwala kontrolować czynniki zewnętrzne

Wady:

Sztuczna manipulacja może nie oddawać rzeczywistych

wydarzeń. Reakcje badanych mogą nie być naturalne,

ponieważ wiedzą, że są obserwowani (

ukryte wymagania

sytuacji badawczej

Ukryte wymagania sytuacji badawczej

– wskazówki, które uświadamiają badanym,

jakich zachowań spodziewa się osoba

prowadząca eksperyment.

badacze czasem odwracają uwagę badanych od

prawdziwego celu badania

Zmienna zaburzająca

- zmienna, która zmienia się wraz ze

zmianami zmiennej niezależnej (nakłada

się na nią), co może prowadzić do

błędnych wniosków, dotyczących

skutków działania zmiennej niezależnej.

np. badani zachowują się agresywnie nie (tylko)

dlatego, że byli anonimowi, ale (też) dlatego, że

prowadzący eksperyment był nieprzyjemny.

Trafność zewnętrzna

– stopień, w jakim można

generalizować wyniki eksperymentu i

odnosić je do innych okoliczności.

- czy dawkowanie szoku elektrycznego odnosi się do

tego samego procesu, co przebywanie w dużym

(anonimowym) tłumie w ciemny wieczór?

Dlaczego psycholodzy łączą za sobą

różne metody badawcze?

- wady jednej metody są często zaletami

innej – łącząc ze sobą różne metody

nadawcze, psycholodzy społeczni mogą

dochodzić do bardziej wiarygodnych

wniosków, niż pozwoliłaby na to dowolna

pojedyncza metoda.



ślepy słyszał rozmowę



głuchy widział, jak ktoś wszedł do pokoju przed

morderstwem



małe dziecko widziało to i słyszało, ale mylą mu się

szczegóły

Document Outline